W s z y s t k i e jeziora p o w ia tu leg o leżą nad sam ą rz e k ą W i s ł ą . W d o b rach O ssala są dwa m ało je z io r k a bez n a z w is k ; o b s z e r n o ś ć ich m o r g ó w 2 , g łę b o k o ś ć około stóp 1 0 . S ą one p o ło żo n e w o d leg ło śc i k ilk a d z ie sią t k r o k ó w je d n o od d ru g ie g o , na pła s z c z y ź n ie ro z le g łe j, w g r u n t a c h t w a rd y c h , u ro d z a jn y c h . K o m munikacyi żadnćj z innemi w odam i nie m ają, i je d y n ie z deszczów lub r o z to p u ś n ie g ó w w oda w nich p rzybyw a. P o w iększćj części z a ro s łe są trzciną. W o d a w nich j e s t c z y s t a , p rz e z ro c z y s ta , s m a ku zw yczajnego. W ryby nie oblitują, o p ró c z małej ilości okuni i płoci, przez co żadnego d o c h o d u z r y b o łó s tw a nie d a ją ., *
Z n a jd u ją c e się w e wsi M atyaszów , gm inie T u r s k o , j e z i o r o n a zw ane M alyassow skie, p o ło żo n e j e s t na p łaszczyźnie, w miejscu
o tw a r tś r o . G r u n t a je g o n a d b r z e ż n e są t w a r d e . O b s z e r n e 5 do 6 m o r g ó w , g łę b o k o ść n ie r ó w n a , n a jw ię k s z a w y n o sić m o że s tó p 1 6 . ż a d n a rzek a ani s tr u m ie ń z nieg o nie w ypływ a, ani ł ć ł w p ły w a ; za r o z to p ie n ie m ś n ie g ó w , lub spadnięciem u lew nych d esz c z ó w , z n a cznie p r z y b ie r a . P o d z ic m n ó j kom m unikaeyi nie ma. W o d a nieco zielonaw ego k o lb r u , sło d k a , żadnego o d o r u niem ająca, od b r z e g ó w za ro sła trz c in ą . O bfituje w ryby: szczu p ak i, k a ra s ie , k a rp ie i in n e. Gdy jesz c z e od s tro n y W i s t y lądy nic były zab ezp ieczo n e w a ła m i, rz e k a ta , w czasie w y le w ó w s w y c h , w ie le d r z e w do j e ziora teg o n a n io s ła , przez co po łó w ryb u tr u d n io n y . L e c z w y d o bycie d r z e w tych j e s t n i e p o d o b n e , gdyż w oda z je z io r a spuścić się nie da, a ztąd i znacznego d o c h o d u z r y b o ł o s t w a s p o d z ie w a ć się tu nie m ożna. O b e c n ie ta k o w y liczyć m ożna ro c z n ie n a jw ię - cćj r u b . sr. 3.
W e wsi S z w a g r ó w , gminie T u r s k o , j e z io r o n a z w a n e T raczcm lci dół, p o ło ż o n e na płaszczyźn ie ro z le g łć j, ma o b sz e r n o ś c i 2/ 3 c z ę ści m o rg a ; g łę b o k o ś ć stóp 2 0 , g r u n ta je g o n a d b r z e ż n e tw a r d e , u r ó d z a jn e . Ż a d n a rzek a ani s tr u m ie ń do niego nie w p ły w a i nie w ypływ a. Za ro z to p ie n ie m ś n ie g ó w i sp a d n ię c ie m u lew n y ch d eszczó w , szczególniej w p o r z e w io s e n n e j, w o d y je z io r a tego z .lą d ó w w ychodzą; lecz to o k o lic z n y m " g r u n to m n ie j e s t s z k o d l i - w ć m . P o d z ie m n ś j kom m unikaeyi i ź r ó d e ł m in e ra ln y c h n ie m a.
W o d a w nićm czysta, s ło d k a , bez żadnego o d o r u , z a ra s ta po b rz e g a c h w is e m . Chociaż w n ie w ie lk ie j ilości, z a w s z e j e d n a k obfituje w ryby: sz c z u p a k i, k a rp ie , k a ra s ie i o k u n ie. W ł a ś c i ciel żadnego d o c h o d u pieniężnego z r y b o ł o s t w a nie m a. S p ła w y n ie i stn ieją.
W e wsi T u r s k o W i e l k i e do tćjże gminy na le ż ą cś j, j e z io r o z w a n e S krzyn lta, p o ło ż o n e na płaszczyźnie r o z le g łć j, ma brzegi t w a r d e ; o b s z e r n e j e s t m ó r g 1, głębokie s tó p 1 5 . Z w y k le spły
w a do niego w o d a z pól po r o z to p ie n iu ś n ie g ó w i spadnięciu d e szczów . Ż ad n a rzeka ani s t r u m ie ń p rz e z je z io r o to nie p r z e c h o dzi. W o d a w n ićm czysta, sło d k a, żadnego o d o ru - an i części m ineralnych nie m a. S zczupaki, o k u n ie I inne ryby, tylko zale
d w ie na użytek w łaściciela w y s ta rc z a ją. S p ł a w ó w nie ma.
W tć jż e samej wsi T u r s k o W i e l k i e je z io r o Pisulk z w an e, na plaszczy/.nic ro z le g łć j p o ło ż o n e , ma g r u n ta n a d b rz e ż n e tw a r d e , u ro d z a jn e . O b s z c r n o ś ć je g o w ynosi 3 m o rg i, g łę b o k o ś ć 1 5 s tó p . o waększćj części za ro słe trz c in ą . W p o r z e w io se n n ć j po spa-.
m ęciu deszczów naw alnych i sto p n ie n iu ś n ie g ó w p rzy b iera. P o d
-zicmnój k om m unikacyi nie ma. W o d a w nióm c z y s t a , s ło d k a , żadnego o d o r u ani części m ineralnych n i e m a . Z n a jd u ję się w nióm ryby: szczu p ak i, o k u n ie, płoć, lecz r z a d k o ło w ię się i to jedynie na w ła s n ę p o tr z e b ę . Nie j e s t s p ła w n e .
W gm inie O sie k znajdujem y pięć je z io r : d w a w e wsi O s i e - czko, n azw an e B iałe i S/copaniec, w e w si Ł ę k n a r w a n e B rzeźnica, w O s ic k u B a n ia, w e wsi D łu g o łę k a G aj.
S z c z e g ó ło w y ich opis n astępny: J e z io r o B iałe, położono j e s t na płaszczyźnie rozleg łó j w m iejscu o tw a r tó m . O b s z e r n o ś ć m o r g ó w 1 0 , g ł ę b o k o ś ć stó p 9 . G ru n ta n a d b rz e ż n e u ro d z a jn e . W o d y je z io r a n a w e t po sto p n ie n iu ś n ie g ó w i n aw alnych d eszczach nie w z b ie ra ję . Brzegi je g o sę za ro słe trzcinę. K om m unikacyi p o d - ziemnój ani ź ró d e ł m ineralnych nie m a. W o d a czysta, s ło d k a , bez o d o r u . O bfituje w szczupaki, k a r a s ie , o k u n ie i p ło tk i, z czego d o c h ó d na r o k uczyni najw ięcćj rs. 9 . S p ł a w y żadne nic o d b y
waj ę się.
J e z i o r o Slcopaniec, p o ło ż o n e na płaszczyźnie ro zleg łó j w m ie j
scu o t w a r t ó m , ma o b s z e rn o ś c i m o r g ó w 3 , g łę b o k o ś c i stóp 2 0 . G ru n ta je g o n a d b rz e ż n e u ro d z a jn e . D o j e z io r a Bani, poniżćj o p i
sa n e g o , w ypływ a ztęd s t r u m ie ń ; to j e s t p o w o d e m , iż w o d y je zio ra te g o nigdy nie w z b ie ra ję . K om m unikacyi podziermićj i ź r ó d e ł m i
neraln y ch je z io r o to nie m a. W o d a w nióm c z y s ta , s ł o d k a , do użytku z d a tn a , po b r z e g a c h tylko z a ro s ła trz c in ę i innem i c h w a stam i. O bfituje w ró ż n e g a tu n k i r y b , lecz tych dla znacznój g ł ę b o k o śc i w ody ło w ić n i e m o ż n a ; d o ch o d u więc żadnego j e z io r o to nie p rzynosi. S p ła w y ż a d n e .
J e z i o r o B rzeźn ica, p o ło ż o n e na płaszczyźnie ro z le g łe j, w m iej
scu o t w a r t ó m , o b s z e rn e m o rg 1, głębokie stóp 1 6 ; g ru n ta n a d b rz e ż n e u r o d z a jn e , tw a rd o . O d s tro n y zachodnićj przepływ aję przez j e z i o r o to d w a m a łe s tru m ie n ie . P o d zicm n ćj kom m unikacyi i ź r ó d e ł m ineralnych nie m a. W o d a czysta, s ło d k a , bez żadnego o d o r u , po b r z e g a c h z a ro s ła trzcin ę i innemi ch w a sta m i. W ryby nie o bfituje, gdyż ja k wyżój p o w ie d z ia n o , sę d w a o d p ły w y w ody, p rz e z k t ó r e ryby u c h o d z ę . S p ław y nic istn ieję żadne.
J e z i o r o B a n ia , p o ło ż o n e na płaszczy źn ie r o z le g łe j, w m iejscu o tw a r tó m , w ś r ó d g r u n t ó w u ro d z a jn y c h , o b s z e r n e j e s t m o r g ó w 3 , g łęb o k ie stóp 4 . Z t r z e c h powyżój opisanych j e z i o r w p a d a ję d-o niego m ałe s tr u m ie n ie , k tó re zn ó w z niego w ypływ aję do W i s ł y . N a w e t w czasie s to p n ie n ia śn ieg ó w i s p ad n ien ia naw alnych d e
-azczów w o d a w je z io rz e tćin nie w z b ie ra . P o d z ie m n ć j k o m m u n i- kacyi nie m a, źródła m in e ra ln e nie o k a z u ją się. W o d a c z y sta , s ł o d ka, bez żadnego o d o r u , p r a w ic z u p ełn ie zarosła trzcin ą i in nem i c h w a sta m i; z t e g o to p o w o d u r y b , chociaż j e s t ich d o sy ć, ło w ić n i e m o ż n a , a tćm sajnćm żadnych o d n o sić k orzyści.
N a r e s z c ie je z io r o G aj, p o ło żo n e j e s t na p ła szczy źn ie r o z l e głej, w m ie js c u o t w a r t ć m , w ś r ó d g r u n t ó w u r o d z a jn y c h ; o b s z e r n e p ó łto r a m o r g a , g łę b o k ie stóp 0 . W o d a do nieg o nie w p a d a , o d chodzi zaś do je z io r a w d o b r a c h S w iniary zn ajd u jąceg o się, a z a - tó m p o u le w n y c h deszczach i ro z to p a c h ś n ie g ó w w o d a nie w znosi się. P o d z ie m n ć j k o m m u n ik acy i i ź ró d e ł m in eraln y ch nic ma. W o da c z y sta , s ło d k a , b ez żadnego o d o r u , po b rz e g a c h nieco za ro sła trzcin ą i sz u w a ra m i. Z ryb p o ła w ia ją się s z czu p ak i, o k u n ie , liny, k a rp ie , k a ra s ie i pło tk i; doch ó d p rz ecież z p o ło w u ich zb y t mały.
S p ła w y n ie istnieją.
W d o b r a c h S w in iary z n a jd u je m y j e z io r o n a z w a n e Z adnie.
P o ło ż o n e ha płaszczy źn ie ro z le g łe j, w m ie jsc u o t w a r ł e m , w ś r ó d g r u n t ó w u r o d z a jn y c h , więcej długie a w ą z k i e , ma o b s z e r n o ś c i m o r g ó w 11» g łęb o k o ści s tó p 1 2 . P r z e z j e z io r o to p rz e p ły w a s tr u m ie ń idący od w si okolicznych i n a s tę p n ie w p ad a do W i s ł y . W czasie spadnięcia n aw alnych d e sz c z ó w i sto p n ie n ia ś n ie g ó w w o d y j e z io r a te g o cokolw iek p o d n o s z ą s i ę , lecz z ląd ó w nie w y
s tę p u ją . K om m unikacyi po d ziem n ćj i ź ró d e ł m ineralnych nie m a.
W o d a czysta, c o k o lw ie k zaro śn ię ta t rz c in ą . P o ła w ia ją się s z c z u paki, o k u n ie, k a r a s ie , liny i p ło tk i, z czego d o c h ó d na r o k w y n o si r u b . sr. 3 0 . S p ła w y nic is tn ieją żadne.
W tychże d o b ra c h S w in ia ry je s z c z e trzy je z io r a : K am ień, Ż u raw skie, Olesna.
J e z i o r o Kam ień. Z trz e c h je g o s tro n ro z c ią g a się rozległa p ła szczyzna, a od zachodu w z g ó rz e n a . 5 stóp w y s o k ie . G ru n ta n a d b rz e ż n e u r o d z a jn e , tw a r d e . O b s z e r n o ś ć j e z i o r a m o r g ó w 4 , g łę b o k o ść stóp 1 2 . D o te g o j e z io ra -ż a d n a rz e k a ani p rz y p ły w a , ani o d p ły w a ; w o d a w n ićm z u p e łn ie s to ją c a . K om m unikacyi p o d z ie m nych ani ź r ó d e ł m ineralnych nie ma żadnych. W o d a nigdy nie w z b ie ra , zaw sze poziom s ta le u trz y m u je , czysta, s ło d k a , nieco trzciną z a ro sła . Ryby p o ła w ia ją się w małćj ilości, z czego d o c h ó d n ° r o k w ynosi najw ięcćj r u b . sr. 3 .
J e z io r o Ż uraw skie p o ł o ż o n e , w ś r ó d r o z l e g ł e j p ła sz c z y z n y , g ru n ta je g o n a d b rz e ż n e są po części p ia sc z y ste , w s z e la k o u r o d z a j-
T °™ i.s i,c„ A i m < . ’ 8
n c . O b s z e r n o ś c teg o je z io ra dochodzi 15 m o r g ó w , a g łę b o k o ś ć do 10 s tó p . W o d a sto jąca, znikąd nie p rz y p ły w a i nigdy nie p o dnosi się; czysta, sm a c z n a . K om m unikacyj podziem nych i ź r ó d e ł m in eralnych nie ma. B rzeg i z a ro śn ię te trzciną i t r a w ą . W ryby m ało obfituje; z r y b o ł ó s t w a na ro k najwięcój "rub. s r. 2 d o c h o d u m ieć m ożna. S p ła w y na lóm je z io rz e nie odbyw ają się.
J e z io r o Olesna. G ru n ta n a d b rz e ż n e od s tro n y w sc h o d n ie j są tw a r d e ; z trz e c h s tr o n p o z o stały ch , bagna i trz ę s a w is k a . O b s z e r - n o ść je z io ra m o r g ó w 1 2 , g łęb o k o ść stóp 18. Do j e z io r a teg o ża
dna w oda nic p r z y p ły w a , arii też z nieg o o d p ły w a . W o d a w j e ziorze tć m j e s t b r u d n a , b ło te m c#uć się d a ją c a , trz c in ą , łozam i i innem i c h w astam i po brz e g a c h z a ro s ła . K om m unikacyi p o d z ie m nej, ani ź ró d e ł m ineralnych nie ma. W ryby zup ełn ie nie obfituje.
S p ław y żadne.
W e wsi i gm inie Cliodków znajduje się j e z i o r o pod n a z w i
skiem Laclia. P o ło ż o n e na płaszczyźnie r o z le g łe jI w m iejscu o t w a r ł e m , ’ m a o b szernośc! m o rg ó w 3 , g łębokości stóp 1 2 . G r u n ta n a d b rz e ż n e są u ro d z a jn e , tw a r d e . K om m unikacyą ma z rzeką W i s ł ą , od k tó rć j tylko o kilkanaście k ro k ó w j e s t o d d a lo n e . Ź r ó deł m ineralnych n ie ma. W o d a czysta, s ło d k a . U żytków z je z io r a ż a d n y c h , gdyż p o łó w ry b z p o w o d u wielkiej głębokości wody i znajdujących się w niej d r z e w , przez p o w o d z ie naniesionych, j e s t n ie p o d o b n y .
Je z io r o Słuniaw a, w d o b ra c h P r z e w ł o k a , p o ło ż o n e częścią na płaszczyźnie a częścią w m iejscu le siste m . G ru n ta n a d b rz e ż n e są tw a r d e , u r o d z a jn e . O b s z e r n o ś c m o r g ó w 3 0 , g łę b o k o ś ć stóp 15.
P o spadnięciu d e s z c z ó w u l e w n y c h , lub sto p n ie n iu ś n ie g ó w na w io s n ę , w o d a cokolw iek p o d n o si się, j e s t czysta, s ło d k a , za p o r u szen iem dna w y d aje o d ó r n ie p r z y je m n y , p o d o b n y do siarki.
Z d a je się, że ma ono podziem ną k o m m u n ik a c y ą z r z e k ą W i s ł ą , k t ó ra tylko o pół w io rsty od nieg o płynie. Ryb w j e z io r z e tćm. ło
w ić nic m o ż n a , gdyż w o d a jest* zaro śn ię ta trz c in ą i innemi c h w a stam i, i d lateg o w łaściciel żadnych korzyści nie o d n o si.
Z n a jd u ją c e się w tychże d o b ra c h P rz e w ło k a j e z io r o P rzew ło ckie, o b e c n ie zm ie niło się w b a g n a z a r o s łe tr z c in ą i ch w a s ta m i;
p o d sp o d em ich j e s t w o d a , tej j e d n a k g łęb o k o śc i oznaczyć nie m ożna z przyczyny pływ ających po niój kęp zaro śli i trzciny.
O b s z e r n o ś c w ynosi m o r g ó w 3 0 . Czy j e s t r y b n e , nie w ia d o m o , gdyż w ielk ie sz u w a ry , sp ra w d z fć teg o nie d o zw alają.
W d o b rach Cisz.ycu S z lach eck a je z io ro p o d n azw iskiem D o l
ne, po ło ż o n e na płaszczyźnie ro z le g łś j w m iejscu o l w a r t ć m ; o b s z e r - ność m o r g 1, g łę b o k o ś ć stóp U; g r u n ta n a d b rz e ż n e iło w a te . Ż a dna rz e k a .ani s tr u m i e ń nic p r z e p ły w a . XV czasie w io se n n y m za r o z to p ie n ie m ś n ie g ó w . Inb spadnięciem d e s z c z ó w u lew nych, w o d a j e z i o r a teg o w y s tę p u je z lądów.* K om m unikacyi p o d z ie mnej nie ma. O ź ró d łach m in e ra ln y c h nic w ia d o m o z p e w n o ś c ią , j e s t tylko d o m n ie m a n ie , iż te choć w części zn a jd o w a ć się m u sz ą , gdyż Woda jesJt n ie c z y sta , niep rzy jem n y o d ó r wydająca. U ż y tk ó w z je z io ra nie ma żadnych, alb o w iem ryby z u p ełn ie tam nie zn a jd u j ą się, a p r z e w o z ó w z a p ro w a d z a ć nie ma p o trz e b y .
W e wsi i gm inie Ciszyca D u c h o w n a z n ajd u je się je z io r o bez na z w isk a , p o ło żo n e przy sam ej w si, na płaszczy źn ie rozległej."
G r u n ta n a d b rz e ż n e , jak o p o d p a d a ją c e w y lew o m w ó d rz e k i W i s ł y i K o p rzy w ian k i, są bezużyteczne. O b s z e r n o ś ć je z io r a m o r g ó w 1 0 , g łęb o k o ść stóp 8. P rz e z ś r o d e k tego je z io ra p rzep ły w a r z e k a K o - przy w iau k a. W czasie w e z b ra n ia p o m ie n io n e j r z e k i , w o d y je z io r a także w z b ie r a ją , lecz to nic na d łu g o , gdyż za zmianą p o w ie trz a do w ła ś c iw e g o stan u p o w ra c a ją W o d a za w e z b ra n ie m j e s t m ę tn ą , w r u d z ia n y k o lo r w padającą, po o p a d n ię c iu w s z a k ż e o k a z u je się być biała, o d o ru b ło tn is te g o . Iłrzegi na kilka ło k c ł są z a ro ś n ię to trzciną i s z u w a r a m i; z teg o więc p o w o d u korzyści d z ie rż a w ca nie odnosi żadnych.- O podziem nej kom m unikacyi i źró d ła c h m in e r a l
nych nie w ia d o m o . •
W samym ś r o d k u wsi S w ię ż y c a , w gm inie Ciszyca D u c h o w n a , znajduje się je z io r o (Iła d ta . O h s z e r n o ś ć je g o m o r g ó w 8, g ł ę - b o k o sć stóp 6. P r z e z sam ś r o d e k je g o p rzep ły w a rzeka K o p r z y - w ia n k a , k tó r a czasam i, m ia n o w ic ie po spad n ięciu śn ie g ó w , lub d e s z c z ó w ulewnych," łącząc się z w o d am i je z io r a , z a lew a p rz y ległe g ru n ta i łąk i. W o d a w je z io rz e tern j e s t b ia ła , o d o r u b ło t n is te g o , po brz e g a c h z a ro s ła trzciną i ta ta r a k ie m . Z ryb trafiają się szczupaki i k a ra sie ,
XV d o b ra c h K o p rzy w n ica s p o ty k a m y c z te ry je z io r a : K rzciń - s/fte, A ozlotoy dót, Słony d ó ł. Łacha siara.
J e z io r o Krzcińskie, p o ło ż o n e j e s t na p łaszczy źn ie ro z le g łć j.
G ru n ta je g o n a d b rz e ż n e u r o d z a jn e , tw a r d e . O b s z e r n o ś ć o koło 5 0 m o r g ó w , g łę b o k o ść m iejscam i d ochodzi do s tó p 2 0 . XV cza
sie stopnienia ś n ie g ó w lub sp ad n ie n ia -ulew nych d e sz c z ó w w o d a Jc g ° z lą d ó w w y s tę p u je , i płynąc p rzez p o la , w lew a się do W i s ł y . XV p o rz e suchej woda znacznie op ad a. Z d a je się w s zak że, iż j e
zio ro to ma w ła s n e s w o je ź ró d ła, lub k o m m unikacyą p o d ziem n ą z rz e k ą W i s ł ą , o w i o r s t 2 0 o d le g łą , gdyż n ajw ięk sze s u s z e , ja k ie się j u ż p ra k ty k o w a ły , o su sz y ć go zu p e łn ie n ie zdołały. W o d a ś ro d k ie m j e s t czysta, s ło d k a ; o d lą d ó w trzciną z a ro słą . Na dnie j e z i o r a znajduje się dosyć m u łu c z a rn e g o , zgniłego, za p o r u s z e n iem k tó r e g o w o d a , o p ró c z zm ienienia w ła śc iw e g o sw e g o k o lo r u , wydaje o d ó r sidrki. W ryby dość obfituje, poław iają się tom sz c z u p a k i, o k u u ie , k a rp ie , liny. ka ra sie , leszcze, lecz dla wielkiej g łę b o k o ś c i w o d y i niezm iernych z a ro s tó w ło w ić j e b ą rd z o j e s t t r u d n o . D o c h ó d p rzecież z fy b p rzy n ieść m oże na r o k r s . 1 5 .
J e z io r o K o zło w y dół p ołożone j e s t częścią w o t w a r ł e m , a czę
ścią w le sislć m m iejscu, na płaszczyźnie ro z le g łe j. G ru n ta je g o n a d b rz e ż n e są tw a r d e i u r o d z a jn e . O b s z e r n o ś c i ma m o r g ó w 7 0 , g łę b o k o ś ć r o z m a ita , o d j e d n ć j do d w u d z ie s tu c z te re ch stóp. Ż a d n a rz e k a ani też s tr u m ie ń przez j e z io r o to nie p rz e p ły w a . Na w io s n ę , po s to p n ie n iu ś n ie g ó w lub spadnięciu w ielk ich d e s z c z ó w , w o d y je zio ra p o d n o sz ą się, lecz za n ad ejściem p ory letniej o p a d a j ą , a czasami n a w e t i wysychają. K om m unikacyi żad n ćj, jak o też ź ró d e ł m ineralnych nie m a. W o d a w nićm czysta, s ło d k a , tylko n ieco o d o r u b ło tn iste g o . Kyby są w znacznej ilości, lecz ło w ić j e n ie p o d o b n a , z p o w o d u różnych z a w a ł ó w , ja k ie się znajdują w w o d zie i na jej p o w ie rz c h n i; m im o to przecież d o c h o d u na r o k z teg o jezio ru m ożna miód o koło r s . 1 5 .
J e z i o r o Słony d ó ł, p o ło żo n e j e s t na płaszczyźnie ro z le g le j, w lądach w z n ie s io n y c h , spadzistych; ma o b sz e rn o śc i m o rg 1, g łę b o k o śc i od s tó p U do 2 4 . G ru n ta n a d b r z e ż n e u ro d z a jn e . Ż a d e n s tru m ie ń z niego nie w ypływ a ani tóż w p ły w a. W czasie w io se n n y m w o d a cokolw iek w z b ie r a , lecz to p o c h o d z i ' j e d y n ie
z
na p ły w u wiclkićj ilości wody. K om m unikacyi podziem nćj i ź r ó d e ł m ineraln y ch n i e m a , gdyż w o d a w nićm znajdująca się j e s t czysta, sło d k a i tylko trzcin ą o raz innem i s z u w a ra m i z a ro s ła . Z ry b o ło s tw a d z ierżaw ca nic od n o si żadnych korzyści, gdyż p o ł ó w r y b , z p o w o d u Wielkich zarośli, nie p ra k ty k u je się.J e z i o r o Łacha siara zw an e, p o ło ż o n e j e s t częścią na p ła szczyźnie, a częścią w m ie jsc u le sistć m . O b s z e r n o ś ć m o rg ó w 1 0, g łęb o k o ści s tó p 10 . G ru n ta n a d b rz e ż n e u r o d z a jn e , t w a r d e . J e ś li na w iosnę w o d a z W i s ł y w y leje, lub tóż znaczne śniegi s t o pnieją, w o d y w je z io r z e p o d n o sz ą się, i z lą d ó w w ychodzą; p r z e ciw nie, przy suszach zup ełn ie w ysychają. Z t ą d więc i ryb w j e ziorze nie m a. K om m unikacyi po d ziem n ćj i źyódeł m in e ra ln y c h
nie m a. W o d a czysta, sło d k a, w n ie k tó ry c h m ie jsc a c h s z u w a ram i i trzciną zarosła.
W e wsi i gm inie S k o tn ik i j e z io r o n a z w a n e Skotnickie, p o ł o ż one na płaszczyźnie r o z l e g ł ć j , w o t w a r t ó m m ie js c u , w ś r ó d g r u n t ó w n a d b rz e ż n y ch u ro d z a jn y c h , o b sz e rn e m o r g ó w 8, (przy s z e ro k o śc i p r ę t ó w 7 0 ) , g łęb o k ie stóp 8. Czasami w o d y te g o j e ziora p rzez złączenie się ze stru m ie n ie m z w a n ć m S a m b o r k a i to najwięcej po sto p n ie n iu śniegów na w io sn ę lub s p ad n ięciu n a w a l - nych d e s z c z ó w , dość znacznie w znoszą tn ę. W o d a w je z io r z e czysta, b e z żadnego o d o r u , do napoju służyć m o że. Z p o w o d u p r z e p ły w u S a m b o r k i, ryb w je z io r z e nie m a, gdyż te chociażby by ły j a k ie ,.w y p ły w a ją za bieżącą w o d ą . Całe j e z io r o to z a r o ś n i ę t e j e s t trzciną i s z u w a ra m i.
W e wsi i gm inie O s tr o łę k a znajduje się j e z i o r o , n a z w a n e Tarnówka. L eży ono na p łasz c z y ź n ie ro z le g łe j, w m iejscu o t w a r - tćm . G ru n ta j e g o n a d b rz e ż n e ze w sz y stk ic h s t r o n u r o d z a jn e . O b s z e r n o ś ć ’je z io ra m o rg ó w 3 , -g łę b o k o ś ć od 1 2 do 1 6 stó p . O d s tr o n y zachodniej w pływ a do teg o je z io ra s t r u m i e ń S a m b o r k a , lecz znów z niego w ypływ a i w pada do rzek i W i s ł y , odległćj o j e - dnę w io r s tę . R óżnem i c z a s a m i , j a k o to : po spadnięciu na w al
nych d e s z c z ó w , a s z c z e g ó l n e j na w io sn ę, gdy śniegi s to p n ie ją , w o d y je z io ra tego cokolw iek się p o d n o s z ą ; lecz n a s tę p n ie do s w e g o p i e r w o tn e g o stanu p o w r a c a ją . Co się tyc’zy k w esty !, czy j e z io r o to nie ma po d ziem n ćj kom m unikacyi i czy pom iędzy ź r ó
dłam i, z jak ich j e s t u f o r m o w a n e , nie znajdują się ja k ie m in e ra l
n e , w iadom ości tych p odać n ie p o d o b n a , gdyż z a ro ś la , t o j e s t t r z c i
na i s z u w a ry znajd u jące się, w z b ra n ia ją d o c ie c p ić r w s z ć j o k o - lcznosci, a w o d a biała, czysta, bez ż a d n e g o o d o r u , i do n apoju z d a tn a , p rz e m a w ia za n ie is tn ie n ie m ź ró d e ł m in e ra ln y c h . W ryby nic j e s t ono obfite, w s z e la k o t a k o w e na p o trz e b y w łaściciela w y sta rc z a ją. Z ryb p o ła w ia ją się najwięcój i to w m ałym g a tu n k u : szczu p ak i, k a ra s ie i o konie. S p ła w ó w żadnych na w odach j e z i o - ra o d b y w a ć n ie m ożna, gdyż p rz e z ś r o d e k zaled w ie ty lk o łó d k a sie p r z e m k n i e .
W e wsi i gm inie Z a je z io rz e , n a d b rz e g ie m rzek i W i s ł y p o ł o - z°nój, znajduje się kilka j c z !or, w k tó ry ch przy d e s zczach lub w y - ew ie W i s ł y zbiera się zwykle w ięk sza m assa w o d y , p o c h o d z ą c ś j a ze z przep ły w ająceg o stru m ie n ia S a m b o r k a . J e ż e li, ja k to j e s t z a p ro je k to w a n e , w s k u te k o b w a ło w a n ia W i s ł y , s t r u m i e ń ten o d w ró co n y zostanie: natenczas je z io r a te o su sz ą się i zam ienią na
p a s tw is k a lub łę k i. O b e c n ie o b s z e r n o ś e j e z i o r tych w ynosi m o r g ó w 14; g łęb o k o śc i z p o w o d u wielkich b ł o t oznaczyć nie m ożna.
W o d a w nich j e s t b a g n is ta , m ięk k a, do n a p o ju n ie p rz y d a tn a i b ło te m czuć się dująca. Kommuiiikucyj podziem nych i ź ró d e ł m in e ra ln y c h nie m aję. R yby zwykle po w y lew ie W i s ł y p o ła w ia ją się; w latach w olnych od teg o w y le w u p r a w ie z u p e łn ie ich n ie ma, a jeśli sę, to z p o w o d u z aro słeg o s z u w a ra m i i ziołami dna je z io r , p o łó w ich j e s t n ie p o d o b n y .
W e wsi i gminie K o ć m ie rz ó w , powyżej S a n d o m i e r z a , j e z i o r o n a z w a n e Itełk Koćm ierzom lci leży na płaszczyźnie ro zleg łej, w o tw a r tć m m iejscu. G r u n t n a d b rz e ż n y urod zajn y . O b s z e r n o ś e m o rg 1, g łę b o k o ś ć mniej więcćj stóp 6. O d s tro n y .zachodniej p rzep ły w a przez nic s tr u m ie ń mały. W p o rz e w io se n n e j po sto p n ie n iu ś n ie g ó w lub też spadnięciu u lew nych d e s z c z ó w , je z io r o to znacznie w z b ie ra , i w tedy zalew a n a d b rz e ż n e g r u n t a i łęki;
w k r ó tc e j e d n a k w o d a do p ie r w o tn e g o s ta n u p o w r a c a . O p o d z ie mnej k o m m u n ik a c ji nic p o w ie d z ie ć n i e p o d o b n a ; gdyż dojścia okoliczności tćj w z b ra n ia ją ró ż n e z a ro s ty , ja k o lo : trzcin a i s z u w a ry . Ź r ó d e ł m ineralnych nie ma, o ozem d o s ta te c z n ie p r z e k o nyw a znajdująca się lam w oda z u p ełn ie czysta, sm aczna jak s t u dzienna. Z ry b trafiają się szczupaki, o k u n ie i b ia ło r y b , lecz w b a rd z o m ałćj ilości, w y sta rc z a jąc e j tylko na p o trz e b ę w ła śc i
ciela.
W e wsi i gm inie D ę b n o j e z io r o n a z w a n e P rzerya , znajd u je się na p łaszczyźnie, w m iejscu o tw a r łe m ; g r u n t a n a d b r z e ż n e są po części u r o d z a jn e , a po części b ł o tn is te . O b s z e r n o ś e j e z i o r a m o r g ó w 4 do 5 , g łę b o k o ś ć stóp 1 5 . P r z e z sam ś r o d e k p r z e p ły w a s t r u m i e ń , który n a stę p n ie do W i s ł y w p a d a . W czasie w ylew u rzeki W is ły , w o d a je z io r a z b rz e g ó w swych w y s tę p u je ; gdy w y
lewy nic p ra k ty k u ją się i w o d a je z io r a stale swój poziom u t r z y m u je; czysta, s ło d k a w a , ma o d ó r gliny iło w a te j. Ź r ó d e ł m in e ralnych nic ma. S z c z u p a k i, liny, o k u n ie , leszcze i p lotki, le d w ie na p o tr z e b ę w łaściciela w y s ta rc z a ją . S p ła w y żadne na nićm nie o d b y w a ją się, bo w iem j e s t w znacznej części z a ro s łe trzciną i w i
s e m , a z r z e k ą s p fa w n ą się nie sty k a.
W e wsi i gm inie Mat uszów je z io r o n a z w a n e Czarni•, p o ło ż o ne na płaszczyźnie ro z le g łe j, w o t w a r t ć m m iejscu ; g r u n ta n a d b rz e ż n e u r o d z a jn e . O b s z e r n o ś e m o r g ó w 2 1 , p r ę tó w 1 2 6 ; g ł ę b o k o ś ć od 4 do 2 0 s tó p . W czasie w y lew u w ody z rzek i W i s ł y , w o d y je z io ra z sw ych b r z e g ó w w y stę p u ję , co w szak że na w iosnę
i po ulew nych deszczach nie trafia sig. W o d a zw yczajna biała, nieco o d ó r b ło tn is ty m ająca. Z ry b w m ie rn ć j ilości p o ław iają sig: szczupaki, liny, k a ra sk i, k a rp ie i p ł o tk i; d o c h ó d z nich r o cznie nie wynosi więcćj nad r s . 1 5 . Na je z io r z e tóm j e s t u r z ą dzony m o s t, ja k o na tra k c ie p o czto w y m k r a k o w s k o - l u b e l s k i m i z teg o dziedzic, s to s o w n i e do nadanćj p rzez r z ą d ta ry ly klassy 4 , po b ie ra o p ła tę m o s to w e g o .
Z wyliczenia t a k o w e g o w y p ad a, że w g u b e r n ii ra d o m s k ić j j e s t w og ó le j e z i o r 5 9 , r o z le g ło ść ich w łó k 1 5 , m o r g ó w 2 7 ;
a m ianow icie;
W p o w ie c ie m ie c h o w sk im j e z i o r 1 9 , rozleg. w łó k 2 m o rg . 1 6 .
— s to p n ic k im • —- 1 8 , — — 2 — 4 .
— s a n d o m ie rs . . — 3 1 , — — 11 — 7.
W s z y s t k o to są je z io r a m niejszej w ielk o śc i; n a jw ię k s z e z nich K o z ło w y d ó ł ma o b sz e rn o śc i m o r g ó w 7 0 , po nim idzie K rzcirisk ie- m o rg ó w 5 0 , dalćj S ł o n i a w a i P r z e w ł o c k i e po m o r g ó w 3 0 ; inne coraz m niejsze.
G U B E R N IA W A R S Z A W S K A .
W s z y s t k i e je z io ra g u b e rn ii tćj leżą albo n a d sam ą W i s ł ą , albo w niew ielkićj o d nićj od leg ło ści. Z p o c z ą tk u s ą 'd r o b n e , d a lój d o p ie r o od p o w ia tu g o sty ń sk ie g o zaczynają się u k a z y w a ć w ię ksze, a na o sta te c z n y m ich koYicu, ja k b y n a s tra ż n ic y , r o z c ią g a ją s i ę : G o p ł o , Ś leszyńskie i in n e zn aczniejsze. P o r z ą d e k p o w i a tó w , p rzypierających do W i s ł y z l e w e g o b r z e g u , j e s t n astępny;
p o w i a t w a rs z a w s k i, ło w ic k i, g o s ty ń s k i, w ło c ła w s k i; za nim na p o - u m e w zlewie W a r t y , ko n iń sk i. T ym p o rz ą d k ie m je z io r a p r z e d - s aw im y. J e z io ra g u b ern ii tćj leżące po p ra w y m b r z e g u W i sły, p r z e d s ta w im y po g u b e rn ii lu b e lsk ić j.
P o w ia t W arszaw sk i.
Z d w u d z ie s tu znajdujących się tu je z io r , d w a leżą n a d N a r - xV*ą, w szystkie inne n a d sam ą W i s ł ą lub w je j blizkości, po o b u J‘‘J s tro n a c h . T u p r z e d s ta w im y tylko je z io r a z lew ćj s tr o n y tój
i»»» g t ó c m t ó j .
J e z io r o p o d sam ćm m ia s te m C z ersk iem od p o ł u d n i a . O b - sz e rn o ś ć je g o z d o k ła d n o śc ią nie w ia d o m a , w p rzy b liżen iu je d n a k ie*yc m o *-na sz e ro k o ść sążni 1 0 0 , d ł u g o ś ć 4 0 0 , g łę b o k o ś ć od
18 — 2 4 s tó p . L eży ono na płaszczy źn ie, w m iejscu o tw a r tó m . G r u n t n a d b rz e ż n y u ro d z a jn y , piasczysty, w p ew n ć j części otaczają je z io r o b a g n a , tr z ę s a w i s k a , zaro śla. P rz e p ły w a p rzez nie rzeczka
C zarna, i d r u g a m a ła s tr u ż k a Stara; p ić rw s z a w p a d a do W i s ł y p o d . m ia s te m G ó rą , d ru g a zaraz w blizkoś.ci ma ujście. W je z io rz e w o d a czysta, biała,- p rz e z r o c z y s ta , m ięk k a, obfituje w szczupaki i d r o b n e b ia łe ryby. D o c h ó d z r y b o ł o s t w a ro c z n ie 5 0 r s . w y n o si.
J e z io r o na g r u n ta c h m iasta G óry, ro z le g łe m o r g ó w 5 , g łę b o k ie od 4 — 3 0 s tó p . Leży na płaszczy źn ie w m iejscu .o tw a rtó m ; w o d a czysta, p rz e z r o c z y s ta , s ło d k a , b ez o d o r u . P o ł ó w sz c z u p a k ó w , leszczy, s a n d a c z ó w i innych ryb.
J e z i o r o w gm inie lirzeszce, r o z le g łe m o r g ó w 4 , głębokie s tó p fi— 1 0; leży n a płaszczyzpie w m i e j s c u o tw a r tó m , g r u n t nadbrzeżny u ro d z a jn y ; w oda. czysta, s ło d k a , bez o d o ru . P o ł a w ia ją się szczu p ak i, k a rp ie , liny, o k u n ie i in n e na w ła s n y m iej
sc o w y użytek.
W gm inie O b o r y znajdują się c z te ry je z io r a : lia b d zim k ię , Opaclcie, G ozdzioroń slde, B orkow skie. W s z y s t k i e znajdują się na płaszczyźnie, w m iejscach o tw a rty c h . G r u n t n a d b r z e ż n y u r o dzajny, w o d a czysta, b ia ła , p rz e z ro cz y sta ." R y b y z n ajd u jące się:
szczu p ak i, s a n d a c z e , liny, lesz c z e , o k u n ie i p ło c ie ; d o chód z ich p o ł o w u ro c z n ie rs. 1 2 0 . R o z le g ło ść i g łę b o k o ś ć j e z io r tych
n a s t ę p n a : ;
H a b d z iń s k ic ro z le g łe m o r g ó w "8, g łę b o k ie s tó p 8; O p ack ie ro z le g łe m o rg . 2 8 , g łęb o k ie stóp 8— 1 0; G o z d zio ro ń sk ic r o z le g łe m o rg . 3 6 , g łę b o k ie s tó p 6 — 12; B o r k o w s k ie ro z le g łe m o r g i , głębokie stóp 4 - * - fi.
J e z io r o w e wsi B ie la w a , rozleg. rn.org. 18, g łęb o k ie stóp 18.
J e z i o r o w e wsi P o w s in e k , ro z le g . m o rg . 2 0 , głębokie stóp 24._
O b a d w a je z io ra te leżą na płaszczy źn ie, w m iejscu o t w a r tó m . G r u n t nadbrzeżny b ag n isty . W z b i e r a j ą za p rz y b ra n ie m w ó d do rzek i W i s ł y , inaczćj sta te c z n ie poziom u trz y m u ją . W o d a w nich czysta; w ś r ó d lata b yw a k o lo r u zielonego. Ryby: sandacze, k a rp ie , le sz c z e , szczu p ak i, liny. D o c h ó d roczny z p o ło w u ryb w o b u d w u tych je z io ra c h r u b . sr. 4 5 0 ; to j e s t z p ić rw s z e g o r u b . sr. 2 5 0 , z d ru g ie g o r u b . sr. 2 0 0.
W e w si C z e rn ia k o w ie znajd u ją się d w a j e z i o r a : je d n o r o z le głe m o r g . 2 0 , g łęb o k ie s tó p 1 6 — 2 0 ; d ru g ie ro z le g łe m o r g . 4 , g łęb o k ie s tó p 4 — 1 0 . W p ić rw sz ó m w o d a więcój c zarn a niż b ia
ł a , sło d k o , p rz e ź ro cz y sta . Z d a j e się, że j e z i o r o to m a podziem ny kom m unikacyę z W i s ł y , gdyż w niem ja k i w W i ś l e j e d n o c z e śnie w o d a p rz y b ie ra lub o p a d a . W o b u d w ó c h znajdujy się sz c z u p a k i , sa n d a c z e , lesz c z e , k a rp ie , w ę g o rz e . D o c h ó d r u b . sr. 6 0 .
J E Z I O R A P O W I A T U G O S T Y Ń S K I E G O .
W s z y s t k i e j e z io r a p o w ia tu te g o leży alb o n a d samy W i s t y , a lb o tćż w blizkiej o d niśj o d le g ło śc i. Idyc za b ie g ie m r z e k i tój n a s tę p n e zn ajd u jem y je z io r a :
W s z y s t k i e j e z io r a p o w ia tu te g o leży alb o n a d samy W i s t y , a lb o tćż w blizkiej o d niśj o d le g ło śc i. Idyc za b ie g ie m r z e k i tój n a s tę p n e zn ajd u jem y je z io r a :