Ciągłe dążenie do obniżania kosztów działania przedsiębiorstwa, minimalizacji czasów przestojów awaryjnych oraz czasów obsług profilaktycznych oraz ciągły wzrost wymagań dotyczących bezpieczeństwa użytkowania maszyn powodują, szczególnie w złożonych systemach produkcyjnych i usługowych korzystających z wielu maszyn i innych środków technicznych konieczność stosowania informatycznych systemów wspomagających służby utrzymania ruchu.
Zakup i wdrożenie właściwego systemu informatycznego wspomagającego procesy obsługiwania i zarządzania podsystemami utrzymania ruchu uzależnione jest od:
wymagań stawianych tego typu systemom przez decydentów,
rodzaju produkcji czy realizowanych usług,
stosowanych urządzeń technologicznych (ich złożoności i poziomu automatyzacji),
wielkości przedsiębiorstwa,
struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa.
Należy zwrócić uwagę, że systemy wspomagające procesy obsługiwania (utrzymania ruchu) są tylko narzędziem i korzyści z ich wdrożenia zależą nie tylko od właściwego ich wyboru (spośród wielu rozwiązań dostępnych na rynku) z punktu widzenia specyfiki przedsiębiorstwa i celów im stawianym przez decydentów ale także (głównie) od racjonalnego ich stosowania i wiedzy oraz umiejętności wykorzystania ich możliwości i funkcji. Oczywiście poprawne sformułowanie celów i wymagań stawianych tego typu systemom jest warunkiem niezbędnym do właściwego ich wyboru i uzyskania oczekiwanych efektów z ich wdrożenia.
Do podstawowych celów jakie mogą zostać zrealizowane poprzez wdrożenie i racjonalne użytkowanie elektronicznych systemów wspomagających podsystemy utrzymania ruchu, poza celami głównymi jakim są: obniżenie kosztów przy zapewnieniu wymaganego poziomu gotowości i niezawodności eksploatowanych obiektów technicznych, skrócenie czasów przestojów maszyn i wzrost efektywności procesów obsługiwania, należy zaliczyć:
utworzenie kompleksowej dokumentacji dotyczącej eksploatowanych maszyn, narzędzi i innych obiektów technicznych (paszportyzacja maszyn technologicznych, posiadane certyfikaty, atesty, itp.) i zapewnienie łatwego i szybkiego dostępu do tych danych przez uprawnione osoby,
standaryzacja stosowanej terminologii,
wspomaganie procesów planowania procesów obsługiwania i zakupów materiałów eksploatacyjnych i elementów wymiennych,
ewidencja i przetwarzanie danych dotyczących zdarzeń eksploatacyjnych (użytkowanie, obsługiwanie, uszkodzenia, itd.), w tym automatyzacja niektórych z procesów ewidencji i przetwarzania danych,
ograniczenie czasów przestojów maszyn,
szybka analiza danych dotyczących uszkodzeń obiektów technicznych,
automatycznie generowanie opracowanych raportów dla wybranych przedziałów czasu dotyczących: czasów pracy, czasów obsługiwania, przestojów, itd.,
identyfikacja kosztów związanych z procesami obsługiwania, w tym możliwość rejestracji i analizy kosztów w układzie rodzajowym,
optymalizacja zarządzania materiałami eksploatacyjnymi i częściami wymiennymi (w tym automatyzacja procesów składania zamówień do przedsiębiorstw zewnętrznych),
kontrola, analiza i optymalizacja tzw. zapasów,
identyfikacja węzłów szczególnie podatnych na uszkodzenia (tzw. słabych ogniw),
identyfikacja tzw. uszkodzeń powtarzalnych,
zwiększenie efektywności i jakości realizowanych procesów obsługowych dzięki zwiększeniu zaangażowania pracowników poprzez identyfikację ich działań.
Do podstawowych funkcji systemów informatycznych wspomagających procesy utrzymania ruchu należy zaliczyć:
ewidencja i przetwarzanie danych dotyczących eksploatowanych obiektów technicznych (linii technologicznych, maszyn wchodzących w ich skład, innych urządzeń) i środków eksploatacji,
odwzorowanie struktury przedsiębiorstwa (dekompozycja struktury organizacyjnej i technicznej dla przyjętego poziomu szczegółowości) i jej wizualizacja,
ewidencja i przetwarzanie danych dotyczących procesów obsługowych (w zakresie ustalonym przez decydentów przedsiębiorstwa),
wspomaganie procesów obsługiwania i ich planowania, między innymi poprzez:
► ewidencji zakresów czynności i ich automatyczne generowanie dla danej obsługi,
► automatyzacja generowania zleceń na wykonanie procesów obsługowych (w tym: zakres czynności, pracownik realizujący obsługę, wykaz niezbędnych narzędzi i środków eksploatacyjnych, przekazywanie zleceń i dokumentacji do wskazanych stanowisk w przedsiębiorstwie),
► zarządzanie uprawnieniami pracowników realizujących obsługi,
► rozliczenia wykonanych prac,
automatyczne generowanie sprawozdań i raportów okresowych i bieżących,
ewidencja i rozliczanie kosztów (wg zdefiniowanych układów, w tym w ujęciu rodzajowym i miejsc ich powstawania,
automatyczne monitowanie (alarmowanie) o terminach obsług planowych.
Zakresy funkcji oferowanych przez dostępne na rynku systemy informatyczne wspomagające SUR są znacznie rozbudowane w stosunku do zestawionych powyżej funkcji podstawowych. Zróżnicowanie funkcji tego typu systemów z jednej strony umożliwia właściwy dobór systemu do specyfiki i potrzeb przedsiębiorstwa a z drugiej utrudnia (ze względu na brak unifikacji) analizę tych systemów i ich właściwy dobór. Jako cenną cechę niektórych spośród oferowanych tego typu systemów należy wskazać modułowość tych systemów (współpraca pomiędzy modułami i ich integracja) i możliwość niezależnego wdrażania poszczególnych modułów w zależności od aktualnych potrzeb przedsiębiorstwa.
Programy komputerowe typu CMMS (Computerised Maintenance Management Systems) przeznaczone są do wspomagania szeroko rozumianego podsystemu utrzymania ruchu (służ utrzymania ruchu) zarówno w przedsiębiorstwach produkcyjnych, usługowych jak i innych w których eksploatowane są obiekty techniczne. Umożliwiają między innymi gromadzenie informacji o uszkodzeniach obiektów i realizowanych w przedsiębiorstwie procesach eksploatacji wraz z ich szczegółowymi opisami dla maszyn, urządzeń i pojazdów oraz opracowanie harmonogramów przeglądów okresowych oraz ich kolejkowanie.
Stąd coraz większa liczba dostępnych na polskim rynku tego typu systemów. Istniejące rozwiązania w większości przypadków realizują podstawowe funkcje wymagane od tej kategorii oprogramowania. Jednak ich stopień złożoności, łatwość wdrożenia i stosowania, zakres oferowanych funkcji dodatkowych, podatność na ingerencje użytkownika i dostosowanie do jego specyficznych potrzeb oraz szereg innych cech znacznie utrudniają a
niekiedy uniemożliwiają bezpośrednie porównanie oferowanych rozwiązań. Tym samym utrudniony jest proces doboru najlepiej dostosowanego pakietu do specyfiki przedsiębiorstwa.
Tablica 7. Podstawowe dane o pakiecie CMMS Maszyna NG (15.10.2011 r.)
Cecha Wartość cechy
Nazwa produktu CMMS Maszyna Next Generation
Producent PPHU Neuron – Wojciech Mazurek
Główny dystrybutor w Polsce PPHU Neuron – Wojciech Mazurek
Telefon 608 260 530
E-mail neuron@hot.pl
WWW www.neuron.com.pl
Podstawowa charakterystyka produktu
Cena podstawowej wersji licencja jednostanowiskowa: ok. 199zł netto
licencja wielostanowiskowa: ok. 400zł netto
Uwagi dotyczące wersji podstawowej Program dostarczany jest w formie instalatora (instalatorów) na płycie CD za pośrednictwem Poczty Polskiej – listem priorytetowym.
Koszt przesyłki 15zł netto
Dedykowany dla branży Wszystkie (brak specjalizacji)
Dostępność wersji demo (tak/nie/uwagi) Tak (program z limitem 100 uruchomień) Modułowa struktura systemu (tak/nie/uwagi) Tak
Możliwość adaptacji do potrzeb klienta (tak/nie/uwagi) Nie Możliwość ingerencji i własnej rozbudowy systemu przez
użytkownika (tak/nie/uwagi) Nie
Możliwość niezależnego zakupu i wdrożenie poszczególnych modułów (tak/nie/uwagi)
Tak Możliwość regionalizacji produktu (tak/nie/uwagi) Nie Możliwość zastosowania w wielu lokalizacjach jednocześnie
(tak/nie/uwagi)
Tak
Rodzaj licencji Bezterminowa z możliwością aktualizacji
Uwagi dotyczące licencji Do dwóch lat bezpłatna aktualizacja, możliwość odpłatnej aktualizacji po upływie dwóch lat
Serwisowanie produktu i opieka techniczna zawiera Prawo do otrzymywania nowych wersji (upgrade) programu
Skalowalność systemu (tak/nie/uwagi) Tak
Średni czas wdrożenia dla firmy jednozakładowej średniej wielkości (około 100 urządzeń technologicznych o przeciętnej złożoności.
Zdolny do działania od razu
Wersja jednostanowiskowa (tak/nie/uwagi) Tak
Wersja wielostanowiskowa (tak/nie/uwagi) Tak
Wersje językowe Nie
Dane techniczne
System operacyjny Windows/ Linux
Systemy komputerowego wspomagania procesów eksploatacji dedykowane do podsystemów utrzymania ruchu powstały jako programy ułatwiające racjonalne realizowanie procesów obsługiwania maszyn i bieżących napraw, oraz planowanie działań prewencyjnych, ewidencjonowanie i rozliczanie kosztów obsługiwania, automatycznego generowania raportów dla zarządów, itp. Obecnie ich możliwości i funkcje mogą być znacznie szersze.
Programy tego typu są przystosowane do wdrożenia zarówno w małych jak i dużych przedsiębiorstwach różnych branż. Często oferowane oprogramowanie ma możliwość działania w sieci komputerowej, co umożliwia nadanie poszczególnym użytkownikom różnych uprawnień. Sieciowa struktura oferowanych programów umożliwia, korzystanie z sieci bezprzewodowych, sieci GSM i innych rozwiązań mobilnych, co daje możliwość aplikacji w systemach transportowych i rozproszonych. Często istnieje możliwość odwzorowania struktury przedsiębiorstwa i struktury funkcjonalnej eksploatowanych obiektów na wymaganym, przez przedsiębiorstwo wdrażające system poziomie, szczegółowości dekompozycji. Odwzorowanie struktury złożonych systemów produkcyjnych w postaci drzewa dekompozycji wzbogaconej o zdjęcia i rysunki techniczne urządzeń (podstawowych zespołów, podzespołów, węzłów, itp.) ułatwia lokalizację obiektów.
Tablica 8. Charakterystyka funkcjonalna pakietu CMMS Maszyna NG
Cecha Wartość cechy
(tak, nie, uwagi)
Analizy niezawodności NIE
Automatyczne generowania opracowanych wzorów raportów TAK
Automatyczne tworzenie kopii zapasowych NIE
Definiowanie własnych wzorców raportów NIE
Harmonogramowanie zleceń obsługiwania (kolejkowanie) TAK
Historia uszkodzeń TAK
Historia zleceń obsługi TAK
Kompletacja elementów i środków eksploatacyjnych dla zleceń obsługi NIE
Konfigurowalne menu NIE
Moduł analiz TAK
Moduł na urządzenia przenośne (mobilność) NIE
Możliwość wykorzystania podpisu elektronicznego NIE
Obsługa kodów kreskowych TAK
Obsługa urządzeń kontrolno-pomiarowych (odczyt danych) TAK
Planowanie obsług wg czasu kalendarzowego TAK
Planowanie obsług wg miary realizacji zadań. Możliwe miary (wymienić: np. wielkość produkcji, liczba cykli pracy, rzeczywisty czas realizacji zadań, inne)
TAK
Przekazywanie komunikatów za pomocą e-mail TAK
Przekazywanie komunikatów za pomocą telefonii GSM NIE
Rejestr maszyn i urządzeń TAK
Rejestr narzędzi TAK
Rejestr środków eksploatacyjnych TAK
Rejestracja czasu pracy maszyn TAK
Rejestracja czasu pracy pracowników służb utrzymania ruchu TAK
Rejestracja kosztów obsług TAK
Technologia wykorzystująca przeglądarkę WWW TAK
Zgłoszenia zleceń obsługi (uszkodzenia) z zewnętrznych terminali TAK
Zgłoszenia zleceń obsługi (uszkodzenia) za pomocą strony www (dowolny terminal mający dostęp do WWW) NIE
Do dostępnych na polskim rynku programów komputerowe klasy CMMS należą:
Agility, API PRO, CMMS Maszyna NG, CMMS SQL, Golem OEE, IBM Maximo Express, Plan9000, PREKON, S.U.R.-FBD, TETA CONSTALATION.
W celu ilustracji rozważań w tabelach od 7 do 11 przedstawiono podstawowe funkcje oraz wybrane cechy dwóch, znacznie różniących się stopniem złożoności, informatycznych systemów wspomagające SUR (programów komputerowych klasy CMMS).
Tablica 9. Podstawowe dane o pakiecie IBM Maximo Express
Cecha Wartość cechy
Data informacji 15.10.2011r.
Nazwa produktu IBM Maximo Express
Producent IBM Corporation
Dystrybutor w Polsce AIUT Sp. z o. o.
Dane teleadresowe producenta
Adres IBM Corporation, 1 New Orchard Road Armonk, New York
10504-1722, United States
Telefon 1-800-426-4968, 1-877-426-3774, 1-888-746-7426
Fax 1-800-426-4968
E-mail ews@us.ibm.com, askibm@vnet.ibm.com
WWW www.ibm.com
Dane teleadresowe dystrybutora w Polsce
Adres AIUT Sp. z o. o. ul. Wyczółkowskiego 113, 44-109 Gliwice
Telefon (+48) (32) 77 54 000, (+48) 665-629-466
Fax (+48) (32) 77 54 001
E-mail maximo@aiut.com.pl
WWW www.maximo.pl
www.aiut.com.pl Największe wdrożenia (globalne)
DaimlerChrysler, Boeing, Ford Motor Company, Coca Cola, Ferguson Największe wdrożenia w Polsce
Polpharma, Lafarge Cement, EATON Truck Components, Kompania Piwowarska - Browary Lech, Kompania Piwowarska - Browary Tyskie
Podstawowa charakterystyka produktu
Cena podstawowej wersji Ok. 155000zł (szacunek, zależna od zakresu wdrożenia, funkcji, itp.)
Dedykowany dla branży Energetyka, Transport, Elektrotechnika, Elektronika, Farmaceutyka, Motoryzacja, Lotnicza i badanie kosmosu, Komputery i sprzęt biurowy,
Przemysł: chemiczny, lotniczy, kolejowy, petrochemiczny, papierniczo-celulozowy, hutniczo- metalurgiczny, spożywczy
Dostępność wersji demo (tak/nie/uwagi) Tak
Modułowa struktura systemu (tak/nie/uwagi) Tak (możliwość zakupu innych modułów) Możliwość adaptacji do potrzeb klienta (tak/nie/uwagi) Tak
Możliwość niezależnego zakupu i wdrożenie poszczególnych modułów (tak/nie/uwagi)
Tak Możliwość regionalizacji produktu (tak/nie/uwagi) Tak
Możliwość współpracy z systemami ERP Tak
Możliwość zastosowania w wielu lokalizacjach jednocześnie (tak/nie/uwagi)
Tak
Tablica 10. Podstawowe dane o pakiecie IBM Maximo Express - kontynuacja
Cecha Wartość cechy
Posiadane certyfikaty jakości dotyczące oferowanego systemu (projektowanie, wdrożenie, rozwój i testowanie, dystrybucja, inne)
Certyfikat Systemu Zarządzania Jakością zgodny z Normą PN EN 9001:2000 wydany w styczniu 2004 r. przez SGS System Certification,
certyfikowany na zgodność wytycznymi ITIL, Pink Elephant PinkVerifyTM Enhanced Verification
Serwisowanie produktu i opieka techniczna zawiera Tak, Szkolenie wstępne
Wsparcie Centrum Serwisowego AIUT wraz z możliwością szkolenia pracowników i administratora
Skalowalność systemu (tak/nie/uwagi) Tak
Wersja jednostanowiskowa (tak/nie/uwagi) Tak
Wersja wielostanowiskowa (tak/nie/uwagi) Tak
Wersje językowe Angielski, polski, inne języki
Dane techniczne
System operacyjny Windows (32-bit, 64-bit
System bazy danych IBM ,DB2
Serwer Baz Danych: IBM DB2 9.1.3 (instalowany przez Tivoli middleware),
DB2 Universal Database 8.2.8,
Oracle 9.2.0.8, Oracle 10.2.0.3, Oracle 10.1.0.5 wersja Standard lub Enterprise
Inne (istotne wg producenta/dystrybutora) podstawowe cechy systemu 1. Integracja z systemem HRMS (System zarządzania zasobami) 2. Integracja z systemem ERP (System finansowy)
3. Integracja z systemem zarządzania zaopatrzeniem
4. Integracja z systemem SCM (System zarządzania gospodarką magazynową) 5. Integracja z rozwiązaniami do harmonogramowania i planowania
6. Baza gotowych wzorców i szablonów 7. Uproszczona implementacja
8. Łatwość rozbudowy systemu o kolejne moduły
Tablica 11. Charakterystyka funkcjonalna pakietu IBM Maximo Express
Cecha Wartość cechy (tak, nie,
uwagi)
Analizy niezawodności Tak
Automatyczne generowania opracowanych wzorów raportów Tak
Automatyczne tworzenie kopii zapasowych Tak
Definiowanie własnych wzorców raportów Tak
Harmonogramowanie zleceń obsługiwania (kolejkowanie) Tak
Historia uszkodzeń Tak
Historia zleceń obsługi Tak
Kompletacja elementów i środków eksploatacyjnych dla zleceń obsługi Tak
Konfigurowalne menu Tak
Moduł analiz (statystyki uszkodzeń, wyznaczania MTBF, itp.) Tak
Moduł na urządzenia przenośne (mobilność) Tak
Możliwość wykorzystania podpisu elektronicznego Tak
Obsługa kodów kreskowych Tak
Obsługa urządzeń kontrolno-pomiarowych (odczyt danych) Tak
Planowanie obsług wg czasu kalendarzowego Tak
Planowanie obsług wg miary realizacji zadań. Możliwe miary (wymienić: np. wielkość produkcji, liczba cykli pracy, rzeczywisty czas realizacji zadań, inne)
Tak
Przekazywanie komunikatów za pomocą e-mail Tak
Przekazywanie komunikatów za pomocą telefonii GSM Tak
Rejestr maszyn i urządzeń Tak
Rejestr narzędzi Tak
Rejestr środków eksploatacyjnych Tak
Rejestracja czasu pracy maszyn Tak
Rejestracja czasu pracy pracowników służb utrzymania ruchu Tak
Rejestracja kosztów obsług Tak
Technologia wykorzystująca przeglądarkę WWW Tak
Zgłoszenia zleceń obsługi (uszkodzenia) z zewnętrznych terminali Tak
Zgłoszenia zleceń obsługi (uszkodzenia) za pomocą strony www (dowolny terminal mający dostęp do WWW) Tak
3.6. OPROGRAMOWANIE DO ANALIZY NIEZAWODNOŚCI I