Partnerstwo i współpraca

W każdej działalności współpraca jest zasadniczym elementem sukcesu. W tabeli 1 przytoczono za Basińską i Smoleńską [2008]

najróżnorodniejsze formy partnerstwa, w zależności od przyjętego kryterium podziału. Stosownie do tego podziału, partnerstwo ana-lizowane w niniejszej rozprawie ma następujące cechy: ze względu na zakres przestrzenny – partnerstwo lokalne, ze względu na szcze-bel decyzyjny – partnerstwo strategiczne, ze względu na horyzont czasowy – partnerstwo długoterminowe, ze względu na podstawę prawną – porozumienie i partnerstwo formalne, ze względu na funkcje w regionie – partnerstwo w realizacji projektu. Podstawą rozważań była identyfikacja własnościowa.

W niniejszej rozprawie używa się pojęcie partnerstwo spo-łeczno-prywatne, zamiast bardziej precyzyjnego (patrz tabela 1)

pojęcia partnerstwo publiczno-prywatne (PPP – public-private part-nership). Pomimo, że Art. 1.2. Ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r.

o partnerstwie publiczno-prywatnym [2017] stanowi, że przed-miotem partnerstwa publiczno-prywatnego jest wspólna realizacja przedsięwzięcia, oparta na podziale zadań i ryzyka, pomiędzy podmiotem publicznym i partnerem prywatnym – dobrze defi-niuje takie partnerstwo, które jest przedmiotem tej rozprawy, to jednak dalsze postanowienia podmiotowej ustawy nie są kohe-rentne z rozważaniami zawartymi w niniejszej rozprawie. Jest to przyczyną, dla której zrezygnowano w niniejszej rozprawie ze stosowania pojęcia partnerstwo publiczno-prywatne, na rzecz pojęcia partnerstwo społeczno-prywatne.

Kryterium podziału Rodzaje partnerstwa

zakres przestrzenny struktura organizacyjna oparta na

powiązaniach informacyjnych, oparta na powiązaniach osobowych, oparta na powiązaniach kapitałowych, strumienie

·nieformalne

·formalne

podstawa prawna działania

·funkcjonująca w oparciu o umowę  cywilno-prawną

typ pełnionej funkcji w regionie

·realizacji projektu

·partnerstwa kontrolne

·partnerstwa opiniotwórcze

·partnerstwa doradcze

·inne Tabela 1 Formy partnerstwa

Pogrubieniem zaznaczono rodzaje partner-stwa, uwzględnione przy opracowywaniu modelu normatywnego tej rozprawy Źródło:

Basińska A.,Smoleńska O., (2008): Możliwo-ści współpracy partnerskiej w rozwoju turystyki na obszarach wiejskich, Zakład Ochrony Śro-dowiska Przyrodniczego, Katedra Ekologii Człowieka, Wydział Turystyki i Rekreacji, aWF Poznań

W modelu normatywnym istotnym elementem jest partnerstwo społeczno-prywatne, które obejmuje wykaz zadań, harmonogram ich finansowania i realizacji przez poszczególnych interesariu-szy, a także uruchomienie dostępu do informacji i jej przepływu.

Bramwell i Sharman [1989] sugerują, że współpraca partnerska ma miejsce wtedy, gdy problem ma charakter kompleksowy i po-jedyncza organizacja nie potrafi go rozwiązać. W związku z tym współpraca partnerska jest procesem, w którym poszczególne podmioty wnoszą swój wkład w rozwiązanie problemu, angażując swoją suwerenność w proces podejmowania decyzji na zasadzie konsensusu.

Do najważniejszych podmiotów współuczestniczących w realizacji przedsięwzięć turystycznych na obszarach wiejskich, należy zaliczyć poza podmiotami bezpośrednio świadczącymi usługi turystyczne także władze lokalne, organizacje turystyczne, mieszkańców oraz instytucje wspierające rozwój turystyki, funk-cjonujące w sferze regulacyjnej. Wśród podmiotów wspierających pośrednio rozwój funkcji turystycznej, najczęściej wyodrębnia się instytucje otoczenia rynkowego oraz administrację turystyczną [Zmyślony 2008].

Rozważania omawiające potrzebę partnerstwa i współpracy, w ramach realizacji projektów w gminie skonkludujemy dla po-trzeb modelowania normatywnego w następujący sposób: W na-turze ludzkiej leży imperatyw do działania, w celu osiągnięcia zamierzonych efektów. Efekty te uzyskuje się poprzez działania tak indywidualne, jak i grupowe. Jeśli efekty dotyczą społeczności (rodzina, grupa, zespół, parafia, gmina itd.), to nazywamy je efek-tami społecznymi wynikającymi z działań społecznych. Działania społeczne18 mogą mieć charakter gospodarczy, polityczny, religijny, prozdrowotny, sportowy itp. Zatem modelowanie normatywne dotyczyć może tych działań. W modelowaniu normatywnym działanie społeczne nie oznacza działania bezkosztowego. Każde działanie związane jest z nakładami, zarówno niefinansowymi, jak i finansowymi.

Na ogół osoby indywidualne, jak i dana społeczność, w tym samym czasie realizują wiele różnych działań, zarówno indywi-dualnie przez poszczególne osoby, jak i zespołowo przez struktury społeczne, samorządy, instytucje, organizacje, przedsiębiorstwa itd. Dla każdej społeczności można ustalić listę wyodrębnionych obszarów działań (lista tematów). Modelowanie normatywne może dotyczyć wszystkich działań społecznych gminy lub tylko

18

Pojęcie działanie społeczne, może niewła-ściwie kojarzyć się starszemu pokoleniu, po-nieważ w realnym socjalizmie posługiwano się nim, jako pracy świadczonej nieodpłat-nie i pod naciskiem, najczęściej w nieodpłat-niedzielę, na rzecz państwa lub społeczności (czyny społeczne)

pewnej ich części. Działania dążące do realizacji konkretnego celu mogą być społecznie nieskoordynowane lub skoordynowane. Brak koordynacji może być niezamierzony lub celowy. Celowy brak koordynacji może być przejawem egoizmu grupy lub jednostki, w celu całkowitego wykluczenia konkurentów z rynku lub ich marginalizacji.

Modelowanie normatywne włącza w działania społeczne, w celu korzystania z ich efektów wszystkich zainteresowanych (interesariusze) danym obszarem. W ramach konkretnego obszaru społecznego działania prowadzonego przez poszczególne osoby, samorządy, instytucje, organizacje i przedsiębiorstwa, aktywno-ści mogą być względem siebie: antagonistyczne, konkurencyjne, neutralne i komplementarne:

› Działania antagonistyczne lub znoszące się prowadzą do eliminacji z działań społecznych drugich interesariuszy. Mają one naturę egoistyczną i generują wiele problemów, zarówno społecznych, jak i gospodarczych w danym społeczeństwie.

› Działania konkurencyjne mają na celu wzmocnienie własnej po-zycji interesariusza kosztem pozostałych (konkurentów). Efekty przejmuje najbardziej konkurencyjny interesariusz.

› Działania neutralne jednego interesariusza, są obojętne dla dru-giego, co oznacza, że nie mają one negatywnego wpływu na efekty ich działań.

› Działania komplementarne to takie, gdy działania jednego intere-sariusza sprzyjają innym interesariuszom i podnoszą efektywność działań wszystkich interesariuszy.