Powstawanie i postępowanie z cellulitem

CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA POWSTANIE CELLULITU

Genetyczne Hormonalne Środowiskowe Leki Ciąża

a) GENETYCZNE: Płeć żeńska

Kolor skóry (głównie rasa biała) Rozkład tkanki tłuszczowej

Skłonność do rozwoju niewydolności żylnej b) HORMONALNE:

Nadmiar estrogenów c) ŚRODOWISKOWE:

 błędne nawyki żywieniowe: nadmierna podaż soli, nadmierne spożywanie tłuszczów i węglowodanów;

 siedzący tryb życia: zmniejszenie masy mięśniowej na korzyść tkanki tłuszczowej, zwiotczenie ścięgien i mięśni, zmniejszenie wydolności pompy mięśniowej w kończynach dolnych;

 noszenie obcisłych ubrań (utrudnia odpływ żylny);  noszenie butów na wysokim obcasie

 Używki d) LEKI:

 Preparaty przeciwhistaminowe w alergiach;

 Preparaty przeciwtarczycowe w nadczynności tarczycy;  Beta-blokery w chorobach krążenia.

Ostatnie badania dowodzą, że najczęściej przyczynia się do utraty sprężystości tkanki łącznej. Jeśli tkanka łączna straci swą sprężystość, to nacisk mięśni przebiega w złym kierunku. Wypychają one skórę, zamiast oddziaływać na żyły i przewody limfatyczne.

Predyspozycje do rozwoju lipodystrofii warunkowane są zarówno czynnikami genetycznymi jak i wrodzonymi (Avram 2004, s. 181).

Cellulit najchętniej atakuje kobiety w czasie dojrzewania, w ciąży i przed menopauzą, ponieważ do powstawania "skórki pomarańczowej" najbardziej przyczyniają się żeńskie hormony estrogeny, a ściśle mówiąc ich zbyt wysoki poziom w stosunku do progesteronu. Od tej dysproporcji zaczyna się łańcuch reakcji.

Sprzyjają mu bowiem żeńskie hormony - estrogeny, które mają też wpływ na elastyczność i charakterystyczną dla kobiet strukturę tkanki łącznej. U mężczyzn włókna kolagenu i elastyny układają się jak siateczka i mocno podtrzymują komórki tłuszczowe oraz naczynia krwionośne. Natomiast u kobiet kolagen i elastyna układają się równolegle, dzięki temu tkanka łączna kobiet jest bardziej elastyczna i rozciągliwa i jest w stanie rozciągnąć się w czasie ciąży. Z jednej strony to wielka zaleta, ale z drugiej po porodzie może przysporzyć problemy. Pozbijane w twarde grudki komórki tłuszczowe mogą łatwo przesuwać się między włóknami kolagenu i elastyny, deformując tkankę łączną, która stopniowo twardnieje i traci elastyczność (Dylewska – Grzelakowska 2009, s. 225). Stwardnienia te mogą uciskać na zakończenia nerwowe w skórze, dlatego cellulit w zaawansowanym stopniu może powodować ból.

Występowanie cellulitu:

 biodra, brzuch, pośladki;  górne, boczne części ud;

 plecy w okolicy łopatek, bliżej dołów pachowych;  część przyśrodkowa kolan;

 okolica stawów skokowych;  na ramionach (Jaroszewska 2008, s. 260).

Dane z piśmiennictwa wykazują, że znajomość oraz stosowanie zasad prewencji pierwotnej i wtórnej może przynajmniej częściowo uchronić kobiety przed rozwojem i konsekwencjami GLD.

Metody diagnozowania cellulitu: Metoda palpacyjna

Jedną z metod diagnozowania jest podstawowy test na cellulit, polegający na objęciu palcami środkowymi i kciukami obu rąk fragmentu skóry na udzie. Należy mocno, jakby szczypiąc, uciskać tkankę i wypychać ją do góry oraz obserwować, czy pojawiają się symptomy tzw. „pomarańczowej skórki”. Dzięki temu testowi można wykryć początkowe stadium cellulitu. W momencie ucisku skóra ulega zniekształceniu, uwidaczniają się maleńkie wzniesienia oraz zagłębienia milimetrowej wysokości i szerokości, a między nimi niewielkie bruzdy (Dylewska – Grzelakowska 2009).

Termografia

Drugą metodą jest termografia, bardziej pracochłonna, ale niezwykle dokładna, w której wykorzystuje się różnicę temperatur. Polega na tym, że na tkankę, w miejscu, gdzie przypuszczalnie występuje defekt, nakłada się specjalną folię. W folii tej znajdują się ciekłe kryształy, które podczas podgrzewania zaczynają świecić różnymi kolorami. Do tego testu dobrano kryształy świecące w przedziale temperatury od 29°C do 31,5°C. Przy 29°C folia barwi się na kolor brązowy lub żółty, przy około 31,5°C – na niebieski. Temperatury te odpowiadają przeciętnej temperaturze powierzchni ciała. W miejscu pojawienia się cellilitu tkanka jest nieco chłodniejsza, na powierzchni folii obserwuje się więc wyraziste, kolorowe obrazy miejsc dotkniętych cellulitem (są one zabarwione na ciemno). Test ten jest tylko wtedy wykonany właściwie, gdy podczas badania skóra nie jest narażona na zmiany temperatury (ciepło-zimno) (Dylewska – Grzelakowska 2009, s. 225)

Porównując obie metody diagnozowania, test podstawowy ma tę zaletę, że można go przeprowadzić zawsze i wszędzie, nie zważając na temperaturę otoczenia i ciepłotę ciała. Jest dokładny, a wyników nie można sfałszować. Może być stosowany zarówno przez profesjonalistów jak i przez osoby dotknięte cellulitem (Dylewska – Grzelakowska 2009, s. 225).

Badanie antropometryczne (pomiar grubości fałdu skórnego) (Les Nouvelles Esthétiques 2005, s. 25). Mają na celu określenie , czy rozwój fizyczny badanych osób i

proporcje ich ciała są zgodne z normami odpowiednimi dla danej grupy wg płci i wieku

(Kunachowicz, Czarnowska – Misztal, Turlejska 2004, s. 182). Badania te opierają się głównie na pomiarze różnych obwodów ciała jak również pomiarze grubości fałdów skórno-tłuszczowych.

Odnowa biologiczna organizmu

Gabinety kosmetyczne i odnowy biologicznej oraz ośrodki SPA oferują także szeroką gamę zabiegów z użyciem preparatów wyszczuplających, sprzyjających lipolizie, a także poprawiających mikrokrążenie. Należą do nich m.in. preparaty zawierające kofeinę i teofilinę lecz ich działanie zostało opisane leczeniu farmakologicznym. Głębokość wnikania substancji czynnych tych środków jest ograniczona. Stopień penetracji można zwiększyć poprzez różne formy masażu połączone z aplikacją kosmetyku. Składniki aktywne wprowadza się również metodą jonoforezy, sonoforezy lub mezoterapii bezigłowej (Kasprzak, Mańkowska 2010).

Odnowa biologiczna w ujęciu ponadczasowym to spektrum wszelkich celowych oddziaływań na człowieka, zmierzających do minimalizowania i niwelowania skutków wykonanej pracy. Obecnie pojęcie odnowy biologicznej rozumiane jest znacznie szerzej i dotyczy dłuższych przestrzeni czasowych. Wiąże się z różnego rodzaju działaniami prozdrowotnymi (Dylewska – Grzelakowska 2009, s.46).

Magiera w Leksykonie masażu i terminów komplementarnych definiuje odnowę biologiczną , jako : kompleksowe oddziaływanie na organizm za pomocą różnorodnych

środków (naturalnych i sztucznych) i zabiegów w celu przywrócenia i przyspieszenia fizjologicznych procesów życiowych ustroju. (...) Na proces odnowy biologicznej składa się : wypoczynek po wysiłku, masaże ręczne i wodne, kąpiele solankowe, zabiegi fizykoterapeutyczne (Magiera 2001, s.180).

W pełnie efektywny system odnowy biologicznej powinien składać się z trzech rodzajów środków odnawiających:

 System środków pedagogicznych,

 System psychologicznych środków odnowy,  System środków medyczno - biologicznych

W systemie środków medyczno - biologicznych poczytne miejsce zajmują środki fizykoterapeutyczne (Gieremek, Dec 2007, s. 57). Fizykalne metody zwalczania cellulitu. Zabiegi fizykalne, wykorzystywane w odnowie biologicznej (...), to różne bodźce fizyczne,

które wywierają określony wpływ na organizm (Magiera, Walaszek 2003, s.295).

Fizykalne metody mają służyć:

 Poprawie krążenia krwi i chłonki oraz zmniejszaniu obrzęku;  Pobudzeniu przemiany materii;

Metodą usprawniającą krążenie krwi i chłonki oraz poprawiającą kondycje skóry jest masaż. Skupiono się na opisie dwóch masaży, które wg profesjonalistów przynoszą najlepsze rezultaty (Noszczyk 2010, s.232).

Drenaż limfatyczny

Ręczny drenaż limfatyczny zapoczątkował belgijski profesor chirurgii Alexander von Winiwarter (1848-1910). Opracowana przez niego technika została z powodzeniem zmodyfikowana w latach 30. XX wieku przez duńskiego masażystę i doktora filozofii Emila Voddera (1896-1986). Po raz pierwszy drenaż limfatyczny został zaprezentowany w Paryżu na Międzynarodowej Wystawie Zdrowia i Urody. Natomiast pierwsze wiarygodne dowody przedstawił Niemiec Johannes Asdonka w 1967 roku, który dokonał badania na 20 tys. pacjentów, przedstawiając jednocześnie wskazania i przeciwwskazania do masażu (Albright 1999, Fldi, Strenreutherwyd, Woźniewski 2005).

Emil Vodder udowodnił, że:

 Przepływ limfy warunkuje stan zdrowotny organizmu,  Komórki przez odnawianie limfy mogą żyć bardzo długo,

 Zastoje limfy prowadzą do degeneracji komórek i ich śmierci (Dylewska – Grzelakowska 2009).

Drenaż limfatyczny zmniejsza zastoje limfatyczne oraz wysięki, co sprawia, że jest to jedna z podstawowych metod fizykalnego zwalczania lipodystrofii oraz leczenia schorzeń, w których występują zaburzenia przepływu limfy. Dzięki odpowiednim technikom i odpowiednim ruchom zabieg ten wspomaga prawidłową wymianę składników przemiany materii, usuwając szkodliwe substancje i odtruwając organizm z toksyn, jednocześnie wzmacniając jego odporność (Białas, Zasięga 2009).

W przypadku obecności zwłóknień i wyczuwalnych guzków stosowanie drenażu powinno być zamienne z bardziej intensywnymi masażami o charakterze warstwowym, skupionym na tkance łącznej (Noszczyk 2010, s. 287).

Zasady stosowania drenażu limfatycznego:

1. Drenaż limfatyczny wykonuje się z uwzględnieniem wszelkich wskazań i zakazów. 2. Drenaż limfatyczny wykonuje się od obwodu w kierunku ujść żylnych.