Dennis wskazał na jedno ważne stwierdzenie, że nieza-leżnie od zastosowanego leczenia u większości kobiet ból brodawek sutkowych zmniejszył się do łagodnych pozio-mów po około siedmiu do dziesięciu dniach po porodzie.
Ważne w tej sytuacji jest wdrożenie odpowiedniej strategii postępowania, poinformowanie kobiet o przemijającym charakterze bólu, w celu kontynuowania karmienia piersią [8]. Niezbędne są także działania chroniące przed uszko-dzeniem: nauka odpowiedniego chwytania przez dziecko brodawki sutkowej, stymulowanie ssania i korekta właści-wej pozycji dziecka [9]. Ból brodawek sutkowych jest jed-nym z najczęstszych powodów, które zmuszają kobiety do przerywania karmienia naturalnego [22]. Doniesienia na-ukowe wskazują, że odczuwanie bólu może powodować psychiczny niepokój, zakłócać ogólne funkcjonowanie, obniżać nastrój, sen i więź między matką a dzieckiem [10, 11, 12]. Pogorszenie samopoczucia kobiet w naszym bada-niu było efektem występujących problemów laktacyjnych.
Według innych badaczy problemy w karmieniu natural-nym, szczególne ból, mogą prowadzić do wystąpienia depresji poporodowej [13, 14] oraz powodować wczesną suplementację mlekiem modyfi kowanym już podczas
po-Wsparcie społeczne podczas karmienia piersią
427
bytu w szpitalu [23]. Liczne przyczyny występowania bólu podczas karmienia świadczą o potrzebie właściwej diagnozy przyczyn bólu, oceny skuteczności mechanizmu karmienia naturalnego, obserwacji i modyfi kacji działań pielęgniarskich.
Kolejnym analizowanym czynnikiem, który odgrywa znaczącą rolę w karmieniu naturalnym, satysfakcji z macie-rzyństwa i profi laktyce depresji poporodowej jest kontakt matki z dzieckiem [24]. Za optymalny uznało kontakt, któ-ry powinien być zainicjowany bezpośrednio po porodzie i trwać nieprzerwalnie przynajmniej przez jedną godzinę, do pierwszego udanego karmienia [5, 6]. W toku prze-prowadzonej analizy stwierdzono, że długi kontakt „skóra do skóry” warunkował długie karmienie piersią. Podob-ne spostrzeżenia zaobserwowali inni badacze [4, 25, 26].
W naszej próbie 64% kobiet karmiło naturalnie powyżej pól roku. Wynik nie jest zadawalający i może być związany z tym, że tylko 69 % noworodków było kangurowanych przez dwie godziny.
Według doniesień naukowych wsparcie społecz-ne uzyskaspołecz-ne od bliskich osób odgrywało znaczącą rolę w kontynuowaniu karmienia naturalnego [15]. W naszym badaniu wsparcie społeczne od bliskich osób różnicowa-ło problemy w karmieniu piersią (powikłania związane z karmieniem, ulewanie noworodka). Pojawiające się trud-ności mogą być związane z niewystarczającym poziomem wiedzy dotyczącej karmienia piersią, stąd nieumiejętność udzielania wsparcia przez osoby bliskie. Brak wsparcia spo-łecznego od personelu medycznego był związany z pro-blemami w karmieniu naturalnym. Działania praktyczne i edukacyjne podejmowane przez personel medyczny w sytuacji narodzin dziecka wydają się kluczowe w za-początkowaniu i kontynuowaniu karmienia naturalnego, mogą zapobiec wystąpieniu wielu problemów.
Wnioski
Przeprowadzone badanie wskazuje na potrzebę podję-cia działań promujących karmienie naturalne obejmujące pracowników medycznych i wszystkie osoby w okresie prokreacji. Zaobserwowane liczne problemy w przebiegu karmienia naturalnego prowadzące do zaprzestania kar-mienia pokarmem kobiecym przed zalecanym okresem.
Działania powinny być skierowane do wszystkich kobiet, a także ukierunkowane na matki, które są narażone na wy-sokie ryzyko wczesnego zaprzestania karmienia. Szczegól-ną opieką należy otoczyć kobiety w pierwszych godzinach i tygodniu po narodzinach dziecka, co pozwoli zapobiec uszkodzeniu brodawek sutkowych, bólu i w konsekwencji zaprzestaniu karmienia. Konieczna jest zmiana i wdrożenie procedur szpitalnych w celu zwiększenia odsetka karmią-cych naturalnie.
Oświadczenia
Oświadczenie dotyczące konfliktu interesów Autorzy deklarują brak konfl iktu interesów.
Źródła finansowania
Autorzy deklarują brak źródeł fi nansowania.
Piśmiennictwo
Lagercrantz H, Slotkin TA. The ”stress” of being born. Sci Am 1.
1986;254:100–7.
Porter RH, Winberg J. Unique salience of maternal bre-2.
ast odors for newborn infants. Neurosci Biobehav Rev 1999;23:439–49.
Thukral A, Sankar MJ, Agarwal R, Gupta N, Deorari AK, Paul 3.
VK. Early skin-to-skin contact and breast-feeding behavior in term neonates: A randomized controlled trial. Neonatology 2012;102:114–9.
Srivastava S, Gupta A, Bhatnagar A, Dutta S. Effect of very 4.
early skin to skin contact on success at breastfeeding and preventing early hypothermia in neonates. Indian J Public He-alth 2014;58:22-26. DOI:10.4103/0019-557X.128160.
Gómez Papí A, Baiges Nogués MT, Batiste Fernández MT, 5.
Marca Gutiérrez MM, Nieto Jurado A, Closa Monasterolo R.
Kangaroo method in delivery room for full-term babies. An Esp Pediatr. 1998; 48(6):631–3.
Bramson L, Lee JW, Moore E, Montgomery S, Neish C, Bahj-6.
ri K, Melcher CL. Effect of early skin-to-skin mother-infant contact during the fi rst 3 hours following birth on exclusive breastfeeding during the maternity hospital stay. J Hum Lact.
2010; 26(2):130–7.
Widstrom AM, Lilja G, Aaltomaa-Michalias P, Dahllof A, Lin-7.
tula M, Nissen E. Newborn behaviour to locate the breast when skin-to-skin: a possible method for enabling early self-regulation. Acta Paediatrica. 2011; 100:79–85.
Dennis CL, Jackson K, Watson J. Interventions for tre-8.
ating painful nipples among breastfeeding women. Co-chrane Database Syst Rev. 2014; 15; (12): CD007366.
DOI: 10.1002/14651858.CD007366.pub2.
Kent JC, Ashton E, Hardwick CM, Rowan MK, Chia ES, Fairc-9.
lough KA, Menon LL, Scott C, Mather-McCaw G, Navarro K1, Geddes DT. Nipple Pain in Breastfeeding Mothers: Incidence, Causes and Treatments. Int J Environ Res Public Health. 2015, 29;12(10):12247-63. DOI: 10.3390/ijerph121012247.
McClellan HL, Hepworth AR, Garbin CP, Rowan MK, De-10.
acon J, Hartmann PE, Geddes DT. Nipple pain during bre-astfeeding with or without visible trauma. J. Hum. Lact.
2012;28:511–521. DOI: 10.1177/0890334412444464 DOI:10.1177/0890334412444464.
Amir L.H, Dennerstein L., Garland SM, Fisher J, Farish 11.
SJ. Psychological aspects of nipple pain in lactating wo-men. J. Psychosom. Obstet. Gynaecol. 1996;17:53–58.
DOI: 10.3109/01674829609025664.
Amir LH, Forster DA, Lumley J, McLachlan H. A descriptive 12.
study of mastitis in Australian breastfeeding women: inci-dence and determinants. BMC Public Health. 2007, 25;7:62.
DOI:10.1186/1471-2458-7-62.
Watkins S, Meltzer-Brody S, Zolnoun D, Stuebe A. Ear-13.
ly breastfeeding experiences and postpartum depres-sion. Obstet Gynecol. 2011;118(2 Pt 1):214-21. DOI:10.1097/
AOG.0b013e3182260a2d.
Annagür A, Annagür BB, Şahin A, Örs R, Kara F. Is maternal 14.
depressive symptomatology effective on success of exclusive breastfeeding during postpartum 6 weeks? Breastfeed Med.
2013;8(1):53-7. DOI:10.1089/bfm.2012.0036.
428
Ogbo FA, Eastwood J, Page A, Arora A, McKenzie A, Jalalu-15.
din B, Tennant E, Miller E, Kohlhoff J, Noble J, Chaves K, Jo-nes JM, Smoleniec J, Chay P, Smith B, Oei JL, Short K, Collie L, Kemp L, Raman S, Woolfenden S, Clark T, Blight V, Eapen V; Early Years Research Group. Prevalence and determinants of cessation of exclusive breastfeeding in the early postnatal period in Sydney, Australia. Int Breastfeed J. 2017 Apr 8;12:16.
DOI: 10.1186/s13006-017-0110-4.
Żukowska-Rubik M. Dokarmianie dzieci karmionych piersią – 16.
kiedy, czym i jak? Stand Med Pediatr. 2013;11:189–199.
Bączek G, Golubińska H, Dmoch-Gajzlerska E. Wybrane pro-17.
blemy okresu połogowego – rola położnej środowiskowo-ro-dzinnej. Przegląd Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego i Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, 2012,2,200–212.
Gebuza G, Jaworska K, Kaźmierczak M, Mieczkowska M, 18.
Gierszewska M. Najczęściej występujące problemy laktacyjne w okresie poporodowym. Pol Przegl Nauk Zdr 2016, 2;148–155.
Gebuza G, Jaworska K, Mieczkowska E, Gierszewska M, Kaź-19.
mierczak M. Karmienie piersią po porodzie fi zjologicznym i cięciu cesarskim. Ped Pol 2015; 90, 5: 384–390.
Mohrbacher N, Stock J. The Breastfeeding Answer Book. La 20.
Leche League International Book 2003.
Buck ML, Amir LH, Cullinane M, Donath SM, the CASTLE Stu-21.
dy Team. Nipple Pain, Damage, and Vasospasm in the First 8 Weeks Postpartum. Breastfeed Med. 2014, 1; 9(2): 56–62.
doi.org/10.1089/bfm.2013.0106.
Morland-Schultz K, Hill PD. Prevention of and therapies for nip-22.
ple pain: a systematic review. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs.
2005;34(4):428-37. DOI: 10.1177/0884217505276056.
Forster DA, McLachlan HL, Lumley J. Factors associa-23.
ted with breastfeeding at six months postpartum in a gro-up of Australian women. Int Breastfeed J. 2006 12;1:18.
DOI: 10.1186/1746-4358-1-18.
Lessing-Pernak J. Przebieg porodu i kontaktu „skóra do skó-24.
ry” (STS) matki z dzieckiem a objawy depresji poporodowej.
GinPolMedProject 2011, 22,37–49.
Sharma A. Effi cacy of early skin-to-skin contact on the rate 25.
of exclusive breastfeeding in term neonates: a randomized controlled trial. Afr Health Sci 2016,;16(3):790–797.
Moore ER, Anderson GC, Bergman N, Dowswell T. Ear-26.
ly skin-to-skin contact for mothers and their healthy new-born infants. Cochrane Database Syst Rev. 2012 May 16;(5):CD003519. DOI: 10.1002/14651858.CD003519.pub3.
Zaakceptowano do edycji: 26.11.18 Zaakceptowano do publikacji: 28.12.18
Adres do korespondencji:
Grażyna Gebuza
Pracownia Podstaw Opieki Położniczej Collegium Medicum w Bydgoszczy ul. Łukasiewicza 1
85-821 Bydgoszcz tel.: (52) 585-59-04 tel.: +48 796061139
e-mail: grazyna.gebuza@cm.umk.pl
Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 4 (57) 2018
429
PRA CA OR YGINALNA
© Copyright by Poznan University of Medical Sciences, Poland