W ocenie wpływu wybranych czynników środowiskowych na zachowania żywieniowe młodzieży w wieku 13-16 lat stwierdzono:
1. Wiedza żywieniowa dziewcząt jest wyższa niż chłopców, wykazują one jednak więcej nieprawidłowych zachowań żywieniowych. Mniej regularnie spożywają posiłki, często pojadają, odchudzają się i stosują diety, pomimo prawidłowej lub obniżonej masy ciała.
Dziewczęta częściej niż chłopcy są niezadowolone ze swojej masy i niewłaściwie postrzegają swoją sylwetkę
2. Uczniowie ze starszej grupy wiekowej prezentują wyższy poziom wiedzy żywieniowej 3. Poziom wiedzy żywieniowej młodzieży jest zróżnicowany. Część uczniów zna dobrze
podstawowe zasady zdrowego odżywiania, a inna grupa zna je w bardzo ograniczonym zakresie
4. Podstawowymi źródłami wiedzy na tematy żywieniowe są rodzina, Internet oraz radio i telewizja. Dziewczęta częściej korzystają ze źródeł takich, jak Internet, czasopisma, poradniki, lekarze i dietetycy. Dla chłopców podstawowym źródłem wiedzy jest rodzina oraz radio i telewizja, a także koleżanki i koledzy
5. Młodzież czerpiąca wiedzę o żywieniu od rówieśników oraz z mediów, w tym Internetu charakteryzuje się wyższym poziomem wiedzy żywieniowej (stwierdzono na podstawie analizy wielowymiarowej)
6. Dziewczęta mają tendencję do zachowań skrajnych- osoby z niedoborami masy ciała przesadnie unikają negatywnych zachowań żywieniowych. Zaobserwowano wśród nich niską częstotliwość zarówno pojadania pomiędzy posiłkami niezdrowymi produktami, jak i spożywania produktów niezalecanych w prawidłowo zbilansowanej diecie. Wśród dziewcząt z nadwagą obserwuje się zjawisko odwrotne o dużym nasileniu (stwierdzono na podstawie analizy czynnikowej).
Częstotliwość spożywania produktów niezalecanych i pojadania wśród chłopców z niedoborami masy ciała jest podobna, jak u dziewcząt o prawidłowej masie. Chłopcy z nadwagą rzadziej niż dziewczęta z nadwagą spożywają produkty niezalecane w diecie i pojadają (stwierdzono na podstawie analizy czynnikowej)
7. Częstotliwość spożywania przez chłopców produktów zdrowych i zalecanych, jak i niezalecanych jest wysoka. Dziewczęta natomiast spożywają rzadziej produkty obydwu grup (stwierdzono na podstawie analizy czynnikowej)
8. Częstotliwość spożywania produktów spożywczych niezalecanych w diecie maleje wraz z wiekiem badanych i jest najniższa wśród młodzieży 16-letniej. Od 14-go roku życia częstotliwość spożywania produktów zdrowych i zalecanych wzrasta.
Największe ryzyko nieprawidłowego doboru produktów spożywczych występuje wśród młodzieży 14-letniej (stwierdzono na podstawie analizy czynnikowej)
9. Znaczny odsetek młodzieży o prawidłowej masie ciała oraz wykazującej jej niedobór odchudza się. Dziewczęta odchudzają się częściej niż chłopcy
10. Diety stosują częściej dziewczęta niż chłopcy. Diety dziewcząt polegają głównie na ograniczaniu spożycia węglowodanów i tłuszczów, a chłopcy stosują często diety budujące masę mięśniową
11. Głównym celem diety u dziewcząt jest obniżenie masy ciała, a u chłopców zwiększenie masy i cele zdrowotne
12. Młodzież najczęściej odchudza się pod wpływem koleżanek, kolegów oraz Internetu 13. Zdecydowana większość młodzieży deklaruje niewielki lub żaden wpływ nauczycieli na
swój sposób żywienia
14. Wykształcenie i aktywność zawodowa matki ma istotny wpływ na regularne spożywanie posiłków przez młodzież oraz jej poziom wiedzy o żywieniu. Większą znajomość zasad żywieniowych i bardziej prozdrowotne zachowania wykazują dzieci matek nieaktywnych zawodowo z wykształceniem średnim i wyższym. Wykształcenie i aktywność zawodowa ojca nie ma istotnego wpływu zarówno na poziom wiedzy, jak i zachowania żywieniowe dzieci. Można jednak stwierdzić, że najbardziej pozytywny, chociaż znikomy wpływ wykazują ojcowie z wykształceniem wyższym i średnim, nieaktywni zawodowo (stwierdzono na podstawie analizy czynnikowej)
15. Dzieci rodziców z wyższym wykształceniem w mniejszym stopniu, niż ich rówieśnicy pojadają pomiędzy posiłkami. Najwyższy odsetek pojadającej młodzieży ma rodziców z wykształceniem zawodowym. Dzieci rodziców z wykształceniem wyższym i średnim bardziej regularnie od innych spożywają śniadania, drugie śniadania, obiady i posiłki gorące. Wśród dzieci rodziców z wykształceniem zawodowym najbardziej regularnie spożywanymi posiłkami są podwieczorki i kolacje. Dzieci matek oraz ojców z wykształceniem zawodowym charakteryzuje wyższa częstotliwość spożycia produktów niezalecanych w prawidłowej diecie
16. Znaczny odsetek młodzieży spożywa posiłki nieregularnie
17. Chłopcy bardziej regularnie od dziewcząt spożywają obiady, śniadania, podwieczorki i
18. Regularnemu spożywaniu trzech podstawowych posiłków (śniadanie, obiad, kolacja) towarzyszy częstsze pojadanie pomiędzy posiłkami (stwierdzono na podstawie analizy skupień)
19. Obiad utożsamiany jest z gorącym posiłkiem. Osoby regularnie spożywajace obiady na ogół spożywają regularnie śniadania i kolacje (stwierdzono na podstawie analizy skupień) 20. Częstotliwość spożywania przez młodzież produktów zdrowych i zalecanych w diecie jest
niska, a niezalecanych wysoka, co może świadczyć o nieprawidłowym zbilansowaniu diet uczniów gimnazjów
21. Wśród chłopców obserwuje się wyższą częstotliwość spożycia mleka i jego przetworów, mięsa i wędlin, ryb, jaj, masła, pieczywa jasnego, kasz i ryżu, ziemniaków, ciast i ciastek, frytek, hamburgerów i hot dogów, chipsów, coca coli, napojów gazowanych słodzonych i energetyzujacych. Dziewczęta częściej spożywają owoce i warzywa oraz pieczywo ciemne
22. Młodzież bardzo często pojada pomiędzy posiłkami. Dziewczęta częściej spożywają jako przekąski owoce i warzywa oraz słodycze. Chłopcy częściej piją coca colę, napoje gazowane słodzone oraz energetyzujace
23. Pojadanie nie jest zjawiskiem jednorodnym- młodzież pojadająca zdrowymi, zalecanymi w prawidłowo zbilansowanej diecie produktami, z reguły nie spożywa pomiędzy posiłkami produktów niezalecanych i odwrotnie, uczniowie gimnazjów pojadający produktami niezdrowymi, nie spożywają jako przekąsek produktów zdrowych (stwierdzono na podstawie analizy czynnikowej)
24. Rodzaj szkoły ma wpływ na kształtowanie prawidłowych zachowań żywieniowych.
Uczniowie Społecznego Gimnazjum Ekologicznego charakteryzują się wysokim poziomem wiedzy żywieniowej i bardziej prozdrowotnymi zachowaniami żywieniowymi od uczniów innych szkół (stwierdzono na podstawie analizy czynnikowej)
Na tej podstawie sformułowano następujące wnioski:
1. Większość zachowań żywieniowych młodzieży uczęszczającej do gimnazjów nie ma charakteru prozdrowotnego
2. Płeć wywiera istotny wpływ na zachowania żywieniowe badanej grupy. Dziewczęta wykazują więcej nieprawidłowych zachowań żywieniowych niż chłopcy
3. Wykształcenie i aktywność zawodowa rodziców, przede wszystkim matek, wywiera znaczący wpływ na zachowania żywieniowe młodzieży
4. Pomimo prawidłowych lub obniżonych wskaźników antropometrycznych* dziewczęta często pragną być szczuplejsze, niewłaściwie postrzegają swoją sylwetkę i stosują diety odchudzające
Wszystkie hipotezy badawcze zostały zweryfikowane pozytywnie.