„Innovative Wirtschaft“
POIG 8.3 Projekty realizowane w poszczególnych województwach (ilościowo)
Lp. Województwo Liczba projektów %
1. Dolnośląskie 31 7,42
2. Kujawsko-Pomorskie 20 4,78
3. Lubelskie 22 5,26
4. Lubuskie 12 2,87
5. Łódzkie 13 3,11
6. Małopolskie 46 11,00
7. Mazowieckie 93 22,25
8. Opolskie 3 0,72
9. Podkarpackie 30 7,18
10. Podlaskie 12 2,87
11. Pomorskie 25 5,98
12. Śląskie 34 8,13
13. Świętokrzyskie 15 3,59
14. Warmińsko-Mazurskie 15 3,59
15. Wielkopolskie 26 6,22
16. Zachodniopomorskie 21 5,02
SUMA 418 100,00
Jak wynika z powyższej tabeli największy odsetek podpisanych umów odnotowano w przypadku województwa mazowieckiego (22,25%). Najmniejszy odsetek podpisanych umów odnotowano w województwie opolskim (0,72%).
W zakończonych projektach przeszkolono 1 165 osób. Natomiast na podstawie umów realizowanych (dane na koniec lipca 2013 r.) przewiduje się przeszkolenie 76 778 osób. Ponadto w ramach omawianego działania dofinansowanie dostępu do internetu uzyskały 1 064 gospodarstwa domowe zagrożone wykluczeniem cyfrowym. Docelowo w ramach realizowanych projektów dofinansowanie
do-stępu do internetu uzyska 49 398 gospodarstw domowych (dane na koniec lipca 2013 r.).
Konkursy ogłoszone w latach 2008 i 2009 r. nie cieszyły się dużym zain-teresowaniem samorządów. Dopiero wprowadzenie zmiany w postaci umożli-wienia finansowania działań koordynacyjnych, spowodowały znaczący wzrost zainteresowania aplikowaniem o środki unijne21.
Wnioski złożone w naborach w ramach działania 8.3 PO IG Nabór
ciągły 16.06.08 31.01.09
-Nabór I 2009 Nabór
II 2009 Nabór I 2010 Nabór
II 2010 Nabór I 2011 Nabór
II 2011 Nabór I 2012 Nabór
II 2012 Nabór I 2013 RAZEM
31 41 108 89 87 119 113 91 118 620 1417
Mając na względzie dalszą poprawę wdrażania działania 8.3 PO IG, In-stytucja Zarządzająca (Ministerstwo Rozwoju Regionalnego) dokonała na po-czątku 2012 r. analizy dotychczasowego systemu wdrażania, w celu identyfikacji barier oraz przedstawienia propozycji zmian. Wypracowane rekomendacje zo-stały poddane dyskusji z ekspertami zewnętrznymi. Ostatecznie podjęto decy-zje o wprowadzeniu następujących zmian, mających na celu uproszczenie zasad ubiegania się o środki unijne w ramach omawianego działania:
• rozszerzona została grupa beneficjentów ostatecznych o osoby z gru-py 50+ oraz dzieci i młodzież z bardzo dobrymi wynikami w nauce, spełniające kryterium dochodowe;
• samorządy uzyskały możliwość otrzymania wsparcie do 100% kosz-tów kwalifikowanych, co oznaczało zniesienie 15% wkład własnego;
• zniesiono obowiązek dołączania przez samorządy analizy finanso-wej z wyjątkiem sytuacji, gdy projekt obejmuje inwestycję w infra-strukturę telekomunikacyjną;
• złagodzono wymagania w zakresie doświadczenia wnioskodawcy;
• w okresie trwałości dopuszczono możliwość ponoszenia do 50%
kosztów za dostęp do internet przez beneficjenta końcowego.
Powyższe zmiany odpowiadały potrzebom samorządów i sprawiły, że działanie stało się dla nich bardziej atrakcyjne. Potwierdzeniem tej tezy jest
21 Zob. Ocena absorpcji środków w ramach działania 8.3 PO IG przeznaczonych na za-pewnienie szerokopasmowego dostępu do Internetu osobom zagrożonym wyklucze-niem cyfrowym. Raport końcowy, Stowarzyszenie Miasta w Internecie, Tarnów 2009, s. 20 i n.
fakt, iż w ostatnim konkursie ogłoszonym w pierwszym kwartale 2013 r. została złożona rekordowa ilość ponad 600 projektów na kwotę niemal 1,3 mld PLN.
Budowa społeczeństwa informacyjnego nie stanowi priorytetu dla jed-nostek samorządu terytorialnego, gdyż z reguły ważniejsze z punktu widzenia rozwoju lokalnego są duże projekty infrastrukturalne, związane z budową dróg i sieci kanalizacyjnej22. Z tego powodu samorządy najczęściej rezygnują z pro-jektów skierowanych do mniejszej grupy odbiorców np. osób wykluczonych cy-frowo23. Dlatego bardzo ważną zmianą ubyło zniesienie wkładu własnego w ra-mach działania 8.3 PO IG i włączenie w zakres wydatków kwalifikowalnych kosztów ubezpieczenia sprzętu komputerowego. W ten sposób zdjęto z samo-rządów istotne obciążenie finansowe oraz zwiększono bezpieczeństwo projek-tów. Samorządy coraz częściej podpisują umowy użyczenia z członkami gru-py docelowej, dzięki czemu zmniejszyło się prawdopodobieństwo sprzedania i zniszczenia sprzętu komputerowego przekazywanego osobom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym.
22 Zob. szerzej: Ocena stopnia przygotowania beneficjentów do absorpcji środków dostępnych w ramach działania 8.3 PO IG przeznaczonych na zapewnienie szeroko-pasmowego dostępu do Internetu osobom zagrożonym wykluczeniem cyfrowym wraz z określeniem potencjalnych barier we wdrażaniu ww. działania, Warszawa 2008, s.
3 i n.
23 Por. Ocena realizacji celu 6 PO IG Wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce w połowie okresu programowania. Raport końcowy, Warszawa 2010, s. 30 i n.
Jednak w dalszym ciągu barierę w aplikowaniu o te środki stanowi ko-nieczność zapewnienie trwałości projektu przez okres 5 lat24. Generuje to znacz-ne wydatki po stronie samorządów ale z uwagi na bezwzględnie obowiązujące przepisy rozporządzenia ogólnego, nie jest możliwe zwolnienie beneficjentów z tego obowiązku. Ponadto problemem we wdrażaniu omawianych projektów są kryteria wyboru grupy docelowej i decyzje dotyczące wyboru beneficjen-tów ostatecznych. Wśród mieszkańców, zakwalifikowanych przez samorządy do wsparcia, często znajdują się osoby, które są w stanie samodzielnie płacić za internet, czyli nie są faktycznie zagrożone wykluczeniem cyfrowym. Takie nieprawidłowości w zakresie rekrutacji grupy osób mającej zostać objętą wspar-ciem, minimalizuje współpraca samorządu lokalnego z gminnymi/miejskimi ośrodkami pomocy społecznej, szkołami, instytucjami opiekuńczo-wychowaw-czymi25. Dotarcie do końcowych beneficjentów może odbywać się też przy wy-korzystaniu różnorodnych kanałów informacji (ogłoszenie w urzędzie gminy, publiczne i niepubliczne instytucje lokalne, media lokalne, osobiste spotkania z grupami docelowymi).
Pierwsze efekty wdrażania projektów w ramach działania 8.3 PO IG są pozytywne. Duża część osób, które uzyskały dostęp do internetu dzięki wsparciu w ramach omawianego działania, korzysta z niego w celach nauki i poszukiwa-nia informacji. Ma to pozytywny wpływ na edukację dzieci w gospodarstwach domowych objętych wsparciem. Dzięki realizowanym projektom dziesiątki tysięcy rodzin otrzymają bezpłatny dostęp do internetu oraz możliwość roz-winięcia swoich kompetencji cyfrowych. Stanowi to znaczący wkład w budowę społeczeństwa informacyjnego w naszym kraju, gdyż zmniejsza problem wy-kluczenia cyfrowego. Dzięki realizacji działania 8.3 POIG, oprócz eliminacji czynników finansowych lub infrastrukturalnych związanych z wykluczeniem cyfrowym, dziesiątki tysięcy osób otrzymały pomoc edukacyjną niezbędną do przełamania pewnych barier mentalnych związanych z brakiem umiejętności, czy potrzeby korzystania z Internetu. Ponadto w ramach realizowanych projek-tów samorządy uzyskały możliwość prowadzenia tzw. działań koordynujących, wspierających walkę z wykluczeniem cyfrowym. Dzięki wyposażaniu w sprzęt komputerowy i utrzymanie dostępu do Internetu w jednostkach podległych sa-morządom (np. bibliotekach, domach kultury, świetlicach) każdy mieszkaniec uzyskał możliwość skorzystania z publicznego sprzętu zapewniającego dostęp do świata cyfrowego.
24 Zob. art. 57 rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. ustanawia-jące przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności (Dz. Urz. UE z 31.07.2006 r., L 210/25), dalej powoływane jako „rozporządzenie ogólne”.
25 Por. Ocena przebiegu procesu wdrażania projektów realizowanych w ramach działania 8.3 „Przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu – e-Inclusion” oraz 8.4
„Zapewnienie dostępu do internetu na etapie ostatniej mili” Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Raport końcowy, Poznań 2010, s. 45.
Zusammenfassung
Zusammenfassend ist festzustellen, dass die finanzielle Autonomie der Gemeinden ver-fassungsrechtlich gesichert ist. Ihre wichtigsten Einnahmequellen sind ihr Anteil an den Gemeinschaftsteuern, die Realsteuern sowie die Zuweisungen aus dem kommunalen Finan-zausgleich. Sie tragen Ausgaben v.a. für Personal, Soziales und Investitionen. Inzwischen wurde ihr Haushaltsrecht von der Kameralistik auf die Doppik umgestellt. Die Landkreise schließlich erheben im Unterschied zu den Gemeinden keine Steuern, müssen aber noch mehr Soziallasten tragen.
I. Wprowadzenie
S
amorząd gminny jako cel wymaga pieniędzy jako środków. Bez odpowiedniego finansowania samorząd gminny nie ma racji bytu.Dlatego też na wstępie zaprezentowany zostanie konstytucyjno-prawny i unijny kontekst finansowy funkcjonowania samorządu gminnego (II).
Następnie przedstawione zostaną dochody gmin (III) w zestawieniu z ich za-daniami (IV). W gminnym prawie budżetowym są one wzajemnie połączone (V). Na zakończenie wyjaśniona zostanie specyfika powiatów (VI) oraz nastąpi podsumowanie wyników rozważań(VII).
II. Tło konstytucyjnoprawne i unijne
Finanse gminne w Niemczech zagwarantowane są na trzech płaszczy-znach. Należą do nich Ustawa Zasadnicza, Konstytucje krajów związkowych oraz Europejska Karta Samorządu Lokalnego.