Program Ochrony Środowiska dla Województwa Podkarpackiego

Biorąc pod uwagę kryteria ekologiczne, ważność i pilność rozwiązania problemu oraz aktualny stan środowiska Program Ochrony Środowiska określa 10 priorytetów. Spośród celów średniookresowych oraz przyporządkowanych im kierunków działań wybrano istotne z punktu widzenia właściwego gospodarowania energią na terenie gminy.

Priorytet 1. Ochrona wód i efektywne wykorzystanie zasobów wodnych Cele średniookresowe:

 Osiągnięcie i utrzymanie dobrego stanu wód powierzchniowych i podziemnych,

 Zwiększenie zasobów dyspozycyjnych wody dla województwa.

Wybrane kierunki działań:

 Zarządzanie ochroną wód i zasobami wodnymi Priorytet 2. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska Cel średniookresowy

 Minimalizowanie skutków ekstremalnych zjawisk naturalnych, zapobieganie poważnym awariom, oraz dostęp do wiarygodnych informacji o stanie środowiska.

Wybrane kierunki działań:

 Zmniejszanie ryzyka i ograniczanie skutków poważnych awarii oraz zapewnienie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego.

Priorytet 3. Gospodarka odpadami Cel średniookresowy:

 Ograniczanie ilości wytwarzanych odpadów oraz poprawa gospodarowania odpadami komunalnymi.

13 Priorytet 4. Ochrona powietrza atmosferycznego i klimatu

Cele średniookresowe:

 Osiągnięcie oraz utrzymanie wymaganej prawem jakości powietrza atmosferycznego,

 Przeciwdziałanie globalnym zmianom klimatu poprzez sukcesywną redukcję emisji gazów cieplarnianych.

Wybrane kierunki działań:

 Ochrona powietrza atmosferycznego:

o redukcja niskiej emisji poprzez: centralizację zaopatrzenia w ciepło w miastach, modernizację istniejących źródeł ciepła (poprawę sprawności w procesach spalania i stosowanie ekologicznych nośników energii), modernizację linii przesyłowych w celu eliminacji strat ciepła, termomodernizację i termorenowację budynków,

o ograniczanie emisji komunikacyjnej i ochrona przed jej negatywnym oddziaływaniem poprzez budowę obejść drogowych miast i miejscowości, modernizację istniejących połączeń komunikacyjnych, remonty nawierzchni i przebudowy dróg o małej przepustowości; rozwój i modernizację transportu kolejowego i zbiorowego w miastach, tworzenie warunków do rozwoju ruchu rowerowego; odpowiednie utrzymanie czystości nawierzchni ulic w miastach, o w zakresie ograniczania emisji pyłów, dwutlenku siarki i tlenków azotu poprzez

m.in.: modernizację technologii w celu prowadzenia mniej energochłonnej produkcji, zastosowanie ekologicznych nośników energii w instalacjach wykorzystujących węgiel, udoskonalanie procesów spalania paliw prowadzące do zmniejszenia zużycia paliw instalowanie urządzeń redukujących emisję zanieczyszczeń do powietrza oraz modernizację istniejących,

o realizacja zadań określonych w opracowanych i uchwalonych nPOP,

o monitoring i ocena jakości powietrza w strefach, zgodnie z wymogami ustawowymi,

o opracowanie oraz aktualizacja naprawczych programów ochrony powietrza w miarę zaistniałych potrzeb dla stref, gdy zostaną stwierdzone przekroczenia dopuszczalnych i docelowych poziomów substancji w powietrzu,

o wszelkie działania edukacyjne i promocyjne dotyczące upowszechniania wykorzystania odnawialnych źródeł energii, stosowania ekologicznych nośników energii, edukacja na temat szkodliwości spalania materiałów odpadowych różnego pochodzenia,

o stymulowanie władz lokalnych - miejskich do opracowania planów cyrkulacji ruchu drogowego,

o promowanie proekologicznych środków zbiorowego transportu (transport kolejowy),

o stymulowanie zakładów do wprowadzania systemów zarządzania środowiskiem,

o kontrola wypełniania obowiązków określonych w pozwoleniach zintegrowanych, pozwoleniach na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza oraz kontrole interwencyjne w indywidualnych systemach grzewczych.

 Ochrona klimatu:

o działania inwestycyjne w zakresie ograniczania emisji zanieczyszczeń do powietrza,

14 o hermetyzacja procesów w kopalnictwie gazu i ropy naftowej oraz uszczelnianie i usprawnianie procesów przesyłu gazu ziemnego oraz wykorzystywanie do produkcji energii biogazu (zawierającego metan) np. z oczyszczalni ścieków i składowisk odpadów bytowych,

o działania w odniesieniu do gospodarki odpadami (zmniejszenie ilości odpadów u źródła, odzysk odpadów, wykorzystanie gazu wysypiskowego), gospodarki leśnej (zwiększanie lesistości - jeden ze sposobów pochłaniania CO2) i rolnej (rozwój upraw energetycznych).

o promowanie i wspieranie wzorców konsumpcji i produkcji pożądanych z punktu widzenia ochrony klimatu,

o promowanie i wspieranie działań na rzecz wykorzystania do produkcji energii źródeł odnawialnych,

o realizacja systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych.

Priorytet 5. Pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych i energooszczędność Cele średniookresowe:

 Wzrost udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii brutto w województwie (do 15% w 2020 roku),

 Zmniejszanie energochłonności gospodarki, zarówno w zakresie procesów wytwórczych, jak i świadczenia usług oraz konsumpcji.

Wybrane kierunki działań:

 budowa oraz modernizacja istniejących sieci elektroenergetycznych,

 budowa urządzeń i instalacji do produkcji energii opartych na źródłach odnawialnych:

o energetyczne wykorzystanie biogazu (biogazownie rolnicze, biogazownie na oczyszczalniach ścieków, inne),

o wykorzystanie energii geotermalnej, w tym instalacje pomp ciepła, o budowa małych elektrowni wodnych,

o budowa instalacji wykorzystujących energię wiatru (budowa elektrowni wiatrowych, farm wiatrowych, mikroinstalacji i małych instalacji),

o budowa nowych ciepłowni i elektrociepłowni opartych na biomasie oraz modernizacja istniejących sieci ciepłowniczych.

 inwestycje podnoszące efektywność energetyczną:

o budowa energooszczędnych budynków mieszkalnych, biurowych i usługowych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii,

o montaż kolektorów słonecznych, ogniw fotowoltaicznych,

o termomodernizacja obiektów użyteczności publicznej, bloków, domów - wymiana wyposażenia na energooszczędne.

 wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnych oraz pomoc dla wprowadzenia bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii oraz nowych rozwiązań technologicznych,

 włączenie problematyki energii odnawialnej do planów zagospodarowania przestrzennego i planowania regionalnego,

 dążenie do rozwoju ciepłownictwa w oparciu o wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (energia pochodząca z odpadów i niskoemisyjnych paliw, spalanie biogazu, biomasy, pompy ciepła, promieniowanie słoneczne, itp.), szczególne pracujących w kogeneracji,

15

 systematyczne zwiększanie zaangażowania środków publicznych (budżetowych i pozabudżetowych) w realizację programów efektywności energetycznej,

 podnoszenie świadomości z zakresu energetyki odnawialnej na poziomie lokalnym i regionalnym poprzez programy szkoleniowe w ramach systemu edukacyjnego,

 promowanie korzyści wynikających z wykorzystania odnawialnych źródeł energii, a także informowanie o możliwościach skorzystania z pomocy finansowej oraz technicznej.

Priorytet 6. Ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazu oraz zrównoważony rozwój lasów

Cele średniookresowe:

 Zachowanie oraz ochrona różnorodności biologicznej i krajobrazowej.

Priorytet 7. Ochrona przed hałasem Cele średniookresowe:

 Zmniejszenie uciążliwości hałasu, poprzez obniżenie jego natężenia do poziomu obowiązujących standardów.

Wybrane kierunki działań:

 stosowanie rozwiązań technicznych zapobiegających powstawaniu i przenikaniu hałasu do środowiska oraz środków zmniejszających poziom hałasu,

 preferowanie niekonfliktowych lokalizacji obiektów (właściwe planowanie przestrzenne), mogących powodować uciążliwość hałasową.

Priorytet 8. Ochrona zasobów kopalin Cele średniookresowe:

 Ochrona i zrównoważone wykorzystanie zasobów kopalin oraz ograniczanie presji na środowisko związanej z eksploatacją kopalin i prowadzeniem prac poszukiwawczych.

Priorytet 9. Ochrona powierzchni ziemi i przywrócenie wartości użytkowej gleb Cele średniookresowe:

 Identyfikacja i likwidacja zagrożeń powierzchni ziemi,

 Ochrona zasobów gleb nadających się do wykorzystania rolniczego i leśnego przed ich przeznaczeniem na inne cele.

Priorytet 10. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym Cele średniookresowe:

 Ochrona mieszkańców i środowiska przed działaniem promieniowania elektromagnetycznego.

Wybrane kierunki działań:

 preferowanie niskokonfliktowych lokalizacji źródeł pól elektromagnetycznych,

 edukacja ekologiczna.

16

1.4.6 Program Ochrony Środowiska dla Powiatu Leżajskiego

Najważniejsze uwzględnione główne kierunki i cele wynikające z Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Leżajskiego z punktu widzenia planowania działań na terenie Gminy Grodzisko Dolne:

System transportowy

Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Budowa i modernizacja sieci drogowej z towarzyszącą infrastrukturą w warunkach pełnej ochrony obszarów cennych przyrodniczo oraz rozwój alternatywnych rodzajów transportu.

Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku:

 Poprawa dostępności komunikacyjnej oraz tworzenie warunków dla sprawnego i bezpiecznego przemieszczania się ludzi i towarów przy jednoczesnym minimalizowaniu wpływu na środowisko naturalne.

Wybrane kierunki działań:

 egzekwowanie reżimów emisji spalin przez pojazdy i eliminowanie samochodów nie posiadających katalizatorów,

 edukacja ekologiczna mieszkańców na temat proekologicznych zachowań komunikacyjnych,

 w przypadku przedsięwzięć, planowanych na obszarach objętych ochroną oraz w ich sąsiedztwie, należy postulować podjęcie szczegółowych prac mających na

celu:

o dokładne sprecyzowanie potrzeb ochrony środowiska i wytyczenie planowanych stref niezbędnych dla rzeczywistego zachowania zasobów środowiskowych, o przyjęcie takich rozwiązań techniczno – technologicznych by infrastruktura

transportu nie zagrażała środowisku

Turystyka i rekreacja

Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Rozwój turystyki i agroturystyki poprzez optymalne wykorzystanie walorów przyrodniczych powiatu, przy pełnej ochronie przyrody i krajobrazu.

Rolnictwo

Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich na terenie powiatu leżajskiego.

Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku:

 Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich w oparciu o istniejące zasoby ludzkie, społeczne, przyrodnicze, historyczne, kulturowe, infrastrukturalne i wiedzę.

Wybrane kierunki działań:

 poprawa struktury jakościowej, wartości przyrodniczej i gospodarczej użytków rolnych,

17

 rozwój infrastruktury technicznej,

 wspieranie rolnictwa ekologicznego,

 poprawa struktury jakościowej, wartości przyrodniczej i gospodarczej użytków rolnych,

 edukacja rolników, w tym wdrażanie „Kodeksu dobrych praktyk rolniczych”, (działanie połączone z zagadnieniem „Ochrona gleb”).

Przemysł i awarie przemysłowe

Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Wspieranie rozwoju nieuciążliwych dla środowiska małych i średnich przedsiębiorstw o zaawansowanych technologiach.

Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku:

 Wspieranie powstawania małych i średnich podmiotów gospodarczych nieuciążliwych dla środowiska,

 Kontrola zakładów przemysłowych zlokalizowanych w pobliżu jednostek osadniczych, których działalność ujemnie wpływa na środowisko,

 Eliminowanie i zmniejszanie negatywnych skutków dla mieszkańców i środowiska z tytułu poważnych awarii przemysłowych.

Wybrane kierunki działań:

 większa aktywność zakładów przemysłowych na rzecz ochrony środowiska,

 rozwój małej przedsiębiorczości i przemysłu przyjaznego środowisku,

 restrukturyzacja przemysłu,

 integracja ochrony środowiska i planowania przestrzennego w celu ukierunkowanego rozwoju terenów przemysłowych,

 wykreowanie właściwych zachowań mieszkańców w sytuacji wystąpienia awarii przemysłowej lub zagrożenia w wyniku transportu materiałów niebezpiecznych.

Edukacja ekologiczna

Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Zapewnienie maksymalnej ochrony środowiska, oszczędnego gospodarowania i korzystania z jego zasobów poprzez wykształcenie u mieszkańców postawy przyjaznej środowisku.

Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku:

 wzrost świadomości ekologicznej mieszkańców powiatu,

 łatwy dostęp do informacji z możliwością wypowiedzi na tematy dotyczące środowiska na terenie powiatu,

 promowanie proekologicznych zachowań,

 aktywizowanie społeczności lokalnych,

 opracowanie zasad i przygotowanie komputerowych systemów dokumentowania i zarządzania zasobami środowiska.

18 Wybrane kierunki działań

 Wdrażanie w placówkach oświatowych programów edukacji ekologicznej,

 Wspieranie inicjatyw i działań z zakresu edukacji ekologicznej (konkursy, wystawy, olimpiady, imprezy) podejmowane przez szkoły, organizacje pozarządowe i instytucje z terenu powiatu,

 Promocja prawidłowych zachowań wśród społeczności powiatu w zakresie ochrony wód, gleb, powietrza, przyrody – publikacje, ulotki, broszury, plakaty,

 „Zero tolerancji” dla przypadków celowego zanieczyszczania i niszczenia środowiska,

 Podnoszenie świadomości ekologicznej rolników, organizatorów turystyki i agroturystyki,

 Edukacja ekologiczna w miejscu pracy,

 Promowanie przez środki masowego przekazu stylu życia i zachowań przyjaznych środowisku,

 Wybór liderów propagujących różnorodne formy ochrony środowiska i zachowań proekologicznych,

Ochrona przyrody i krajobrazu Główny cel strategiczny do roku 2025

 Ochrona i wzrost różnorodności biologicznej na obszarze powiatu.

Ochrona lasów

Główny cel strategiczny do roku 2025

 Zachowanie i zwiększanie areału istniejących zasobów leśnych.

Ochrona gleb i powierzchni ziemi Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Właściwe użytkowanie istniejących zasobów glebowych.

Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku

 Ochrona gleb na terenie powiatu.

Wybrane kierunki działań:

 Ochrona gleb przed degradacją i rekultywacja gleb zdegradowanych.

Ochrona zasobów kopalin

Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Niekonfliktowe i racjonalne gospodarowanie surowcami mineralnymi.

Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku:

19

 Ochrona złóż kopalin,

 Minimalizacja presji wywieranej na środowisko w procesie eksploatacji złóż i rekultywacja terenów poeksploatacyjnych.

Ochrona jakości i zasobów wód – gospodarka wodno–ściekowa Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Ochrona zasobów i jakości wód podziemnych i powierzchniowych.

Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku:

 Ochrona zasobów wodnych powiatu,

 Zapewnienie wszystkim mieszkańcom powiatu dostawy i dostępu do wody pitnej o wysokiej jakości,

 Poprawa czystości wód powierzchniowych sieci rzecznej na terenie powiatu.

Wybrane kierunki działań:

 racjonalizacja poboru wody oraz stymulacja odbiorców do jej oszczędzania;

 wspieranie działań podmiotów gospodarczych w zakresie racjonalnego gospodarowania wodą w przemyśle.

Ochrona jakości powietrza atmosferycznego Główny cel strategiczny do roku 2025

 Poprawa i ochrona jakości powietrza, poprzez sukcesywną redukcja emisji substancji zanieczyszczających.

Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku:

 spełnienie wymagań ustawodawstwa UE w zakresie jakości powietrza,

 sukcesywna redukcja emisji substancji zanieczyszczających powietrze, zwłaszcza emisji niskiej i komunikacyjnej.

Kierunki działań:

 opracowanie i wdrożenie programu likwidacji niskiej emisji,

 sporządzenie koncepcji, a następnie programu modernizacji gminnej gospodarki cieplnej,

 likwidacja lokalnych kotłowni,

 termomodernizacja obiektów,

 systemowa konwersja palenisk domowych na rozwiązania bardziej ekologiczne, eliminacja węgla niskiej jakości, a docelowo zamiana węgla na bardziej ekologiczny czynnik grzewczy,

 sukcesywne podłączanie obiektów i zespołów zabudowy do centralnego systemu ciepłowniczego,

 opracowanie programu ocieplania budynków mieszkalnych oraz instalowania indywidualnych mierników poboru ciepła,

 czysta produkcja w połączeniu z restrukturyzacją przemysłu,

 promocja działań związanych z wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii,

20

 skrupulatne wypełnianie procedur administracyjnych obowiązujących w zakresie ochrony powietrza.

Hałas

Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Zmniejszenie uciążliwości hałasu dla mieszkańców i środowiska.

Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku:

 Uzyskanie dobrej jakości klimatu akustycznego w gminie.

Wybrane kierunki działań:

 Preferowanie lokalizacji niskokonfliktowych dla środowiska przy opiniowaniu raportów oddziaływania na środowisko.

Promieniowanie elektromagnetyczne i radiacyjne Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Ograniczenie wpływu promieniowania elektromagnetycznego na mieszkańców powiatu Cele średniookresowe i kierunki działań do 2016 roku:

 Bieżący monitoring i kontrola źródeł emisji promieniowania elektromagnetycznego i radiacyjnego (WIOŚ Rzeszów),

 Dokładna rejestracja źródeł PEM, a w ramach monitoringu szerokopasmowych pomiarów widma pól elektromagnetycznych, w celu dokładnego określenia wielkości PEM w środowisku, a także określenia dynamiki jego wzrostu (WIOŚ Rzeszów).

Wybrane kierunki działań:

 Prowadzenie badań poziomów pól elektromagnetycznych (WIOŚ Rzeszów).

Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią Główny cel strategiczny do roku 2025:

 Monitoring i modernizacja systemu zabezpieczeń przeciwpowodziowych.

Wykorzystanie energii odnawialnej

Główny cel strategiczny do roku 2025 a także cel średniookresowy:

 Promocja i wspomaganie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych Kierunki działań:

 Zbadanie możliwości wykorzystania energii odnawialnej i niekonwencjonalnej,

 Promowanie najlepszych projektów dotyczących wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych i niekonwencjonalnych,

 Propagowanie działań na rzecz zmiany paliw kopalnych na paliwa odnawialne.

21

1.4.7 Program Ochrony Powietrza dla strefy podkarpackiej

Projekt założeń uwzględnia zalecenia i działania naprawcze wykazane w Programie Ochrony Powietrza przyjętego Uchwałą nr XXXIII/608/13 Sejmiku Województwa Podkarpackiego z dnia 29 kwietnia 2013 r. w sprawie określenia "Programu ochrony powietrza dla strefy podkarpackiej z uwagi na stwierdzone przekroczenie poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM10, poziomu dopuszczalnego pyłu zawieszonego PM2,5 oraz poziomu docelowego benzo(a)pirenu" wraz z Planem Działań Krótkoterminowych.

22

2. Charakterystyka i uwarunkowania środowiskowe 2.1 Położenie

Gmina Grodzisko Dolne jest gminą wiejską położoną w północno-wschodniej części województwa podkarpackiego, w powiecie Leżajskim. Gmina Grodzisko Dolne sąsiaduje z gminą wiejską Leżajsk od północy, powiatem łańcuckim z gminą Żołynia od zachodu i gminą Białobrzegi od południowo-zachodniej oraz powiatem przeworskim gminą Tryńcza od południowego-wschodu.

Zgodnie z podziałem fizyko-geograficznym Polski wg Jerzego Kondrackiego gmina leży w obrębie megaregionu Region Karpacki, w prowincji Karpaty Zachodnie z Podkarpaciem Zachodnim i Północnym, podprowincji Podkarpacie Północne, na granicy mezoregionów:

Pradoliny Podkarpackiej oraz Płaskowyżu Kolbuszowskiego.

W skład Gminy Grodzisko Dolne wchodzi 10 sołectw: Grodzisko Dolne, Grodzisko Górne, Grodzisko Nowe, Wólka Grodziska, Chodaczów, Laszczyny, Opaleniska, Podlesie, Zmysłówka, Grodzisko.

Rysunek. 1. Położenie Gminy na tle powiatu leżajskiego.

Źródło:www.osp.org.pl

23

2.2 Warunki klimatyczne

Gmina Grodzisko Dolne, tak jak cała Polska, leży w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego. Największy wpływ na klimat gminy mają warstwy powietrza polarno-morskiego, powodujące ochłodzenie i opady w porze letniej. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi od 7 ^oC do 8 ^oC, średnie roczne opady mieszczą się w granicach 590-680 mm. Okres wegetacyjny na terenie gminy trwa około 220 dni. Dominującymi wiatrami wiejącymi nad obszarem Gminy Grodzisko Dolne są wiatry zachodnie oraz południowo-zachodnie.

2.3 Demografia gminy

2.3.1 Ludność

Liczba ludności Gminy Grodzisko Dolne wg stanu na dzień 31.12.2013 wynosi 8094 osób.

Powierzchnia gminy wynosi 78,4 km² co daje zagęszczenie ludności na poziomie 103 osób na 1 km². Liczba mieszkańców gminy na przestrzeni ostatnich 10 lat zmniejszyła się o 83 osoby.

Zmiany liczby ludności oraz tendencje zmian przedstawiono poniżej.

Tabela 1. Liczba ludności gminy w latach 2004-2013 (GUS).

rok mężczyźni kobiety ogółem

2004 4077 4100 8177

2005 4083 4095 8178

2006 4053 4086 8139

2007 4050 4088 8138

2008 4052 4058 8110

2009 4038 4038 8076

2010 4068 4059 8127

2011 4050 4049 8099

2012 4054 4059 8113

2013 4037 4057 8094

24 Rysunek 2. Tendencja zmian liczby ludności gminy w latach 2004-2013 z uwzględnieniem płci.

2.3.2 Sytuacja społeczno-gospodarcza

W tabeli poniżej podano podstawowe parametry charakteryzujące sytuację społeczno-gospodarczą Gminy Grodzisko Dolne.

3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 l. ludności

rok

ogółem mężczyźni kobiety

25 Tabela 2. Wskaźniki społeczno-gospodarcze w Gminie Grodzisko Dolne (GUS).

Wartości w latach

Lp. Wskaźnik Jednostka 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

1. Gęstość zaludnienia os/1km

² 104,3 104,3 103,8 103,8 103,4 103,0 103,6 103,3 103,5 103,2

2. Spadek/wzrost liczby ludności osoba

-8 1 -39 -1 -28 -34 51 -28 14 -19

3. Przyrost naturalny ‰

0,4 -1,2 -1,1 0,1 -1,6 0,1 1,2 -0,1 2,7 -0,6

4. Ludność w wieku produkcyjnym osoba

4820 4863 4877 4920 4953 4968 4973 4972 4984 5007

5. Ludność w wieku

przedprodukcyjnym osoba

2001 1946 1861 1807 1748 1695 1721 1678 1651 1607

6. Ludność w wieku poprodukcyjnym osoba

1356 1369 1401 1411 1409 1413 1433 1449 1478 1480

7. Udział liczby ludności w wieku produkcyjnym

% ludności ogółem 58,9

59,5 59,9 60,5 61,1 61,5 61,2 61,4 61,4 61,9

8. Udział liczby ludności w wieku przedprodukcyjnym

% ludności ogółem 24,5

23,8 22,9 22,2 21,6 21,0 21,2 20,7 20,4 19,9

9. Udział liczby ludności w wieku poprodukcyjnym

% ludności ogółem 16,6

16,7 17,2 17,3 17,4 17,5 17,6 17,9 18,2 18,3

26 Rysunek 3.Liczba ludności gminy według grup zdolności do pracy.

Zgodnie z ogólnokrajową tendencją struktura produkcyjności ulega niekorzystnym zmianom.

Liczba osób w wieku przedprodukcyjnym zmniejsza się. Rośnie natomiast liczba osób w wieku poprodukcyjnym. Taka sytuacja będzie prowadzić do coraz większego obciążenia ekonomicznego grupy w wieku produkcyjnym. Jest to nieodłączne zjawisko w społeczeństwach starzejących się.

2.3.3 Prognoza liczby ludności

Demograficzna wizja kraju jaka wyłania się z najnowszej prognozy ludności – nie jest zaskoczeniem. Czeka nas dalszy, stopniowy ubytek liczby ludności oraz znaczące zmiany struktury według wieku. Oba te fakty wynikają ze znanych mechanizmów powiązań między natężeniem urodzeń i zgonów a stanami ludności. Polska znalazła się w takim momencie rozwoju demograficznego, że nawet wzrost współczynnika dzietności do poziomu gwarantującego prostą zastępowalność pokoleń w krótkim okresie nie spowoduje odwrócenia tych procesów i nie powstrzyma zmniejszania się liczby ludności kraju. Przy tak już znacznym zniekształceniu struktury populacji proces odbudowy demograficznej jest procesem powolnym i wymaga konsekwentnych, długofalowych działań.¹

Na podstawie prognozy liczby ludności dla ludności wiejskiej powiatu do roku 2050 sporządzonej przez GUS opracowano prognozę dla Gminy Grodzisko Dolne do roku 2029, która została przedstawiona na rysunku. Zgodnie z założeniami prognozy liczba ludności gminy niemalże nie zmieni się do roku 2029 oraz nie będzie ulegać dużym wahaniom na przestrzeni analizowanych lat.

1 Prognoza ludności na lata 2014-2050 (opracowana w 2014 r.), GUS 0

1000 2000 3000 4000 5000 6000

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 l. ludności

rok

Ludność w wieku przedprodukcyjnym Ludność w wieku produkcyjnym Ludność w wieku poprodukcyjnym

27 Rysunek 4. Prognoza liczby ludności dla Gminy Grodzisko Dolne do roku 229 według GUS.

2.3.4 Bezrobocie na terenie gminy

W tabeli nr 5 podano liczbę bezrobotnych rejestrowanych wg płci w latach 2004 – 2013 (informacje na temat bezrobotnych rejestrowanych są zbierane przez Główny Urząd Statystyczny). W tabeli przedstawiono procentowy udział liczby bezrobotnych zarejestrowanych wobec liczby ludności w wieku produkcyjnym.

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000

2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027 2028 2029

28 Tabela 3. Bezrobotni rejestrowani w latach 2004 – 2013 wg płci.

bezrobotni: wartości w latach [os.]:

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ogółem 552 506 526 444 373 568 524 574 590 566

mężczyźni 291 255 242 205 174 303 279 310 320 317

kobiety 261 251 284 239 199 265 245 264 270 249

Tabela 4. Udział bezrobotnych zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w latach 2004 – 2013 wg płci.

bezrobotni: wartości w latach [%]:

2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

ogółem 11,5 10,4 10,8 9 7,5 11,4 10,5 11,5 11,8 11,3

mężczyźni 11,2 9,7 9,2 7,7 6,5 11,3 10,4 11,5 11,8 11,7

kobiety 11,8 11,2 12,7 10,5 8,7 11,6 10,8 11,6 11,9 10,9

29

2.4 Gospodarka i rolnictwo

2.4.1 Podmioty gospodarki narodowej

Gmina Grodzisko Dolne jest gminą typowo rolniczą. Do głównych gałęzi gospodarki w gminie zaliczyć należy przede wszystkim handel i naprawy, budownictwo, działalność produkcyjna.

Tabela przedstawia liczbę podmiotów w latach 2004-2013.

Tabela 5. Podmioty gospodarcze wg rejestru REGON w latach 2004-2013.

liczba podmiotów wg rejestru REGON rok ogółem sektor publiczny sektor prywatny

2004 280 19 261

2005 280 19 261

2006 301 19 282

2007 304 19 285

2008 320 19 301

2009 331 20 311

2010 343 20 323

2011 338 20 318

2012 342 18 324

2013 359 41 318

2.4.2 Rolnictwo

Użytki rolne stanowią 70% powierzchni gminy. Na terenie Gminy dominują gleby III i IV klasy bonitacyjnej, gdzie:

Gleby klasy I – gleby orne najlepsze. Są to gleby położone w dobrych warunkach fizjograficznych, najbardziej zasobne w składniki pokarmowe, posiadają dobrą naturalną strukturę, są łatwe do uprawy (czynne biologicznie, przepuszczalne, przewiewne, ciepłe, wilgotne).

Gleby klasy II – gleby orne bardzo dobre. Mają skład i właściwości podobne (lub nieco grosze) jak gleby klasy I, jednak położone są w mniej korzystnych warunkach terenowych lub mają gorsze warunki fizyczne, co powoduje, że plony roślin uprawianych na tej klasie gleb, mogą być niższe niż na glebach klasy I.

Gleby klasy III (IIIa i IIIb) – gleby orne średnio dobre. W porównaniu do gleb klas I i II, posiadają gorsze właściwości fizyczne i chemiczne, występują w mniej korzystnych warunkach fizjograficznych. Odznaczają się dużym wahaniem poziomu wody w zależności od opadów atmosferycznych. Na glebach tej klasy można już zaobserwować procesy ich degradacji.

Gleby klasy IV (IVa i IVb) – gleby orne średnie. Plony roślin uprawianych na tych glebach są wyraźnie niższe niż

30 na glebach klas wyższych, nawet gdy utrzymywane są one w dobrej kulturze rolnej. Są mało przewiewne, zimne, mało czynne biologicznie. Gleby te są bardzo podatne na wahania poziomu wód gruntowych (zbyt podmokłe lub przesuszone).

Gleby klasy V - gleby orne słabe. Są ubogie w substancje organiczne, mało żyzne i nieurodzajne. Do tej klasy zaliczmy również gleby położone na terenach nie zmeliorowanych albo takich, które do melioracji się nie nadają.

Gleby klasy VI - gleby orne najsłabsze. W praktyce nadają się tylko do zalesienia. Posiadają

Gleby klasy VI - gleby orne najsłabsze. W praktyce nadają się tylko do zalesienia. Posiadają

W dokumencie Projekt Założeń do Planu Zaopatrzenia w Ciepło, Energię Elektryczną i Paliwa Gazowe dla Gminy Grodzisko Dolne na lata (Stron 12-0)