Samobójstwo, choroba, cierpienie, obcość, przypadkowość losu, depresja egzystencjalna są dominującymi figurami wyobraźni Chwina, ale fascynuje go także proces odbudowania się życia człowieka. Pisarz próbuje uchwycić tajemniczą siłę, która pozwala bohaterom, pomimo rozpaczy, na nowo zmie‑
rzyć się ze światem i stanąć po stronie życia. Taka siła tkwi w pięknie, które jest wytchnieniem od koszmaru świata. Piękno przejawia się w twórczości Chwina w pochyleniu nad szczegółem, w szacunku dla materialnej strony świata oraz drugiego człowieka, Innego. Świat staje się harmonijny dzięki estetyzacji przestrzeni i rytuałom codzienności, w których człowiek się za‑
korzenia, odnajdując bezpieczne miejsce. To właśnie w tym bardzo kruchym pięknie rodzi się ocalająca moc literatury.
Pisarstwo Chwina jest bardzo atrakcyjne dla czytelnika, gdyż stawia go w obliczu tajemnicy, braku jednoznacznych odpowiedzi na wiele egzysten‑
cjalnych pytań. Dzięki temu zmusza odbiorcę do głębokiej refleksji i zrewi‑
dowania utartych poglądów zarówno na problemy związane z kobiecością, jak i z samobójstwem, sensem życia i cierpienia, ze stosunkiem do innych, z wartością materialnej strony istnienia oraz codzienności. W tych przestrze‑
niach pisarz stara się znaleźć antidotum na lęk przed obojętnością świata i przypadkowością losu. I choć melancholijne powieści Chwina nie mają charakteru pocieszającego, to przebłyskuje z nich nadzieja, że istnieje jednak tajemnicza siła mogąca porządkować świat i czynić go pięknym jak oszlifo‑
wany kryształ ametystu.
Stefan Chwin
Prozaik, eseista, krytyk literacki, historyk literatury
Urodzony 11 kwietnia 1949 roku w Gdańsku. Syn Józefa i Aleksandry z Ce‑
lińskich. Mąż pisarki Krystyny Lars. Absolwent Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Gdyni -Orłowie (1968). W 1973 roku ukończył filologię pol‑
ską na Uniwersytecie Gdańskim, gdzie rozpoczął pracę naukową. Rozprawę
58 A. Legeżyńska: Czas Esther. „Polonistyka” 2000, nr 4, s. 245.
165
Wyobraźnia zaklęta w ametyście. O twórczości Stefana Chwina
doktorską zatytułowaną System romantyczny we współczesnej literaturze polskiej (na przykładzie twórczości Wacława Berenta, Bruno Schulza, Stanisława Ignace-go Witkiewicza, Tadeusza KonwickieIgnace-go, Tadeusza Nowaka) obronił w 1982 roku.
Jako krytyk literacki zadebiutował w 1981 roku, publikując wraz ze Stani‑
sławem Rośkiem szkice literackie Bez autorytetu. Jako pisarz zadebiutował w roku 1985, wydając pod pseudonimem Max Lars powieść -przygodową Ludzie ‑skorpiony. Przygody Joachima El Toro na wyspach archipe-lagu Sun Juan de la Cruz. W latach 80. wraz z Marią Janion, ze Stanisławem Rośkiem i Zbigniewem Majchrowskim należał do zespołu redakcyjnego serii wydawniczej Transgresje. Habilitację uzyskał w 1994 roku na podstawie roz‑
prawy Literatura i zdrada. Od Konrada Wallenroda do Małej Apokalipsy. Praca ta została wyróżniona nagrodą Ministra Edukacji Narodowej. W 1995 roku ukazała się powieść Hanemann, za którą pisarz został nagrodzony Paszportem
„Polityki”. Publikował na łamach takich pism, jak: „Borussia”, „Ex Libris”,
„Gazeta Świąteczna”, „Gazeta Wyborcza”, „Kwartalnik Artystyczny”, „Po‑
lityka”, „Przegląd Literacki”, „Przegląd Polityczny”, „Res Publica Nowa”,
„Rzeczpospolita”, „Twórczość”, „Tygodnik Powszechny”, „Tytuł”, „Wyspa”,
„Znak”. W latach 1997—2003 Chwin był jurorem Nagrody Literackiej Nike.
W 1995 roku należał do zespołu redakcyjnego „Kwartalnika Artystycznego”, a w latach 1998—2003 był członkiem rady redagującej czasopismo „Borussia”.
Jest członkiem Gdańskiego Towarzystwa Naukowego (od 1982), Stowarzysze‑
nia Pisarzy Polskich (od 1990), Polskiego PEN Clubu (od 1998) Rady Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk (od 2007). Za swoją pracę pisarską oraz naukową otrzymał wiele nagród, między innymi: Nagrodę Fundacji im.
Kościelskich (za Bez autorytetu, 1983), Nagrodę Literacką Miasta Gdańsk (za Krótką historię pewnego żartu, 1993), nagrodę Pro Libro Legendo (za Literaturę i zdradę, 1994), Nagrodę im. Ericha Brosta (1997), Nagrodę Polskiego PEN Clubu w dziedzinie prozy za całokształt twórczości (1997), Nagrodę Główną im. Andreasa Gryphiusa (1999), Nagrodę Fundacji Kultury (za Esther, 1999), Złoty Krzyż Zasługi (2002), Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
(2008), Nagrodę Marszałka Województwa Pomorskiego za całokształt twór‑
czości (2009), Nagrodę Literacką Gdynia (za Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni, 2011), Nagrodę Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury „Splendor Gedanensis” (za Miłosz. Interpretacje i świadectwa oraz Miłosz. Gdańsk i okolice.
Relacje. Dokumenty. Głosy, 2013), a także Nagrodę Naukową Miasta Gdańska im. Jana Heweliusza (2013). W 2013 roku otrzymał tytuł profesora zwyczajne‑
go nauk humanistycznych. Obecnie pracuje w Katedrze Historii Literatury na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Wspólnie z żoną Kry‑
styną prowadził wydawnictwo literackie Tytuł. O życiu i twórczości pisarza powstały dwa filmy dokumentalne: pierwszy, w reżyserii Tomasza Lengrena, pt. Ludzie i rzeczy — Stefan Chwin powstał w 1996 roku, kolejny pt. Stefan Chwin — Archeolog pamięci wyreżyserowała w 2000 roku Ewa Pytka.
Bibliografia
Powieści Stefana Chwina (z wybranymi głosami krytyki)
Ludzie ‑Skorpiony. Przygody Joachima El Toro na wyspach archipelagu Sun Juan de la Cruz. Bydgoszcz, Pomorskie Wydawnictwo Prasowe RWS „Prasa—
Książka—Ruch”, 1985 [podpisane jako Max Lars].
Człowiek ‑litera. Przygody Aleksandra Umwelta podczas akcji specjalnej w Górach Santa Cruz. Bydgoszcz, Pomorskie Wydawnictwo Prasowe RWS „Prasa
—Książka—Ruch”, 1989 [podpisane jako Max Lars].
Krótka historia pewnego żartu. Sceny z Europy Środkowowschodniej. Kraków, Ofi‑
cyna Literacka, 1991.
Recenzje: M. Adamiec: „Patrz — to dziecię uszło…”. „Ex Libris” 1991, nr 14; A. Bag- łajewski: Żart, historia i wieczne ogrody. „Odra” 1992, nr 7—8; Z. Chojnowski: Es-teta wśród rzeczy oglądanych w Gdańsku. „Borussia” 1992, nr 3—4; M. Cyranowicz:
Krótka krytyka pewnego tryptyku. „Kwartalnik Artystyczny” 1999, nr 4; A. Dobosz:
Granice literatury. „Kultura” 1993, nr 11; A. Dobosz: O wszystkim. Zapomniana histo-ria. „Tygodnik Powszechny” 1998, nr 51—52; J. Gondowicz: Epoka złapana za ogon.
„Gazeta Wyborcza” 1991, nr 223; T. Komendant: Sny na jawie. „Twórczość” 1992, nr 1; D. Kubacki: W co wierzy Chwin. „Opole” 1993, nr 1—2; Z. Mentzel: Nie na żarty. „Tygodnik Powszechny” 1999, nr 27; A. Niewiadomski: Krótka historia na czas przeprowadzki. „Kresy” 1992, nr 9—10; M. Nowak: Tekst świata, świat tekstu. „Gaze‑
ta Wyborcza” 1999, nr 129; M. Orski: Przy biurku. „Arkusz” 1993, nr 19; J. Pilch:
V.I.P. i literatura. „Tygodnik Powszechny” 1991, nr 38; H. Siewierski: „Na począt-ku nie było słowa”. „Kultura” 1993, nr 12; S. Sterna -Wachowiak: „Nautiliusem” (?) nad Europą Środkowowschodnią. „Tytuł” 1992, nr 2.
Inne teksty: M. Cuber: Łaźnia gdańska. Kobiety w „Krótkiej historii pewnego żartu”
Stefana Chwina. „FA -art” 2002, nr 2; A. Dobosz: O wszystkim. Zapomniana historia.
„Tygodnik Powszechny” 1998, nr 51—52; J. Golimowski: Kształtowanie się tożsamości narratora „Krótkiej historii pewnego żartu” Stefana Chwina. W: Literatura i/a tożsamość w XX wieku. Red. A. Gleń, I. Jokiel, M. Szladowski. Opole 2007; E. Nawrocka:
Uroda rzeczy i wariactwa Historii. „Tytuł” 1998, nr 1; M. Orski: Mitologia czasów stalinowskich. „Przegląd Powszechny” 1992 nr 6. (Przedruk w zmienionej wersji pt. Stefan Chwin. Mitologie czasów zniewolenia. W: Tegoż: A mury runęły. Książka o nowej literaturze. Wrocław 1995); S. Rosiek: I ja byłem w Arkadii Stefana Chwina…
„Tytuł” 1999, nr 4.
Hanemann. Gdańsk, Wydawnictwo Marabut, 1995.
Recenzje: W. Bonowicz: Z czułością przedrzeźniając świat (o nowej powieści Ste-fana Chwina). „Tygodnik Powszechny” 1995, nr 38; W. Borodziej: O wypędza-nych i wypędzaczach. „Ex Libris” 1995, nr 86; J. Bratkowski: Refleksja po lekturze.
167
Wyobraźnia zaklęta w ametyście. O twórczości Stefana Chwina
„Teatr” 1996, nr 3; A. Chojecki: Krótki moment w długiej historii. „Topos” 1996, nr 1;
A. Franaszek: Milczenie z wnętrza rozpaczy. (Zapiski na marginesach „Hanemanna”).
„NaGłos” 1996, nr 23; M. Gromadzińska: W stronę „Hanemanna”. „Życie i Myśl”
1996, nr 3; M. Kisiel: Lektura fotografii. „Tygiel Kultury” 1996, nr 6—7; J. Klejnoc‑
ki: Hymn na cześć życia. „Polityka” 2009, nr 5; J. Klejnocki: Pocztówki z Atlantydy.
„Ex Libris” 1995, nr 81; J. Klejnocki: Zagłada i zmartwychwstanie. „Polityka” 1995, nr 45; J. Kornhauser: Majka Kawczak i Hanemann. „Tygodnik Powszechny” 1995, nr 40; A. Koss: Gotyk i melancholia. „Kresy” 1996, nr 2; K. Koźniewski: Nasza mała ojczyzna. „Wiadomości Kulturalne” 1995, nr 44; A. Legeżyńska: Inny Niemiec, inny Gdańsk. „Polonistyka” 1996, nr 10; P. Machul: Wolne miasto Chwina. „Życie War‑
szawy” 1995, nr 338; W. Maciąg: Źródła wierności. „Dekada Literacka” 1996, nr 2;
D. Nowacki: Obok i ponad. „Twórczość” 1996, nr 2; T. Nyczek: Gdańsk przed i po.
„Gazeta Wyborcza” 1995, nr 232; M. Orski: W tonacji trenu. „Odra” 1996, nr 3;
A. Ostowicz: …tylko płakać będą na ziemi zostawione przez nas cienie… „Warsztaty Polonistyczne” 1996, nr 3; M. Pąkciński: Spokojne światło bytu. „Literatura” 1997, nr 1; P. Pietrych: Powieść o porcelanie. Inne spojrzenie na „Hanemanna” Stefana Chwina.
W: Literatura polska 1990—2000. T. 2. Red. T. Cieślak i K. Pietrych. Kraków 2002;
K. Pysiak: Z drugiej strony historii. „Nowe Książki” 1996, nr 1; R. Rychlicki: Martwe tropy. „Strony” 1996, nr 3—4; J. Stachowiak: Miasto i świat. „FA -art” 1995, nr 4;
M. Struczyński: Gdańsk jako scena. „Przegląd Tygodniowy” 1996, nr 5; L. Szaruga:
Odbudowanie przestrzeni. „Sycyna” 1995, nr 25; K. Uniłowski: Odpominanie. „Śląsk”
1995, nr 2; M. Wilczyński: Opowieść o dwóch miastach. „Czas Kultury” 1995, nr 4;
M. Zaleski: Elegia na obcość świata. „Res Publica Nowa” 1995, nr 10.
Inne teksty: A. Bagłajewski: O „Hanemannie” Stefana Chwina. W: W poszukiwaniu nowego kanonu. Interpretacje współczesnej prozy i dramatu. Red. A. Chomiuk. Goleszów 2003; E. Baniewicz: „Hanemann” i przyległości. „Twórczość” 2002, nr 5—6; P. Czapliń‑
ski: „Hanemann” Stefana Chwina, albo o kruchości istnienia. W: Lektury polonistyczne.
Literatura współczesna. T. 2. Red. R. Nycz. Kraków 1999. (Przedruk pt. O kruchości istnienia w: Tegoż: Wzniosłe tęsknoty. Nostalgie w prozie lat dziewięćdziesiątych. Kraków 2001); J. Grudzińska: „Hanemann” i „Weiser Dawidek” w przekładach. „Tytuł” 2001, nr 1—2; P. Huelle: Laudacja, czyli słowo pochwalne. „Tytuł” 1995, nr 3—4b; J. Jarzębski:
Hanemann i samobójcy. „Znak” 1995, nr 12. (Przedruk w: Tegoż: Apetyt na Przemianę.
Notatki o prozie współczesnej. Kraków 1997); R. Kwiecień: Współczesna korespondencja sztuk. Literatura a malarstwo. Na przykładzie „Hanemanna” Stefana Chwina. W: Sztuka i obraz sztuki. Obrazowanie wizualne a literatura i filozofia. Red. M. Kapustka, A. Po‑
chodaj. Wrocław 1999; A. Roter -Bourkane: „Nad łóżkiem pistolety i portret Haneman-na” — obecność pewnej sceny u Kraszewskiego i Chwina. „Prace Komisji Filologicznej Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk” 2006, t. 47; W. Schlott: W poszukiwa-niu tożsamości kulturalnej: Güntera Grassa „Wróżby kumaka” i Stefana Chwina „Ha-nemann”. „Slavia Occidentalis” 2001, t. 58; J. Termer: Jeszcze jeden „gdański tekst”.
„Hanemann” Stefana Chwina. W: Tegoż: Z przełomu wieków, czyli literatury dzień po-wszedni (1990—2008). Toruń 2009; H. Tumolska: „Hanemann” Stefana Chwina — tren na cześć umierającego miasta. W: Tejże: Mitologia Kresów Zachodnich w pamiętnikarstwie i beletrystyce polskiej (1945—2000). Szkice do dziejów kultury pogranicza. Toruń 2007.
Esther. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 1999.
Recenzje: A. Bagłajewski: Opowiem Wam o Esther. „Kresy” 2000, nr 1; P. Bratkow‑
ski: Historie niedzisiejsze. „Gazeta Wyborcza” 2000, nr 18; M. Cyranowicz: Marna
imitacja. „Życie” 2000, nr 23; T. Cytadelski: Zmysłowa nieobecność Esther. „Portret”
2000; nr 10; P. Czapliński: Opowieść, siostra pamięci. „Polityka” 2000, nr 6; E. Czer‑
wińska: Księga Estery według Chwina. „Zeszyty Literackie” 2000, nr 3; J. Drzewucki:
Rzecz o rzeczach. „Twórczość” 2000, nr 8; K. Dunin: Nowe Jeruzalem dla nowego miesz-czucha. „Res Publica Nowa” 2000, nr 9; M. Frątczak: „Esther” Chwina. „Przegląd Artystyczno -Literacki” 2000, nr 5; J. Jarzębski: Esther w mieszczańskiej Arkadii. „Ty‑
godnik Powszechny” 2000, nr 33; K. Jerzak: Coraz bledsze, coraz niklejsze, czyli nowa powieść Stefana Chwina. „Pogranicza” 2000, nr 3; P. Kłoczowski: Zobaczone, przeczy-tane. „Zeszyty Literackie” 2000, nr 2; A. Koczorowska: Słoneczny sens rzeczy. „Pro Arte” 2000, nr 13; A. Legeżyńska: Czas Esther. „Polonistyka” 2000, nr 4; P. Marecki:
Tamtego dnia?. „Ha!art” 2000, nr 1; M. Mizuro: Nietzsche od kuchni. „Odra” 2000, nr 1; D. Nowacki: Ładnie prze ‑pisane. „Nowe Książki” 2000, nr 3; W. Paźniewski:
Srebrna zalotka ciotki. „Przegląd Polityczny” 2000, nr 43; E. Sawicka: Piękna panna Simmel. „Rzecz o Książkach” 2000, nr 1; M. Sawiczewska -Lorkowska: Złośliwość przedmiotów martwych. „Topos” 2000, nr 2; K. Siba: Ludzkie rzeczy. „Śląsk” 2000, nr 6;
M. Staśkiewicz: Eteryczna podróż w przeszłość. „Res Publica Nowa” 2000, nr 4.
Inne teksty: J. Cembrowska: Esther w „Esther” Stefana Chwina. W: Krainy utracone i pozyskane. Problem w literaturach Europy Środkowej. Red. K. Krasuski. Katowice 2005; M. Cuber: Żydówka w butach z safianowej skórki. O „Esther” Stefana Chwina.
W: Proza polska XX wieku. Przeglądy i interpretacje. T. 1. Red. M. Kisiel, G. Marosz‑
czuk. Katowice 2005; J. Jesionowska: Funkcje nazewnictwa w powieści „Esther” Ste-fana Chwina. „Rozprawy Komisji Językowej. Wrocławskie Towarzystwo Naukowe”
2008, t. 35; J. Lehun: Konstrukcja narratora w „Esther” Stefana Chwina jako sposób przywoływania dawności. „Kwartalnik Opolski” 2008, nr 1; M. Medecka: Dziewięt-nastowieczny romans w formule narracji seryjnej. „Esther” Stefana Chwina. W: Tejże:
Apokryf rodzinny jako odmiana dwudziestowiecznej powieści historycznej. Lublin 2007;
M. Medecka: Ulotna trwałość rzeczy. O „Esther” Stefana Chwina. W: W poszukiwaniu nowego kanonu. Interpretacje współczesnej prozy i dramatu. Red. A. Chomiuk. Gole‑
szów 2003; A. Nęcka: Gdy Bóg umiera (w najnowszej prozie polskiej). „FA -art” 2003, nr 1—2. (Przedruk w: Tejże: Co ważne i ważniejsze. Notatki o prozie polskiej XXI wieku.
Mikołów 2012); K. Uniłowski: Konstruowanie pamięci. Wokół nowych książek Jerzego Limona i Stefana Chwina. „FA -art” 2000, nr 1—2. (Przedruk pt. Konstruowanie pamięci w: Tegoż: Koloniści i koczownicy. O najnowszej prozie i krytyce literackiej. Kraków 2002).
Złoty pelikan. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2002.
Recenzje: J. Cembrowska: Pisane złotym pelikanem. „Świat i Słowo” 2003, nr 1;
M. Cuber: Zbrodnia i kara. „Opcje” 2003, nr 1; A. Franaszek: Ziarno bez rdzy. „Tygo‑
dnik Powszechny” 2003, nr 4; M. Jentys: Stefana Chwina rzecz o ekspiacji. W: Tejże:
Nić Ariadny. Z notatnika recenzentki. Toruń 2005; J. Kandziora: Uciekinier z krainy Auchan. „Arkusz” 2003, nr 4; J. Klejnocki: Ostatnia taka powieść. „Borussia” 2003, nr 29; P. Łyżbicka: Apetyt na życie. „Polonistyka” 2003, nr 10; M. Mikołajczak: W za-wieszeniu. „Kwartalnik Artystyczny” 2004, nr 2; D. Nowacki: Św. Aleksy z Gdańska.
„Nowe Książki” 2003, nr 4; A. Nowaczewski: Złoty pelikan. „Topos” 2003, nr 4—5;
E. Sawicka: Przypowieść o spadaniu w dół. „Rzeczpospolita” 2003, nr 3; M. Zaleski:
Pozłacany pelikan. „Res Publica Nowa” 2003, nr 3.
Inne teksty: S. Kuś: Terapeutyczny wymiar Innego w „Złotym pelikanie” Stefana Chwina. „Świat i Słowo” 2008, nr 2; L. Szaruga: Stan rzeczy. „Borussia” 2005, nr 36;
169
Wyobraźnia zaklęta w ametyście. O twórczości Stefana Chwina
S. Wieruszewska: „Złoty pelikan” — kondycja moralna współczesnego mężczyzny. Roz-ważania na temat kreacji mężczyzny w twórczości Stefana Chwina. „Studia i Materiały Polonistyczne” 2009, t. 9.
Żona prezydenta. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2005.
Recenzje: M. Cuber: Apelacja — sequel. „Twórczość” 2005, nr 12; K. Masłoń: Utra-cona cześć Anny Kosack. „Rzeczpospolita” 2005, nr 153; D. Nowacki: Świat zwa-riował!. „Gazeta Wyborcza” 2005, nr 148; A. Nowaczewski: Romantyzm dla mas.
„Topos” 2006, nr 1—2.
Dolina Radości. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2006.
Recenzje: A. Adamczyk: Panie szofer, gazu! — bracia strzelają do braci!. „Czas Kul‑
tury” 2008, nr 3; J.Z. Brudnicki: Walka na miny. „Trybuna” 2007, nr 162; J. Cem‑
browska: Literatura! I coś jeszcze. „Opcje” 2007, nr 1; M. Cuber: Eryk Wieczny Tułacz.
„Nowe Książki” 2007, nr 1; B. Darska: Czytanki z historii. „Kresy” 2007, nr 1—2;
P. Gulda: Ukryć się za makijażem. „Gazeta Wyborcza” 2006, nr 256; S. Iwasiów: Pan życia i śmierci. „Pogranicza” 2007, nr 3; T. Mizerkiewicz: Apokryf o modernistycznej radości. „FA -art” 2006, nr 4; D. Nowacki: Ryzykowna gra. „Gazeta Wyborcza” 2006, nr 255; T. Nyczek: Rzeźbiarz twarzy. „Przekrój” 2006, nr 45; E. Sawicka: Skromny pracownik piękna. „Rzeczpospolita” 2006, nr 281; A. Skrendo: Dolina smutku. -art” 2006, nr 4; J. Zalesiński: Gnostyk z sielską duszą. „Przegląd Polityczny” 2007, nr 81.
Inne teksty: R. Jochymek: Gry z totalitaryzmem Innego, „skromnego pracownika piękna”. „Dolina Radości” Stefana Chwina. „Świat i Słowo” 2008, nr 2; K. Uniłowski:
Mit powieści mieszczańskiej (2). „Dekada Literacka” 2007, nr 4.
Panna Ferbelin. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2011.
Recenzje: A. Franaszek: W cieniu krzyża. „Tygodnik Powszechny” 2011, nr 17;
A. Grodecka: Gdańska wersja biblijnej historii. „Przegląd Powszechny” 2011, nr 11;
P. Małochleb: Kafka w Gdańsku. „Odra” 2012, nr 6; A. Morawiec: Secundus adven-tus. „Nowe Książki” 2011, nr 5; A. Nasiłowska: Panna F. „Kwartalnik Artystycz‑
ny” 2011, nr 2; D. Nowacki: Gdańskie lata Jezusa. „Gazeta Wyborcza” 2011, nr 48;
J. Petrowicz: Panna Ferbelin to ja?. „Pogranicza” 2011, nr 5; J. Sobolewska: Mistrz i Maria. „Polityka” 2011, nr 10; J. Zalesiński: Nowa gdańska powieść Stefana Chwina
— „Panna Ferbelin”. http://www.dziennikbaltycki.pl/artykul/342927,nowa -gdanska - powiesc -stefana -chwina -panna -ferbelin,id,t.html?cookie=1 (dostęp: 20.08.2014).
Inne opracowania
A. Bagłajewski: Gdańskie miejsca. „Kresy” 1995, nr 21; A. Bagłajewski: „Fanatyk” detalu i miejsca? Kilka uwag interpretacyjnych o prozie Stefana Chwina. „FA -art” 1997, nr 4. (Prze‑
druk z podtytułem O wczesnej prozie Stefana Chwina w: Tegoż: Mapy dwudziestolecia 1989—2009. Linie ciągłości. Lublin 2012); B. Bossak -Herbst: Gdańsk w powieściach Pawła Huellego i Stefana Chwina — próba rekonstrukcji. „Konteksty” 2008, nr 3—4; W. Browar‑
ny: Mieszczańska ikonosfera w powieściach Stefana. Chwina, Pawła Huellego i Olgi Tokar-czuk. W: Polska proza i poezja po 1989 roku wobec tradycji. Red. A. Główczewski. Toruń 2007. (Przedruk pt. Powieść z mieszczańskimi tradycjami. („E.E.” O. Tokarczuk, „Esther”
S. Chwina, „Castorp” P. Huellego). W: Tegoż: Fikcja i wspólnota. Szkice o tożsamości w li-teraturze współczesnej. Wrocław 2008); A. Bzymek: Tożsamość lokalna i literatura. Tera-peutyczne funkcje prozy Stefana Chwina i Pawła Huelle. „Kultura i Edukacja” 2010, nr 3;
J. Cembrowska: Mędrzec kontra fabulator. Przypadek Stefana Chwina. „FA -art” 2009, nr 3;
M. Cemerys: Autokreacja literacka w twórczości Stefana Chwina. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2006, nr 6; B. Darska: Zmysłowa nieobecność. Mit kobiety utraconej i straceńczej w powieściach Stefana Chwina „Hanemann”
i „Esther”. „Media, Kultura, Komunikacja Społeczna” 2007—2008, nr 3—4; D. Dobro‑
wolska: Literatura i zdrada. Od „Konrada Wallenroda” do „Małej Apokalipsy” — Stefan Chwin. „Pamiętnik Literacki” 1995, z. 4; A. Franaszek: Kamień i wino. Wokół pisarstwa Stefana Chwina. „Twórczość” 2000, nr 12. (Przedruk w: Tegoż: Przepustka z piekła. 44 szki-ce o literaturze i przygodach duszy. Kraków 2010); J. Jarzębski: Fantastyka i pesymizm.
W: Ćwiczenia z rozpaczy. Pesymizm w prozie polskiej po 1985 roku. Red. J. Jarzębski, J. Momro. Kraków 2011; R. Jochymek: Autokreacja Stefana Chwina w jego „Kartkach z dziennika”. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolittera‑
ria” 2006, nr 6; R. Jochymek: „Miasta się przemieszały” — synkretyczność kultur a poczu-cie wyobcowania bohaterów powieści Stefana Chwina. „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2008, nr 8; E. Konończuk: Mapa w interdyscy-plinarnym dialogu geografii, historii i literatury. „Teksty Drugie” 2011, nr 5; T. Krajew‑
ski: Obroty rzeczy Białoszewskiego i Chwina. „Polonistyka” 2003, nr 5; K. Lars: Gdańsk według Stefana Chwina. Gdańsk 2008; J. Madejski: Man of letters. O pisarstwie akademic-kim S. Chwina. „Kwartalnik Artystyczny” 2010, nr 3; N. Mikołajczyk -Wojciechowska:
Symfonia rzeczy. Funkcje opisu przedmiotów w prozie Stefana Chwina. „Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Literackie” 2007, nr 47; A. Okulus: Ja autobiograficzne jako podmiot dialogiczny „Kartki z dziennika” Stefana Chwina — „odkrywanie innego”. „Kwartalnik Opolski” 2009, nr 1; A. Szóstak: Dzieciństwo w perspektywie pytań o sens istnienia w prozie Juliana Kornhausera („Dom, sen i gry dziecięce”), Kazimierza Orłosia („Niebieski szklarz”) i Stefana Chwina („Krótka historia pewnego żartu”). W: Tejże: Między mitem a rzeczywisto-ścią. Zielona Góra 2012; J. Szydłowska: Obcowanie z tajemnicą. Topos Gdańska w prozie Stefana Chwina i Pawła Huellego jako literacki dyskurs z przeszłością i twórcza refleksja nad przyszłością. W: Literackie strategie lat dziewięćdziesiątych. Przełomy, kontynuacje, powroty.
Red. L. Hull, A. Staniszewski. Olsztyn 2002; A. Tippner: Ślady przeszłości. Opowiadanie i fotografia jako media pamięci u Stefana Chwina i Pawła Huellego. „Poznańskie Studia Polonistyczne. „Seria Literacka” 2006, t. 13; B. Tyszkiewicz: Chwin Stefan. W: Polscy pisarze i badacze literatury przełomu XX i XXI wieku. Słownik biobibliograficzny. T. 1. Red.
A. Szałagan. Warszawa 2011; A. Ubertowska: Literatura i miasto. Gdańsk w twórczości Pawła Huelle i Stefana Chwina. „Przegląd Polityczny” 1997, nr 33—34; Z. -Lipke: Czytane na nowo. Polska proza XX wieku a współczesne orientacje w badaniach literackich. Red. M. Dąbrowski i H. Gosk. Izabelin 2004; P. Wojtowicz -Maryjka: Co widzi wędrowiec przed morzem mgieł? Malarstwo Caspara Davida Friedricha w twórczości Stefana Chwina. „Świat Tekstów. Rocznik Słupski” 2014, nr 12; M. Wolny: Chybotliwa tożsamość miejsc. „Polityka” 2000, nr 10; C. Zalewski: Aspekty przemocy w literaturze
171
Wyobraźnia zaklęta w ametyście. O twórczości Stefana Chwina
najnowszej. W: Ćwiczenia z rozpaczy. Pesymizm w prozie polskiej po 1985 roku. Red. J. Ja‑
rzębski, J. Momro. Kraków 2011.
Inne książki Stefana Chwina
Wspólna kąpiel. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2001 (współautorstwo z Krystyną Lars).
Kartki z dziennika. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2004.
Dziennik dla dorosłych. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2008.
Samobójstwo jako doświadczenie wyobraźni. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2010.
Samobójstwo i „grzech istnienia”. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2013.
Prace historycznoliterackie
Bez autorytetu. Gdańsk, Wydawnictwo „Morskie”, 1981 (współautorstwo ze Stanisła‑
wem Rośkiem).
Dzieci. T. 2. Red. M. Janion i S. Chwin. Gdańsk, Wydawnictwo Morskie, 1988.
Romantyczna przestrzeń wyobraźni. Bydgoszcz, Wydawnictwo Pomorze, 1989.
A. Mickiewicz: Konrad Wallenrod. Oprac. S. Chwin. [BN I, nr 72]. Wrocław 1991.
Literatura i zdrada. Od „Konrada Wallenroda” do „Małej Apokalipsy”. Kraków, Oficyna Literacka, 1993.
Miłosz. Interpretacje i świadectwa. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2012.
Miłosz. Gdańsk i okolice. Relacje. Dokumenty. Głosy. Gdańsk, Wydawnictwo Tytuł, 2012 (współautorstwo z Krystyną Chwin).