Partia Akcji Ludowej

Partia Akcji Ludowej (People’s Action Party - PAP) zo­

stała utworzona 21 listopada 1954 roku podczas wiecu po­

litycznego, w którym uczestniczyło 1,5 tys. osób16. Począt­

kowo PAP miała więcej cech charakterystycznych dla ru­

chu narodowego niż dla partii politycznej. Wewnątrz ugru­

powania znaleźli się reprezentanci rozmaitych kierunków ideowo-politycznych, np. socjaliści, komuniści, demokraci i nacjonaliści, których łączyła wspólna niechęć do brytyj­

skiego kolonializmu i pragnienie wywalczenia poprzez działalność polityczną niepodległości dla Malajów.

Po uzyskaniu w 1959 roku autonomii Singapuru, a więc poniekąd po spełnieniu się najbardziej podstawo­

wego celu politycznego PAP, partia ta ulegała procesowi szybkiej dezintegracji. Tłumione dotąd sprzeczności po­

między poszczególnymi orientacjami politycznymi narastać zaczęły od tej chwili lawinowo, co w końcu doprowadziło do rozłamu i wyjścia z partii przedstawicieli skrzydła pro- komunistycznego, którzy w sierpniu 1961 roku uformowali nowe ugrupowanie o nazwie Front Socjalistyczny (Barisan Sosialisy7. W Partii Akcji Ludowej pozostali politycy umiar­

kowani, wśród których pierwszoplanowe role odgrywali Lee Kuan Yew, Toh Chin Chye, Goh Keng Swee, Sinna- thamby Rajaratnam i Kenneth M. Byrne. Oni to właśnie zdominowali scenę polityczną kraju, wyznaczając kierunki rozwoju politycznego Singapuru od autonomii w 1959 roku, poprzez uczestnictwo w Federacji Malezji w latach 1963-1965, aż do niepodległości w sierpniu 1965 roku, a także sprawując nieprzerwanie władzę w państwie.

Historycznymi niejako ideałami politycznymi Partii Ak­

cji Ludowej są socjalizm i demokracja. Partia ta zawsze podkreślała, iż jest socjalistyczna, zaś tym gatunkiem so-

cjalizmu, z którym identyfikuje się najbardziej, jest socjal- demokratyzm, zakładający gruntowną przebudowę społe­

czeństwa, sprawiedliwość społeczną i aktywistyczną kon­

cepcję państwa. Wszystko to jednak można osiągnąć tylko poprzez rozłożone w czasie reformy, a nie przez jednorazo­

wy akt rewolucyjny. „Ta preferencja - pisze Chan Heng Chee - gradualnego socjalizmu fabiańskiego nie stanowi zaskoczenia, zważywszy na fakt, iż wielu umiarkowanych przywódców, jak Lee Kuan Yew, Goh Keng Swee, Toh Chin Chye i S. Rajaratnam, spędziło swoje studenckie lata w Londynie, gdzie wyraźnie znaleźli się oni pod wpływem demokratycznego socjalizmu brytyjskiej Partii Pracy i Sto­

warzyszenia Fabiańskiego”18. Z drugiej strony przywódcy PAP głosili, że socjalizm musi być realistyczny i pragma­

tyczny, dostosowany do specyfiki danego kraju oraz społe­

czeństwa. Jeden z ideologicznych dokumentów partii z 1960 roku mówił: „To interesy i dobrobyt ludu są najważ­

niejsze, a nie dogmaty i slogany. Oznacza to, iż jakakolwiek polityka realizowana przez partię nie może narzucać spo­

łeczeństwu niepotrzebnego cierpienia czy zbytecznego tru­

du”19. Zdaniem Lee Kuan Yewa, socjalizm jest równo­

znaczny ze sprawiedliwością społeczną, lepszym życiem, wolnością i pokojem. W roku 1977 premier Singapuru na­

zwał się „staromodnym socjalistą”, który „wierzył i wciąż wierzy, że fundamentalną przesłanką socjalizmu jest rów­

ność szans dla każdej jednostki bez względu na status jej ojca lub matki czy bogactwo. Wszyscy powinni mieć taką samą szansę dobrej opieki zdrowotnej, dobrego wykształ­

cenia i dobrego życia”20.

Nader często w enuncjacjach liderów PAP pojawiała się sugestia wypracowania jakiegoś „trzecioświatowego socjalizmu”, adekwatnego dla społeczeństw afrykańskich i azjatyckich. „Wydaje mi się - utrzymywał Goh Keng Swee - że wszystkie szkoły myślenia, zarówno marksistowskie­

go, jak i niemarksistowskiego pochodzenia, są całkowicie bezużyteczne dla nas w nierozwiniętej Azji i Afryce”21.

Uznano, że w Singapurze, dla którego istnienia niezbędny jest szybki rozwój ekonomiczny, najlepszym rozwiązaniem będzie połączenie wolnorynkowych zasad gospodarowa­

nia i własności prywatnej z interwencjonistycznym mode­

lem państwa, które występuje w roli gwaranta interesów społecznych. Zastosowanie więc przez PAP metod socjal­

demokratycznych w sytuacji singapurskiej zaowocowało

„kapitalistycznym systemem odpowiednio obsługiwa­

nym”22. Rządząca w Singapurze partia lubi powtarzać, iż jej polityka sprowadza się do wykorzystywania kapitalistycz­

nych mechanizmów dla socjalistycznych celów23.

Przywiązaniu do socjalizmu nieustannie w przypadku PAP towarzyszył silny antykomunizm. Dla Lee Kuan Yewa komunizm jest to „dogmat i ideologia przerażająca w sen­

sie intelektualnym”24, natomiast w ocenie S. Rajaratnama, byłego wieloletniego ministra spraw zagranicznych i wice­

premiera, a do dnia dzisiejszego członka najściślejszego kierownictwa PAP, komunizm „nie jest filozofią, nie jest idealizmem, lecz po prostu jest polityczną machiną służą­

cą zdobywaniu, utrzymywaniu i maksymalizowaniu wła­

dzy”, która charakteryzuje się „realizmem, pragmaty­

zmem, bezwzględnością, cynizmem i totalną niemoralno- ścią”25. Agresywna i nieprzebierająca w słowach frazeolo­

gia antykomunistyczna, stale obecna w doktrynie PAR jest konsekwencją - jak się okazuje - niedającej się przezwy­

ciężyć i zapomnieć przeszłości, kiedy to w pewnym okre­

sie opcja komunistyczna, lub co najmniej komunizująca, stanowiła jedyne poważniejsze zagrożenie dla strategii po­

litycznej Lee Kuan Yewa, z jakim zetknął się on w trakcie całej swej działalności publicznej w Singapurze.

Instytucjonalnym wyrazem identyfikacji singapurskiej Partii Akcji Ludowej z socjaldemokracją było jej uczest­

nictwo w Międzynarodówce Socjalistycznej. Swego czasu PAP należała do najaktywniejszych członków tej organi­

zacji w regionie Azji i Pacyfiku. Była inicjatorką powołania do życia Socjalistycznej Organizacji Azji i Pacyfiku, której pierwsza konferencja odbyła się w maju 1972 roku w Sin­

gapurze26.

W połowie lat siedemdziesiątych podniosły się jednak w środowisku Międzynarodówki Socjalistycznej głosy kry­

tyczne wobec singapurskiej Partii Akcji Ludowej, wypowia­

dane głównie przez reprezentantów radykalnego skrzydła brytyjskiej Partii Pracy i socjaldemokratów holenderskich.

Partii tej zarzucono hołdowanie merytokratycznym i elita- rystycznym wzorcom, brak tolerancji w odniesieniu do oponentów politycznych, a także niedostateczne przywią­

zanie do idei praw człowieka. Holenderska partia socjalde­

mokratyczna w memoriale skierowanym do Międzynaro­

dówki Socjalistycznej zażądała usunięcia PAP z szeregów tej organizacji, argumentując, że głoszone przez nią kon­

cepcje społeczne, ekonomiczne i polityczne „kategorycz­

nie wykluczają to, aby mogła ona nadal nazywać się partią socjaldemokratyczną"27.

Ze swej strony partia singapurska wyraziła oburzenie z powodu zaistniałej sytuacji i wezwała do odwołania oskarżeń. Gdy to nie nastąpiło, w maju 1976 roku Lee Kuan Yew wycofał PAP z Międzynarodówki Socjalistycznej.

Uzasadniając tę decyzję, powiedział on: „Zmniejszyliśmy ubóstwo, zwalczyliśmy bezrobocie i analfabetyzm. Zażegna­

liśmy zwątpienie, naszej ludności zwróciliśmy godność i du­

mę. Stworzyliśmy społeczeństwo równych, które jest lepsze i sprawiedliwsze, niż odziedziczone po Brytyjczykach. Moi koledzy i ja nie mamy zamiaru przepraszać za to”28.

Polityka premiera Lee Kuan Yewa zawiera pewną dozę autorytaryzmu, cechuje ją niechęć do słuchania gło­

sów krytycznych, które traktuje się - w obliczu ekonomicz­

nych sukcesów kraju - jako propagandę bez pokrycia.

Poza tym PAP zawsze miaia wysoką samoocenę. Ustawicz­

nie twierdziła i twierdzi wciąż, iż jest na scenie singapur­

skiej jedyną siłą polityczną dysponującą koherentną filozo­

fią społeczną i posiadającą wyczucie potrzeb i aspiracji społeczeństwa, które jej metody w pełni aprobuje, bo­

wiem spełniają one oczekiwania lepszego życia. Jeśli na­

wet są w pewnym sensie autorytarne, to jest to „autoryta­

ryzm dobroczynny”, niezbędny w warunkach młodego oraz wielorasowego państwa, przechodzącego proces szybkiej industrializacji.

Po opuszczeniu Międzynarodówki Socjalistycznej PAP jakby starała się wyciszać wątki socjalistyczne w swojej ideologii politycznej. Modny niegdyś socjalizm aktualnie nie jest zbyt często przypominany.

Drugi z historycznych ideałów Partii Akcji Ludowej - demokracja, zajmuje wciąż wysoką, aczkolwiek nie abso­

lutną, pozycję w światopoglądzie politycznym partii. „Bę­

dąc demokratą - powiada Alex Josey - Lee Kuan Yew twierdzi, że każdy obywatel musi mieć prawo wyboru ta­

kiego rządu, jakiego pragnie. Ma on nadzieję, iż demokra­

cja parlamentarna, oparta na wzorze brytyjskim i odpo­

wiednio przystosowana do wymagań Singapuru, utrzyma się przy życiu”29. Istota demokratycznego systemu politycz­

nego wyraża się zatem w prawie społeczeństwa do decy­

dowania, kto będzie tworzył rząd. Niemniej jednak Lee Kuan Yew i jego partia stale podkreślają, że demokracja parlamentarna w Azji funkcjonuje tylko wtedy, gdy rządzą­

ca partia dysponuje wyraźną większością. Jeżeli rząd jest słaby i nie posiada wyraźnej większości lub też ma charak­

ter koalicyjny, to wówczas ustrój polityczny szybko upada, a władzę najczęściej przejmuje wojsko. Demokracja parla­

mentarna w tym regionie świata nader rzadko się spraw­

dza, gdyż zazwyczaj opozycja wykazuje niezdolność do

działania w obrębie struktur konstytucyjnych. Opozycja nie przeciwstawia się rządowi i partii dominującej poprzez for­

mułowanie alternatywnych programów politycznych oraz grę parlamentarną, lecz kwestionuje same instytucje pań­

stwa30. Ocena taka powoduje to, iż dla PAP demokracja posiada wartość niejako użytkową, nie jest natomiast ce­

lem samym w sobie. Demokracja to dopiero środek, który w pewnych warunkach może doprowadzić do osiągnięcia celu, a tym nadrzędnym celem zawsze i wszędzie powinna być stabilność państwa oraz dobrobyt społeczeństwa.

W ostatnich latach PAP coraz częściej i intensywniej odwołuje się bezpośrednio do wielowiekowej tradycji kon- fucjańskiej. Tradycja ta zakłada przenoszenie cnót właści­

wych życiu rodzinnemu do aktywności społecznej. Silny, sprawny, sprawiedliwy i oparty na cnocie rząd powinien działać dla korzyści ludu w taki sposób, jak rodzice opie­

kujący się swymi dziećmi31. Ideałem singapurskiej PAP sta­

je się, w myśl tych wskazań, pewien wariant systemu pa­

ternalistycznego, mogącego się pochwalić rzeczywistymi osiągnięciami, a co za tym idzie - akceptowanego przez społeczeństwo. Najlepiej tendencję tę wypowiedział wice­

premier Goh Chok Tong, który zakwestionował zwyczajo­

we podziały spektrum politycznego, mówiąc: „Prawica, le­

wica - co to ma znaczyć? Jesteśmy pragmatykami. Zapew­

niamy stanowcze kierownictwo. Tak jak rodzice. Singapur jest demokracją dyktatorialną, paternalistyczną i dobro­

czynną”32. Zgodnie więc z konfucjanizmem, rząd, będący

„najwyższą formą kultury”33 - sprawuje arbitralną hegemo­

nię polityczną w interesie ekonomicznym i społecznym obywateli, zapewniając im opiekę, mieszkania, pracę i wy­

kształcenie. Hołdująca paternalistycznym wzorcom, singa­

purska Partia Akcji Ludowej nie jest w tej materii osobli­

wością na Dalekim Wschodzie. Przywiązanie do paternali­

stycznych metod sprawowania władzy jako najodpowied­

niejszych dla azjatyckiej mentalności deklaruje również explicite np. rządząca od wielu lat w Japonii Partia Liberal­

no-Demokratyczna, sprawująca nieprzerwanie władzę w Malezji Zjednoczona Organizacja Narodowa Malajów czy długo dominujący na Tajwanie Kuomintang. Co więcej, szczególny wariant systemu paternalistycznego, połączo­

nego z rytualnym odwoływaniem się do ideologii komuni­

stycznej, od dłuższego czasu otwarcie praktykuje elita przywódcza Chińskiej Republiki Ludowej.

Partia Akcji Ludowej swego czasu doszła do przekona­

nia i podtrzymuje je z wielką stanowczością, że społeczeń­

stwo nie interesuje się teoriami i ideologiami, zaś rzeczywi­

sty problem polityczny sprowadza się do tego, czy życie lu­

dzi polepsza się, czy też pogarsza. W konsekwencji więc polityka powinna służyć dobru wszystkich obywateli, a wszelkie działanie na płaszczyźnie społecznej musi uni­

kać ideologizacji oraz koncentrować się na pragmatyzmie, mającym zapewnić społeczeństwu dobrobyt i ekonomicz­

ną funkcjonalność. Jedynym weryfikatorem słuszności po­

lityki rządzącej partii jest to, czy potrafi ona zagwaranto­

wać sukcesy gospodarcze i wysoką stopę życiową. Jeśli tak - partia ta uzyskuje najlepszą legitymizację. W rezulta­

cie takiego stylu myślenia - jak pisze S.S. Bedlington w swojej pracy pt. Malaysia and Singapore. The Building of New States - „polityka PAP mniej jest oparta na ideologii niż na pragmatycznej skuteczności’’34.

Lee Kuan Yew głosi, że zadanie polityka sprowadza się do poszukiwania swoistej doskonałości społecznej. I to także jest idea konfucjańskiej proweniencji, bowiem we­

dług tej filozofii człowiek osiąga wyzwolenie poprzez per- fekcjonizację otaczającej go rzeczywistości społecznej i należyte wykonywanie obowiązków35. „Musimy żyć - po­

wiada singapurski przywódca - w świecie takim, jakim go zastaliśmy. Jest to jednak świat niedoskonały, który może

być ulepszany w wyniku ciężkiej pracy”36. Albo to samo sformułowane nieco inaczej: „Skupiając się na produktyw­

ności, uczynimy dzisiaj lepsze niż wczoraj, a jutro lepsze niż dziś. To jest droga do dobrobytu i bepieczeństwa”37. Po­

sługując się taką właśnie ideologią, której rdzeniem jest pragmatyzm i umiejętność rozwiązywania zadań ekono­

micznych, Lee Kuan Yew i jego partia wprowadzili Singa­

pur w XXI wiek.

*

Poświęćmy teraz nieco miejsca strukturze i organizacji wewnętrznej Partii Akcji Ludowej. Partia ta, na początku pomyślana jako partia masowa, po kilku latach przeobrazi­

ła się w partię kadrową38. Mianowicie w 1958 roku wpro­

wadzono - i ten stan rzeczy utrzymuje się do chwili obec­

nej - dwa rodzaje członkostwa, obok członków zwyczaj­

nych (ordinary members) pojawili się członkowie kadrowi (cadre members)™. Tylko członkowie kadrowi cieszą się przywilejem wybierania najwyższego organu partyjnego, którym jest Centralny Komitet Wykonawczy (Central Exe­

cutive Committee - CEC). Tę dosyć niedemokratyczną praktykę uzasadnia się koniecznością zapewnienia spoisto­

ści i skuteczności partii, a także koniecznością przeciw­

działania ewentualnemu przenikaniu do przywództwa par­

tyjnego „wrogich elementów”. Pierwotnie formuła dwoja­

kiego członkostwa skierowana była przeciwko komuni­

stom wchodzącym przez pewien czas w skład PAP, którzy w większości nie będąc członkami kadrowymi, tym samym posiadali minimalny wpływ na podejmowane decyzje.

Szczyt struktury partyjnej stanowi - jak już było powie­

dziane - elitarny Centralny Komitet Wykonawczy (CEC), składający się z dwunastu osób, wybieranych na kadencję

dwuletnią przez konferencję grupującą wyłącznie człon­

ków kadrowych. Wybrani do Centralnego Komitetu Wyko­

nawczego przywódcy partyjni mogą dodatkowo dokoopto­

wać w skład tego gremium jeszcze sześć innych osób, któ­

re pomagają im w kierowaniu organizacją40. Członkowie komitetu wybierają spośród siebie przewodniczącego par­

tii, dwóch wiceprzewodniczących, sekretarza generalnego, dwóch zastępców sekretarza generalnego, skarbnika oraz dwóch zastępców skarbnika.

W singapurskim życiu politycznym obowiązuje niepi­

sana zasada, zgodnie z którą członkowie Centralnego Ko­

mitetu Wykonawczego wchodzą również w skład gabine­

tu41. Tak więc codzienne zarządzanie sprawami partii spo­

czywa w rękach zawodowych funkcjonariuszy, pracują­

cych pod nadzorem trzech sekretarzy organizacyjnych.

Wieloletnia dominacja polityczna PAP, która doprowadziła do niemal całkowitego zlania się przywództwa partyjnego z przywództwem państwowym, ostatecznie przyniosła taki rezultat, iż rzeczywiste centrum decyzyjne ulokowało się w instytucjach rządowych, zaś ciała partyjne - paradoksal­

nie - straciły nieco na znaczeniu. Niekwestionowana hege­

monia w państwie na dłuższą metę okazała się niekorzyst­

na dla kondycji partii. Już w 1969 roku jeden z liderów PAP, S. Rajaratnam, dostrzegł to zjawisko, ale uznał je w końcu za rzecz naturalną. „W ostatnich pięciu latach - mówił Ra­

jaratnam - pojawiło się wrażenie, że partia dłużej nie od­

grywa tak kluczowej roli, jak kiedyś, w życiu politycznym Singapuru. Nie daje już politycznych wytycznych, po prostu dlatego, iż ta funkcja przeszła w gestię rządu PAP, który jest u władzy bez przerwy od ponad dekady. Z tej to przyczyny rząd raczej, a nie partia, kieruje biegiem polityki i dostar­

cza przywództwa we wszystkich sferach życia społeczne­

go, politycznego i ekonomicznego. Pojawia się ostatnio wrażenie, że partia ma bardzo mało do roboty. Pojawia się

wrażenie, iż nie ma ona żadnej innej użytecznej funkcji do spełnienia poza samym istnieniem oraz oczekiwaniem na następne wybory. W celu rozwiązania tego problemu trze­

ba odejść od obecnego nieporozumienia co do partii i rzą­

du. Kiedy partia staje się partią rządzącą, nie powinno się myśleć o rządzie i partii jako o dwóch oddzielnych cało­

ściach. Partia u władzy jest wciąż tą samą partią politycz­

ną. Różnica polega na tym, że jej funkcje stają się odmien­

ne. Jej zajęciem staje się rządzenie krajem. Jeśli robi to dobrze, automatycznie oznacza to wzmocnienie samej partii”42.

Podstawową jednostką w strukturze partyjnej jest od­

dział (branch), który znajduje się w każdym okręgu wybor­

czym. Zwartość terytorialna Singapuru z pewnością jest czynnikiem, który ułatwia sprawne działanie partii i sprzyja szybkiemu przepływowi tak decyzji, jak i informacji pomię­

dzy poszczególnymi strukturami. Centrala partyjna kształtu­

je generalną linię polityczną, ale pozostawia stosunkowo dużo swobody oddziałom. Główne zadanie oddziałów sprowadza się do pozyskiwania poparcia, utrzymywania siły partii oraz rozwiązywania lokalnych problemów. Na własne potrzeby każdy oddział zatrzymuje 50% wpływów ze składek członkowskich. Raz do roku oddziały składają sprawozdania ze swej pracy do władz centralnych. Ludzie wypełniający na szczeblu oddziałów rozmaite funkcje poli­

tyczne muszą zostać zaaprobowani przez Centralny Komi­

tet Wykonawczy i mogą także być pozbawieni swoich sta­

nowisk w wypadku odejścia od linii partyjnej43. Istnieje za­

tem ścisły nadzór nad obsadą personalną niższych szczebli hierarchii partyjnej, chociaż po uzyskaniu akceptacji kie­

rownictwa działającym tam ludziom pozwala się na prze­

jawianie inicjatywy i wykazywanie operatywności.

Najważniejszą rolę na szczeblu lokalnych organizacji Partii Akcji Ludowej odgrywają posłowie do parlamentu

z danego okręgu, będący liderami tych struktur. Członko­

wie najwyższych władz państwowych nie są oczywiście w stanie regularnie uczestniczyć w pracach oddziałów par­

tyjnych. Dlatego też w takiej organizacji lokalnej, z której ramienia kandydował w wyborach parlamentarnych np.

premier czy minister, liderem jest wyznaczony przez niego zastępca, rekrutujący się z grona bliskich współpracowni­

ków bądź doradców44. Sposób doboru funkcjonariuszy par­

tyjnych w oddziale zależy od członka parlamentu, który może w tym celu zarządzić wybory (branch election) lub też mianować cieszące się jego zaufaniem osoby. Nie wszyscy członkowie lokalnych władz partyjnych i nawet nie wszyscy parlamentarzyści są członkami kadrowymi.

W 1976 roku wprowadzono pośredni szczebel w struk­

turze partyjnej, który otrzymał nazwę dystryktu (district) i został umiejscowiony pomiędzy oddziałem a centralą.

Obecnie jest osiem dystryktów. Dystrykty mają tworzyć platformę umożliwiającą nawiązywanie kontaktów i wy­

mianę doświadczeń między aktywistami lokalnych struktur partii. Ponadto, przejęły one odpowiedzialność za eduka­

cję polityczną członków partii oraz dbają o przestrzeganie dyscypliny45. Mimo wszystko jednak dystrykty spełniają tyl­

ko uzupełniające zadania i zasadniczy ciężar pracy partyj­

nej spoczywa nadal na oddziałach.

Oficjalnym organem prasowym Partii Akcji Ludowej jest czasopismo „Petir”, ukazujące się od 1956 roku w dwóch edycjach językowych - po angielsku i po chiń­

sku. W 1967 roku wstrzymano wydawanie angielskojęzycz­

nej wersji pisma. Istniejąca wciąż edycja chińska ma nie­

wielki zasięg i ograniczone możliwości oddziaływania, jako że „Petir" spad! do rangi biuletynu wewnątrzpartyjnego46.

Znacznie bardziej aktywne i miarodajne są oficjalne publi­

katory rządowe - dwutygodnik „Mirror” oraz miesięcznik

„Singapore Bulletin”.

W 1986 roku Partia Akcji Ludowej uformowała swoje skrzydło młodzieżowe (PAP Youth Wing), do którego mogą należeć osoby poniżej 35. roku życia. Pierwszoplanowe za­

danie, jakie postawiono przed tym skrzydłem, to „dostar­

czenie partii młodej krwi, aby mogła ona odważnie, z wi­

gorem i idealizmem poprowadzić kraj w XXI wiek”47. Od­

działy skrzydła młodzieżowego zostały bardzo szybko utworzone we wszystkich okręgach wyborczych.

Rządząca w Singapurze partia ma zwyczaj obudowy­

wania się organizacjami o parapolitycznym charakterze, dzięki którym łatwo penetruje rozmaite środowiska spo­

łeczne. Wśród nich na czoło wysuwają się obywatelskie komitety konsultcyjne (Citizens' Consultative Committees - CCC) i komitety mieszkańców (Residents' Committees - RC)43. Pierwsze obywatelskie komitety konsultacyjne poja­

wiły się w marcu 1965 roku, zaś później rozprzestrzeniły się na wszystkie okręgi wyborcze. W zamierzeniu Lee Kuan Yewa stanowić one miały pomost pomiędzy społe­

czeństwem i rządem. Obywatelskie komitety konsultacyjne są stałym kanałem artykulacji interesów społecznych i jed­

nocześnie źródłem informacji dla przywództwa polityczne­

go o nastrojach społecznych. Ich zasadniczym celem jest wszakże „promowanie ideału dobrego obywatela wśród społeczeństwa Singapuru”49. Rząd uważa, iż obywatelskie komitety konsultacyjne umożliwiają ludności udział w kie­

rowaniu krajem oraz są znaczącym krokiem w kierunku instytucjonalizacji systemu demokratycznego. S. Rajarat­

nam nazwał je „lokalnymi parlamentami, gdzie obywatele mogą dyskutować, krytykować rząd i sugerować mu, co powinien zrobić, by powiększyć dobrobyt społeczny"50.

Obywatelskie komitety konsultacyjne organizują oficjalne kampanie polityczne, mobilizują poparcie dla władz i w tym sensie tworzą bez wątpienia jeden z mechani­

Obywatelskie komitety konsultacyjne organizują oficjalne kampanie polityczne, mobilizują poparcie dla władz i w tym sensie tworzą bez wątpienia jeden z mechani­

W dokumencie SYSTEM POLITYCZNY SINGAPURU (Stron 175-191)