S fery rządow e, p o p a rte przez szero k ą opinję publiczną, w szczęły akcję zm ierzającą do zła
godzenia bezro b o cia w okresie nadchodzącej zimy. P ro je k to w a n e w ysiłki m ają przew ażnie pójść w k ieru n k u podziału efektyw nie istniejącej p rac y pom iędzy n ajbardziej potrzebujących — żyw icieli rodzin. M a to być dokonane kosztem m łodocianych, rodzin gdzie pracuje kilku człon
ków, osób p o siadających inne źródła dochodów, kosztem godzin nadliczbow ych, w reszcie — k o sztem długości tygodnia i dnia pracy.
W obliczu k lęsk i społecznej i gospodarczej, jaką jest w zm agające się z roku na rok bezro
bocie, w szy stk ie w ym ienione środki m uszą być brane pod uw agę przez odpowiedzialne kie
ro w nictw a przed sięb io rstw , zw łaszcza w chw i
lach k ied y k o n ju n k tu ra lub b ra k zam ów ień n a kazuje zm niejszyć stan zatrudnienia.
Nie n a le ż y się jednak łudzić, aby ten zespół środków , zacze rp n ię ty c h z arse n a łu polityki spo
łecznej, mógł p rzynieść bardzo w ydatne re z u lta ty, N ajwyżej — osiągnięte będzie pew ne zw ol
nienie tem p a w zro stu liczby bezrobotnych.
W a lk a z bezrobociem , jeżeli m a być sk u tecz
na, m usi sięgnąć po inną jeszcze broń, oprócz p odziału istniejącej p racy . W praw dzie u ru ch o m ienie ro b ó t publicznych w wielkim stylu jest niem ożliw e z przyczyn finansowych, jednak pew ne lokalne poczynania techniczne lub kom u
nikacyjne pow inny być rozstrzygane przy pom o
cy Funduszu B ezrobocia, k tó ry we w łasnym in
tere sie m usi się sprzym ierzać z pryw atnym i lub sam orządow ym i czynnikam i d la p rzep ro w ad za
nia niezbędnych robót.
T rz eb a stw ierdzić, że rozwój lub up ad ek ist
niejących p rze d sięb io rstw więcej może zaw ażyć na szali z a tru d n ien ia m as robotniczych, niż u ni
kanie godzin nadliczbow ych lub redukcja k o biet, k tó ry c h m ężow ie posiadają zarobki. Gdy w sk u te k b ra k u zb y tu zatrzym ana zostaje w ięk sza fab ryka, to tra c ą zatrudnienie tysiące osób, bezpośrednio lub pośrednio z nią zw iązanych.
Ja k ic h w ysiłków trz e b a będzie użyć, aby dla t a kiej rzeszy stw orzyć zajęcie, w ynikające z po
działu istniejącej pracy ?
D latego też szczególnej wagi n a b ie ra p olity
k a handlow a, k tó ra musi się ta k kształtow ać, aby zap ew n iała m axim um ochrony dla produkcji w ew nętrznej, bez n a ra ż a n ia na szw ank naszych
m ożliwości eksportow ych. Na pierw szy plan w ysuw a się celow a i skuteczna polityka celna:
w szystkie tow ary, któ re w kraju mogą być w y
tw arzane, a których im port nie jest konieczno
ścią, w ynikającą ze stosunków z zagranicą, p o w inny mieć prohibicyjne staw ki celne. T rzeba w szak stw ierdzić, że całkow icie m inął okres h a seł genewskich, głoszących liberalizm celny. J e steśm y w okresie wzm agającego się p rotekcjo
nizmu, k tó ry coraz częściej przybiera najniebez
pieczniejszą sk ry tą postać. Z aw arte w czerw cu i lipcu r, b. tra k ta ty handlow e: niem iecko-ru- m uński, austrjacko-w ęgierski, niem iecko-w ę
gierski i austrjacko-jugosłow iański zaw ierają szereg klauzul preferencyjnych — jaw nych i tajnych, uderzających w nasz wywóz. Toczą się zaś rokow ania nad szeregiem innych trak tató w , któ re również zaw ierają klauzule dyskrym inu
jące eksport z Polski.
W tych w arunkach tw orzenie nowej taryfy celnej i zmiany w obow iązującej taryfie, powinny być dokonyw ane z uw zględnieniem m iędzynaro
dowego protekcjonizm u i pod kątem n iebezpie
czeństw a dumpingu, wiszącego nad naszem i w arsztatam i pracy.
Sięgnijmy po k o n k retn y przykład. Żużle T ho
m asa przyw ożone są do Polski bez cła, co w pewnej m ierze tłum aczy się potrzebam i rolnic
twa. W rezultacie przyw óz dosięgnął bardzo znacznych rozm iarów.
Przyw óz tom asyny do Polski:
1930 r. 133.610 tonn za 14.148.000 zł.
1931 (stycz.—'lip.) 49.330 „ „ 4.884.000 „ Dla porów nania dodajmy, że cała sprzedaż superfosfatu n a rynku krajow ym w ro k u 1930 w yniosła 187.000 tonn, a w roku bieżącym nie przekroczy zapew ne 70.000 t.
C harakterystycznem jest, że główne ilości to m asyny im portow ane są do Polski z Niemiec (58.547 t. w. r. 1930 i 19.574 t. w okresie sty czeń — lipiec 1931 r.), k tó re w szak prohibicyj- nie tra k tu ją przyw óz z Polski produktów rolni
czych i hodowlanych.
W iem y wszyscy, że isto tn ie n iek tó re gleby w Polsce potrzebują naw ożenia tom asyną, ale nie ulega w ątpliw ości, że ta k w ielki jej im port w yni
k a poprostu z udzielania pośrednikom olbrzy
74 W IADOM OŚCI PRZEM YSŁU CHEMICZNEGO Nr. 19 m ich prow izyj i z chęci w y rzu cen ia n a ry n e k p o l
ski pew nych ilości tom asyny po c en ach n ie zm iernie niskich.
W dziedzinie z a tru d n ie n ia — zalew ry n k u krajow ego to m asy n ą daje b ard zo ja sk ra w e re z u l
ta ty : z p o śród 14-stu istn iejący ch fab ry k su p er- fosfatu p rac u je tylko jedna. P o z o sta łe są z a m knięte, a p a rę ty sięcy lu d zi stra c iło p racę.
Czy n ie jest w sk azan e, ab y w d ro d ze p e w n e
go k o n ty n g en to w an ia zah am o w ać n ad m ierny przyw óz tom asyny, k tó ra c z ęsto k ro ć d o s ta rc z a n a jest do Polski w g a tu n k a c h n isk o p ro c e n to w ych, z jaw n ą szkodą ro ln ik a ?
W skazaliśm y tylko n a jeden przy k ład . M oż- n a b y jed n a k w yliczyć długi szereg w ypadków , w k tó ry c h racjo n aln a p o lity k a h andlow a o d d z ia ła ła b y b ardzo dodatnio n a sta n z a tru d n ie n ia w n a szym kraju.
Z FR A N C U SK IEG O PRZEMYSŁU PO TA SO W EG O
P rodukcja francuskich soli potasow ych uległa d alszem u obniżeniu. O d sierpnia r. b. p ra c a w kop aln iach trw a 5 dni w tygodniu. W ydoby
cie w lipcu w yniosło 29.600 tonn K20 , w ów czas gdy p rzeciętn e w ydobycie m iesięczne w r, 1930 w ynosiło 42.200 tonn K20 . Spożycie w e F ran cji i kolonjach w zrosło b a rd z o n iez n a cznie, natom iast ek sp o rt w ykazuje w y datne zm niejszenie, jak to w ynika z niżej podanego
zestaw ienia:
Zarów no p ro je k t, jak uw agi są do p rzejrzen ia w biu rze Zw iązku.
I półr. 1931 I półr. 1930 w t o n n a c h S o le s u r o w e ... 133.145 369.138
w tem do B elgii . . . 40.950 45.287
66.900 271.200
51.477 19.830
w tem do B elgji . . . 41-923 11.186
i> ,, i, U. S. A . . 2.847 1.112
Z nam ienny jest w zrost potasu.
W otrzym anem przez nas S praw ozdaniu Izby H andlow o - P rzem ysłow ej w K atow icach, zasługuje n a uw agę sta ra n n ie o p raco w an y dział p rzem y słu chem icznego i m aterjałó w w y b u ch o w ych. Z nana sk ą d in ą d niepom yślna k o n ju n k tu ra w śląskim p rzem yśle chem icznym z o sta ła ośw ie
tlona w S praw o zd an iu w w y czerp u jący sposób.
sp rz e d a ż y chlorku
KRO N IK A
D e k re te m z dn. 29 lipea 1931 r. w e W łoszech w p ro w ad zo n e z o stały w życie now e a u to n o m iczne cła d la p ro d u k tó w azotow ych: (w n a w ia sie cła dotychczasow e):
P oz. 686 a. Salm jak . . . 75 lir. za 100 kg. (44) 689 a. A zotan amonu 110 „ „ „ ,, (29,40) 689 g. A zotan sod ow y
o c z y sz c z o n y . 75 „ „ „ „ (11) 715 b. 1. A zotan so d o w y
su row y . . . 55 „ „ „ „ (bez cła) 715 b. 4. S iarczan am onu 55 „ „ „ „ (3,65) 715 b. 5. A zo ta n am onu
n ie o c z y sz c z o n y 100 „ „ „ ,, (3,65) 715 d. N aw ozy a zo
tow e m ieszan e . 75 „ „ „ „ (3,65 715 e. N a w o zy azot
o d d z. niew ym . 75 „ „ „ (b e z c ła )
Państw ow a F a b ry k a Zw iązków A zotow ych w Chorzowie w ypuściła n a rynek nowy nawóz sztuczny tom asyną azotniakow ą, k tó ra jest m ie
szanką, zaw ierającą 9% azotu w form ie azotniaku i 10% kw asu fosforowego w form ie tom asyny.
W dn. 18 w rześnia r. b. F ab ry k ę P rzęd zy i T kanin Sztucznych w Chodakow ie odw iedzili członkow ie M iędzym inisterialnej K om isji Celnej, w celu bezpośredniego zbadania technicznych w a runków, w jakich p ra c u je przem ysł jedw abiu sztucznego.
D odatnim objaw em konsolidacji p rzem y sło wej jest zaw arte niedaw no porozum ienie w ięk
szych krajo w y ch fabryk, w ytw arzających a tr a m enty, fatfby artystyczne, przybory rysunkow e,
■malarskie i t, p. Porozum ienie dotyczy sp ra w k re dytow ych i w arunków płatności.
O trzym aliśm y rządow y p ro je k t in stru k cji o odpraw ie w arunkow ej to w aró w oraz uw agi Z w iązku Izb P rzem ysłow o - H andlow ych o tym projekcie.
W m iesięczniku „Spaw anie i cięcie m etali"
ukazał się ciekaw y a rty k u ł p. F. Gollinga, p. t.
„Spoiw a — jako elem ent k o n stru k cy jn y 1*.
A u to r w ykazuje liczne zale ty spaw ania w po
ró w naniu z; nitow aniem , w szczególności p rzy b u dowie zbiorników.
U padłości są jednym ze w skaźników sy tu acji gospodarczej k ra ju ,
W
poszczególnych działach p rzem ysłu w ahania w liczbie upadłości są mniej więcej rów noległe z przebiegiem konjunktury.W edług danych Głównego U rzędu S taty sty cz
nego odpow iednie liczby dla przem ysłu chem icz
nego p rzed staw iają się następ u jąco :
N a ogólną liczbę istniejących w Polsce 982 przedsiębiorstw chem icznych (w ykupujących św iadectw a przem ysłow e I — V II kategorji) b y ło upadłości
w r. 1929 9
w r. 1930 14
w pierw szej połowie 1931 6
Nr. 19 WIADOMOŚCI PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO 75 N A M A R G IN E SIE
M ieliśm y możność obejrzenia prób m ydła, którem rz ą d Sowieckiej R osji uszczęśliwia swą ludność: m ydło zaw iera bardzo m ało tłuszczów, a za to ibardzo dużo gliny; dość odrażający z a pach nie m oże zachęcić do częstego użycia.
Źródło sowieckie („P raw da") p o d a je n a stę pujące dane, dotyczące rocznego spożycia m ydła na głowę m ieszkańca w różnych k rajach :
S tany Zjednoczone A. P. 10 kg.
Niem cy 8,5 „
F ra n c ja 7,9 ,,
B elgja 5,9 „
N orw egja 4,9 „
Da nj a 3,9 ,,
Z. S. S. R. 1,2 „
K om unikat „P raw d y ", nie zrażony statystyką, tw ierdzi kategorycznie że Z. S, S. R. w najbliższej przyszłości „dopędzi i prześcignie kapitalistyczne k ra je " n a po lu zużycia m ydła.
C iekawem jest, że m ydło rzucane przez So
w iety na eksport, np. n a rynek gdański, jest w doskonałym gatunku i sprzedaw ane po bardzo niskich cenach.
N O W E R O Z PO R Z Ą D Z E N IA
W Dz, Ust. R. P . Nr. 82 z dn. 12 w rześnia 1931 r. ukazało się pod poz. 644 Rozporządzenie M inistrów Skarbu, P rz em y słu i H andlu oraz R ol
nictw a w spraw ie częściow ej zm iany taryfy cel
nej.
D otychczasow e staw ki
Poz. 77 p. 10. K lisze szk lan e fotogra
ficzn e z p ow loką do
z d ję ć . . . . . . . 195 zł. od 100 kg.
Poz. 169 p. 11. K lisze oraz btony fotograficzne:
a) w y ś w i e t l o n e ... bez cła Poz. 185 p. 3. Jed w ab sztuczny:
a) I. nitkow any, nieb arw ion y . 4.290 zł. od 100 kg.
II. nitkow any, niebarw iony, sprow adzany dla dalszego przerobu za pozw . Min.
S k a r b u ...1.430 zł. od 100 kg*
Nowe staw ki
Poz. 77 p. 10. P łyty szk lan e fotograficzne:
a) n ie n a ś w ie tlo n e ... 300 7,ł. od 100 kg.
b) n aśw ietlon e i w yw ołan e jako
p o z y ty w y ... 400 zł. od 100 kg.
c) naśw ietlon e i w yw ołane jako
n e g a ty w y ... bez cła Poz. 169 p. 11. K lisze oraz błony fotograficzne:
a) w y św ietlo n e (z wyjątkiem
szk lan ych — poz. 77). • • bez cła Poz. 185. p. 3. Jedw ab sztuczny:
a) I. nitkowany, nie arwiony 4.290 zł. od 100 kg II. n itkow any, niebarw iony,
sprow adzany dla d a lsz e
go p r z e r o b u za pozw.
Min. S k a r b u ... 1.430 z \ od 100 kg.
III. m ocno n i t k o w a n y na szpulkach i kanetkach, t. zw. crepe, z zabarw ie
niem nietrwałem dla od
różnienia skrętu , . . 1.150 zł. od 100 kg.
Dotychczasowe brzmienie poz. 77 p. 10 nie od
powiadało obecnym potrzebom krajowego prze
m ysłu szklanych p ły t fotograficznych. Zgodnie z brzmieniem projektu now ej taryfy celnej pod
w yższono ochroną celną dla p łyt nienaświetło- nych oraz wprowadzono w yższą stawką na p ły ty naświetlone i w yw ołane jako pozytyw y, z uwagi na to, że mogą być one w ytw arzane w kraju z od
powiednich negatywów, korzystających z bezcło
wego przyw ozu. W zw iązku z tą zmianą wpro
wadzono konieczne uzupełnienie w nom enklatu
rze poz. 169 p. 11.
Zróżniczkowanie poz. 185 p. 3a p rzez w pro
wadzenie nowego punktu III, obejmującego t. zw.
crepe, jest kompromisowem załatwieniem różnicy zainteresowań, pom iądzy przem ysłem jedwabiu sztucznego a przem ysłem w łókienniczym .
W Dz. Ust. R. P. Nr. 83, z dn. 15 września 1931 r,, ukazało się pod poz. 647 Oświadczenie Rządowe w spraw ie przystąpienia Polski do po
rozum ienia o ujednostajnieniu przepisów o lekach silnie działających, podpisanego w Brukseli dnia 20 sierpnia 1929 roku.
ECHA
* W dniach 27 w rześnia do 3 października r. b. od b ędzie się w Paryżu XI Kongres Chemji Przem ysłowej organizowany przez francuskie Stow arzyszenie „Socićtć de Chimie Industrielle". Związek Przem ysłu Chem icznego na Kongresie będzie reprezentow any przez pp: Prez.
J. Kernbauma, Dyr. F. W iślickiego, Inż. T. Zam oyskiego.
N IE Z B Ę D N Y DLA K A ŻD EG O P R A C O W N IK A W PRZEMYŚLE I N A U C E CHEM ICZNEJ
I N F O R M A T O R C H E M I C Z N Y
W Y D A N Y P R Z E Z Z W I Ą Z E K P R Z E M Y Ś L U C H E M I C Z N E G O R. P.
obejm ujący źródłow e i szczeg ó ło w e inform acje w zakresie przem ysłu che*
m icznego, statystyki produkcji, źró*
del nabycia, obrotu zagranicznego artykułami chem icznem i, instytucyj chem icznych, nauczania chem ji, da*
nych bibliograficznych, naukowej or*
ganizacji i norm alizacji, ustawodaw*
stw a chem icznego, system u celne*
go, ochrony w łasności przem ysłow ej, um ów handlow ych, system u taryf ko*
lejow ych oraz zaw ierający spis ch e
mików' polskich, je s t do nabycia w e w szystk ich księgarniach w cen ie zło - --- tych 10.— za e g z e m p la r z .- S k ł a d g ł ó w n y w D o m u K s i ą ż k i P o l s k i e j .--
---76 W IADOM OŚCI PRZEM YSŁU CHEM ICZNEGO Nr. 19 oznaczone gwiazdką rozum ieją się wraz z opakowaniem.
KOM UNIKACJA LOTNICZA ZAPEW NIA M AKSIMUM WYGODY, OSZCZĘDNOŚCI CZASU I BEZPIECZEŃSTW A Warszawa. D aniłowiczowska 16, tel.
Centrala-Spiess.
S o d a amonjakalna, krystaliczna i kaustyczna:
Członkowie Związku Przem ysłu Chemicznego otrzymują ..Wiadomości Przem ysłu Chemicznego" bezpłatnie.
Redakcja i Administracja: W arszawa. Czackiego 1. telefon 410-14________________________
Wydawca: w imieniu Związku Przem. Chemiczne :0 Rzplitej Polskiej — Dyrektor Związku Inż EDM UND TREPKA
Redaktor: Inż, TAD EUSZ ZAMOYSKI Drukarnia W spółczesna, Szpitalna 10