Do podstawowych źródeł stałych, wolno- i szybkozmiennych pól elektromagnetycznych należą:
− przewody linii elektrycznych wysokiego, średniego i niskiego napięcia prądu stałego i zmiennego,
− przewody prądu stałego i zmiennego trakcji elektrycznej tramwajów i pociągów,
− stacje transformatorowe,
− maszyny i urządzenia zasilane prądem stałym i zmiennym 50/60 Hz,
− magnesy stałe, elektromagnesy, magnesice, iskrowniki.
Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie mają urządzenia radiokomunikacji rozsiewczej:
stacje nadawcze radiowe i telewizyjne oraz telefonii komórkowej. Emitują one do środowiska fale elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości w postaci radiofal o częstotliwości od 0,1–300 MHz i mikrofal od 300 do 300 000 MHz.
3 Raport z wykonania Programu Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012 - 2019 za okres od 1 stycznia 2008 r. do 31 grudnia 2010
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
57
Tab. 7 Dopuszczalne poziomy pól elektromagnetycznych dotyczące miejsc dostępnych dla ludności Parametr fizyczny
zakres częstotliwości pola elektromagnetycznego
Składowa elektryczna Składowa magnetyczna Gęstość mocy
0 Hz 10 kV/m 2500 A/m -
0 Hz - 0,5 Hz - 2500 A/m -
0,5 Hz – 50 Hz 10 kV/m 60 A/m -
0,05 kHz – 1 kHz - 3/ f A/m -
0,001 MHz – 3 MHz 20 V/m 3 A/m -
3 MHz – 300 MHz 7 V/m - -
300 MHz – 300 GHz 7 V/m - 0,1 W/m2
Źródło: Dz. U. Nr 192 poz. 1883, gdzie 1kHz= 1 000 Hz, 1 MHz= 1 000 000 kHz, 1 GHz= 1 000 000 000 Hz, f- częstotliwość wyrażona w jednostkach podanych w kolumnie pierwszej
Przez teren gminy Osiek Mały przebiegają następujące linie energetyczne napowietrzne:
− EN 220 kV relacji Pątnów – Płock,
− EN 220 kV relacji Konin – Sochaczew,
− EN 110 kV Adamów - Koło – Kłodawa.
Na terenie gminy Osiek Mały znajdują się 3 stacje bazowe telefonii komórkowej – 2 w m. Nowa Wieś i 1 w m. Stary Budzisław. Zgodnie w Planem Zagospodarowania Przestrzennego z 2011 r. na terenie Gminy zakazano lokalizacji wież telefonii cyfrowej na terenie obszaru Natura 2000 Dolina Środkowej Warty.
W roku 2012 wykonano kolejną serię prowadzonych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Poznaniu, badań poziomu pól elektromagnetycznych w środowisku, w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Podobnie jak w latach ubiegłych w żadnym z punktów pomiarowych nie stwierdzono przekroczenia poziomu dopuszczalnego (7 V/m dla zakresu częstotliwości od 3 MHz do 300 GHz). Na terenie Gminy Osiek Mały brak jest punktów pomiarowych pola elektromagnetycznego.
Najbliższe względem Gminy punkty pomiarowe to:
− miasto Koło, ul. Kolejowa 66, gdzie wartość pola elektromagnetycznego wynosiła 0,35 V/m,
− Pomarzany Fabryczne 70 (gm. Kłodawa), gdzie wartość pola elektromagnetycznego wynosiła 0,09 V/m.
Analizując wyniki uzyskane w 2012 roku oraz w latach ubiegłych zauważono, że:
− mimo postępującego wzrostu ilości źródeł pól elektromagnetycznych nie obserwuje się wzrostu natężenia poziomów pól w środowisku,
− najwyższe zmierzone poziomy pól występują w dużych miastach, gdzie koncentracja źródeł jest znacznie większa niż na pozostałych terenach,
− mierzone wartości są wielokrotnie niższe niż poziomy dopuszczalne.4
4 Sprawozdanie z pomiarów monitoringowych PEM prowadzonych w roku 2012, WIOŚ Poznań
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
58 4.4 Wody powierzchniowe
Gmina Osiek Mały posiada niewiele gruntów pod wodami. Zajmuję one tylko 0,2 % powierzchni Gminy, w tym wody stojące zajmują 8,21 ha a wody płynące 9,94 ha. Według inwentaryzacji WZMiUW w Kole ogółem na terenie gminy Osiek Mały znajduje się ponad 12 km podstawowych cieków wodnych.
Sieć wodna gminy Osiek Mały należy do zlewni rzeki Warty, która przepływa przez południową jej część, wykorzystując Pradolinę Warszawsko - Berlińską. Teren gminy odwadniany jest przez system rowów melioracyjnych uchodzących do rzeki Warcicy, prawobrzeżnego dopływu Warty. Na terenie gminy brak jest większych, powierzchniowych zbiorników wodnych. Jedynym jest jeziorko w Łuczywnie oraz 3 stawy w Osieku Małym.
Rysunek 2 Poglądowa mapa sieci rzek występujących w granicach Gminy Osiek Mały Źródło: www.geoportal.gov.pl
Jakość wód powierzchniowych
Monitoring stanu wód, od uzyskania członkostwa Polski w Unii Europejskiej, prowadzony jest według tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW). Nadrzędnym celem RDW jest osiągnięcie dobrego stanu wód do roku 2015.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
59
Badania jakości wód powierzchniowych prowadzone są w zależności od presji na środowisko wodne w trzech zakresach:
− diagnostycznym (MD) z częstotliwością raz na 6 lat,
− operacyjnym (MO) z częstotliwością raz na 3 lata,
− badawczym (MB) - częstotliwość ustalana jest w zależności od potrzeb.
Punkty kontrolno-pomiarowe monitoringu operacyjnego dzielą się na celowe i operacyjne (dotyczące wód zagrożonych).
Obecnie przedmiotem badań monitoringowych jakości wód powierzchniowych są jednolite części wód powierzchniowych (JCW). Pojęcie to, wprowadzone przez Ramową Dyrektywę Wodną, oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych taki jak: jezioro, zbiornik, strumień, rzeka lub kanał, część strumienia, rzeki lub kanału, wody przejściowe lub pas wód przybrzeżnych.
Ocena stanu wód definiowana jest, jako wypadkowa stanu/potencjału ekologicznego i stanu chemicznego wód, gdzie:
1. stan ekologiczny – określany jest dla naturalnych jednolitych części wód. Stan ekologiczny może być: bardzo dobry, dobry, umiarkowany, słaby, zły.
2. potencjał ekologiczny − określany jest dla sztucznych lub silnie zmienionych jednolitych części wód.
Badania jakości wód prowadzone przez WIOŚ objęły w 2010 r. Warcicę i Wartę. W 2011 r.
przeprowadzono badania wód rzeki Warty. Poniżej przedstawiono wyniki badań w punktach pomiarowo- kontrolnych Warcica – Święte oraz Warta – Dobrów.
Warcica
Wody rzeki Warcicy, znajdującej się w dorzeczu Odry, klasyfikowane są jako silnie zmienione.
Badaniami objęto JCW rzeki Warcicy o nazwie Wiercica od Borkówki do ujścia.
Klasa elementów fizycznochemicznych: jeden lub więcej badanych wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów fizykochemicznych przekracza wartości określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008) dla klasy II.
Wody rzeki Warcicy posiadały III klasę elementów biologicznych.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
60
Tab. 8 Wyniki badań stanu ekologicznego wód w punkcie pomiarowo-kontrolnym Warcica – Święte (gmina Kramsk, powiat koniński) na podstawie wyników badań z 2010 r.
Lp. Wskaźnik
* dla tlenu rozpuszczonego podano wartość percentyla 10
Wypełnienie kolorem żółtym – określenie klasy wskaźnika na podstawie wartości maksymalnej lub minimalnej, percentyla 90 lub średniej w zależności od liczby pobranych próbek
Źródło: WIOŚ Poznań
Warta
Wody rzeki Warty, należące do dorzecza Odry, klasyfikowane są jako silnie zmienione. Podczas badań w 2010 i 2011 roku badaniami objęto m.in. JCW o nazwie Warta od Siekiernika do Neru.
Klasa elementów fizycznochemicznych (w 2010 r.): żaden z badanych wskaźników jakości wód wchodzących w skład elementów fizykochemicznych nie przekracza wartości określone w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych (Dz. U. Nr 162, poz. 1008) dla stanu dobrego.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
61
Tab. 9 Wyniki badań stanu ekologicznego wód w punkcie pomiarowo-kontrolnym Warta – Dobrów (gmina Brudzew, powiat turecki) na podstawie wyników badań z 2010 r.
Lp. Wskaźnik
Wypełnienie kolorem żółtym – określenie klasy wskaźnika na podstawie wartości maksymalnej lub średniej Źródło: WIOŚ Poznań
Podczas badań prowadzonych przez WIOŚ w 2011 r. JCW Warta od Siekiernika do Neru potencjał ekologiczny określono jako umiarkowany, natomiast stan chemiczny jako poniżej dobrego. Ogólny stan wód oceniono jako zły.
Według wstępnej klasyfikacji wskaźników jakości wód na podstawie badań z 2012 r. JCW Warta od Siekiernika do Neru stan chemiczny oceniono jako poniżej dobrego.
4.4.1 Wody podziemne
Woda na terenie Gminy pobierana jest z dwóch poziomów wodonośnych: czwartorzędowego i kredowego. Poziom czwartorzędowy eksploatowany jest w ujęciu w Dębach Szlacheckich, poziom kredowy w Osieku Wielkim i Nowej Wsi.
Cały omawiany obszar pokryty jest utworami czwartorzędowymi, których miąższość waha się od kilku do stu kilku metrów. Strop wodonośny występuje tu na ogół na głębokości 30,0 - 50,0 m p. p. t., czasami na mniejszej lub większej. Wydajność studni w przypadku przewarstwień piaszczystych, między glinami kształtuje się od 10,0 - 30,0 m3/h, natomiast w dolinach, w kompleksach piaszczysto żwirowych o większej miąższości jest ona dużo wyższa. Pod względem jakościowym wody czwartorzędowe cechuje podwyższona zawartość związków żelaza i manganu, w okolicy wysadu solnego – podwyższone chlorki.
Kredowy poziom wodonośny stanowią utwory marglisto – wapienne górnej kredy. Strop zalega na wysokości od 30,0 – 80,0 m p.p.t. Wodonośność tego utworu zależy od stopnia spękań i szczelin.
Z pojedynczej studni można uzyskać wydajność rzędu 30 – 100 m3/h. Pod względem jakościowy wody te są średnio twarde, o odczynie lekko kwaśnym.5
Południowo – zachodnia część Gminy na terenie sołectw: Budki Stare, Budki Nowe i Budzisław Stary
„Grądy” położna jest w granicach Głównego Zbiornika Wód Podziemnych GZWP Nr 150 Pradolina Warszawsko – Berlińska. Zbiornik ten na obszarze Gminy zakwalifikowany jest do obszarów najwyższej ochrony (ONO). Zbiornik posiada powierzchnię całkowtą 1904 km2 i zlokalizowany jest na utworach
5 POS dla Gminy Osiek Mały z 2004 r.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
62
porowych czwartorzędowych, o średniej głębokości 25-35 m. Szacunkowe zasoby dyspozycyjne tego zbiornika wynoszą 456 tys. m3/d.
Gmina Osiek Mały znajduje się w zasięgu JCWPd 62 zgodnie z uaktualnionym podziałem jednolitych części wód podziemnych.
Aktualna wersja podziału JCWPd na 161 części obowiązuje do końca 2014 r. Planuje się, że projektowana, nowa wersja podziału na 172 części oraz subczęści, po akceptacji KZGW, będzie obowiązywała od 2015 r. Poniższe rysunki przedstawiają JCWPd wg nowej numeracji zgodnie z danymi zamieszczonymi na oficjalnym serwisie informacyjnym Państwowego Instytutu Geologicznego.
Rysunek 3 Lokalizacja jednolitych części wód podziemnych występujących w obrębie Gminy Osiek Mały (JCWPd 62 zgodnie z nowym podziałem)
Źródło:http://epsh.pgi.gov.pl/epsh/
Według dotychczas obowiązującego podziału wskazane JCWPd posiadają numer 64. Według tej numeracji prowadzone były w 2012 r. badania jakości wód w punktach pomiarowych sieci krajowej monitoringu diagnostycznego wg badań PIG.
Dla JCWPd nr 64 (wg nowego podziału nr 62) określono klasę III jakości wód w punkcie pomiarowym Koło (surową oraz końcową).
Stan wód jest wypadkową wielu czynników działających zarówno bezpośrednio (zrzuty ścieków), jak też pośrednio (sposób użytkowania terenu, działalność gospodarcza).
4.5 Powierzchnia ziemi i gleby Gleby
Podział na klasy bonitacyjne jest odzwierciedleniem wartości rolniczej gleb. Podstawą zaliczenia gleb do danej klasy bonitacyjnej są przede wszystkim ich właściwości i warunki przyrodnicze terenu, wpływające zasadniczo na ich urodzajność. Klasy bonitacyjne ustalane są oddzielnie dla gruntów ornych i użytków zielonych.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
63
W obrębie gleb gruntów ornych wydzielono 9 klas bonitacyjnych z podziałem na 3 grupy:
Klasa I Gleby orne najlepsze
Najlepsze grunty orne i użytki zielone klas I do III Klasa II Gleby orne bardzo dobre
Klasa III a Gleby orne dobre Klasa III b Gleby średnio dobre
Średniej jakości grunty orne i użytki zielone klasy IV
Klasa IV a Gleby orne średniej jakości Klasa IV b Gleby orne średniej jakości
(gorsze)
Klasa V Gleby orne słabe
Najsłabsze grunty orne i użytki zielone klas V do VI rz
Klasa VI Gleby najsłabsze Klasa VI rz Gleby pod zalesienia
Gleby występujące na obszarze gminy w większości zaklasyfikowane zostały do gleb ornych słabszych i najsłabszych. Szczegółową klasyfikację gleb gminy, pod względem jakości bonitacyjnej przedstawiono w poniższej tabeli.
Tab. 10 Klasy bonitacyjne gruntów ornych i użytków zielonych na terenie Gminy Osiek Mały Klasy bonitacyjne gruntów ornych [%]
I II IIIa IIIb IVa IVb V VI VI RZ
0 0 4 11 23 4 24 29 5
Źródło: Agrochemiczne badania gleb w województwie wielkopolskim w latach 2000 – 2004
Grunty występujące na obszarze Gminy Osiek Mały, charakteryzują się niską przydatnością rolniczą.
Dominują gleby IV, V i VI klasy bonitacyjnej. Grunty w klasie I i II nie występują wcale. Pomimo mało atrakcyjnych warunków glebowych gmina najsilniej rozwinięta jest w kierunku rolniczym.
Szczegółową charakterystykę kompleksów rolnych, o różnej przydatności rolniczej, przedstawiono w poniższej tabeli.
Tab. 11 Charakterystyka kompleksów rolnych, o różnej przydatności rolniczej w Gminie Osiek Mały Grunty orne w % powierzchni
Źródło: Agrochemiczne badania gleb w województwie wielkopolskim w latach 2000 – 2004
Badania gleb w województwie wielkopolskim w latach 2000 – 2004 objęły również ustalenie zawartości metali ciężkich, odczyny gleb, zawartości magnezu, potasu i fosforu. Wyniki tych badań zostają zamieszczone w poniższych tabelach.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
64
Tab. 12 Całkowita zawartość metali ciężkich oraz siarki siarczanowej w glebach Gminy Osiek Mały wg badań w latach 2000 – 2004
Pierwiastek Cu Zn Cd Pb Ni Cr Mn Fe As
S-SO4
mg/100g gleby Zawartość całkowita
w mg/kg 3,3 16,0 0,107 8,9 3,93 5,00 205 4100 1,500 0,3 Stopień
zanieczyszczenia gleb I* 0* 0* 0* 0* - - - - I**
*Stopień 0 − gleby nie zanieczyszczone o naturalnych zawartościach metali śladowych. Gleby te mogą być przeznaczone pod wszystkie uprawy ogrodnicze i rolnicze, zgodnie z zasadami racjonalnego
wykorzystania rolniczej przestrzeni produkcyjnej.
Stopień I − obejmuje gleby o podwyższonej zawartości metali. Gleby te mogą być przeznaczone pod wszystkie uprawy polowe, z ograniczeniem produkcji warzyw przeznaczonych dla dzieci.
**Stopnie I i II określają naturalną zawartość siarki w glebach (niską – I, średnią – II).
Źródło: Agrochemiczne badania gleb w województwie wielkopolskim w latach 2000 – 2004
W glebach na terenie Gminy, stopień zanieczyszczenia kadmem, niklem, cynkiem i ołowiem, kształtuje się na poziomie zawartości naturalnej tych pierwiastków w glebie. Występuje natomiast I stopień zanieczyszczenia miedzią wskazujący na podwyższoną jej zawartość.
Przyczyny zanieczyszczeń gleb gruntów ornych:
− zanieczyszczenia pierwiastkami chemicznymi – ograniczenie upraw na tym terenie, szczególnie warzyw na przetwory przeznaczonych do bezpośredniej konsumpcji dla dzieci,
− niewłaściwa mechanizacja rolnictwa – stosowanie ciężkich ciągników i odpróchnicowanie się gleby,
− wadliwa chemizacja gleby – zbytnia intensyfikacja nawożenia mineralnego, nie dostosowanie dawek do optymalnych potrzeb, stosowanie pestycydów,
− zanieczyszczenia przemysłowe gleb – substancje szkodliwe emitowane do atmosfery, skąd przenikają do gleby w postaci gazów, płynów lub pyłów.6
Siarka siarczanowa (S-SO4) jest składnikiem pokarmowym, ale jej nadmiar świadczy o antropogenicznym zanieczyszczeniu środowiska glebowego. Zawartość siarki w glebach oznaczana jest na postawie liczb granicznych opracowanych przez IUNG w Puławach. Na terenie Gminy stwierdzono naturalny poziom zawartości siarki w glebach.
Jednym z podstawowych wskaźników oceny gleb jest odczyn. Zależy on od rodzaju skały macierzystej, składu granulometrycznego gleby, warunków przyrodniczych oraz zabiegów agrotechnicznych. Odczyn środowiska glebowego wpływa w znacznym stopniu na życie roślin, mikroorganizmów i fauny glebowej.
Decyduje tym samym o aktywności biologicznej gleby. Kwaśne odczyny gleb, powodują obniżanie plonowania roślin oraz ułatwiają przyswajanie przez rośliny metali ciężkich. Od odczynu gleb
6 Agrochemiczne badania gleb Wielkopolski w latach 2000 – 2004, WIOŚ 2005
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
65
uzależniona jest potrzeba ich wapnowania. Wapniowanie jest zabiegiem agrotechnicznym poprawiającym właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleb.
Tab. 13 Odczyn gleb występujących na terenie Gminy Osiek Mały wg badań w latach 2000 – 2004
Powierzchnia przebadanych
użytków rolnych w ha
Liczba prób
% przebadanego areału
Odczyn gleb Potrzeby wapnowania
bardzo kwaśne kwaśne lekko kwaśne obojętne zasadowe konieczne potrzebne wskazane ograniczone zbędne
874 642 29,1 39,7 26,2 4,8 0,2 29,9 22,6 19,2 14,8 13,6 Źródło: Agrochemiczne badania gleb w województwie wielkopolskim w latach 2000 – 2004
Na terenie Gminy występuje najwięcej gleb bardzo kwaśnych (38,9) i kwaśnych (39,2). Wapniowanie jest konieczne w przypadku 40,5% gleb na terenie Gminy oraz potrzebne dla 20,8%.
Zawartość w glebie przyswajalnych form fosforu, potasu i magnezu jest ważnym wskaźnikiem pozwalającym ustalić poziom racjonalnego nawożenia. Większość gleb (ponad 1/3) na terenie Gminy posiada średnią zawartość fosforu i magnezu. Pod względem zawartości potasu przeważają gleby (ponad 1/2) o niskiej zawartości tego pierwiastka.
Tab. 14 Zawartość fosforu, potasu i magnezu w glebach Gminy Osiek Mały wg badań w latach 2000 – 2004 Zawartość
pierwiastka w % Bardzo niska Niska Średnia Wysoka Bardzo wysoka
Fosfor 2,2 29,5 37,1 20,6 10,6
Potas 23,9 52,1 20,0 3,3 0,7
Magnez 23,7 20,6 34,9 15,1 5,7
Źródło: Agrochemiczne badania gleb w województwie wielkopolskim w latach 2000 – 2004
4.6 Przyroda
Dominującym elementem w krajobrazie Gminy Osiek Mały są tereny otwarte zajęte przede wszystkim przez pola uprawne. O ich pierwotnym charakterze można domyślać się na podstawie składu gatunkowego zakrzewień śródpolnych. Spotkać tu można głogi, róże, śliwy oraz wiele innych gatunków charakterystycznych dla zbiorowisk z kręgów sukcesyjnych żyznych lasów grądowych. W dolinie rzeki Warty dominowały siedliska łęgów wierzbowych i topolowych. Obecnie pozostałością po lasach są pojedyncze drzewa lub kępy wierzb i topól oraz zarośla budowane głównie przez wierzby i topole, porastające brzeg rzeki lub rozrzucone wśród łąk. Obecnie większość tych obszarów zajmują tereny otwarte, głównie łąki i wilgotne pastwiska. Teren gminy charakteryzuje się stosunkowo małą powierzchnią lasów oraz ubogą siecią wód powierzchniowych.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
66
Tab. 15 Tereny zieleni na obszarze Gminy Osiek Mały Wyszczególnienie Powierzchnia w ha
2009 r. 2010 r. 2011 r.
zieleńce 4,4 4,4 4,4
Tereny zieleni osiedlowej 0,3 0,3 0,5
Cmentarze 2,5 2,5 2,5
Lasy gminne 12,4 7,6 7,6
Źródło: GUS
Na terenie Gminy znajduje się fragment Obszaru Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Dolina Środkowej Warty PLB300002, który został uznawany za ostoję ptaków o randze ogólnoświatowej.
Ponadto znajdują się tutaj fragment Goplańsko-Kujawskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu oraz pomniki przyrody. Do obszarów cennych przyrodniczo zaliczają się również kompleksy leśne, doliny rzeczne, jezioro oraz parki krajobrazowe i podworskie znajdujące się przy obiektach zabytkowych. Innym ważnym elementem biocenozy na omawianym obszarze są łąki i pastwiska.
4.6.1 Lasy
Całkowita powierzchnia gruntów leśnych na terenie Gminy Osiek Mały wg GUS (dane za 2011 r.) wynosi 1890,2 ha, z czego lasy zajmują ogółem 1866,9 ha. Wskaźnik lesistości w gminie jest na poziomie 21,4% i jest dużo wyższy niż dla powiatu, który wynosi 11,6%. Grunty leśne publiczne należące do Skarbu Państwa w większości (99,5 %) znajdują się w zarządzie Lasów Państwowych, pozostała część należy do zasobów Własności Rolnej SP.
Tab. 16 Grunty leśne na terenie Gminy Osiek Mały
Grunty [ha] Powierzchnia w ha
2009 r. 2010 r. 2011 r.
powierzchnia gruntów leśnych ogółem 1894,8 1889,8 1890,2
lasy ogółem 1871,5 1866,5 1866,9
grunty leśne publiczne ogółem 1148,8 1143,8 1144,2 grunty leśne publiczne Skarbu Państwa 1136,4 1136,2 1136,6
grunty leśne prywatne 746,0 746,0 746,0
Źródło: GUS
Gmina Osiek Mały należy do Nadleśnictwa Koło, które znajduje się w przeważającej części w dorzeczu rzeki Warty. W utworach piaszczystych (tereny rzeczne, równiny sandrowe, uboższe piaski zwałowe) dominuje przemywny typ gospodarki wodnej lub podsiąkowo - przemywny. Na siedliskach pozostających pod wpływem wód opadowych dominuje zastojowo - przemywny typ gospodarki wodne a na obszarach bagiennych typ ewaporacyjny.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
67
Na obszarze nadleśnictwa obserwuje się zanik powierzchniowej sieci wód. Związane jest to z istniejącymi kopalniami odkrywkowymi węgla brunatnego. Proces wydobywania węgla brunatnego wymaga odnowienia złóż węgla co powoduje obniżenie poziomu wód podziemnych. Powstaje w ten sposób lej depresyjny, który wpływa na zmniejszenie zasobów wód podziemnych. Formy ukształtowania powierzchni Nadleśnictwo Koło zawdzięcza zlodowaceniu północnopolskiemu (bałtyckiemu) oraz zlodowaceniu środkowopolskiemu.
Na południu od ciągu moren czołowych wytworzyły się równiny sandrowe w leśnictwach Kiejsze, Bylice, Osiek, Babiak (część) i Rzuchów (część) oraz płaska lub falista morena denna. Najliczniej występującymi typami siedliskowymi lasu są: las mieszany świeży (LMśw) zajmujący 33% powierzchni leśnej, dominującym gatunkiem panującym jest sosna, dąb, brzoza i modrzew; bór mieszany świeży (BMśw) - 29% powierzchni leśnej również z sosną jako dominującym gatunkiem panującym występującą w litych, jednopiętrowych drzewostanach; Las świeży (Lśw) – 16% powierzchni leśnej z szerszą gamą gatunków panujących: dąb, sosna, brzoza, modrzew; las wilgotny (Lw) – 8% powierzchni leśnej z panującymi gatunkami drzew jak dąb, jesion, olcha, brzoza; bór świeży (Bśw) – 7% powierzchni leśne.7
4.6.2 Natura 2000
Południowo-zachodnia część Gminy Osiek Mały położona jest w obszarze Natura 2000 PLB300002 Dolina Środkowej Warty, który całościowo zajmuje powierzchnię 52832,8 ha.
Obszar obejmujący środkowy bieg rzeki Warty uznawany jest za ostoję ptaków o randze ogólnoświatowej. Dolina na tym odcinku ma zmienną szerokość od 500 m do ok. 5 km, wyróżnić można jej kilka fragmentów. Między Uniejowem a Kołem rzeka płynie w kierunku północnym i z obu stron ograniczona jest wałem przeciwpowodziowym. Na wysokości Koła rzeka zmienia swój bieg na równoleżnikowy. Dolina wyraźnie się rozszerza, przyjmując bardziej naturalny charakter, co umożliwia okresowe zalewy. Zmienność biegu Warty ma również odbicie w różnorodnej roślinności obszaru.
Wyróżniono tu kilkanaście cennych siedlisk, w tym przede wszystkim górskie i niżowe murawy bliźniczkowe, naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne i starorzecza, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe i lasy łęgowe oraz nadrzeczne zarośla wierzbowe, murawy kserotermiczne i wydmy śródlądowe z murawami szczotlichowymi. Dno doliny zajmują ekstensywnie użytkowane łąki i pastwiska, a także grunty orne o znacznej powierzchni. Tereny między wałami porastają wikliny nadrzeczne, jak również niewielkie zadrzewienia olchowe. Ornitologicznym „punktem ciężkości” jest Nadwarciański Park
Wyróżniono tu kilkanaście cennych siedlisk, w tym przede wszystkim górskie i niżowe murawy bliźniczkowe, naturalne, eutroficzne zbiorniki wodne i starorzecza, zmiennowilgotne łąki trzęślicowe i lasy łęgowe oraz nadrzeczne zarośla wierzbowe, murawy kserotermiczne i wydmy śródlądowe z murawami szczotlichowymi. Dno doliny zajmują ekstensywnie użytkowane łąki i pastwiska, a także grunty orne o znacznej powierzchni. Tereny między wałami porastają wikliny nadrzeczne, jak również niewielkie zadrzewienia olchowe. Ornitologicznym „punktem ciężkości” jest Nadwarciański Park