Plan likwidacji

Plan likwidacji stanowi podejście oparte na zarządzaniu ryzykiem przedstawiające środki, które organizacja proponuje zastosować w związku z likwidacją i późniejszym demontażem obiektu. W niniejszym dokumencie dotyczy on konkretnie obiektów na obszarach morskich. Chociaż w ścisłym tego słowa znaczeniu „likwidacja”

oznacza działania prowadzące do zakończenia aktywnej eksploatacji obiektu, w sektorze węglowodorów uznaje się powszechnie, że obejmuje również późniejsze zarządzanie infrastrukturą obiektu, odwiertami i rurociągami – czy to w kontekście ich ponownego wykorzystania, demontażu czy też (w wyjątkowych sytuacjach) pozostawienia na miejscu.

Z punktu widzenia zarządzania środowiskiem likwidacja zasadniczo obejmuje [67,68]:

 cały potencjalny wpływ na środowisko morskie, w tym narażenie fauny i flory na

zanieczyszczenie związane z obiektami, inne oddziaływanie biologiczne wynikające ze skutków fizycznych, konfliktów związanych z ochroną gatunków, ich siedlisk lub marikulturą, a także ingerencję w inne, zgodne z prawem sposoby wykorzystania mórz, zarówno teraz, jak i w przyszłości; oraz

 każdy inny potencjalny wpływ na środowisko, w tym ostateczne trwałe składowanie

infrastruktury na lądzie. Jeżeli za składowanie na lądzie odpowiada osoba trzecia, plan powinien zawierać odniesienie do wymogów w zakresie składowania na lądzie.

Zasadniczo plan likwidacji powinien się zaczynać od „oceny porównawczej”, obejmującej potencjalny wpływ na bezpieczeństwo, środowisko, zainteresowane strony, wykonalność pod względem technicznym oraz koszt, co pozwoliłoby na wybranie właściwego wariantu likwidacji oraz zapewniło zarządzanie ryzykiem, na które narażeni są ludzie (np. personel i inni użytkownicy morza) i środowisko.

Przed rozpoczęciem procesu likwidacji należy wziąć pod uwagę ponowne wykorzystanie infrastruktury w sektorze węglowodorów, a także w innych sektorach [67]. Porównanie potencjalnego wpływu na

bezpieczeństwo, środowisko, zainteresowane strony, wykonalność pod względem technicznym oraz koszt pozwoli na wybranie właściwego wariantu likwidacji oraz zapewni zarządzanie ryzykiem, na które narażeni są ludzie i środowisko [67,69]. Pozostawienie infrastruktury na miejscu może być w niektórych przypadkach zabronione, w innych zaś – dozwolone. Decyzja w tym względzie należy do organu wykonawczego i jest uzależniona od wymogów technicznych, środowiskowych oraz wpływu na bezpieczeństwo. Preferowany wariant powinien jednak uwzględniać demontaż znacznej części obiektu w celu jej ponownego

wykorzystania, recyklingu lub trwałego składowania [67].

Jeżeli ocena porównawcza wykaże, że pozostawienie na miejscu całości lub części infrastruktury („trwałe składowanie na morzu”) może być preferowanym wariantem, należy przedstawić organowi regulacyjnemu propozycję wyjaśniającą tę ocenę i umożliwiającą organowi regulacyjnemu porównanie jej z innymi alternatywnymi rozwiązaniami. Powinna ona obejmować opis [67]:

 cech obiektu, w tym znajdujących się w nim substancji niebezpiecznych, sposobu ich usunięcia, o ile jest to wymagane, oraz przewidywanego wyniku, a także planów awaryjnych na wypadek zagrożenia;

 proponowanego miejsca trwałego składowania odpadów, w tym właściwości fizycznych, chemicznych i biologicznych, a także potencjalnego wpływu obiektu na otaczający go ekosystem;

 metody i czasu trwałego składowania; oraz

 monitoringu środowiska.

[67] zawiera przegląd sposobów oceny i powiązanych z nią konsultacji, których można zazwyczaj oczekiwać w przypadku organu regulacyjnego.

Uwarunkowania na koniec okresu eksploatacji pola wydobywczego można podsumować następująco:

 uszczelnienie i zaprzestanie eksploatacji odwiertów, w którym to przypadku mogą mieć zastosowanie poniższe wymogi [70-72]:

 odizolowanie stref, między którymi mogłoby dojść do przepływu poprzez odwiert lub z powierzchni, jeśli taki przepływ jest nieakceptowalny;

 zabezpieczenie wszystkich przestrzeni pierścieniowych między okładzinami, chyba że nie istnieje zagrożenie zanieczyszczeniem, np. w przypadku gdy przestrzeń pierścieniowa jest wypełniona cieczą niepowodującą zanieczyszczenia (np. płuczką wodną). Formacje należące

do różnych systemów ciśnieniowych należy oddzielić jedną warstwą izolacji stałej, chyba że dopuszczalny jest przepływ krzyżowy;

 zaprojektowanie barier, które mogą obejmować np. cementowanie rur okładzinowych, cementowanie pod ciśnieniem, korki cementowe, mechaniczne pakery i korki mechaniczne, a także żywice, polimery i inne rodzaje materiałów o potwierdzonych właściwościach uszczelniających, w tym łupki pełzające w stosownych przypadkach. Cement jest uznawany za najlepszy materiał do uszczelniania. Długości uszczelnień mogą się różnić w zależności od podpory korka mostkującego, materiału korka, wyników pomiarów geofizycznych oraz sposobów weryfikacji szczelności korka, np. testów ciśnieniowych, napływowych, szczelnościowych itp.;

 zapewnienie, aby bariery zaprojektowano tak, by wytrzymały zachodzące w zbiorniku zmiany ciśnienia, temperatury, nacisku mechanicznego, substancji żrących, np. CO2, H2S, solanki.

Projekt barier powinien także uwzględniać minimalizację możliwego wpływu substancji oraz wszelkich przewidywanych naprężeń geologicznych. Weryfikacja skuteczności trwale izolujących barier oraz potwierdzenie, czy szczelność izolacji spełnia z góry określone kryteria odbioru. Przykłady dopuszczalnych metod weryfikacji obejmują testy masy,

ciśnienia, napływu, zapewnienie jakości cementowania oraz badanie próbek na powierzchni;

 demontaż głowicy oraz okładzin poniżej dna morskiego do głębokości cięcia, która wystarczy, aby zapobiec konfliktowi z innymi działaniami na morzu. Należy uwzględnić lokalne warunki, m.in. erozję dna morskiego wywołaną prądem morskim. W sytuacjach wyjątkowych, za zgodą organu regulacyjnego dopuszcza się pozostawienie lub pokrycie konstrukcji głowicy. Demontaż głowicy, konduktora oraz rur okładzinowych przy użyciu odpowiednich technologii mechanicznych, ściernych lub innych skutecznych technologii cięcia. Zbadanie lokalizacji w celu zapewnienia, aby na dnie morza nie zostały pozostawione żadne inne przeszkody związane z działaniami wiertniczymi i z odwiertem;

 wdrożenie opartego na analizie ryzyka programu monitorowania obszaru po zakończeniu procesu likwidacji, który może obejmować np. monitoring przesączania się płynu na powierzchni rozdziału wody morskiej i osadu przy użyciu specjalnego sprzętu (np.

chromatografii gazowej, komory bentosowej, lądownika) przy właściwej częstotliwości obserwacji, oraz podejścia metodycznego (np. spektrometrii mas stosunku

izotopów).Odwiert powinien być okresowo monitorowany dopóki nie zostanie trwale uszczelniony i nie będą występowały widoczne przecieki;

 eksploatacja infrastruktury obiektu – infrastruktura morska może zawierać substancje niebezpieczne, którymi należy zarządzać w sposób kompleksowy, w tym w drodze kontroli, bezpiecznego pakowania do celów transportu itp. W odwiertach, łączących je rurociągach oraz instalacjach przetwórczych mogą znajdować się naturalnie występujące materiały

promieniotwórcze, metale ciężkie oraz substancje organiczne w formie resztkowych osadów lub kamienia kotłowego i wosków. Należy więc przygotować się na sytuację, w której trzeba będzie radzić sobie z różnymi substancjami po zaprzestaniu eksploatacji odwiertu, w tym z

możliwością zanieczyszczenia środowiska. W niektórych przypadkach możliwość wystąpienia skażenia może prowadzić do decyzji o pozostawieniu niektórych elementów infrastruktury na miejscu. Z obiektu należy zasadniczo usunąć wszystkie materiały niebezpieczne, jeżeli całość lub część obiektu ma pozostać na miejscu. W planie likwidacji należy również uwzględnić

najbardziej skuteczną metodę usuwania elementów nadwodnych;

 zarządzanie odkładami zwiercin – zwierciny skażone płuczką olejową lub syntetyczną płuczką wiertniczą mogą pokrywać część obiektu (np. wzmocnienia konstrukcji, obszar obudowy konduktora wokół podpór), a przy przemieszczaniu lub demontażu mogą uwolnić się z nich zanieczyszczenia. Działania, które należy podjąć w zakresie zarządzania zwiercinami, obejmują:

 pobranie próbki z odkładu zwiercin w ramach planowania likwidacji obiektu, określenie ilości materiału zwiercinowego w odkładzie oraz jego statusu pod względem skażenia

węglowodorem, właściwości fizycznych, ilości oraz materiałów niebezpiecznych,

 dokonanie przekrojowej oceny porównawczej (np. pod kątem środowiska, procesu,

warunków morskich, bezpieczeństwa, kosztów) z uwzględnieniem następujących wariantów:

o odzyskiwania, przetwarzania na lądzie i ponownego użycia, o odzyskiwania, przetwarzania oraz trwałego składowania na lądzie, o odzyskiwania oraz późniejszego wtłoczenia do morza,

o koniecznego przeniesienia na sąsiedni obszar dna morskiego w celu ułatwienia usunięcia konstrukcji nośnej platformy,

o pozostawienia na miejscu, bioremediacji, o pozostawienia na miejscu, zabezpieczenia, o pozostawienia na miejscu, naturalnej degradacji;

 wdrożenie preferowanego wariantu zgodnie z procesem oceny ryzyka uwzględnionym w OOŚ/ENVID (sekcje 3.5.4/3.5.7), planie likwidacji (sekcja 3.5.15) oraz projekcie technicznym (sekcja 3.5.5);

 zarządzanie infrastrukturą przewiezioną na ląd – na lądzie kluczowe kwestie związane z likwidacją obiektu na morzu dotyczą zarządzania oraz trwałego składowania zużytych materiałów, szczególnie materiałów niebezpiecznych. Zastosowanie ma hierarchia

postępowania z odpadami w zakresie ponownego użycia, recyklingu, odzyskiwania i trwałego składowania. Za proces ten odpowiada zazwyczaj osoba trzecia.

Należy rozważyć strategię gospodarowania odpadami, która może obejmować m.in. elementy powiązane z przetwarzaniem i trwałym składowaniem odpadów na lądzie [73]:

 identyfikację wymogów regulacyjnych w zakresie zarządzania odpadami zapewniającą uzyskanie ważnych pozwoleń i zgód, a także obowiązywanie wymogów na poszczególnych etapach łańcucha dostaw;

 charakteryzację i klasyfikację odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych oraz naturalnie występujących materiałów promieniotwórczych, wykazy rodzajów odpadów i ich ilości oraz porady dotyczące przemieszczenia, sortowania i segregowania;

 opracowanie modeli strumieni odpadów w celu ilościowego określenia materiałów, począwszy od etapu ich wygenerowania do miejsca przeznaczenia;

 zapewnienie właściwego wdrożenia zasad hierarchii postępowania z odpadami [74];

 śledzenie wszystkich materiałów, począwszy od etapu demontażu na morzu do miejsca przeznaczenia, stworzenie możliwej do sprawdzenia ścieżki danych ułatwiającej zapewnienie zgodności z przepisami dotyczącymi odpadów;

 ponowne wykorzystanie (np. ponowne użycie jednostek lub zbiorników ze stali nierdzewnej na innych platformach) oraz recykling (np. recykling rurociągów, zaworów) na ile to możliwe przed rozważeniem opcji trwałego składowania.

Likwidacje infrastruktury na morzu omówiono szczegółowo w sekcji 25 niniejszych wytycznych.