Perspektywy rozwoju stron internetowych

Rozwój Internetu znacząco zmienił sytuację środków społecznego przekazu. Najbardziej odczuwalnych zmian doznał rynek wydawniczy. „Wcześniejsze przemiany związane z upowszechnianiem się nowych rozwiązań technologicznych nie odbywały się aż tak gwałtownie i na tak szeroką skalę. Obecnie, po dwudziestu latach rozwoju komercyjnego Internetu, niektóre sektory rynku mediów zostały całkowicie przebudowane. Internet współistnieje z innymi mediami, będąc jednocześnie dla nich coraz większym wyzwaniem”⁴⁸³. Zmiana ta jest szczególnie wyraźnie widoczna w mediach archidiecezji lwowskiej, z których wszystkie są dziś dostępne w Internecie. Nie sposób też zapomnieć, że głównym źródłem wiedzy o archidiecezji pozostaje także od lat archidiecezjalna strona internetowa⁴⁸⁴. Do sieci przeniesiono czasopisma i gazety, tam również znalazł swoją przystań telewizyjny program Skała⁴⁸⁵. Jednocześnie od początku XXI wieku również poszczególne parafie zaczęły zakładać swoje strony internetowe.

Strony te najczęściej powstawały dzięki zaangażowaniu młodych księży, nierzadko zafascynowanych Internetem, którzy podejmując się założenia takiej strony, troszczyli się jednocześnie o ich prowadzenie i aktualizację. Niestety, bardzo często strony te przestawały istnieć, kiedy ksiądz, który ją zakładał był przenoszony do innej parafii.

Analizując wykorzystanie Internetu na terenie archidiecezji można stwierdzić, że dziennikarstwo religijne realizowane jest obecnie głownie za pośrednictwem Internetu. Jedynym odrębnym środkiem społecznego przekazu, istniejącym w archidiecezji, jest Katolicki Program Radiowy, chociaż i on posiada obecnie własną stronę internetową.

Po zaprzestaniu dystrybucji wszystkich katolickich czasopism drukowanych, abp Mieczysław Mokrzycki polecił rozbudować i stale aktualizować stronę internetową archidiecezji. Obecnie RKC.LVIV.UA zawiera bardzo wiele informacji związanymi z życiem

481 Benedykt XVI, „Środki przekazu: sieć komunikacji, jedności i współpracy” Orędzie papieża Benedykta XVI na 40. Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, w: Benedykt XVI – orędzia na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, red. G. Umiński, Lublin 2013, s. 13.

482 K. Giera, Środki komunikacji społecznej…, s. 176.

483 A Jurzec, Perspektywy prasy tradycyjnej…, s. 3.

484 RKC.LVIV.UA, http://www.rkc.lviv.ua/index.php?lang=3 [10.02.2020].

485 A. Kusy, Wywiad… [10.02.2018].

Kościoła lokalnego oraz wspólnoty katolickiej w kraju i na całym świecie. Należy przy tym zauważyć, że strona internetowa archidiecezji jest bardzo szeroko rozbudowana: posiada różne rubryki, na bieżąco aktualizowane są wszystkie znajdujące się na niej wiadomości. Pełniąc misję informacyjno-reprezentacyjną RKC.LVIV.UA nie potrzebuje globalnych udoskonaleń czy zmian.

Jednocześnie, w kontekście wykorzystania potencjału internetowego, dobrze byłoby również stworzyć i rozwijać strony internetowe wszystkich archidiecezjalnych środków społecznego przekazu.

Gdyby jednak, z jakichkolwiek przyczyn, niemożliwe okazało się istnienie tradycyjnych, diecezjalnych środków społecznego przekazu, koniecznie wydaje się stworzenie ich e-odpowiedników dla wszystkich grup wiekowych. Jednocześnie RKC.LVIV.UA powinna pozostać oficjalną stroną archidiecezji, zachowując swój dotychczasowy charakter i spełniając rolę koordynatora wszystkich mediów diecezjalnych. Powinna ona także być przestrzenią promocji mediów katolickich.

Konieczne wydaje się dziś także zadbanie o to, by jeszcze bardziej wykorzystać potencjał Internetu na rzecz rozwoju lokalnych środków społecznego przekazu. Jak już wspomniano w pierwszej kolejności warto rozważyć możliwość stworzenia katolickiego radia internetowego.

Warto także lepiej wykorzystać Internet do popularyzacji programu telewizyjnego Skała. Oprócz tego niezbędne wydaje się dziś także tworzenie parafialnych stron internetowych, gdyż są one nie tylko cennym źródłem bieżących informacji z życia wspólnoty parafialnej, ale także przestrzenią głoszenia Ewangelii. Jednocześnie mogłyby one znacząco przyczynić się do popularyzacji zarówno diecezjalnej strony internetowej RKC.LVIV.UA, jak i pozostałych mediów w archidiecezji.

Posiadanie przez większość parafii stron internetowych ma bardzo ważne znaczenie.

Przede wszystkim strony te są źródłem wiedzy o parafii dla konkretnej wspólnoty parafialnej, wszak strona internetowa zawiera najczęściej wszystkie informacje na ten temat (ogłoszenia parafialne, informacje dotyczące godzin nabożeństw, godzin otwarcia kancelarii parafialnej, podstawowe informacje do kontaktu z parafią: adres pocztowy, telefon, adres e-mail). Oprócz tego taka strona może być też doskonałym narzędziem ewangelizacji społeczności lokalnej (w tym także tej jej części, która nie jest bezpośrednio związana z parafią i zaangażowana w jej codzienne sprawy). Dlatego ważne wydaje się zamieszczanie na stronach parafialnych zdjęć, filmów, artykułów poświęconych bieżącym problemom społeczności lokalnej czy chociażby artykułów o najważniejszych wydarzeniach społecznych, kulturalnych czy religijnych. Warto także pamiętać, że spora część wspólnot parafialnych i społeczności lokalnych, w których one istnieją nie ma dziś dostępu do bieżących informacji z życia swojego środowiska, gdyż brakuje dostatecznej ilości odpowiednich środków społecznego przekazu. Parafialna strona internetowa

mogłaby z powodzeniem zapełnić tę lukę. Argumentem przemawiającym za tworzeniem parafialnych stron internetowych może być wreszcie fakt, iż strony te mogłyby także spełniać rolę źródła informacji o archidiecezjalnych środkach społecznego przekazu, a w razie potrzeby reklamować je w ciekawy sposób (chociażby przez wykorzystanie aktywnych hiperlinków czy instrukcji do korzystania z mediów internetowych i nabywania ich w Sieci). Wraz z tym stworzona zostałaby możliwość do zorganizowania swoistej sieci medialnej w archidiecezji, co niewątpliwie mogłoby przyspieszyć przekaz ważnych informacji.

Uwzględniając ogromny teren diecezji, dużą liczbę księży w niej pracujących oraz różny poziom posługiwania się przez nich nowymi technologiami, warto byłoby zadbać o wsparcie techniczne dla tych wszystkich stron parafialnych, tak by ich działalność nie kończyła się wraz z przeniesieniem konkretnego księdza do innej placówki duszpasterskiej. Cenną pomocą w zapewnieniu nieprzerwanej działalności parafialnych stron internetowych może być stworzenie wytycznych i „minimalnych wymagań” do ich prowadzenia. Wydaje się, że pośród takich wymagań mogłyby znaleźć się: obowiązek systematycznego zamieszczania ogłoszeń parafialnych, umieszczania krótkich reportaży z życia lokalnej społeczności, zamieszczania krótkich informacji o wydarzeniach z najbliższej przyszłości. Pozostałe treści: informacje kontaktowe, stałe godziny nabożeństw, krótka historia parafii oraz podstawowa szata graficzna mogłyby funkcjonować jako niezmienne. Elementem stałym stron parafialnych powinny być także linki do wszystkich istniejących archidiecezjalnych mediów. Analizując sytuację duszpasterską w diecezji nie sposób pominąć milczeniem tego, że w wielu sytuacjach jeden ksiądz obejmuje posługą trzy, a niekiedy i cztery parafie. W takiej sytuacji korzystne wydaje się założenie jednej strony internetowej dla wszystkich obsługiwanych przez konkretnego duszpasterza parafii. Dzięki takiemu rozwiązaniu możliwa byłaby także szersza współpraca pomiędzy mieszkańcami niewielkich miejscowości, co niewątpliwie mogłoby mieć pozytywny wpływ na rozwój życia społecznego i kulturalnego oraz wpłynąć na zacieśnianie więzi międzyludzkich. Jednocześnie warto zadbać o możliwości poszerzania wiedzy duszpasterzy parafialnych z zakresu funkcjonowania nowych mediów. Wielu, zwłaszcza starszych, księży docenia dziś rolę i znaczenie nowych mediów i chętnie wykorzystałoby je w swojej pracy, jednak zdarza się, że brakuje im dostatecznej wiedzy do posługiwania się „nowinkami technicznymi”. Najprostszym rozwiązaniem tego problemu może być organizacja cyklu szkoleń, warsztatów, kursów tematycznych lub konferencji, w ramach których można by przekazać zainteresowanym niezbędną wiedzę.

Chociaż w czasach współczesnych traktuje się prasę, radio i telewizję jako tradycyjne media, jednakże nie sposób nie zauważyć, że ich rozwój i funkcjonowanie jest nierozerwalnie związane z Internetem. To właśnie witryny www pozwalają na ich cyfryzację i uzupełnienie w

Sieci. Dlatego niezwykle ważne jest, żeby archidiecezja lwowska posiadała tradycyjne środki społecznego przekazu nie zapominając przy tym o zaakcentowaniu ich obecności w Sieci.

Jednocześnie to właśnie Internet powinien być miejscem stałego poszerzania obszarów działalności tradycyjnych mediów.

Wbrew pozorom, ostatnią, najbardziej aktualną cechą nowoczesnej prasy jest także jej dostępność w Sieci, choć jeszcze kilka lat temu wielu medioznawców było przekonanych, że rozwój Internetu usunie w cień a nawet przekreśli sensowność prasy tradycyjnej⁴⁸⁶. Obecnie widać wyraźnie, że Internet stał się bardzo przyjaznym narzędziem, wspierającym wszechstronny rozwój prasy i pozwalającym na poszerzanie jej dostępności. Zaletą Internetu wydaje się być również to, że pozwala on na kontynuację przekazu zapoczątkowanego w tradycyjnych mediach. Ponadto Internet pozwala odbiorcom prasy tradycyjnej na wyrażanie swojej opinii w kwestiach opisywanych na łamach czasopism⁴⁸⁷. Obecnie „zarówno prasa internetowa jak elektroniczna nie będzie «zamiast, ale oprócz». Media drukowane posiadają zdolność adaptacyjną, zdolność dostosowania się do nowego, elektronicznego środowiska.

Wprowadzenie wydań internetowych stanowi element tej adaptacji”⁴⁸⁸.

Mając na uwadze powszechność nowych technologii warto dziś pomyśleć o stworzeniu w archidiecezji lwowskiej internetowych kontynuacji czasopism religijnych. W praktyce sprowadza się to do równoległego prowadzenia czasopisma w wersji tradycyjnej i elektronicznej, przy czym e-wydanie mogłoby zawierać „przynajmniej jedną mutację tytułu prasowego, która rozpowszechniana jest drogą elektroniczną. Zawiera ten sam, w formie i treści, materiał redakcyjny, a także reklamy, które można znaleźć w edycji drukowanej. Ponadto zezwala się także na umieszczanie rozszerzonych materiałów redakcyjnych, a także reklam wykorzystujących dzisiejsze możliwości elektroniczne. E-wydanie publikowane jest w tym samym okresie sprzedaży co edycja drukowana”⁴⁸⁹. Również w przypadku, gdyby nie udało się reaktywować żadnego czasopisma religijnego w wersji drukowanej, warto dołożyć starań by było ono publikowane jedynie w wersji elektronicznej. Na podobnych zasadach mogą funkcjonować także czasopisma religijne dla dzieci i młodzieży.

Pierwszym krokiem do reaktywacji prasy katolickiej na Ukrainie mogłoby być także przedrukowywanie starych numerów nieistniejących dziś czasopism religijnych dla dzieci, młodzieży czy dorosłych. Działanie to wydaje się o tyle zasadne, iż wiele problemów poruszanych przed laty w periodykach religijnych, tworzonych w minionej epoce pozostaje

486 A Jurzec, Perspektywy prasy tradycyjnej…, s. 4.

487 K. Kaszewski, Media o sobie…, s. 169.

488 A Jurzec, Perspektywy prasy tradycyjnej…, s. 12.

489 Tamże, s. 3.

aktualnych także i dziś. Ponadto wiele starych czasopism mogłoby na nowo ujrzeć światło dzienne⁴⁹⁰ oraz posłużyć kształtowaniu wiary i moralności kolejnych pokoleń Ukarińców.

Tworząc w czasach współczesnych katolickie pismo dla dzieci warto pomyśleć również o stworzeniu przy nim interaktywnej platformy katechetycznej. Do pracy przy tego rodzaju przedsięwzięciu warto zaprosić pracujących na terenie archidiecezji katechetów i rodziców, gdyż to oni najlepiej znają potrzeby i oczekiwania najmłodszych użytkowników Internetu. Wraz z rozwojem, platforma mogłaby być podzielona w zależności od wieku odbiorców, do których byłaby skierowania. Pożądane wydaje się stworzenie następujących przedziałów wiekowych: do trzeciego do szóstego roku życia, od siódmego do jedenastego roku życia, od dwunastego do szesnastego roku życia. Na platformie edukacyjno-katechetycznej warto byłoby zamieszczać także różnorodne pomoce i zadania, do wspólnego wykonania przez dzieci i rodziców. Działanie tego typu mogłoby pomóc w wielu rodzinach w zacieśnieniu więzi dzieci z rodzicami, a jednocześnie sprzyjać katechezie rodzinnej. Wspomniana platforma edukacyjno – katechetyczna może być także płaszczyzną wymiany doświadczeń dla katechetów. Warto zadbać o zamieszczanie na niej przykładowych scenariuszy spotkań z dziećmi i młodzieżą w ramach katechezy parafialnej oraz wszelkiego rodzaju pomocy katechetycznych (opowiadań, zadań interaktywnych do wykorzystania podczas spotkań z dziećmi, gier interaktywnych, czy nawet propozycji konkursów religijnych dla dzieci i młodzieży o zasięgu diecezjalnym lub ogólnokrajowym).

W czasach współczesnych konieczne jest otoczenie troską duszpasterską także ludzi młodych, gdyż to właśnie oni są przyszłością Kościoła, narodu i państwa. Ze względu na znikome zainteresowanie młodzieży czasopismami w wersji tradycyjnej, należałoby rozważyć zasadność tworzenia katolickiego pisma dla młodych w wersji papierowej. Wiadomo jednak również, że współczesna młodzież większość czasu wolnego spędza w Sieci, stąd niezwykle ważne wydaje się stworzenie dla młodzieży katolickiej platformy internetowej. Swoim kształtem mogłaby ona przypominać e-wydania czasopisma religijnego. Jako wzór mogłoby posłużyć w tym zakresie wydawane przed laty seminaryjne czasopismo Duc in Altum. Nawiązując do tradycji pierwowzoru w internetowej wersji czasopisma można pozostawić rubrykę poświęconą powołaniu i życiu seminaryjnemu, obok tego niezbędne jednak wydaje się poruszanie problematyki, która interesuje współczesną młodzież ukraińską oraz takiej, która będzie mieć wpływ na wszechstronny rozwój młodego człowieka (w tym także rozwój duchowy). Ze względu na brak wykwalifikowanych dziennikarzy, do współtworzenia pisma warto zaprosić

490 Czasopisma katolickie, które przetrwały do czasów współczesnych są najczęściej przechowywane w archiwach lub bibliotekach, ale ze względu na ich wiek i wartość historyczną nie są udostępniane szerszemu gronu czytelników.

kleryków lwowskiego seminarium oraz młodzież zaangażowaną w pracę grup i wspólnot działających w lwowskich parafiach. Zaangażowanie kleryków wydaje się zasadne także dlatego, iż wielu z nich ma spore doświadczenie w posługiwaniu się nowymi technologiami.

Ponadto w ramach odbywanych praktyk duszpasterskich spędzają oni sporo czasu z młodzieżą, przez co dobrze znają problemy i potrzeby tej grupy wiekowej. Cenną pomocą w prowadzeniu katolickiej strony internetowej dla młodzieży mogą służyć także lwowscy dominikanie, którzy od wielu lat zaangażowani są w sposób czynny w pracę z młodymi ludźmi.

„Kościół […] obecny jest tam, gdzie człowiek rozwija swoją zdolność poznawania i relacji. Od zawsze głoszenia orędzia i relacja komunii są dwoma filarami, na których opiera on swoje istnienie. Dlatego właśnie Sieć i Kościół są dwiema rzeczywistościami „od zawsze przeznaczonymi do spotkania”⁴⁹¹. Wobec powyższego można mieć nadzieję, że wszystkie wyżej zaproponowane działania, zmierzające do szerszego wykorzystania Internetu okażą się cennym wsparciem dla działalności Kościoła rzymskokatolickiego w archidiecezji lwowskiej i przysłużą się do tego, że przesłanie ewangeliczne będzie miało szansę docierać do coraz szerszego grona odbiorców. W chwilę obecnej Internet dla wielu nie jest już nowym środkiem komunikacji.

Również Kościół nauczył się wykorzystywania Internetu na potrzeby działalności duszpasterskiej, dlatego wydaje się, że z powodzeniem może on tworzyć profesjonalny przekaz internetowy i wykorzystywać go jako codzienne narzędzie ewangelizacyjne. Jednocześnie należy pamiętać, że wykorzystanie Internetu w posłudze Kościoła nie może sprowadzać się jedynie do bezkrytycznego powielania najnowszych trendów elektronicznych, ale ma służyć świadomemu i pełnowartościowemu przekazowi orędzia chrześcijańskiego⁴⁹². „Wyzwanie zatem nie polega na tym, jak dobrze «używać» Sieci (jak często się używa), tylko jak «żyć» dobrze w epoce Sieci. W tym znaczeniu Sieć nie jest nowym środkiem ewangelizacji, lecz nade wszystko kontekstem, w którym wiara ma się wyrażać, nie tylko z powodu chęci obecności lecz z powodu zgodności chrześcijaństwa z życiem ludzi⁴⁹³”.