Program ochrony powietrza (POP) dla strefy wielkopolskiej, w której stwierdzone zostały ponadnormatywne poziomy ozonu w powietrzu został sporządzony w celu określenia działań, których realizacja ma doprowadzić do osiągnięcia wymaganej jakości powietrza.
W Programie przedstawiono podstawowe kierunki działań na rzecz ograniczenia zanieczyszczenia powietrza ozonem. Kierunki te, w dużym stopniu pokrywają się z działaniami na rzecz ograniczenia zanieczyszczenia powietrza innymi substancjami, w związku z czym powinny być realizowane
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
36
kompleksowo w ramach Programów ochrony powietrza dla poszczególnych stref województwa wielkopolskiego.
1. W zakresie działań systemowych:
−−−− doskonalenie systemu zarządzania jakością powietrza w zakresie ozonu na poziomie wojewódzkim, w ramach systemu ochrony powietrza, poprzez uwzględnianie we wszystkich działaniach podejmowanych na rzecz ochrony powietrza konieczności ograniczania emisji prekursorów ozonu;
−−−− rozwinięcie działań w zakresie edukacji społeczeństwa (kampania edukacyjno – informacyjna nt.
stanu zanieczyszczenia powietrza ozonem, przyczyn jego powstawania, szkodliwości ozonu dla ludzi i roślin, możliwych działań własnych społeczeństwa dla poprawy stanu jakości powietrza);
−−−− promocja działań na rzecz podniesienia efektywności energetycznej i oszczędzania energii;
−−−− prowadzenie polityki rozwoju województwa w kierunkach ograniczenia emisji zanieczyszczeń oraz integracja wszystkich programów rozwojowych z uwzględnieniem celów długoterminowych ochrony powietrza;
−−−− praktyczne wprowadzenie zasad zielonych zamówień publicznych, uwzględniających wpływ na środowisko, a nie tylko cenę produktu przy wyborze produktów i usług dla celów publicznych;
−−−− uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego możliwych korytarzy przepływu powietrza;
−−−− podjęcie inicjatyw w sprawie określenia metodyki uwzględniania naturalnej emisji NMLZO;
−−−− podjęcie inicjatyw w kierunku rozpoczęcia negocjacji nt. ograniczenia napływu zanieczyszczeń transgranicznych.
2. W zakresie ograniczenia emisji komunikacyjnej:
− budowę obwodnic i wyprowadzenie ruchu tranzytowego z obszarów największego zaludnienia;
− usprawnienie ruchu drogowego w miastach (organizacja ruchu, likwidacja zatorów poprzez
„zielone fale”, inteligentne systemy zarządzania ruchem);
− zastępowanie indywidualnych środków transportu transportem publicznym;
− rozbudowę systemów transportu publicznego;
− rozbudowę systemów transportu alternatywnego, w tym budowa ścieżek rowerowych;
− promowanie ekologicznych środków transportu w tym zastępowanie floty autobusów miejskich autobusami o mniej uciążliwym dla środowiska napędzie (w tym gazowym i elektrycznym) i spełniających normy emisji spalin EURO 4, 5 i 6;
− zakup w ramach zamówień publicznych jedynie ekologicznych środków transportu, spełniających normy podane wyżej;
− wprowadzanie stref ograniczonego ruchu;
− eliminacja z ruchu pojazdów nie spełniających norm, poprzez wzmożone kontrole;
− popularyzacja tzw. „eko-drivingu” w ramach szkolenia kierowców;
− wprowadzanie pasów zieleni wzdłuż ciągów komunikacyjnych.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
37 3. W zakresie ograniczenia emisji punktowej:
−−−− analiza pozwoleń udzielonych największym emitentom NOx, NMLZO, CO i zaostrzenie kontroli tych zakładów;
−−−− negocjacje z wybranymi zakładami z punktu widzenia wpływu na zanieczyszczenie, nt. ewentualnej redukcji emisji prekursorów ozonu;
−−−− wprowadzanie systemów zarządzania środowiskiem (ISO, EMAS), w tym wykorzystanie najlepszej dostępnej techniki (BAT).
4. W zakresie ograniczenia emisji LZO przy stosowaniu rozpuszczalników i innych substancji:
− zaostrzenie kontroli przestrzegania przepisów dotyczących eksploatacji urządzeń oraz usług w zakresie składowania, dystrybucji paliw, rozpuszczalników i innych substancji, ze szczególną uwagą na szczelność instalacji oraz odzysk i unieszkodliwianie ew. przecieków;
− popularyzowanie farb i lakierów o niskiej zawartości LZO.
5. W zakresie ograniczenia emisji rozproszonej – komunalnej:
− redukcje emisji z gospodarki komunalnej mają mniejszy wpływ na powstawanie ozonu, gdyż największe wielkości emisji notuje się w okresie grzewczym, a najwyższe stężenia ozonu w sezonie letnim. Należy je jednak w analizie uwzględnić jako działania dodatkowe, które są zaplanowane do realizacji ze względu na redukcję emisji pyłu PM10 i B(a)P;
− eliminacja indywidualnych pieców oraz niskosprawnych kotłów węglowych i zastępowanie ich dostawą ciepła sieciowego, gdzie jest to uzasadnione ekonomicznie, ogrzewaniem gazowym i elektrycznym z priorytetem na obszarach przekroczeń norm jakości powietrza;
− eliminacja lokalnych, nisko sprawnych kotłowni, szczególnie spalających węgiel niskiej jakości;
− wspieranie i promocja wykorzystania działań termomodernizacyjnych (izolacja budynków, wymiana okien, usprawnienia systemów ogrzewania – automatyka, regulacja) w budynkach publicznych, komunalnych i prywatnych;
− wprowadzanie mechanizmów ograniczających stosowane paliw węglowych (czasowe, w strefach zagrożonych przekroczeniami norm);
− wspieranie i promocja wykorzystania odnawialnych źródeł energii, w kierunku wspierania wykorzystania biomasy do kotłów indywidualnych, jak i współspalania. Dla budownictwa indywidualnego stosowanie paneli słonecznych i pomp cieplnych;
− budowa, rozbudowa i modernizacja sieci ciepłowniczych, tam gdzie jest to uzasadnione ekonomicznie;
− rozbudowa sieci gazowych, szczególnie na terenach budownictwa rozproszonego;
− usprawnienie zarządzania energią, zarówno na poziomie dostawców, jak i odbiorców, w przyszłości wprowadzanie inteligentnych liczników oraz inteligentnych systemów energetycznych energetyki rozproszonej;
− przy rewitalizacji obiektów zabytkowych, uwzględnianie ich niskoemisyjnego ogrzewania;
− w rzemiośle, drobnej wytwórczości i usługach preferowanie technologii o niskiej emisji prekursorów ozonu.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
38
3.7 Podstawowe założenia Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kolskiego Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Kolskiego obejmuje lata 2008 – 2011.
W Programie przyjęto do realizacji cele ekologiczne do roku 2014 dla których określono kierunki działań, mające umożliwić ich realizację. Cele szczegółowe zostały ujęte w poszczególnych blokach tematycznych:
a) Ochrona zasobów wodnych
Cel 1 – Ochrona zasobów wodnych i racjonalizacja zużycia wód podziemnych
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Ochrona zasobów wód podziemnych.
2. Poprawa jakości wody do picia.
3. Działania z zakresu racjonalnego gospodarowania wodą w sektorze gospodarczym.
Cel 2 – Ograniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł punktowych (obszarów zurbanizowanych): miejskich, przemysłowych i wiejskich;
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Uporządkowanie gospodarki ściekowej i modernizacja oczyszczalni w aglomeracjach uwzględnionych w KPOŚK.
2. Rozwój zbiorczych systemów kanalizacyjnych oraz rozbudowa oczyszczalni w pozostałych miejscowościach o zabudowie zwartej.
3. Rozwiązywanie problemu gospodarki ściekowej na obszarach nie przewidzianych do skanalizowania (zabudowa rozproszona)- np. przydomowe oczyszczalnie ścieków.
4. Racjonalizacja gospodarki ściekowej na terenach zakładów przemysłowych.
Cel 3 – Zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł przestrzennych, trafiających do wód wraz ze spływami powierzchniowymi (z terenów rolnych oraz z terenów zabudowy rozproszonej nieskanalizowanej);
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Ograniczenie spływu zanieczyszczeń azotowych ze źródeł rolniczych.
2. Ograniczenie ładunku zanieczyszczeń pochodzących ze spływu wód deszczowych.
Cel 4 – Retencjonowanie wody i ochrona przed powodzią.
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Utrzymanie i odbudowa urządzeń melioracyjnych podstawowych i szczegółowych.
2. Rozwój małej retencji.
b) Ochrona powierzchni ziemi i gospodarka odpadami
Cel 1 – Ochrona gleb
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Identyfikacja zagrożeń zanieczyszczenia gleb i rekultywacja terenów zdegradowanych 2. Ochrona gleb przed erozją i stepowieniem.
3. Podnoszenie poziomu wiedzy użytkowników gleb w zakresie kodeksu dobrych praktyk rolniczych i zasad rolnictwa ekologicznego.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
39
Cel 2 – Zapobieganie powstawaniu odpadów
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Zmniejszanie materiałochłonności gospodarki poprzez wprowadzanie technologii niskoodpadowych oraz recykling, wdrażanie najlepszych dostępnych technik (BAT).
Cel 3 – Zwiększenie poziomu odzysku surowców wtórnych
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Osiąganie założonych w powiatowym planie gospodarki odpadami limitów odzysku i recyklingu odpadów.
Cel 4 – Stworzenie prawidłowego systemu gospodarowania odpadami komunalnymi
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Intensyfikacja działań w zakresie zamykania i rekultywacji składowisk nie spełniających wymogów ochrony środowiska.
2. Likwidacja zagrożeń środowiska powodowanych przez nielegalne składowiska.
3. Dostosowanie składowisk wytypowanych do dalszej obsługi powiatu do aktualnych wymogów prawnych i założeń Planu gospodarki odpadami.
4. Eliminacja nieprawidłowości w gospodarce odpadami medycznymi, weterynaryjnymi i zwłokami padłych zwierząt.
5. Eliminacja zużytych opon ze strumienia odpadów komunalnych.
6. Zwiększenie stopnia wykorzystania osadów ściekowych.
7. Eliminacja odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych m.in. zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny.
8. Ograniczenie składowania odpadów biodegradowalnych.
c) Ochrona powietrza atmosferycznego
Cel 1 – Zwiększenie udziału paliw płynnych w ogólnej strukturze paliw.
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Wykorzystanie przepustowości istniejącej sieci gazowej średniego ciśnienia przez podłączanie nowych odbiorców głównie w Babiaku, Kole i Kościelcu.
Cel 2 – Zwiększenie udziału odnawialnych nośników energii cieplnej w ogólnym bilansie paliw.
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Propagowanie na terenach wiejskich źródeł energii wykorzystujących biomasę poprzez proces spalania lub fermentacji.
2. Zamiana kotłowni węglowych na systemy grzewcze wykorzystujące biomasę.
3. Budowa zespołu kolektorów słonecznych, jako źródeł ciepła do przygotowania ciepłej wody użytkowej pracujących w układach biwalentnych ze źródłem konwencjonalnym.
4. Budowa ciepłowni geotermalnej w Kole.
5. Wspieranie wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
40
Cel 3 – Zmniejszenie strat energii cieplnej.
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Wykonanie termomodernizacji budynków komunalnych i użyteczności publicznej oraz pozostałych.
2. Modernizacja kanałowych sieci ciepłowniczych.
d) Przeciwdziałanie hałasowi.
Cel – Ograniczenie hałasu na terenie Koła oraz poza Kołem wokół głównych dróg i źródeł przemysłowych
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Identyfikacja i monitorowanie źródeł hałasu.
2. Działania inwestycyjne na rzecz ograniczania uciążliwości hałasu komunikacyjnego.
3. Działania inwestycyjne na rzecz ograniczania uciążliwości hałasu przemysłowego.
e) Ochrona środowiska przed polami elektromagnetycznymi
Cel – Ograniczenie szkodliwego oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi pól elektromagnetycznych
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Inwentaryzacja obiektów emitujących pola elektromagnetyczne.
2. Uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego obiektów emitujących pola elektromagnetyczne.
f) Ochrona przyrody i krajobrazu
Cel 1 – Ochrona i rozwój systemu obszarów chronionych oraz ich racjonalne wykorzystanie
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Utrzymanie, bieżąca ochrona i odbudowa najcenniejszych obszarów i obiektów chronionych.
2. Tworzenie centrów rekreacji oraz gospodarstw agroturystycznych przy racjonalnym wykorzystaniu środowiska.
3. Rozszerzenie obszarów objętych różnymi formami ochrony.
4. Utrzymanie urozmaiconego krajobrazu rolniczego z gospodarstwami średniej wielkości oraz wsparcie form rolnictwa stosujących metody produkcji nie naruszające równowagi przyrodniczej.
Cel 2 – Prowadzenie zalesień
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Wprowadzanie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego obszarów zalesionych i przeznaczonych do zalesienia.
2. Prowadzenie studiów i analiz z zakresu zalesiania i zadrzewiania.
3. Zalesianie gruntów porolnych i zadrzewień śródpolnych.
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna www.codex.pl
41 h) Racjonalne użytkowanie surowców i kopalin
Cel – Ochrona zasobów kopalin.
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Racjonalna eksploatacja zasobów kopalin nieodnawialnych.
2. Wykorzystanie wód geotermalnych (kopaliny odnawialne) do produkcji energii, do celów leczniczych i rekreacyjnych.
i) Przeciwdziałanie poważnym awariom
Cel – Przeciwdziałanie i zmniejszenie skutków wystąpienia poważnej awarii przemysłowej
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Ograniczanie ryzyka wystąpienia awarii przemysłowej.
2. Działania organizacyjne zmierzające do skutecznego i sprawnego usuwania awarii przemysłowych.
j) Edukacja ekologiczna
Cel – Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Działania zmierzające do podniesienia świadomości ekologicznej obywateli.
2. Zapewnienie powszechnego dostępu do informacji o środowisku oraz zwiększenie udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji istotnych dla środowiska.
k) Zarządzanie środowiskiem z poziomu powiatu, w tym wdrażanie monitoringu Programu
Cel – Poprawa zarządzania ochroną środowiska
Kierunki działań do 2014 roku:
1. Działania związane z wdrażaniem Programu.
2. Działania związane z poprawą zarządzania środowiskiem na terenie powiatu i z zadaniami wynikającymi z przepisów UE.
3.8 Podstawowe założenia Strategii rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku