kary dia Szarwarkowych Gburów Wschodnych Prusz y Li twy, ażeby się swoią mocą od służby dotąd wypełnianey nie wyłączali, y aby sobie tych Praw nie przywłaszczali których
nigdy nie mieli.
Jego Królewska Mość i’an nasz Nayłaskawszy y Nay miłościwszy z wielką boleścią serca swego dowiedział się, iż niesłuszni y bałamutni Doradzacze iako też Pokątni Pisarze odważaią się, z własnego Iuteressu y własnych zamiarów fałszywą wiadomość rozgłaszać, iakoby to iuż było w robocie, iż w Wschodnich Prusach y Litwie powinności y służby Szar- warkowe maią bydź wcale skassowanemi, a na ich mieysce Podatek pieniężny ma bydź nałożony. Dla Odkrycia teoy Autorow y Rozskwaczow takowych powieści, które są wcale bez fundamentu, iuż wprawdzie nayskutecznieyszych użylim sposobow, y ma bydź takowa Nieprawość gdzie się tylko
74
wyiawi, dostrzeże i pokaże, podług Praw ukaraną. Lecz zęby ci y owi przed tym iuż tak dobrze Myślący ale trochę za lekcewierni Ośiadli Gospodarze od takowych fałszywych Doradzaczów me byli z pieniędzy odarci, y zwiedzeni tako- wcmi Powieściami, y z tego okazyi nie brali, od służby v powi ności się odłączenia, albo żeby nie wierzyli, iż Posse- ssorowie Dóbr, albo Dzierżawcy Królewscy (Amtmani) na przeciw woli Jego Krolewskiey Mości te s użby dla siebie wymagaią, więc Jego Majestat rozkazuie, każdego względem Jego Oycowskiego mniemania y woli około dobra Kraiowmm nimeyszym pismem obwieścić.
• f Tf f yU1° Cniey na sercu Jeo° Krolewskiey Mośei wyryte lest Dobro y utrzymanie Praw wszystkich swoich wiernych poddanych, nayusilniey nad tym czuwając, ażeby żaden Stan ° d V? 16" 0 IIOkrzywdzonym y w czymkolwiek pognębionym nic był y w posiadaniu słusznie nabytych Praw nie został omszonym, lecz z teyże przyczyny nie dozwoli y J eg0
i aywyzsza osoba, ażeby jakowy chce Stan wyłączał się od ‘ C powinności, które wypełniać powinien, albo się kosztem innego z swoiey mocy w Prawa wsadzał, które się nie midza
y me są mu Prawami dozwolone. 8 4
Wszyscy Gburzy w Królewskich Powiatach osiedli swe Grunta za bardzo mierną Opłatę posiada* z niew ypale d/uney Łaski y dobroci Jego Krolewskiey Mości, a przy tym do tak małych i miernych Szarwa.ków y Służb są obo wiązani Każdy z takowych ma Zapis czyli Kontrakt, który ie-o Po'
datki y Służby wyznacza, a o czym on przy Obięciu°swego Gruntu naylepiey uwiadomionym był, iakie Służby y Powin ności do takowego są przyłączone, każdy takoż swoy Grunt pod tą kondycyą przy.ął, pod laką mu były podane Z tym tez Dodatkiem, iż nic więcey od niego nie ma bydź ż ą d a ^ y ze ma bydź przy tym mocno bronionym, a ieżeli mniema
,CS, ukrzywdzonym, y że się wigcey po nim wymaga j ngo Irzodkow-ie y on sam wypełniali, tedy może sie udać do Sądów y Kraiowych Kolegii, które nad nim ‘ są ustano wionę, oznaymuiąe y dochodząc podług Praw y Sprawiedli wosci naprzeciw Pogrążeniu bez względu na osobę sumiennie bronie maią. Lecz ni^r sig to rozpozna, musi każdy w
spi-75
koyności oczekiwać pełniąc wiernie w tym czasie wszystkie zwykłe swe dawne powinności punktualnie odbywaiąc.
A ieżelibv zaś niektóry Gburzy albo nawet y całe Wsie z własney swoiey woli swoio Szarwarki y Służby w Powie cie nieodbywać odważyli się niedoniosłszy wprzód o tym swoiey przełożoney Zwierzchności, Oney do Dochodzenia nie zostawili, tedy takowi uznanemi będą, iakby się sami swego Gruntu wyrzekli. Kamera po tym zaszłym iak nayprętszym poszukiwaniu Okoliczności, ma na zrzucenie takowych z Gruntu natychmiast rozkaz wydać, ażeby ci przez Dekret y słuszność iako sprzeciwiający się ludzie z domow ich y Grun tów wygnanemi byli a te innym, którzy lepiey swe powin ności wypełniać umieią, oddanemi były.
Przy Szlacheckich Szarwarkowych Chłopach toż samo ma być uważane. Ich Grunta należą do Ma ątku szlache ckiego, a nie zaś do Osiadłych na nich. Muszą więc takowi Kontraktowi zadosyć czynić, gdy zaś myślą, iż się z niemi nie podług Kontraktu postępuie, na ten czas powinni do przełożoney nad niemi Zwierzchności się udać od oneyże z spokoynością oczekiwać Rezolucyi, inaczey bowiem rowney kary maią się spodziewać.
Na koniec przy tey okazyi podaie się wszystkim wier nym, posłusznym Osiadłym Gospodarzom y Poddanym do wiadomości, że Jego Królewska Mość pracuie dopiero około tego, ażeby wiadomość doskonalą o ich stanie powziąć mogła, aby przez to łatwiey takowe Przepisy wydała, które z Maxi« mami Prawa y Słuszności zgadzaią się, a ztąd każdego na przeciw uciemiężeniu zabespieczyła, y aby przez to praca y pilność słusznie nadgrodzoną została, y aby każdy Rolnik zachęconym był żadney pracy nie żałować, przez którą dla siebie i dla swoich Domowych pożytek z pola y iak nay- lepszą korzyść wyciągnąć potrafią.
Poiedyncze Poddani albo całe Wsie, które się Nay- wyższemu temu upewnieniu naprzeciw czynić ośmieią, bunty i niepokoić wszczynaiąc, a rozprawy wywodu Jego Krole- wskiey Mości na to się ściągającego doczekać nie chcąc kar za sprzeciwienie się nieochybnie maią się spodziewać, z u- tratą wszystkich Oyczystych Dobrodzieystw, y za niegodnych
7 6
onycb uznania y deklarowania, albo ieżeli to uczestnikami tych dobrodziejstw uczynienia wszystko z okoliczności okaże.
tylko w części jako się to Jego Królewska Mość tali chce y tak rozkazuie, ażeby to Naywyzszey Woli mniemanie każdego Wiadomości doszło
(s nic) w“ n“ —
w Berlinie, dnia 1 1. Januarii Roku 1799.
Frydryk Wilhelm.
a . &)
v. Heinitz. v. Wer der. v. Voes. o.Ilardenberg.
v. Schroetter. v. Strueusee.
Więc wszelki do Szarwarkow i posług obowiązany obywatel Kraiu Zachodnio Pruskiego i Powiatu Noteciowego
mle Da t0 wskazany b^ i e , ażeby sig - *Ug tegoz rozrządzenia sprawowawszy, iak posłuszny
1 0dd; ny posługi onemu przynależące, po tym jak przed tym, . P°rkl wJp010 wal. Mogą wszyscy o tym bydź upe wnieni, że przy maiących skargach naprawdzie się fundują cych przeciwko wszystkim ściśnieniom bronieni bydź maią i Me fn!dW- PrZLr WI1}"U przypadku Przy skargach daremnych własne^ nf ąCJf S1§ " a Prawdzie’ 1 ^ y b y się sposobem z własnej mocy dopuszczonym odciągnąć chciali od dawnych obowiązków swoich prawnych, bez pofolgi według opiewania wzwyz wyrażonego rozrządzenia przeciwko uporn
WM S.S b s t a , że oni do należ,te, Inkwizycji i k a r, zabrani ę ą. A ze zas w Kraiu Prus Zachodnich i w powiecie i o uiowym wielu ieszcze iest obywatelow Szarwarkowych i na orunS °b°W 1 W c il żadaeud Kontraktami formalnemi na grunta swoie meopatrzonych, tedyć i ci także pod
uni-77
knieniem rownychże nastgpkow przerzeczonemu rozrządzeniu iak nayściśley zadosyć czynić powinni, ile że ono według woli rozumienia najwyższey Osoby Naszey na każdego oby- watela Szarwarkowego i do posług obowiązanego bez ró żności i bez wyigcia poobracane bydź, i moc mieć ma.
Za czym tedy każdy, do którego to bgdzie należało, należycie sprawować, i od szkody strzedz sig powinien.
Dan w Eydgościu dnia 22 Listopada Roku 1799.
(L. S.)
PUBLICANDUM
Gdy przeciwko uczynionym zakazie, iż żadne zagraniczne bydło do zabicia w Distrikcye przy Notecie leżącym nie ma bydź wprowadzane, atoli iednak wprowadza się bydło; więc powtarza śię ów zakaz ztym przestrzeżeniem, iż ten który ową ustawą łamać ważyłby się, oprocz konfiskacyi bydła nad to osobliwie karą pieniężną czy też karą cielesną za występek będzie karany.
Signatum w Bydgościu ię )8. Października 1782.