Rola wychowania fizycznego w przedszkolu

Dla prawidłowego kształtowania cech somatycznych i motorycznych jest okres przedszkolny oraz młodszy wiek szkolny. Jest to okres w życiu człowieka, w którym aktywność ruchowa i hartowanie organizmu przyczyniają się w sposób znaczący do wzmocnienia odporności organizmu na szkodliwe wpływy czynników środowiskowych. Podstawowym bodźcem rozwojowym i naturalna formą działania jest wszechstronny, spontaniczny ruch. Chodzi, więc o to, aby pielęgnować i podtrzymywać jego naturalne formy, a jednocześnie sterować rozwojem motorycznym i rozwijać umiejętności ruchowe dziecka.

Każde przedszkole powinno realizować zadanie, polegające na stworzeniu warunków niezbędnych do zaspokojenia potrzeb ruchowych dzieci i realizować następujące cele w zakresie wychowania fizycznego:

 cele kształcące – dotyczą ciała ludzkiego ii jego motoryki. Zmierzają do wzbogacenia zasobu umiejętności ruchowych, szczególnie podstawowych form ruchu, doskonalenia sposobów wykonania różnych czynności, kształtowania motoryki, modyfikowania budowy i postawy ciała, wyrabiania wydolności i odporności.

 cele wychowawcze – dotyczą cech charakteru, postaw moralno-społecznych, zainteresowań i zamiłowania do ruchu, wytwarzania postaw i nawyków higieniczno-zdrowotnych, a zwłaszcza umiejętnego korzystania z takich czynników jak ruch, powietrze, słońce, woda, teren, rozwijania wrażliwości na piękno przyrody oraz wdrażania do jej ochrony i dbałości o naturalne środowisko. Zajęcia ruchowe spełniają następujące funkcje:

 stymulacja – pobudzanie procesów rozwojowych,

 adaptacja – przystosowanie organizmu dziecka do życia, do wysiłku fizycznego oraz zmiennych warunków otoczenia,

 kompensacja i korektywa – przeciwdziałanie niepożądanym zjawiskom rozwojowym oraz likwidowanie tych zjawisk w razie ich zaistnienia, w realizacji poszczególnych funkcji.

Aktywność ruchowa powoduje doskonalenie czynności i funkcji pracujących narządów, wzmacnianie organizmu dziecka, kształtowanie i usprawnianie wszystkich jego układów (Wlaźnik 1994).

Ćwiczenia fizyczne pobudzają dojrzewanie ośrodków ruchowych w mózgu i przyspieszają tym samym rozwój motoryczny. Podczas ćwiczeń fizycznych wzrasta szybkość przewodzenia bodźców nerwowych, poprawia się koordynacja ruchów oraz ekonomika pracy (Wlaźnik 1988).

Działalność ruchowa ma duży wpływ na rozwój życia psychicznego dziecka. W toku zajęć ruchowych dziecko: gromadzi wrażenia i spostrzeżenia, wzbogaca zasób własnych doświadczeń, wyobrażeń i pojęć, kształci pamięć, uwagę oraz myślenie (Wlaźnik 1998).

Ważną formą adaptacji jest przystosowanie do wysiłku fizycznego, czyli tzw. kondycja lub tolerancja wysiłkowa. Najlepszym sposobem na adaptację organizmu dzieci jest podejmowanie przez nie różnorodnej działalności rekreacyjno-sportowej, systematyczny udział zajęciach wychowania fizycznego, w imprezach turystycznych i w innych formach działalności ruchowej. Na organizm dziecka szczególnie silnie działają bodźce środowiska miejskiego o uprzemysłowionego powodując wiele ujemnych skutków. Prowadzenie zajęć wychowania fizycznego w naturalnych warunkach, w otoczeniu zieleni, parków, lasów stanowi doskonały środek łagodzący te szkodliwe zjawiska. Zajęcia doskonalą adaptację do środowiska społecznego. Postawa społeczna dziecka kształtuje się najlepiej w grupie, przez ćwiczenia z partnerem przy zastosowaniu współzawodnictwa i walki sportowej, poprzez zabawy i gry niwelujące jego egocentryzm.

Dziecko w wieku przedszkolnym i jeszcze w pierwszych latach wieku szkolnego potrzebuje dla prawidłowego rozwoju przynajmniej 3-4 godzin ruchu codziennie. W takiej sytuacji przedszkole powinno organizować obowiązkowe zajęcia ruchowe, ćwiczenia poranne, zabawy i gry, spacery, wycieczki, zajęcia w terenie. Dla urozmaicenia zorganizować różnego rodzaju akcje i imprezy uwzględniające ruch i wysiłek fizyczny niezbędny dla rozwoju psychofizycznego. Tylko ruch na powietrzu może przynieść korzystne zmiany w organizmie, ożywić funkcjonowanie różnych układów i organów, przynieść radość życia.

Kierowanie rozwojem ruchowym dzieci w przedszkolu powinno obejmować dwie zasadnicze formy działania:

 prowadzenie różnorodnych zajęć ruchowych,

 organizowanie sprzyjających warunków dla własnej aktywności ruchowej dzieci. W realizacji wymienionych form pomocnym jest program zajęć ruchowych, stosowanie metody oraz miejsce do ćwiczeń wyposażone w odpowiednie urządzenia i sprzęt. Treść zajęć ruchowych stanowią:

 zabawy ruchowe,

 ćwiczenia gimnastyczne,  zabawy i ćwiczenia w terenie,

 zabawy i ćwiczenia o charakterze sportowym, takie jak: saneczkowanie, łyżwiarstwo, narciarstwo, pływanie.

4. Cele i hipotezy badawcze

Każde badania powinny rozpocząć się od sformułowania problemu naukowego. Problem natomiast jest zagadnieniem koniecznym do rozstrzygnięcia i wyjaśnienia w przedstawionej pracy. Zdaniem S. Nowaka (1970, s.214) (…) problem badawczy to tyle, co

pewne pytanie lub zespół pytań, na które odpowiedzi ma dostarczyć badanie. Natomiast J.

Sztumski (1984, s.24) twierdzi, że problemem badawczym nazywamy to, (…) co jest

przedmiotem wysiłków badawczych, czyli po prostu to, co orientuje nasze przedsięwzięcie poznawcze. Do pracy najbardziej trafne jest określenie problemu przedstawione przez J.

Pietera (1967, s.28), który uważa, że (…) problemy badawcze, są to pytania, na które

szukamy odpowiedzi na drodze badań naukowych.

Celem badań na potrzeby niniejszego opracowania było znalezienie odpowiedzi na następujące pytania:

2. Jakie typy budowy ciała występują u chłopców i dziewcząt przedszkolnych w poszczególnych grupach wiekowych?

3.Jaki jest poziom zdolności motorycznych badanych dzieci?

4.Jak kształtują się zmiany w poziomie zdolności motorycznych w badanych latach u dzieci?

5. Jak przebiega dymorfizm płciowy cech somatycznych i zdolności motorycznych? Kolejnym etapem w przeprowadzeniu badań, jest sporządzenie właściwych do problemów badawczych hipotez. Hipoteza jest to (…) zadanie nie w pełni uzasadnione,

rozważane jako racja pewnych uznanych już zadań, założenie oparte na prawdopodobieństwie, wymagające sprawdzenia, mające na celu odkrycie nieznanych zjawisk i praw (Tauber, Siwiński 1999, s.17). W metodologii termin hipoteza to

przypuszczenie dotyczące zachodzenia pewnych zjawisk lub zależności miedzy nimi, które pozwala wyjaśnić jakiś niewytłumaczalny zespół faktów będących dotąd problemem.

W rozumieniu metodologicznym hipoteza jest przypuszczeniem naukowym, które zostało przyjęte w celu wyjaśnienia jakiegoś zjawiska. Trzeba zaznaczyć, że hipoteza nie jest dowodem, lecz zadaniem, które wymaga rozwiązania, hipoteza musi być sprawdzona. Wyniki mogą potwierdzić hipotezy lub im zaprzeczyć, gdyż opierają się na przypuszczeniu.

Opierając się na sformułowanych w niniejszej pracy problemach badawczych, dotyczących podjętego zagadnienia, sformułowano kilka hipotez roboczych, które będą weryfikowane w następnym etapie procesu badawczego:

1. U dzieci w wieku 3-6 lat następuje systematyczny przyrost wysokości masy ciała. 2. Dzieci w wieku przedszkolnym charakteryzują się leptosomatyczną budową ciała. 3. Poziom zdolności motorycznych nie odbiega od średnich krajowych.

4. W wieku 3 – 6 lat następuje równomierny przyrost zdolności motorycznych. 5. Chłopcy wykazują większe zdolności motoryczne od swych rówieśniczek.