Pomoc dla osób starszych i niepełnosprawnych oraz pomoc instytucjonalna

Pomoc dla osób starszych, niepełnosprawnych, świadczona przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sosnowcu obejmuje w szczególności:

 usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania,

 usługi świadczone w ośrodkach wsparcia (pobyt w dziennych domach pomocy społecznej oraz środowiskowych domach samopomocy),

 wsparcie w funkcjonowaniu w życiu codziennym – pobyt w mieszkaniu chronionym,

 dofinansowanie warsztatów terapii zajęciowej osobom niepełnosprawnym,

 dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych osobom niepełnosprawnym,

 możliwość pobytu w domach pomocy społecznej.

Usługi opiekuńcze świadczone w miejscu zamieszkania

Usługi opiekuńcze przysługują osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby, niepełnosprawności lub innej przyczyny wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione. Usługi opiekuńcze obejmują m.in.: pomoc w zaspakajaniu codziennych potrzeb życiowych, takich jak robienie zakupów, sprzątanie, gotowanie, załatwianie spraw w urzędach, opiekę higieniczną i pielęgnacyjną (mycie, kąpanie, ubieranie, dozowanie lekarstw, zapobieganie powstawaniu odleżyn i odparzeń, karmienie itp.), a także w miarę możliwości również zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

Specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Polityki Społecznej z dnia 22 września 2005 roku w sprawie specjalistycznych usług opiekuńczych świadczone są przez osoby posiadające kwalifikacje do wykonywania zawodu, m.in.: psychologa, pedagoga, pracownika socjalnego, terapeuty zajęciowego oraz innych specjalistów w zależności od potrzeb.

W 2015 roku wykonano łącznie 226 875 godzin usług opiekuńczych, dla 859 osób, a całościowy koszt tych świadczeń wyniósł – 1 627 358,86 zł, z tego usługi opiekuńcze z zadań własnych Gminy – 217 069 godziny dla 832 osób na kwotę - 1 480 464,98 zł, natomiast specjalistyczne usługi dla osób z zaburzeniami psychicznymi z zadań zleconych – 9 806 godzin dla 27 osób na kwotę – 146 893,88 zł.

Usługi świadczone w ośrodkach wsparcia

Usługi opiekuńcze dla osób starszych i niepełnosprawnych mogą być świadczone w ośrodkach wsparcia tj. w dziennych domach pomocy społecznej oraz środowiskowych domach samopomocy.

Dzienne Domy Pomocy Społecznej dla osób w podeszłym wieku swoją działalność prowadzą w placówkach mieszczących się przy ulicach:

 Szymanowskiego 5a – 25 miejsc,

 Szybikowej 8 – 35 miejsc,

 Żeromskiego 4b - 40 miejsc.

Dzienny dom świadczy usługi opiekuńcze dla osób starszych polegające m.in.: na zapewnieniu posiłków, organizowaniu zajęć terapeutycznych, relaksacyjnych i rehabilitacji ruchowej, gwarantowaniu kontaktów międzyludzkich, organizowaniu i współuczestniczeniu w zajęciach kulturalno-towarzyskich, współpracy z rodziną i środowiskiem w zakresie budowania sieci wsparcia społecznego.

W ubiegłym roku z usług dziennych domów skorzystało 149 osób skierowanych na podstawie decyzji administracyjnych wydanych przez MOPS.

Od listopada 2015 roku placówka przy ul. Żeromskiego otrzymała dofinansowanie w ramach programu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Dom został przekształcony na Dzienny Dom Pomocy Społecznej „Wigor Senior”.

Dla osób niepełnosprawnych intelektualnie miasto oferuje pomoc w placówce specjalistycznej, jaką jest Dzienny Dom Pomocy Społecznej dla osób z niepełnosprawnością intelektualną przy ul. Grota Roweckiego. Dom dysponuje 15 miejscami dziennego pobytu oraz 2 miejscami całodobowymi okresowego pobytu. Dzienny Dom świadczy usługi dla osób dorosłych z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu znacznym i głębokim, a w szczególności: zapewnia opiekę, posiłki, organizuje zajęcia terapeutyczne rehabilitację ruchową oraz kontakty społeczne. Każdy z podopiecznych może liczyć także na terapię indywidualną. Prócz zajęć rehabilitacyjnych i relaksacyjnych personel stara się aktywizować podopiecznych, a w miarę ich możliwości usprawniać ich samoobsługę. W 2015 roku z usług Dziennego Domu skorzystało 27 osób, w tym 8 osób skorzystało z miejsc noclegowych.

W Sosnowcu funkcjonują również dwa środowiskowe domy samopomocy:

1. Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi „SALVE” przy ul. Lenartowicza 73 – 60 miejsc, brak miejsc całodobowych.

2. Środowiskowy Dom Samopomocy dla osób niepełnosprawnych intelektualnie przy ul. Grota - Roweckiego 2 – 35 miejsc oraz 3 miejsca całodobowe.

Środowiskowe Domy Samopomocy świadczą usługi m.in.: poprzez pomoc osobom w ich readaptacji i rehabilitacji, integrację z otoczeniem, aktywizację społeczno-zawodową, prowadzenie zajęć psychoterapeutycznych, psychoedukacyjnych, poradnictwo dla uczestników i ich rodzin w sytuacjach kryzysowych i inne wymienione w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 grudnia 2010 roku w sprawie środowiskowych domów samopomocy.

W 2015 roku z usług Środowiskowych Domów Samopomocy skorzystało 126 osób, w tym 9 osób skorzystało z pobytu całodobowego.

Pobyt w mieszkaniu chronionym

Pobyt w mieszkaniu chronionym może być przyznany osobie, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu.

Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Mieszkanie chronione zapewnia warunki do samodzielnego funkcjonowania w środowisku i integracji ze społecznością lokalną.

W Sosnowcu funkcjonuje 1 mieszkanie chronione (prowadzone przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Sosnowcu), przeznaczone dla 5 osób starszych

i niepełnosprawnych. Mieszkanie mieści się przy ul. Piłsudskiego, posiada pięć jednoosobowych pokoi. Pobyt w mieszkaniu chronionym przyznawany jest w drodze decyzji administracyjnej.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 marca 2012 roku w sprawie mieszkań chronionych wsparcie w mieszkaniu obejmuje m.in. pracę socjalną, poradnictwo, naukę lub utrzymywanie posiadanego poziomu sprawności w zakresie:

samoobsługi, samodzielności życiowej, pełnieniu ról społecznych, pomoc w wykonywaniu czynności niezbędnych w życiu codziennym i inne. W 2015 roku z pobytu w mieszkaniu skorzystało 5 osób.

Pobyt w domach pomocy społecznej

Kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu jest zadaniem własnym gminy o charakterze obowiązkowym.

Pobyt w domu pomocy społecznej zgodnie z ustawą o pomocy społecznej przysługuje osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu.

W przypadku osób ubezwłasnowolnionych lub osób, które mają trudności w samodzielnym funkcjonowaniu a nie wyrażają lub nie są w stanie wyrazić zgody na umieszczenie w domu pomocy konieczne jest wydanie postanowienia sądu rejonowego.

Domy pomocy społecznej zapewniają całodobową opiekę osobom starszym i niepełnosprawnym, w szczególności miejsce zamieszkania, wyżywienie, opiekę, pielęgnację, terapię zajęciową, dostęp do kultury i wypoczynku, a także spokój i bezpieczeństwo na terenie domu i opiekę podczas organizowanych zajęć poza domem.

Domy pomocy społecznej, w zależności od tego, dla kogo są przeznaczone, dzielą się na następujące typy:

1) dla osób w podeszłym wieku,

2) dla osób przewlekle somatycznie chorych, 3) dla osób przewlekle psychicznie chorych, 4) dla dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie,

5) dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, 6) dla osób niepełnosprawnych fizycznie,

7) osób uzależnionych od alkoholu.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami osobę kieruje się do domu pomocy społecznej odpowiedniego typu, zlokalizowanego jak najbliżej miejsca zamieszkania. Pobyt w domu pomocy jest odpłatny. Odpłatność pobierana jest do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania mieszkańca w danym domu pomocy społecznej:

 mieszkaniec domu ponosi odpłatność w wysokości 70% swojego dochodu,

 małżonek, zstępni przed wstępnymi ponoszą odpłatność – zgodnie z zawartą umową cywilnoprawną, jednakże tylko wtedy, gdy ich dochód przekracza 300% ustawowego kryterium dochodowego (514 zł x ilość osób w rodzinie x 300% oraz 634 zł x 300%

w przypadku osoby samotnie gospodarującej),

 gmina, z której osoba została skierowana ponosi pozostałe koszty utrzymania tj. dopełniając wysokość średniego miesięcznego kosztu pobytu w DPS.

W Sosnowcu funkcjonują 2 domy pomocy przeznaczone dla osób w podeszłym wieku, łącznie dla 150 osób, tj.:

1. DPS przy ul. Jagiellońskiej 2 (80 miejsc); koszt w 2015 roku – 3 490,33 zł, 2. DPS przy Andersa 81 (70 miejsc); koszt w 2015 roku – 3 642,78 zł.

Miasto nie posiada domów pomocy społecznej dla innych osób potrzebujących takiej pomocy tj. dla osób przewlekle somatycznie chorych, przewlekle psychicznie chorych, niepełnosprawnych intelektualnie oraz niepełnosprawnych fizycznie, osób uzależnionych od alkoholu. Osoby z tymi schorzeniami umieszczane są w domach pomocy społecznej poza terenem gminy.

W sosnowieckich DPS przebywa 148 osób, w tym 19 osób finansowanych jest z dotacji celowej z budżetu państwa.

Wykres nr 8. Liczba osób przebywających w domach pomocy społecznej poza terenem Gminy na dzień 31 grudnia 2015 roku

Źródło: Dane MOPS – opracowanie własne DAS

W DPS poza terenem Gminy przebywa 239 osób (stan na dzień 31 grudnia 2015 roku). W ubiegłym roku gmina poniosła wydatki w wysokości 6 243 864,61 zł za łącznie 263 osoby umieszczone w domach pomocy poza terenem miasta.

W 2015 roku o pomoc w formie umieszczenia w domach pomocy społecznej ubiegały się 183 osoby. Obecnie na umieszczenie oczekuje 173 osoby (stan na dzień 31 grudnia 2015 roku), w tym na umieszczenie w Sosnowcu 112 osób, a poza miastem 61 osób. W roku

2015 umieszczono w DPS na terenie Sosnowca 42 osoby, natomiast poza terenem miasta 51 osób.

Tabela nr 8. Liczba osób umieszczonych oraz ubiegających się o umieszczenia w domach pomocy społecznej w latach 2013 - 2015

Wyszczególnienie 2013 2014 2015 Ilość skompletowanych

wniosków 160 176 183

Ilość umieszczonych osób 92 102 93

w tym:

na terenie miasta 41 54 42

poza miastem 51 48 51

Ilość osób oczekujących

na umieszczenie 167 163 173

w tym:

na terenie miasta 101 108 112

poza miastem 66 55 61

Źródło: Dane MOPS – opracowanie własne DAS

Dofinansowanie do działalności warsztatów terapii zajęciowej

W Sosnowcu funkcjonują 2 warsztaty terapii zajęciowej, do których uczęszcza łącznie 86 osób ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności:

1. WTZ przy Fundacji im. Brata Alberta z siedzibą przy ul. Mikołajczyka 55. W zajęciach prowadzonych przez WTZ bierze udział 37 osób,

2. WTZ przy TPD oddział miejski Sosnowiec z siedzibą przy ul. Jodłowej 1. W zajęciach prowadzonych przez WTZ bierze udział 49 osób.

Działalność WTZ jest współfinansowana w wysokości 90% kosztów uczestnictwa z PFRON, natomiast powiat ponosi 10% kosztów pobytu.

W 2015 roku na działalność warsztatów terapii zajęciowej w Sosnowcu przekazano kwotę w wysokości 1 471 173 zł, w tym 147 117 zł z środków powiatu.

Ponadto mieszkańcy Sosnowca korzystają z usług warsztatów terapii zajęciowej w miastach ościennych (Dąbrowa Górnicza, Katowice, Chorzów). Gmina pokrywa 10%

kosztów pobytu tych osób, zgodnie z zawartymi porozumieniami. W 2015 roku z zajęć WTZ poza terenem miasta skorzystało 14 osób.

Dofinansowanie turnusów rehabilitacyjnych osobom niepełnosprawnym

Osoby niepełnosprawne mogą skorzystać z dofinansowania do turnusu rehabilitacyjnego z środków PFRON.

Turnus rehabilitacyjny to aktywna forma rehabilitacji połączona z elementami wypoczynku, mająca na celu poprawę sprawności, wyrobienie zaradności, pobudzenie i rozwijanie zainteresowań osób niepełnosprawnych.

Zgodnie z ustawą o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych o dofinansowanie do turnusu może ubiegać się osoba, która posiada ważne orzeczenie o niepełnosprawności, została skierowana na turnus przez lekarza oraz spełnia określone w ustawie kryterium dochodowe.

W 2015 roku dofinansowanie otrzymało łącznie 403 osoby, w tym 66 dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, 206 dorosłych osób niepełnosprawnych, posiadających znaczny oraz umiarkowany stopień niepełnosprawności, 131 opiekunów. O dofinansowanie ubiegało się 901 osób, w tym 255 opiekunów. Kwota przeznaczona na dofinansowanie do turnusów rehabilitacyjnych osobom niepełnosprawnym w 2015 roku wyniosła 396 461 zł.