Poziom nieadekwatności otrzymywanego wsparcia społecznego

Jednym z aspektów wsparcia społecznego jest jego adekwatność, którą opisać można jako proporcję otrzymywanego od otoczenia wsparcia do potrzeb jednostki. Osoby badane proszone były o określenie ilości wsparcia, jakie otrzymują od innych, a także stopnia zapotrzebowania na dany rodzaj wsparcia. W ten sposób, poprzez analizę różnicy pomiędzy wsparciem deklarowanym jako otrzymywane, a wskazywanym zapotrzebowaniem na nie, możliwe było określenie zbieżności (rozbieżności) pomiędzy wynikami składowymi.

Traktując wszystkie wyniki rozbieżne jako nieadekwatne, pokrywające się natomiast jako adekwatne, powstało kontinuum nieadekwatności wsparcia, od najbardziej nieadekwatnego do całkowicie adekwatnego. Uzyskane wyniki mieszczą się w przedziale od -5 (wsparcie nieadekwatne) do 0 (wsparcie adekwatne)²⁰.

Tabela 23. Rozkład zmiennej poziom nieadekwatności otrzymywanego wsparcia społecznego.

Wsparcie

Społeczne Liczebność Procent

x = 0 21 9

0 <x < -1 175 78 -1 ≤ x < -2 28 12,5 -2 ≤ x < -3 1 0,5

-3≤ x < -4 0 0

-4 ≤ x ≤ -5 0 0

Najniższa wartość zmiennej poziom nieadekwatności otrzymywanego wsparcia społecznego wyniosła (-2), najwyższa – 0, gdzie 0 oznacza wsparcie adekwatne (patrz: Tabela 21). Jak można zauważyć (Tabela 23) zdecydowana większość badanych otrzymuje wsparcie społeczne, które jest niezgodne z przejawianymi przez nich potrzebami. Tylko 9%

badanych deklaruje, że wsparcie, jakie otrzymują od otoczenia jest adekwatne, a więc trafia w ich potrzeby.

20 Wynik końcowy nie musi stanowić liczby całkowitej – wynika to z procedury obliczania wyników.

Na podstawie uzyskanych w analizie wsparcia społecznego danych wnioskować można zatem, że osobom bezrobotnym udzielane jest wsparcie, które nie trafia w ich potrzeby. W odczuciu samych badanych pomoc, jaką otrzymują od innych jest najczęściej nieadekwatna.

Rodzaje wsparcia

Na bardziej dokładne sprawdzenie zgodności otrzymywanego wsparcia społecznego z potrzebami osób badanych pozwala, przyjęty w teoretycznych założeniach niniejszej pracy, podział wsparcia. Zgodnie z przypisanymi mu funkcjami analizie nieadekwatności poddano wsparcie emocjonalne, wartościujące, informacyjne oraz rzeczowe.

Tabela 23(a). Statystyki opisowe dla zmiennej poziom nieadekwatności otrzymywanego wsparcia społecznego.

Minimum Maksimum M SD

Wsparcie emocjonalne -3,20 0,00 -0,61 0,66

Wsparcie wartościujące -3,20 0,00 -0,69 0,68

Wsparcie informacyjne -3,00 0,00 -0,64 0,66

Wsparcie rzeczowe -2,00 0,00 -0,47 0,49

N=225

W zakresie zmiennej poziom nieadekwatności wsparcia emocjonalnego oraz poziom nieadekwatności wsparcia wartościującego najniższa uzyskana wartość to (-3,20) (Tabela 23a). Skrajne wartości dotyczące poziomu nieadekwatności wsparcia informacyjnego oraz rzeczowego wyniosły kolejno (-3) oraz (-2). Średnie uzyskane dla rozważanych rodzajów wsparcia są ujemne, co sugeruje, że badane osoby bezrobotne otrzymują średnio nieadekwatne do przejawianych potrzeb wsparcie wszystkich rodzajów.

Tabela 23.1. Rozkład zmiennej poziom nieadekwatności wsparcia emocjonalnego.

Wsparcie

Społeczne Liczebność Procent

x = 0 71 32

0 <x < -1 90 40 -1 ≤ x < -2 49 22 -2 ≤ x < -3 12 5

-3≤ x < -4 3 1

-4 ≤ x ≤ -5 0 0

Tabela 23.1. przedstawia wyniki osób badanych w zakresie zmiennej poziom nieadekwatności wsparcia emocjonalnego. Relatywnie liczna grupa badanych (32%) deklaruje, że otrzymywane przez nich wsparcie jest w pełni zgodne z ich potrzebami. W większości przypadków wsparcie emocjonalne nie pokrywa jednak zapotrzebowania na nie.

Można zatem zauważyć, że potrzeba uzyskania emocjonalnego wsparcia w większości przypadków pozostaje niezaspokojona. Na podstawie uzyskanych danych wnioskować można, że osobom bezrobotnym udzielane jest emocjonalne wsparcie, nie trafiające w ich potrzeby. Zauważyć więc można, że najczęściej otrzymywane wsparcie nie jest dostosowane do potrzeb odbiorców. Bezrobotni oceniają udzielaną im pomoc najczęściej jako niezgodną z odczuwanym zapotrzebowaniem.

Tabela 23.2. Rozkład zmiennej poziom nieadekwatności wsparcia wartościującego.

Wsparcie

Społeczne Liczebność Procent

x = 0 60 27

0 <x < -1 81 36 -1 ≤ x < -2 69 31 -2 ≤ x < -3 11 4,5 -3≤ x < -4 4 1,5

-4 ≤ x ≤ -5 0 0

W tabeli 23.2. zamieszczono uzyskane przez badanych wyniki w zakresie zmiennej poziom nieadekwatności wsparcia wartościującego. Podobnie jak w przypadku wsparcia emocjonalnego, większość badanych ocenia uzyskiwane wsparcie w tym zakresie również jako nieadekwatne.

Jak można zauważyć, otrzymywane przez bezrobotnych wsparcie wartościujące jest oceniane przez nich jako bardziej nieadekwatne, niż wsparcie emocjonalne. Także mniej osób (27%) deklaruje otrzymywanie w pełni adekwatnego wsparcia wartościującego. Na podstawie otrzymanych danych wnioskować można, że osobom wspierającym łatwiej jest wysłuchać osoby bezrobotne, czy powiedzieć dobre słowo, a więc udzielić wsparcia emocjonalnego, niż dowartościować je.

Tabela 23.3. Rozkład zmiennej poziom nieadekwatności wsparcia informacyjnego.

Wsparcie

Społeczne Liczebność Procent

x = 0 71 32

0 <x < -1 77 34 -1 ≤ x < -2 62 27,5 -2 ≤ x < -3 14 6

-3≤ x < -4 1 0,5

-4 ≤ x ≤ -5 0 0

Tabela 23.3. przedstawia wyniki uzyskane przez badanych w zakresie poziomu nieadekwatności wsparcia informacyjnego. Najniższa wartość wskazująca na stosunkowo znaczne niedopasowanie uzyskiwanego wsparcia do przejawianych potrzeb wynosi (-3), najwyższa natomiast, świadcząca o pełnej trafności – 0. Jak można zauważyć analizowany rodzaj wsparcia udzielany badanym jest w większości oceniany przez nich jako nieadekwatny. Mimo iż relatywnie duży odsetek badanych (32%) deklarował, że otrzymywane przez nich wsparcie informacyjne zaspokaja ich potrzeby w tym kierunku, zdecydowana większość badanych uznaje jednak otrzymywane wsparcie w tym zakresie jako nie trafiające w ich potrzeby. Niedopasowanie tego rodzaju wsparcia w większości przypadków nie osiąga skrajnych wartości, jakkolwiek można zauważyć grupy osób deklarujących również większą nietrafność.

Tabela 23.4. Rozkład zmiennej poziom nieadekwatności wsparcia rzeczowego.

Wsparcie

Społeczne Liczebność Procent

x = 0 78 34,5

0 <x < -1 94 22,5 -1 ≤ x < -2 51 42 -2 ≤ x < -3 2 1

-3≤ x < -4 0 0

-4 ≤ x ≤ -5 0 0

Tabela 23.4. przedstawia uzyskane przez badanych wyniki w zakresie poziomu nieadekwatności wsparcia rzeczowego. Podobnie, jak w przypadku oceny pozostałych rodzajów wsparcia, także udzielane bezrobotnym wsparcie rzeczowe nie zaspokaja ich

potrzeb. Większość badanych wskazuje na rozbieżność między otrzymywanym wsparciem rzeczowym a przejawianymi potrzebami mieszczącą się w przedziale (-1 ≤ x < -2).

Wykres 13. Graficzne przedstawienie średniego poziomu nieadekwatności poszczególnych rodzajów wsparcia.

Rzeczowe Informacyjne

Wartościujące Emocjonalne

-0,8 -0,7 -0,6 -0,5 -0,4 -0,3 -0,2 -0,1 0

Wykres 13. obrazuje graficzne przedstawienie wyników badań pokazujących średni poziom nieadekwatności otrzymywanego od innych poszczególnych rodzajów wsparcia. Jak można zauważyć, wsparcie wartościujące oceniane jest przez badanych jako nie zaspokajające ich potrzeb, nawet w nieco większym stopniu, w porównaniu do pozostałych rodzajów wsparcia.

Tylko w przypadku 27% badanych osób otrzymywane wsparcie wartościujące okazało się adekwatne do ich zapotrzebowania na danego rodzaju pomoc.

Ilustracja graficzna wyników dotyczących nieadekwatności otrzymywanego wsparcia wskazuje, że relatywnie liczna część badanej próby uznaje otrzymywane rodzaje wsparcia społecznego za nieadekwatne w stosunku do przejawianych potrzeb. Wysoki stopień niedopasowania do istniejącego zapotrzebowania uwidocznił się w przypadku wsparcia informacyjnego. Wskazuje to, że osoby bezrobotne żyją w pewnym chaosie informacyjnym, co może przekładać się na podejmowane przez nie zachowania skierowane na poszukiwanie pracy.

Największą natomiast zgodność z istniejącymi potrzebami badani deklarowali w przypadku uzyskiwanego wsparcia rzeczowego. Bezrobotni kojarzą się najczęściej z osobami o obniżonym statusie materialnym, dlatego też pomoc im udzielana skupia się przede wszystkim na wsparciu rzeczowym, głównie w formie pomocy finansowej (zasiłki, zapomogi, pożyczki, datki itp.) ale także i innych formach (żywność, ubrania itp.).