Procedura

Przed badaniem laboratoryjnym uczestnicy zostali poinformowani, że w trakcie badania należy mieć przy sobie telefon komórkowy. Każdy uczestnik badany był indywidualnie. Eksperymentator po zaprowadzeniu osoby badanej na stanowisko, prosił o podpisanie formularza zgody na udział w badaniu, wypełnienie metryczki z danymi demograficznymi oraz przełączenie telefonu w tryb samolotowy. Blokada połączeń oraz wiadomości przychodzących i wychodzących była wyłączana tylko na moment wysyłania SMS-ów. Następnie eksperymentator zakładał uczestnikowi badania sensory do pomiaru zmiennych fizjologicznych, przekazywał instrukcję i przechodził do sąsiedniego pomieszczenia kontrolnego, skąd zawiadywał przebiegiem badania.

Procedura badania przedstawiona jest na rysunku 7.4. Na początku osoba badana była proszona o wypełnienie kwestionariuszy mierzących:

1. wdzięczność jako cechę (KW), 2. ciekawość jako cechę (CEI-II), 3. depresyjność (CES-D).

90 Kwestionariusze Ciągły pomiar parametrów fizjologicznych x 2 (interwencja/warunek neutralny)

Zaproszenie do kontynuacji interwencji poza laboratorium Kwestionariusze ^{Po 21} dniach Wdzięczność Ciekawość Depresyjność Poziom podstawowy (3 min) Informacja o zadaniu Ocena poznawcza wyzwanie/zagrożenie Przygotowanie SMS-a (3 min) Wysyłanie SMS-a Restytucja parametrów (3 min) Motywacja i intencja do kontynuacji Wykonanie interwencji

91 Osoby badane otrzymywały instrukcje dotyczące zadania wykonania pozytywnej interwencji na monitorze komputera. Przed informacją o każdej interwencji rejestrowany był 3-minutowy okres podstawowego poziomu parametrów fizjologicznych. Po otrzymaniu informacji o każdym zadaniu, ale przed jego wykonaniem, badani oceniali zadanie (wyzwanie/zagrożenie, kwestionariusz CAS). Połowa uczestników wykonała interwencje w kolejności 1) SMS neutralny, 2) SMS z wyrażeniem wdzięczności, połowa odwrotnie. Po zakończeniu każdej interwencji rejestrowany był 3-minutowy okres restytucji parametrów.

Po drugim okresie restytucji uczestnicy byli zapraszani do kontynuacji interwencji przez kolejne 3 tygodnie oraz otrzymywali informację o ostatniej części badania. To samo zaproszenie otrzymywali również mailowo po opuszczeniu laboratorium. Po badaniu uczestnicy za czas poświęcony na udział w badaniu eksperymentalnym otrzymywali gratyfikację pod postacią voucherów do kina na dowolny seans. Po trzech tygodniach badani odpowiadali mailowo na pytania dotyczące wykonywania interwencji poza laboratorium.

7.4. Pozytywne interwencje oparte na wdzięczności

Zadanie było przedstawiane uczestnikom na monitorze komputera w następujący sposób:

Pomyśl o osobie, której jesteś za coś wdzięczny(a).

Najlepiej niech będzie to osoba, wobec której rzadko wyrażasz wdzięczność, lub nie dziękowałeś(aś) jej jeszcze nigdy.

Zastanów się, co chciałbyś(abyś) tej osobie napisać.

Niech będzie to rzecz dla Ciebie osobiście ważna, być może też coś, za co jeszcze nie dziękowałeś(aś), lub masz poczucie, że podziękowałeś(aś) w niewystarczającym stopniu.

Wkrótce zostaniesz poproszony(a) o wysłanie do tej osoby SMS-a wyrażającego wdzięczność za tę właśnie rzecz. Będziesz miał(a) 3 minuty na zastanowienie się nad jego treścią. Nie pisz go jeszcze.

Następnie uczestnicy wypełniali kwestionariusz dotyczący poznawczej oceny zadania w kategoriach wyzwania i zagrożenia. Pozycje testowe były prezentowane na monitorze i wypełniane za pomocą klawiatury. Po wypełnieniu kwestionariusza, osoba badana dostawała następującą instrukcję:

92

Przez 3 minuty pomyśl o osobie, której jesteś za coś wdzięczny(a).

Najlepiej niech będzie to osoba, wobec której rzadko wyrażasz wdzięczność, lub nie dziękowałeś(aś) jej jeszcze nigdy.

Zastanów się, co chciałbyś(abyś) tej osobie napisać.

Niech będzie to rzecz dla Ciebie osobiście ważna, być może też coś, za co jeszcze nie dziękowałeś(aś), lub masz poczucie, że podziękowałeś(aś) w niewystarczającym stopniu.

Wkrótce zostaniesz poproszony(a) o wysłanie do tej osoby SMS-a wyrażającego wdzięczność za tę właśnie rzecz. Niech twój SMS składa się przynajmniej z 10-15 słów.

Po upływie trzech minut badani otrzymywali polecenie wysłania SMS-a:

Wyłącz tryb samolotowy w telefonie.

Napisz i wyślij do wybranej osoby SMS zawierający wyrażenie wdzięczności. Po wysłaniu SMS-a przełącz ponownie telefon w tryb samolotowy.

Czynność pisania SMS-ów jest związana z charakterystycznym wzorcem reakcji fizjologicznych i ruchów ciała (Lin i Peper, 2009). Aby wyrównać wpływ aktywności ruchowej w obu interwencjach, druga interwencja, kontrolna, również polegała na wysłaniu SMS-a. Procedura była identyczna jak w interwencji opartej na wdzięczności, zaś instrukcje brzmiały następująco:

1. Wkrótce zostaniesz poproszony(a) o wysłanie SMS-a o neutralnej (np. informacyjnej) treści do jednego ze swoich kontaktów. Może ale nie musi to być ta sama osoba, do której wysłałeś(aś) poprzedniego SMS-a. Nie pisz go jeszcze. Będziesz miał(a) 3 minuty na zastanowienie się nad jego treścią.

2. Wkrótce zostaniesz poproszony(a) o wysłanie SMS-a o neutralnej (np. informacyjnej) treści do jednego ze swoich kontaktów. Może ale nie musi to być ta sama osoba, do której wysłałeś(aś) poprzedniego SMS-a. Masz teraz 3 minuty na zastanowienie się do kogo napiszesz SMS-a i o czym. Nie pisz go jeszcze.

3. Wyłącz tryb samolotowy w telefonie. Napisz i wyślij do wybranej osoby SMS

93 Wszyscy uczestnicy wykonywali obie interwencje, połowa w powyższej kolejności, połowa w odwrotnej. Uwaga o możliwości wysłania SMS-a do tego samego adresata była dostosowana do kolejności. Po wykonaniu interwencji badani każdorazowo odpowiadali na pytania kontrolne, zaznaczając odpowiedź na skali od 1 („wcale”) do 5 („w dużym stopniu”):

1. W jakim stopniu twoja wiadomość zawierała wyrażenie wdzięczności (wobec adresata)?

2. Ile wysiłku wymagało od ciebie wykonanie zadania?

Pytania kontrolne posłużyły do sprawdzenia skuteczności manipulacji eksperymentalnej. Po pierwsze, uczestnicy badania byli proszeni o oszacowanie na ile wysłane wiadomości zawierały wyrażenie wdzięczności. Średnia w przypadku wysłania SMS-a z wyrażeniem wdzięczności wynosiła M = 4,17 (SD = 0,76), a dla SMS-a neutralnego

M = 1,40 (SD = 0,89). Wielkość efektu wynosiła d = 2,57, co świadczy

o bardzo dużej różnicy w zakresie wyrażonej wdzięczności pomiędzy dwoma typami SMSów.

Po wykonaniu interwencji, uczestnicy badania byli także proszeni o oszacowanie, ile wysiłku wymagało od nich wykonanie zadania. Średnia trudność wysłania SMS-a zawierającego wyrażenie wdzięczności oszacowana została na 2,67 (SD = 1,00). W przypadku SMS-a neutralnego, badani podawali średnią trudność 1,2 (SD = 0,50). Wysyłanie SMS-ów wyrażających wdzięczność było znacznie trudniejsze, d =1,45.