Programy poprawy efektywności energetycznej w sektorze budownictwa mieszkaniowego

Sektor budownictwa mieszkaniowego stanowi obecnie największą, po sektorze przemysłu i usług, grupę odbiorców energii cieplnej na terenie miasta. Ich wkład w strukturę sumarycznych potrzeb cieplnych miasta kształtuje się na poziomie:

a) 66% - budynki jednorodzinne;

b) 34% - budynki wielorodzinne.

Budynki komunalne na terenie Gminy Miejskiej Skórcz stanowią obecnie niewielką grupę obiektów (około 4% powierzchni ogrzewanej w sektorze budownictwa). Ich wkład w sumaryczne potrzeby

cieplne budownictwa kształtuje się również na poziomie około 1,4%, zaś w skali wszystkich grup odbiorców energii cieplnej na terenie całego miasta – na poziomie około 1%.

Budynki będące własnością Towarzystwa Budownictwa Społecznego Sp. z o.o., będącego jednoosobowa spółka gminy stanowią najmłodsza grupę obiektów, wybudowana w latach 2002 – 2015 i charakteryzują się niską energochłonnością ze względu na dobrą izolacyjność cieplną oraz nowoczesne systemy ogrzewania o wysokiej sprawności, ogrzewanych z kotłowni wbudowanych (lokalnych źródeł ciepła), natomiast budynki wspólnot mieszkaniowych, w dużej części zarządzanych przez TBS, w większości stanowią najstarsza grupę obiektów pochodzącą z okresu przedwojennego i charakteryzują się wysoką energochłonnością ze względu na bardzo niską izolacyjność cieplną oraz przestarzałe systemy ogrzewania o wyjątkowo niskiej sprawności (wiele budynków ogrzewanych jest w oparciu o piece kaflowe.

Na terenie ww. obiektów występuje dosyć niskie zaawansowanie przeprowadzonych dotychczas prac termomodernizacyjnych. W większości przypadków działania te ograniczały się jedynie do częściowej wymiany stolarki okiennej, w pojedynczych przypadkach budynki zostały docieplone.

Kompleksowa termomodernizacja budynków wspólnot mieszkaniowych wzniesionych w okresie przedwojennym może zmniejszyć zużycie energii nawet o 70-80% ze względu na wyjątkowo duży potencjał możliwych do uzyskania oszczędności energetycznych i w skali całego miasta efekty te mogą być widocznie odczuwalne ze względu na dosyć dużą liczbę obiektów.

Największe zaawansowanie prac termomodernizacyjnych występuje obecnie w budynkach wspólnot mieszkaniowych oraz spółdzielni mieszkaniowej zaopatrywanych w ciepło z lokalnych kotłowni olejowych, gdzie praktycznie już od lat 90-tych sukcesywnie realizowane są docieplenia ścian i dachów/stropodachów oraz wymiana stolarki okiennej. Zostały przeprowadzone do chwili obecnej docieplenia oraz modernizację instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej praktycznie wszystkich obiektów wybudowanych do 1990 r., a w pojedynczych przypadkach docieplane są już budynki pochodzące z lat 90-tych.

Stopień zaawansowania prac termomodernizacyjnych w budynkach pozostałych wspólnot mieszkaniowych jest niższy, jednakże tempo termorenowacji ich zasobów mieszkaniowych wyraźnie wzrosło po udostępnieniu przez banki (niedostępnych wcześniej wspólnotom) kredytów termomodernizacyjnych i remontowych. Coraz większa grupa wspólnot korzysta ze wsparcia finansowego państwa na realizacje inwestycji termomodernizacyjnych (przyznawanego w formie premii termomodernizacyjnej). Zgodnie z Ustawą z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów inwestycje takie muszą być realizowane w oparciu o audyt energetyczny. Jest to warunek konieczny gwarantujący prawidłowość działań termomodernizacyjnych i przynosi coraz większe efekty przekładające się na oszczędności energii i oszczędności kosztów eksploatacji budynków.

Generalnie w skali kraju, największe zaawansowanie prac obejmujących montaż okien nowych o dobrej szczelności i izolacyjności cieplnej (o niskich współczynnikach przenikania ciepła) występuje na terenie spółdzielni mieszkaniowych (średnio ok. 95%), mniejsze – w budynkach wspólnot mieszkaniowych (ok. 70%) oraz znacznie niższe w budynkach komunalnych (średnio 30%). Udział okien nowych przypadku budynków jednorodzinnych ocenia się na poziomie 40%.

Montaż okien nowych o wysokiej szczelności powoduje hermetyzację budynków i znaczne pogorszenie wentylacji naturalnej. Właściciele lub zarządcy budynków często nie kojarzą tego faktu z negatywnymi zjawiskami powodującymi rozwój grzybów i pleśni. Wymagania zawarte w obowiązujących przepisach technicznych (Warunki techniczne jakim powinny odpowiadać budynki

i ich usytuowanie) określają, ze w przypadku montażu okien szczelnych powinny być one obowiązkowo wyposażone w nawiewniki.

Należy jednakże podkreślić, że dotychczasowe działania termomodernizacyjne realizowane w budynkach mieszkalnych na terenie miasta nie zawsze prowadziły do pełnego wykorzystania istniejącego potencjału możliwych oszczędności energetycznych i oszczędności kosztów. Pomimo dużego zaawansowania prac termomodernizacyjnych, działania te charakteryzowały się niewystarczającą efektywnością.

Bardzo duże zastrzeżenia budzą stosowane grubości dodatkowej izolacji termicznej ścian. Wspólnoty i spółdzielnie ocieplały budynki niewystarczającą grubością materiału izolacyjnego, co uniemożliwia uzyskanie maksymalnie możliwych efektów energetycznych i ekonomicznych oraz prowadzi do niemożliwości spełnienia obowiązujących obecnie wymagań izolacyjności cieplnej (określonych w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie).

Zgodnie z obowiązującymi wymaganiami audytingu energetycznego (sformułowanymi w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego) dla budynków wybudowanych w okresie do 1985 r. wymagana grubość dodatkowej izolacji termicznej w przypadku zastosowania styropianu powinna wynosić 14 cm, zaś dla obiektów późniejszych (koniec lat 80-tych) w większości przypadków wystarczającą grubością termoizolacji jest 12 cm. Działania termomodernizacyjne na terenie budynków mieszkalnych realizowane więc były w sposób nieoptymalny, zaś większość obiektów powinna zostać poddana powtórnej termomodernizacji.

Bardzo istotną sprawą dla dalszych działań termomodernizacyjnych podejmowanych w przyszłości powinna więc być ich realizacja w oparciu audyt energetyczny.

Na terenie miasta znajduje się 3 budynki wielorodzinne, będące własnością TBS Sp. z o.o., które zostały wybudowane już w standardzie podwyższonej izolacyjności, także aktualnie władze gminy nie przewidują ich dalszej lub powtórnej termomodernizacji.

Na terenie miasta znajduje się około 110 budynków wielorodzinnych wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych, z których tylko 11 we wcześniejszych latach zostały poddane częściowej termomodernizacji, także w zakresie wymiany stolarki okiennej i drzwiowej.

W związku z powyższym wskazane jest objęcie pełna termomodernizacją jak największą ilość budynków wspólnot, ze szczególnym uwzględnieniem tych budynków, które mogłyby zostać podłączone do planowanej miejskiej sieci ciepłowniczej (m.s.c.).

Zakłada się, że w latach 2018÷2020 zostanie poddanych termomodernizacji 10 budynków mieszkalnych wspólnot mieszkaniowych, tj. przy ul. Pomorskiej 3,5,7,9,11,13, Ogrodowej 1, 2, 3 i Zielonej 1 o łącznej powierzchni około 7,5 tys. m².

Średnio, w zależności od wielkości budynku mieszkalnego w wyniku termomodernizacji zmniejszeniu ulegnie zużycie ciepła w ilości od 0,1 do 0,3 GJ/m², natomiast średnie nakłady na termomodernizację budynków mieszkalnych wynoszą około 1.500 – 3.500 zł na 1 GJ zaoszczędzonej energii w zależności od zakresu termomodernizacji oraz charakteru i rodzaju budynku, zaś koszt jednostkowy termomodernizacji przypadający na 1 m² powierzchni użytkowej wynosi 350÷500 zł/m².

Szacunkowe oszczędności z tytułu termomodernizacji obiektów w skali roku mogą wynosić około 1.500 GJ, co w efekcie w stosunku do roku 2015 (25.504 GJ) przyniesie wzrost efektywności energetycznej blisko 6%.

Termomodernizacji będą podlegały budynki, gdzie ciepło wytwarzane jest w źródłach węglowych.

Szacuje się, że termomodernizacja budynków wielorodzinnych zmniejszy emisję o 251 Mg CO2 do roku 2020.

Szacunkowe nakłady będą wynosiły około 3.375 tys. zł.

W mieście może być przeprowadzony także program termomodernizacji budynków jednorodzinnych biorąc przede wszystkim pod uwagę program przygotowany przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Zakłada się, że na terenie miasta może zostać poddanych termomodernizacji około 50 budynków jednorodzinnych o powierzchni ogólnej około 6,5 tys. m², opalanych głównie węglem kamiennym.

Realizacja programu może przynieść oszczędności w zużycie ciepła w ilości 2.340 GJ.

Szacunkowe nakłady na realizacje programu wyniosą około 3.25 mln zł, natomiast ograniczenie emisji wyniesie około 431 Mg CO2.

7.5 Programy poprawy efektywności energetycznej w sektorze obiektów