PODSUMOWANIE I WNIOSKI

Przeprowadzone badania upowa¿niaj¹ do sformu³owania nastêpuj¹cych stwier-dzeñ i wniosków:

1. Œredni poziom pracoch³onnoœci kszta³towa³ siê na poziomie 22,66 min/m³, przy czym dla technologii NIAB wyniós³ 11,47 min/m³, w technologii ze zryw-k¹ konn¹ 17,67 min/m³, natomiast dla technologii FKS — 36,07 min/m³.

2. Wysoki poziom wspó³czynnika wykorzystania operacyjnego czasu pracy, który dla analizowanych technologii kszta³towa³ siê na poziomie od 0,8 do 0,75, wskazuje na okreœlenie w³aœciwej, optymalnej z punktu widzenia organi-zacji i wykorzystania czasu, struktury zmiany roboczej.

3. Poziom pracoch³onnoœci w trzebie¿ach wczesnych ró¿ni³ siê istotnie od trzebie¿y póŸnych. Brak istotnych statystycznie ró¿nic pomiêdzy poziomem pracoch³onnoœci w okreœlonych drzewostanach pozwoli³ na wyró¿nienie grup drzewostanów sosnowych i bukowych oraz jod³owych i œwierkowych w trze-bie¿ach póŸnych w technologii ze zrywk¹ konn¹ oraz w trzetrze-bie¿ach wcze-snych i póŸnych w technologii ze zrywk¹ wci¹gark¹.

4. Aproksymowano szeœæ równañ regresji wielokrotnej. Czynnikami wp³y-waj¹cymi na poziom pracoch³onnoœci wyra¿onej syntetycznym wskaŸnikiem Empirycznej Sprawnoœci Technologicznej (EST), by³y cechy pozyskiwanego su-rowca (pierœnica i wysokoœæ drzew, mi¹¿szoœæ drewna), charakter zabiegów pielêgnacyjnych (intensywnoœæ wyznaczenia trzebie¿y) oraz elementy struktury dnia roboczego (czas trwania poszczególnych kategorii operacyjnego czasu pracy).

5. Wobec sta³ych wartoœci czynników zwi¹zanych z czasami pracy zmien-noœæ poziomu wskaŸnika EST powi¹zano z czynnikami obrazuj¹cymi cechy pielêgnowanych drzewostanów — wspó³czynnikiem iloœciowej intensywnoœci pozyskania wskazuj¹cym procent pobieranej z drzewostanu iloœci drzew.

Okre-œlon¹ na podstawie danych tabelarycznych zmiennoœæ opisanego wskaŸnika wykorzystano do okreœlenia przedzia³ów pracoch³onnoœci pozyskania drewna wed³ug klas wieku drzewostanów (stopni trudnoœci), których granice ustalono na 30 i 40 lat.

LITERATURA

Bibliuk N.I. 2004. Forestry transport in Ukrainian Carpathians: main stages and tendencies of deve-lopment. [W:] Forest engineering: new techniques, technologies and the environment: 183–191.

Lwów.

Bojarewicz J. 1981. Pracoch³onnoœæ podstawowych operacji pozyskania drewna w rêbnych drzewosta-nach sosnowych. Sylwan 125, 7/8: 173–177.

Botwin M. 1993. Podstawy u¿ytkowania maszyn leœnych. Wyd. SGGW, Warszawa.

Giefing D.F., Gackowski M. 2001. Ekonomiczna efektywnoœæ pozyskiwania drewna krótkiego w drze-wostanach III kl. wieku w zale¿noœci od zastosowanych urz¹dzeñ zrywkowych. Polska Akademia Umiejêtnoœci, Pr. Komis. Nauk Rol. i Komis. Nauk Leœ. PTPN 3: 17–26.

Grodecki J. 1988. Analiza pracoch³onnoœci pozyskiwania drewna z wczesnych trzebie¿y drzewostanów sosnowych. Pr. Komis. Nauk Rol. i Komis. Nauk. Leœ. PTPN. Wyd. 1990, 66: 23–29.

Häberle S. 1990. IUFRO — Symposium „Time Study — Measurement and Terminology”. Forst und Holz. 47, 15: 471.

Jakubowski M., Bembenek M., Mederski P. 2005. Struktura czasu pracy pracowników zatrudnionych przy pozyskiwaniu drewna w drzewostanach dotkniêtych klêsk¹ wiatro³omów i wiatrowa³ów. [W:]

Zagadnienia wspó³czesnej ergonomii w sektorach leœnym, drzewnym i rolnym. D.F. Giefing, P. Me-derski (red). Polskie Towarzystwo Ergonomiczne, Akademia Rolnicza w Poznaniu: 48–51.

Kowal E. 2002. Ekonomiczno-spo³eczne aspekty ergonomii. PWN, Warszawa–Poznañ.

Kubiak M. 1978. Pracoch³onnoœæ podstawowych operacji pozyskiwania drewna w rêbnym drzewostanie sosnowym. Sylwan 122, 10: 31–36.

Messingerová V. 2005. Technológia vzdušnej dopravy dreva v lesnictve. Technicka Univerzita vo Zvolene, Lesnicka Fakulta: 81–87.

Monkielewicz L., Czereyski K. 1971. Analiza metod ustalania technicznych norm pracy przy pozy-skaniu i transporcie drewna. Pr. IBL 390: 1–77.

Muszyñski Z., Muszyñski J. 1999. Wybrane zagadnienia okrzesywania drzew sosny zwyczajnej (Pinus sylvestris L.). [W:] Tendencje i problemy mechanizacji prac leœnych w warunkach leœnictwa wielo-funkcyjnego. Akademia Rolnicza w Poznaniu: 100–105.

Nikoliæ S., Bajiæ V. 1991. Prilog studiji vremena radnih operacija sece i izrade. Rezultati istrazivanja.

Glas. Šum. Pokuse 73: 311–319.

Nurek T. 2005. Badania organizacji pracy nowoczesnych maszyn do pozyskiwania drewna — mo-del matematyczny. [W:] Procesy produkcyjne w leœnictwie — technika, technologia, organizacja.

Cz. Waszkiewicz, Z. Majewski, R. Koz³owski, W. Zychowicz (red.). SGGW w Warszawie.

Obereigner B. 1993. Pausengestaltung bei der Waldarbeit. Öster. Forstztg 104, 12: 36.

Ozturk T., Senturk N. 2006. Extraction of spruce timber by Gantner cable crane from selective forests of Artvin region. Croatian Journal of Forest Engineering 1: 59–65.

Piegai F. 1990. Tempi di lavoro e produttivita nelle operazioni di abbattimento ed allestimento in soprassuoli di abete bianco e di douglasia. Ann. Accad. Ital. Sci. For. 39: 3–32.

Porter B. 1992. Pracoch³onnoœæ œcinki i okrzesywania drzew w rêbnym drzewostanie sosnowym. Sylwan 136, 4: 57–61.

Porter B., Strawa P. 2006: Analiza pozyskiwania i zrywki drewna w drzewostanach jod³owych. Syl-wan 150, 1: 67–72.

Rebula E. 2002. Vpliv prehodnosti sveta, vejnatosti drevja in izkoristka lesa na as se nje ter izdelave drevja listavcev. Zbornik Gozd. Les. 69: 215–235.

Samset I. 1990: Some observations on time and performance studies in forestry. Meddeleser fra Norsk Institut for Skogforskning 43, 5: 1–80.

Sowa J.M., Szewczyk G. 2005. The analysis of the relationship between the structure of a workday and the actual skidding distance in selected timber harvesting technologies during thinnings. [W:]

Ecological, Ergonomic and Economical Optimization of Forest Utilization in Sustainable Forest Management. J.M. Sowa, A. Barszcz, J. Sosnowski (red). Materia³y Miêdzynarodowego Sym-pozjum Kraków–Krynica 2005: 283–290. Akademia Rolnicza w Krakowie.

Sowa J., Kulak D., Leszczyñski K., Szewczyk G. 2007. Zwi¹zki struktury dnia roboczego z fizjo-logiczn¹ gotowoœci¹ do pracy na stanowisku operatora pilarki spalinowej. Pr. Komis. Nauk Rol.

i Komis. Nauk Leœ. PTPN 101: 205–216.

Szewczyk G. 2007. Model kategoryzacji warunków pracy dla wybranych technologii pozyskiwania drewna w drzewostanach trzebie¿owych. Praca doktorska. Ms. KULiD UR w Krakowie.

Sztyber J. 2005. Zmiennoœæ w³aœciwoœci drzew a energoch³onnoœæ ich okrzesywania. Technika Rolnicza, Ogrodnicza, Leœna 2: 24–26.

Szymkiewicz B. 1971. Tablice zasobnoœci i przyrostu drzewostanów. PWRiL, Warszawa.

Zeèiæ Ž., Marenèe J. 2005. Mathematical models for optimization of group work in harvesting ope-ration. Croatian Journal of Forest Engineering 26, 1: 29–37.

Summary Grzegorz Szewczyk

Possibilities of using thinning intensity indexes in classification of work conditions for selected timber harvesting technologies

at the manual-machine mechanization level

The work of a power chain saw operator in three timber harvesting technologies was analyzed during this study. Felling and debranching were observed during the following technologies:

with horse skidding, using the Multi FKS winch, and using the NIAB 5–15 processor i.e. about 40% higher than that for NIAB. In all investigated technologies the labor consumption level during early thinning was significantly different from that during late thinning. A lack of significant differences in the labor consumption level between some stands permitted to distinguish stand groups during approximation of regression equations. This concerned Scots pine and common beech stands, and silver fir and Norway spruce stands during late thinning in the technology with horse skidding, and during early and late thinning in the technology with the winch.

Six equations of a multiple regression were approximated (Tab. 4). The factors affecting the labor consumption level were as follows: characteristics of the harvested timber (dbh and height of trees, timber volume), character of the tending treatment (thinning intensity), and elements of the workday structure (duration of individual categories of the operational work time). The proper structure of the working shift, optimal from the point of view of organization and time utilization, was determined. The utilization of the operational work time varied from 0.8 to 0.75. Because of the stabilization of variables associated with work times the variation

of the labor consumption level was connected with factors reflecting characteristics of the tended stands, e.g. with the coefficient of quantitative intensity of harvesting indicating the percent of trees harvested in a stand. The variation of the described factor, determined on the basis of tabular data, was used to determine the labor consumption intervals (degrees of difficulty) of timber harvesting (Tab. 5, Fig. 2).

Department of Forest and Wood Utilisation University of Agriculture in Krakow

Vol. XLVII, 2009 PL ISSN 0065-0927 ET SILVESTRIA