WYDZIAŁ CHEMICZNY
I. KATEDRA CHEMII ANALITYCZNEJ
7. Oznaczanie związków karbonylowych w spirytusach i napojach alkoholowych, Seminarium
Gdańsk, 03.03.2004
8. Polska Chemia w Unii Europejskiej. Seminarium, Centrum Edukacji Nauczycieli. Gdańsk, 8.06.2004
II. KATEDRA CHEMII FIZYCZNEJ Kierownik: dr hab.inż. Wacław Grzybkowski, ad.
dr hab. inż. Wojciech Chrzanowski, ad.
dr hab. inż. Ewa Kamieńska-Piotrowicz, ad.
dr hab. inż. Michał Pilarczyk, prof. nadzw.PG dr hab. inż. Janusz Stangret, ad.
dr inż. Teresa Gampe, ad.
dr inż. Marek Kluczkowski, st. wykł.
dr inż. Joanna Krakowiak, ad.
dr inż. Mirosław Męcik, st. wykł.
dr inż. Roman Pastewski, st. wykł.
dr inż. Dorota Warmińska, ad.
Pracownicy inżynieryjno-techniczni:
dr inż. Krystyna Chachulska (0,5 etatu) inż. Wanda Gontarczyk
mgr inż. Maria Marko-Narloch Władysława Grzyb
Irena Stefańczyk Doktoranci:
mgr inż. Emilia Gojło mgr inż. Adam Kloskowski mgr inż. Hanna Koziel mgr inż. Paweł Lipski
mgr inż. Joanna Szymańska-Cybulska mgr inż. Michał Śmiechowski mgr inż. Jarosław Wawer
Tematyka prowadzonych badań naukowych:
Termodynamika i struktura roztworów:
− studia oddziaływań jon-rozpuszczalnik oraz składu i struktury solwatowanych kationów,
− wyznaczanie objętości molowych kationów,
− wyznaczanie ciepeł przeniesienia jonów.
Hydratacja hydrofobowa:
− studia oddziaływań soli zawierających grupy hydrofobowe z wodą w oparciu o widma oscylacyjne wody.
Badania związane z ochroną środowiska:
− zastosowanie techniki denudacyjnej do oznaczania gazowych zanieczyszczeń w powie-trzu atmosferycznym,
− badanie wpływu zużytych galwanicznych źródeł energii na środowisko naturalne i studia nad możliwościami recyklingu
− studia nad opracowaniem systemu identyfikacji tworzyw sztucznych dla potrzeb recy-klingu – współpraca z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
− badania podstawowe związane z konserwacją statku-muzeum VASA – współpraca z VA-SA Project.
ARTYKUŁY W CZASOPISMACH Z LISTY FILADELFIJSKIEJ
− Automated analyser for monitoring the contents of hydrocarbons in gas emitted from ex-ploratory bore-holes in the gas and oil industry. Janicki W., Chrzanowski W., Żwan P., Na-mieśnik J. J. Autom. Meth a. Manag. in Chem. 2003 vol. 25 nr 6 s. 141-147 /por. poz. I.3/
Automatyczny analizator do monitoringu zawartości węglowodorów w gazach emitowanych z otworów wiertniczych w przemyśle wydobycia gazu ziemnego i ropy naftowej. AF 65707 1. Automated high-capacity sorption probe for extraction of organic compounds in aqueous
samples followed by gas chromatographic analysis. Pettersson J., Kloskowski A., Roeraade J., Zaniol C. J. Chromatogr.A 2004 vol. 1033 s. 339-347 AF 66355 Zautomatyzowany próbnik o dużej pojemności sorpcyjnej do ekstrakcji związków organicz-nych z próbek wodorganicz-nych dla ich oznaczenia z zastosowaniem chromatografii gazowej.
2. Gojło E., Śmiechowski M., Stangret J.: The common effect of hydrophobic and electrophilic types of hydration dependent on protonation in the sec-butyloamine/HCl/H2O system studied
by FTIR spectroscopy. J. Mol. Structure [on line] 2004 s. 1-6 [Dostępny od 8 grudnia 2004]
Dostępny w World Wide Web: http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&
_udi=B6TGS-4F02M2G-5 oraz wydruk [plik pdf, 6 s.]
Wpływ protonacji na współzależność efektów hydratacji elektrofilowej i hydrofobowej w układzie sec-butloamina/HCl/H2O zbadany metodą spektroskopii FTIR. FE 67483 3. Kamieńska-Piotrowicz E.: Analysis of the enthalpies of transfer of Co(II) ion in mixed
sol-vents by means of the theory of preferential solvation. Thermochimica Acta [online] 2005 vol 427 nr 1-2 s. 1-7 [Dostęp 11 września 2004] Dostępny w World Wide Web:
http://authors.elsevier.com/sd/article/S0040603104003491 oraz wydruk pliku pdf s. [7]
Analiza entalpii przeniesienia jonu Co(II) w rozpuszczalnikach mieszanych za pomocą teorii
solwatacji preferencyjnej. FE 67638
4. Kloskowski A., Pettersson J., Roeraade J.: Thick film traps with an irregular film. Prepara-tion and evaluaPrepara-tion. J. Chromatogr. A 2004 vol. 1035 s. 159-165
Otwarte pułapki kapilarne z nieregularnym grubym filmem sorbenta. AF 66353 5. Krakowiak J., Kozieł A., Grzybkowski W.: Apparent molar volumes of divalent transition
metal perchlorates and chlorides in N,N-dimethylacetamide. J. Molecular Liq. [online] 2004
[Dostęp 11 września 2004] Dostęp na World Wide Web:
http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_ oraz wydruk [plik pdf 9 s.]
Pozorne molowe objętości nadchloranów i chlorków dwuwartościowych metali
przejścio-wych w N,N-dimetylacetamidzie. FE 67737
6. Krakowiak J., Strzelecki H., Grzybkowski W.: Solvation and partial molar volumes of some transition metal cations in N,N-dimethylacetamide, triethylphosphate and acetonitrile. J. Mo-lec. Liq. 2004 vol. 112 s. 171-178
Solwatacja i cząstkowe molowe objętości wybranych kationów metali przejściowych w N,N-dimetyloacetamidzie, fosforanie trietylowym i acetonitrylu. AF 67216 7. Stangret J., Kamieńska-Piotrowicz E., Szymańska-Cybulska J.: Analysis of spectral data by complementary methods. Inspection of the molecular complex in N,N-dimethylformamide - methanol mixtures. Spectrochimica Acta Part A: Mol. & Biomol. Spectroscopy [online] 2004 9 rys. bibliogr. 37 poz. [Dostęp od 22 grudnia 2004] Dostępny w World Wide Web:
http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6VNG-4F31R28-3. oraz wydruk [plik pdf, 8 s.]
Analiza danych widmowych przy pomocy komplementarnych metod. Wgląd w kompleks molekularny obecny w mieszaninach N,N-dimetyloformamidu z metanolem. FE 67485
− Szpinek P., Chrzanowski W., Namieśnik J.: Centre of Excellence in Environmental Analysis and Monitoring at the Chemical Faculty of the Gdańsk University of Technology. Polish J.
Environm. Stud. 2004 vol. 13 nr 2 s. 245-248 /por. poz. I.29/
Centrum Doskonałości Analityki i Monitoringu Środowiska na Wydziale Chemicznym
Poli-techniki Gdańskiej. AF 65417
8. Śmiechowski M., Gojło E., Stangret J.: Ionic hydration in LiPF6, NaPF6, and KPF6 aqueous solutions derived from infrared HDO spectra. J. Phys. Chemistry B 2004 vol. 108 s. 15938-15943
Hydratacja LiPF6, NaPF6 oraz KPF6 w roztworach wodnych na podstawie widm w
podczer-wieni HDO. AF 67482
9. Ultra thick film open tubular traps with an increased inner diameter. Pettersson J., Aldaeus F., Kloskowski A., Roeraade J. J. Chromatogr. A 2004 vol. 1047 s. 93-99
Otwarte pułapki kapilarne z nieregularnym grubym filmem sorbenta i o zwiększonej średnicy
wewnętrznej. AF 66354
10. Warmińska D., Krakowiak J., Grzybkowski W.: Thermodynamic properties of inorganic salts in nonaqueous solvents. I. Apparent molar volumes and compressibilities of divalent transition-metal perchlorates in N,N-dimethylformamide. J. Chemical and Eng. Data [online]
2004 vol. 50 s. 221-225 [Dostęp 24.12.2004] Dostępny w World Wide Web:
http://pubs.acs.org/cgi-bin/asap.cgi/jceaax/asap/pdf/je049721u. [plik pdf, 5 s.]
Właściwości temodynamiczne soli nieorganicznych w rozpuszczalnikach niewodnych. I. Po-zorne objętości molowe i ściśliwości nadchloranów dwuwartościowych metali przejściowych
w N,N-dimetyloformamidzie. FE 67736
ARTYKUŁY W INNYCH CZASOPISMACH RECENZOWANYCH
1. Automatyczny analizator zawartości węglowodorów w gazach z odwiertów w przemyśle gazowym i naftowym. Janicki W., Chrzanowski W., Żwan P., Namieśnik J. Aparatura Bad.
i Dydakt. 2004 t. 9 nr 3 s. 145-155 AR 66092
− Chrzanowski W., Szpinek P.: Centrum Doskonałości na Wydziale Chemicznym Politechniki Gdańskiej. Chemia i Inż. Ekol. 2003 t. 10 nr 10 s. 1159-1165 /por. poz. I.7/ AR 65416 2. Grzybkowski W.: Formy występowania oraz właściwości kationów metali w środowisku wodnym. Chemia i Inż. Ekol. 2004 t 11 nr S2 s. 151-164 AR 67312
− Kloskowski A., Pilarczyk M., Namieśnik J.: Nowoczesne techniki przygotowania próbki do oznaczania analitów organicznych z zastosowaniem chromatografii gazowej. Część II.
Aparatura. Modern techniques of preparation of samples for determining organic analytes by gas chromatography. Part II. Instrumentation. Chemia i Inż. Ekol. 2004 t. 11 nr S3 s. 307-342
/por. poz. I.18/ AR 67946
− Kloskowski A., Pilarczyk M., Namieśnik J.: Nowoczesne techniki przygotowania próbki do oznaczania analitów organicznych z zastosowaniem chromatografii gazowej. Część I. Pod-stawy teoretyczne ekstrakcji. Modern techniques of preparation of samples for determining organic analytes by gas chromatography. Part I. Theoretical principles of extraction. Chemia i Inż. Ekol. 2004 t. 11 nr S3 s. 285-305 /por. poz.I.17/ AR 67945 PUBLIKACJE W RECENZOWANYCH WYDAWNICTWACH ZBIOROWYCH
− Analysis of volatile organic compounds (VOCs) in water samples. Methods and instruments.
Marczak M., Wolska L., Chrzanowski W., Namieśnik J. W: [online]. [Proc.] IDS-Water Eu-rope 2004. 10 May-28 May 2004 [dostęp: 28 maja 2004]. Dostępny w World Wide Web:
http://www.idswater.com 11 s. /por. poz. I.1/
Oznaczanie lotnych związków organicznych w próbkach wody. Metoda i aparatura. ER 65457 PUBLIKACJE W NIERECENZOWANYCH WYDAWNICTWACH ZBIOROWYCH
− Chrzanowski W., Namieśnik J., Szpinek P.: Polska w Europejskiej Przestrzeni Badawczej. W: [Materia-ły] Polska Chemia w Unii Europejskiej. Gdańsk, 2004. Cz. A Wykłady i komunikaty s. 13-16 /por. poz.
I.1/ ZN 65555
1. Grzybkowski W.: Woda - niezwykła cząsteczka. W: [Materiały konferencyjne] ''Polska Chemia w Unii
Europejskiej''. Gdańsk 2004 s. 17-18 /por. poz. 1/ ZN 65534
PROJEKTY BADAWCZE EUROPEJSKIE I KBN Granty zakończone:
„Właściwości i struktura roztworów soli metali szeregu Mn 2+ - Zn 2+ oraz wybranych metali grup głównych w rozpuszczalnikach o zróżnicowanych właściwościach donorowych i budo-wie molekularnej”
Kierownik i główni wykonawcy badań: W. Grzybkowski, J. Krakowiak, R. Pastewski, H.
Strzelecki, D.Warmińska
(Grant KBN 7 T09A 016 21, umowa PG nr 015113)
Granty w toku:
„Denudacyjne wzbogacanie analitu – nowe fazy stacjonarne”
Kierownik i główni wykonawcy badań: M. Pilarczyk, A. Kloskowski (Grant promotorski 3 T09A 152 27, umowa PG nr 016320)
RECENZJE PRAC DOKTORSKICH - Grzybkowski W., dr hab. inż. (rec.)
1. Krakowiak A., P. Gdań., Wydz. Chemiczny 2. Krzyżanowski M., P. Pozn., Wydz. Chemiczny 3. Bujnicka K., P. Łódz., Wydz. Chemiczny - Chrzanowski W., dr hab. inż., (rec.) 4. Zieliński A., P. Gdań.,Wydz. Chemiczny 5. Świtaj-Zawadka A., P. Gdań., Wydz. Chemiczny
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA
1 Royal Institute of Technology /KTH – Kungl Tekniska Hogskolan, Stockholm, Sweden 2 Swedish University of Agricultural Sciences, Department of Chemistry, Uppsala, Sweden
III. KATEDRA CHEMII NIEORGANICZNEJ Kierownik: dr hab. inż. Jerzy Pikies, prof. nadzw. PG
prof. zw. dr hab. inż. Wiesław Wojnowski, prof. nadzw. PG (zatr. do 30.09.2004, od 01.10.2004 - profesor emerytowany - umowa o dzieło)
dr hab. inż. Barbara Becker, ad.
dr hab. inż. Aleksander Herman, ad.
dr Katarzyna Baranowska, ad. (od 01.10.2004 staż nauk.) dr inż. Jarosław Chojnacki, ad.
dr inż. Anna Dołęga, ad.
dr inż. Agnieszka Pladzyk, ad. (od 01.09.2003 staż nauk.) dr inż. Stanisław Konieczny, st. wykł.
dr inż. Maciej Walewski, st. wykł.
mgr inż. Antoni Konitz, st. wykł.
Pracownicy inżynieryjno-techniczni:
mgr inż. Renata Kuczyńska, spec.
mgr inż. Elżbieta Szyc, spec.
mgr inż. Julianna Zimińska, spec.
Barbara Kujawa, st. tech.
Zofia Madler-Stanisławska, st. tech.
Elżbieta Jacuniak, tech.
Doktoranci:
M. Sc. Luis Aparici Plaza (od 01.03.2004) mgr inż. Anna Ciborska
mgr inż. Wioleta Domańska mgr inż. Rafał Grubba mgr inż. Urszula Janowska mgr Elżbieta Jesionka
mgr inż. Magdalena Kloskowska
mgr inż. Anna Kropidłowska (od 01.10.2004)
mgr inż. Łukasz Ponikiewski (staż naukowy 01.10.2003 31.08.2005) mgr inż. Andrzej Robaszkiewicz (do 09.06.2004)
mgr inż. Aleksandra Wiśniewska (od 01.10.2004)
Tematyka prowadzonych badań naukowych:
- chemia i stereochemia związków krzemoorganicznych, - chemia ciała stałego,
- inżynieria materiałowa, - inżynieria kryształów,
- chemia związków kompleksowych metali przejściowych, w szczególności:
- chemia związków krzemosiarkowych – zwłaszcza alkoksysilanotioli, silanotiolanowych kompleksów z metalami,
- chemia cyklicznych jak i łańcuchowych polisilanów zawierających heteroatomy, głównie siarkę,
- badania nad otrzymywaniem i charakteryzacją nowych związków krzemo- oraz fosforo-organicznych o nowego rodzaju właściwościach, w tym badania ich reaktywności – kine-tyki i mechanizmów reakcji, oznaczanie struktury poprzez rentgenograficzną analizę strukturalną monokryształów, matematyczną interpretację wyników metodami chemii kwantowej oraz mechaniki molekularnej,
- synteza i badanie właściwości wysoce reaktywnych związków fosforu dwukoordynowa-nego zwłaszcza fosfanofosfinidenów, ich kompleksów z pierwiastkami przejściowymi, również w aspekcie zastosowania jako katalizatorów.
Projekty realizowane w ramach badań własnych
- silanolany i silanotiolany metali I i II grupy układu okresowego, - tri-tert-butoksysilanolany molibdenu i wolframu,
- silanotiolany rtęci(II) i talu(I) - otrzymywanie i właściwości, - silanotiolany metali ciężkich,
- badanie reaktywności tBu2P-P(SiMe3)Li i tBu2P-P(Li)-PtBu2 jako prekursorów ligandów fosfanofosfinidenowych tBu2P+=P– i tBu2P+=P–PtBu2
- przygotowanie prekursorów do otrzymywania kompleksów fosfanofosfinidenowych niklu, palladu, platyny i cyrkonu
- kompleksy fosfanofosfinidenowe tytanu, platyny, cyrkonu, niklu i palladu,
- kompleksy wybranych metali przejściowych z ligandami zawierającymi siarkę, ze szczegól-nym uwzględnieniem tiolanów,
- synteza sila-podstawionych ksantogenianów (≡Si-O-CS2-)
ARTYKUŁY W CZASOPISMACH Z LISTY FILADELFIJSKIEJ
1. A new synthetic entry to phosphinophosphinidene complexes. Synthesis and structural char-acterisation of the first side-on bonded and the first ter-minally bonded phosphino-phosphinidene zirconium complexes [µ-(1,2:2-η-tBu2PLP){Zr(Cl)Cp2}2] and [{Zr(PPhMe2)Cp2}(η1-P– P-tBu2)]. Pikies J., Baum E., Matern E., Chojnacki J., Grubba R., Robaszkiewicz A. Chem. Commun. 2004 s. 2478-2479
Nowy syntetyczny dostęp do kompleksów fosfinofosfinidenowych. Synteza i charakterys-tyka strukturalna pierwszego związanego bocznie i pierwszego związanego terminalnie kom-pleksu fosfinofosfinidenowego cyrkonu: [µ-(1,2:2-η-tBu2PLP){Zr(Cl)Cp2}2] i
[{Zr(P-Ph-Me2)Cp2}( η1-P–P-tBu2)] AF 66419
2. Cubane-like structure of a silanethiol - primary amine assembly - a novel, unusual hydrogen bond pattern. Becker B., Baranowska K., Chojnacki J., Wojnowski W. Chem. Comm. 2004
s. 620-621
Struktury typu kubanu w połączeniach silanotiol-amina pierwszorzędowa. Nowy, niezwykły
układ wiązań wodorowycj. AF 65439
3. Formation, crystal and molecular structures of heteroleptic zinc(II) tri-tert-butoxysi-lanethiolates with ZnNO2S2 and ZnN2S2 coordination pattern. Dołęga A., Becker B., Choj-nacki J., Konitz A., Wojnowski W. Inorg. Chim. Acta 2004 vol. 357 s. 461-467
Synteza i struktura heteroleptycznych tri-tert-butoksysilanotiolanów cynku(II) z koordynacją
typu ZnNO2S2 i ZnN2S2. AF 65922
4. Kropidłowska A., Becker B.: Complexes of manganese (II) tri-tert-bu-toxysilanethiolate with chelating N-donor-ligands. Chemickè Listy 2004 , nr 98(8) s. 793-794.
Sbornik. 56 Sjezd chemickych spolecnosti. 6-9.09.2004, Ostrava, Czech Republic
Związki kompleksowe tri-tert-butoksysilanetiolanu manganu(II) z chelatującymi ligandami
N-donorowymi. AF 066933
5. New class of quaternary ammonium salts, derivatives of methyl D-glucopyranosides. Pel-lowska-Januszek L., Dmochowska B., Skorupa E., Chojnacki J., Wojnowski W., Wiśniew-ski A. Carbohydrate Res. 2004 vol. 339 s. 1537-1544 AF 66427 Nowa klasa czwartorzędowych soli amoniowych, pochodnych D-glukopiranozydów metylu.
6. Oxidative dimerisierung von phosphanen und hinweise auf das intermediare auftreten des phosphinophosphinidens tBu2P-P in reaktionen von [(η5-C5H5)2TiCl2] und [(η5-C5H5)( η5 -C5Me5)TiCl2] mit tBu2P-P(SiMe3)Li und tBu2P-P(Li)-P-tBu2. bildung von titan(III)- fulvalen-komplexen. Baum E., Matern E., Pikies J., Robaszkiewicz A. Z. Anorg. Allg. Chem. 2004
vol. 630 s. 1090-1095 AF 66422
Utleniająca dimeryzacja difosfanów i wskazania na przejściowe występowanie fosfinofosfi-nidenu tBu2P-P w reakcjach [(η5-C5H5)2TiCl2] i [(η5-C5H5)( η5-C5Me5)TiCl2] z tBu2 P-P(SiMe3)Li i tBu2P-P(Li)-P-tBu2. Tworzenie się kompleksów fulwalenowych tytanu(III).
7. Synthesis and structure of selected quaternary N-(1,4-anhydro-5-deoxy-2,3-O-isopropy-lide-ne-D,L-ribitol-5-yl)ammonium salts. Skorupa E., Dmochowska B., Pellowska-Januszek L., Wojnowski W., Chojnacki J., Wiśniewski A. Carbohydrate Res. 2004 vol. 339 s. 2355-2362 Synteza i struktura wybranych, czwartorządowych soli
N-(1,4-anhydro-5-deoksy-2,3-O-iso-propylideno-D,L-ribitol-5-yl)ammoniowych. AF 66423
ARTYKUŁY W INNYCH CZASOPISMACH RECENZOWANYCH
1. Becker B.: Silanethiolates - synthesis, properties and structures. Ann. Pol. Chem. Soc. 2003 vol. 2 pt. 2 s. 440-445
Silanotiolany - otrzymywanie, właściwości i struktura. AR 66929
PROJEKTY BADAWCZE EUROPEJSKIE I KBN Granty zakończone:
„Fosfanofosfiniden R2P-P nowy ligand π - elektronowy”
Kierownik i główni wykonawcy badań: J. Pikies, W. Wojnowski, A. Herman, A. Konitz, A.
Robaszkiewicz
(Grant KBN 4 T09A 028 22, umowa nr 0873/T09/2002/22, umowa PG nr 015415)
„Silanotiolany amin”
Kierownik i główni wykonawcy badań: B. Becker, K. Baranowska
(Grant promotorski KBN 4 T09A 078 23, umowa nr 0661/T09/2002/23, umowa PG nr 015558) Granty w toku:
„Silanotiolany wybranych metali I i II grupy układu okresowego”
Kierownik i główni wykonawcy badań: W. Wojnowski, E. Jesionka
(Grant promotorski KBN 3 T09A 150 27, umowa nr 1160/T09/2004/27, umowa PG nr 016332)
„CLUSTERIX – Krajowy Klaster Linuxowy.”Zadanie 14. „Dostosowanie aplikacji do pracy w środowisku Grid”
Kierownik i główni wykonawcy badań: R. Wyrzykowski, A. Herman (Grant KBN nr 6 T11 2003C/06098, umowa nr 4/PC/6 T11 2003 C/06098)
PROMOTORSTWO DOKTORANTÓW - Becker B., dr hab. inż. (promotor) 1. Baranowska K., Wydz. Chemiczny, PG - Pikies J., dr hab. inż. (promotor)
2. Robaszkiewicz A., Wydz. Chemiczny, PG
RECENZJE PRAC DOKTORSKICH - Wojnowski W., prof. zw. dr hab. inż.(rec.)
1. Grzelka A.: Super zasady i super kwasy jako katalizatory i inicjatory reakcji prowadzących do polisilok-sanów – kinetyka i mechanizm. Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi - Herman A., dr hab. inż.:(rec.)
2. Sobczyk M.: Teoretyczne metody oceny stabilności elektronowej anionów molekularnych. Wydz. Chemii UG
3. Ślusarz R.: Symulowanie dynamiką molekularną blokowania i aktywacji receptorów sprzężonych z biał-kiem G., Wydz. Chemii UG
OPINIE
- Wojnowski W., prof. zw. dr hab. inż, (opinia)
1. dr hab. inż. Marek Cypryk /opinia o dorobku naukowym, dydaktycznym i organizacyjnym w związku z wnioskiem o powołanie na stanowisko docenta dla Centrum Badań Molekularnych i Makromolekular-nych PAN w Łodzi/
WSPÓŁPRACA MIĘDZYNARODOWA
1. Institut für Anorganische Chemie der Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule, Aa-chen, Germany
2. Max-Planck Institut für Festkörperforschung Stuttgart, Germany
3. Universität Fridericiana (Technische Hochschule) Karlsruhe, Institut für Anorganische Che-mie, Germany