Praca zawodowa polskich menedżerów średniego wyższego

(UPPER UPPER CLASS) SZCZEBLA ZARZĄDZANIA

Menedżerowie poświęcają sporo czasu na pracę zawodową, mają często nie-normowany czas pracy i rozliczani są z efektów swojej działalności, nie zaś z czasu przebywania w biurze. Ośmiogodzinny dzień pracy nie jest typowy dla analizowa-nej grupy zawodowej. Badane kobiety (55%) częściej niż mężczyźni (52%) pozo-stają w miejscu pracy ponad 8 godz./dobę (rys. 8).

Często funkcjonują w ramach nienormowanego czasu pracy, rozliczani są za wykonanie powierzonych zadań. Z badań wynika, iż kobiety generalnie więcej czasu poświęcają na pracę w porównaniu z mężczyznami. Większość badanych przyznaje, że pracuje codzienne ponad osiem godzin, kobiety 55%, mężczyźni 52% (χ2 mKmM = 9,653 p>0,05, χ2 sKsM = 8,199 p>0,05, aneks: tab. 8).

5. Analiza wyników badań

Rys. 8. Deklarowana ilość czasu poświęcanego w ciągu dnia na pracę zawodową

przez badanych menedżerów

Menedżerowie najczęściej podawali, że pracują (w miejscu pracy) 9-10 godzin/dobę, aż 64% kobiet powyżej 35. roku życia tyle czasu poświęca na pracę. Ci, którzy pracują najkrócej, tj. do 8 godzin to młodzi mężczyźni (6%), co nie oznacza, że w rzeczywistości poświęcają na pracę najmniej czasu. Należy zda-wać sobie sprawę z tego, że częstym przypadkiem jest przenoszenie pracy zawo-dowej do domu. W każdej grupie wieku znalazły się kobiety i mężczyźni, którzy zadeklarowali, iż pracują po kilkanaście godzin na dobę (χ2 K = 16,043 p<0,05; χ2 M = 6,558 p>0,05, aneks: tab. 8). Kilka osób (młodzi mężczyźni) przyznało, iż w miejscu pracy przebywają codziennie około 16 godzin (rys. 9).

Rys. 9. Deklarowana ilość godzin pracy zawodowej wykonywanej w miejscu pracy

Typowym narzędziem pracy menedżera jest komputer, który wykorzystywa-ny jest nie tylko w pracy zawodowej, ale służy także rozrywce po pracy. Badani zo-stali zapytani, ile czasu codziennie poświęcają na korzystanie z komputera (rys. 10). Oczywiście młodzi menedżerowie (do 35 roku życia) częściej niż starsze pokolenie wykorzystują na co dzień technologie komputerowe. Ponad 9 godzin dziennie 49% mężczyzn do 35 lat i 47% młodych kobiet spędza czas, pracując przy komputerze. Należy pamiętać, że kontakt z komputerem wymusza określoną pozycję ciała (naj-częściej siedzącą), eliminuje tym samym aktywność fi zyczną, co ujemnie wpływa na kondycję biologiczną. Większa rozbieżność w deklaracjach ilości czasu spędza-nego przed komputerem jest wywoływana przez czynnik wieku niż przez czynnik płci (χ2 K = 13,143 p<0,05; χ2 M = 23,450 p<0,02, aneks: tab. 9).

Rys. 10. Deklarowana ilość czasu spędzanego codziennie przed komputerem

przez badanych menedżerów

Praca zawodowa menedżerów, pełnione funkcje, realizowane zadania mogą być zarówno źródłem satysfakcji, jak i stresu wynikającego z braku czasu, odpo-wiedzialności za ludzi, budżet itp. Silny permanentny stres jest czynnikiem ry-zyka wielu chorób cywilizacyjnych. Badani określali poziom stresu zawodowego na skali 1-5 (1 – minimalny, 5 – bardzo silny stres). Młodzi menedżerowie (42% kobiet i 40% mężczyzn) najczęściej określali go na poziomie średnim 3, natomiast starsze pokolenie na poziomie 4. Bardzo silny stres zawodowy (poziom 5) odczu-wają częściej menedżerowie starszego niż młodszego pokolenia, częściej kobiety niż mężczyźni. Można przypuszczać, iż młodzi ludzie posiadają większą tolerancję na sytuacje stresogenne, a wraz ze wzrostem wieku i stażu pracy obniża się adapta-cja do coraz szybciej zmieniającej się rzeczywistości społeczno-zawodowej, coraz szybsze jest zmęczenie układu nerwowego np. rywalizacją, coraz częściej pojawia-ją się objawy wypalenie zawodowego. Zróżnicowanie między ocenami poziomu stresu ze względu na czynnik wieku i płci (rys. 11) było najsilniejsze w grupie

oce-5. Analiza wyników badań

niającej poziom stresu jako umiarkowany; niski poziom zróżnicowania cechował jednak tych, którzy przyznali się do wysokiego poziomu stresu, towarzyszącego ich pracy, jak i tym badanym, którzy jego poziom ocenili jako niski, bez względu na płeć (χ2 K = 13,143 p<0,05; χ2 M = 23,450 p<0,02, χ2 KM = 4,141 p>0,05).

Rys. 11. Deklarowany poziom stresu zawodowego w opinii badanych menedżerów

Nawet stresogenna praca zawodowa w końcowym efekcie może być źródłem satysfakcji. Oczywiście satysfakcja powinna towarzyszyć pracy na każdym jej eta-pie. Jest to możliwe o tyle, o ile działalność ma charakter twórczy (rys. 12). Nie-wielki odsetek osób rzędu 1-3% deklaruje, że wykonywana praca jest całkowicie odtwórcza, pozostali stwierdzili, iż ma ona charakter twórczy. Więcej mężczyzn niż kobiet uważa, że ich praca jest w dużym i bardzo dużym stopniu twórcza. 55% mężczyzn powyżej 35. roku życia i aż 63% młodych mężczyzn oceniło swoją pracę jako twórczą. Takiego samego zdania było nieco mniej kobiet – 51% młodych i 45% po 35. roku życia, co wiąże się m.in. z niższym odsetkiem kobiet pokolenia 40-50-latków na samodzielnych stanowiskach zarządczych, ze swobodą decyzyjną w polskich realiach gospodarczych (χ2 KM = 6,264 p>0,05; aneks: tab. 11).

Rys.12. Charakter twórczy pracy zawodowej w opinii menedżerów

Czy praca może być pasją? Z pewnością tak, ale czy pasją może być zarabianie pieniędzy? Okazuje się, że tak. Dla niektórych osób sam proces zarabiania może dawać większą przyjemność niż ich posiadanie (rys. 13). To oczywiście uwidacznia twórczy charakter pracy, satysfakcję z niej i skłonności do pracoholizmu. Mężczyź-ni, szczególnie młodszego pokolenia, częściej mają takie podejście do pracy niż kobiety. Twierdząco na to pytanie odpowiedziało 30% młodych mężczyzn i 14% kobiet oraz 22% menedżerów – mężczyzn powyżej 35. roku życia. Tylko 3% kobiet w wieku powyżej 35 lat wyraziło opinię, iż zarabianie pieniędzy jest pasją. Istotne zróżnicowanie pomiędzy opiniami kobiet i mężczyzn najsilniej jest widoczne w grupie wiekowej po 35. roku życia, a także w podziale na grupy wiekowe wśród sa-mych pasjonatów zarabiania (χ2 sKsM = 13,037 p<0,05, χ2 KM = 19,147 p<0,02, aneks: tab. 12).

5. Analiza wyników badań