Ocena ta zawiera dane o 25 państwach członkowskich UE, ale najbardziej szczegółowe dane dotyczą UE-15. Ocena, czy państwo członkowskie jest na dobrej drodze do osiągnięcia swoich celów opiera się głównie na analizie uzgodnionych już krajowych polityk i środków na poziomie UE. Uaktualnione przewidywania zostały udostępnione przez 18 państw członkowskich. Informacje na temat stosowania mechanizmów elastycznych zawartych w Protokole z Kioto były dostępne dla 19 państw członkowskich (Węgry, Polska, Łotwa i Litwa nie dostarczyły żadnych informacji). W tym roku po raz pierwszy uwzględniono działania dotyczące LULUCF (gospodarki gruntami i zmian w niej zachodzących oraz leśnictwa –
„biotopy obniżające zawartość dwutlenku węgla”) wymienione w art. 3.3. i 3.4 Protokołu z Kioto, co znalazło się w raportach 14 państw członkowskich. Raportowanie wykorzystywania biotopów obniżających zawartość dwutlenku węgla zostało znacznie poprawione, częściowo z powodu obowiązków raportowania w związku z Ramową Konwencją Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (UNFCCC) w 2006 r.
3.1. Przewidywania dla poszczególnych państw członkowskich 3.1.1. UE-25
Przewiduje się, że do 2010 r. całkowite emisje GHG UE-25 zmniejszą się o około 4,9%
poniżej poziomów roku bazowego. Przewidywanie to oparte jest na własnych szacunkach państw członkowskich, przy uwzględnieniu wszystkich istniejących krajowych polityk i środków. Przewidywany spadek wynosi 8,1% przy dodatkowych politykach i rozpatrywanych środkach krajowych oraz 10,8%, jeśli uwzględnić mechanizmy Protokołu z Kioto i biotopy obniżające zawartość dwutlenku węgla. Oczekuje się, że jeśli nie zostaną wdrożone dodatkowe polityki i środki, emisje między 2004 a 2010 r. wzrosną.
Rysunek 4: Dystans do celów wytyczonych w Protokole z Kioto, pokazujący względną rozbieżność (nadwyżkę lub niedobór) między przewidywaniami dla 2010 r. i odpowiednimi celami na 2010 r., przy założeniu stosowania „istniejących” i
„dodatkowych” krajowych polityk i środków, w tym mechanizmów z Kioto i biotopów obniżających zawartość dwutlenku węgla.
-14,9
Punkty procentow e pow yżej (-) lub poniżej (+) odpow iednich docelow ych poziomów emisji
P r zy i st ni ej ących śr odkach kr aj owych
P r zy dodat kowych śr odkach kr aj owych
Przy wszystkich środkach i mechanizmach z Kioto
P r zy wszyst ki ch śr odkach, mechani zmach z K i ot o i bi ot opach obni żaj ących zawar t ość dwut l enku węgl a
3.1.2. UE-15
Sumaryczne przewidywania oparte na istniejących politykach i środkach pokazują, że emisje GHG krajów UE-15 będą w 2010 r. zaledwie 0,6% poniżej poziomów roku bazowego (7,4%
dystansu do celu według Protokołu z Kioto). Dodatkowymi rozpatrywanymi środkami, przedstawianymi w raportach państw członkowskich, są środki promujące produkcję energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, łączne wytwarzanie energii elektrycznej i ciepła oraz oszczędne zużywanie energii. Te dodatkowe środki krajowe mogą zmniejszyć rozbieżność o 4,0% do 3,4%. Redukcje emisji dzięki zastosowaniu środków krajowych nie wystarczą jednak do osiągnięcia celu wyznaczonego w Protokole z Kioto. Oczekuje się, że zastosowanie mechanizmów wymienionych w Protokole z Kioto zapewni redukcję emisji o kolejne 2,6%.
Całkowite usuwanie w UE-15 dzięki działaniom wymienionym w artykule 3.3 i 3.4 szacuje
się na około 32,6 milionów ton równoważników CO2 na rok, co odpowiada dodatkowej redukcji o 0,8%. Przy uwzględnieniu wszystkich środków przewiduje się, że kraje UE-15 zmniejszą swoją emisję o 8,0% i osiągną cel wyznaczony w Protokole z Kioto.
3.1.3. UE-10
Łączne emisje wszystkich nowych państw członkowskich (bez Cypru i Malty, dla których brak danych) zgodnie z przewidywaniami mają po 2004 r. wzrosnąć, ale mimo to do 2010 r.
mają wynieść 12% poniżej poziomu z 1990 r. Tylko Czechy i Estonia przewidują zmniejszenie emisji między 2004 a 2010 r. Na Węgrzech i w Polsce emisje GHG w 2010 r.
mają, jak się przewiduje, istotnie przewyższać poziomy emisji w 2004 r. Przedstawione tu przewidywania dla nowych państw członkowskich są o 2% niższe od przewidywań w zeszłorocznych raportach.
Wszystkie kraje wprowadziły polityki i środki służące zmniejszeniu emisji GHG, a sześć krajów określiło dodatkowe polityki i środki. Słowenia jest jedynym krajem spośród UE-8, który zamierza zastosować mechanizmy z Kioto jako kraj inwestujący, ale nie podjęła jeszcze decyzji co do ich wkładu w osiąganie celów wyznaczonych w Protokole z Kioto. Przy istniejących i dodatkowych środkach, jak również przy przewidzianych w art. 3.3 i 3.4 działaniach wprowadzonych przez Słowenię, oczekuje się, że w 2010 r. kraje UE-10 przekroczą wyznaczony zakres redukcji łącznie o 163 miliony ton równoważnika CO2, co odpowiada zmniejszeniu emisji o 16%.
3.1.4. Kraje przystępujące i kandydujące do Unii
Wielkość emisji na głowę mieszkańca między 1990 a 2004 r. znacznie się zmniejszyła w Bułgarii i Rumunii i tylko nieznacznie w Turcji i Chorwacji. Przy 4,2 tonach rocznie emisja na głowę mieszkańca w Turcji wynosi mniej niż połowę średniej emisji na głowę mieszkańca UE-25. We wszystkich krajach zmniejszył się także poziom emisji na jednostkę PKB, co wskazuje na uniezależnienie wzrostu gospodarczego od zużycia zasobów.
W 2004 r. Bułgaria, Chorwacja i Rumunia były na dobrej drodze do osiągnięcia swoich celów wyznaczonych w Protokole z Kioto. Przewidywania na 2010 r., w których wzięto pod uwagę polityki i środki krajowe wskazują, że Bułgaria i Rumunia przekroczą wyznaczony poziom redukcji emisji. W przypadku Chorwacji przewidywania nie są dostępne.
3.2. Wdrażanie Europejskiego Programu Zapobiegania Zmianom Klimatycznym (ECCP)
W czerwcu 2001, w ramach Europejskiego Programu Zapobiegania Zmianom Klimatycznym (ECCP), zidentyfikowano różne, ogólnounijne, wspólne i skoordynowane polityki i środki (CCPM). Zdecydowana większość tych polityk i środków przewidzianych w ECCP I została wdrożona. Komisja uruchomiła ECCP II przy okazji konferencji zainteresowanych stron, która odbyła się w październiku 2005 w Brukseli. ECCP II koncentruje się na przeglądzie ECCP I, efektywności wykorzystania energii, zaopatrzeniu w energię, lotnictwie, rolnictwie i leśnictwie, gazach innych niż CO2, przychwytywaniu i przechowywaniu węgla, dwutlenku węgla i samochodach osobowych oraz na roli UE w zmniejszaniu wrażliwości społeczeństw i gospodarek na niekorzystne zmiany klimatu i na wspieraniu przystosowania do nowej sytuacji w Europie.
Tabela 1: Skuteczność polityk i środków ECCP I
Jak pokazuje Tabela 1, przyjęte lub znajdujące się w zaawansowanym stadium przygotowywania CCPM mogą w nadchodzących latach doprowadzić do zmniejszenia emisji o prawie 272 miliony ton równoważnika CO2. W kilku państwach członkowskich wdrożono już podobne krajowe polityki i środki.
3.3. Wdrażanie Systemu Handlu Uprawnieniami do Emisji (ETS)
Dyrektywa o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów stanowi podstawę ECCP, ponieważ od dnia 1 stycznia 2005 r. utworzyła rynek uprawnień do emisji CO2. Dzięki temu redukcje emisji mają miejsce tam, gdzie są najbardziej skuteczne ekonomicznie. Powiązanie systemu handlu uprawnieniami do emisji UE z mechanizmami Kioto ma na celu zredukowanie kosztów uczestniczących firm i promowanie transferu przyjaznych dla środowiska technologii do krajów o gospodarce przejściowej i krajów rozwijających się. W pierwszym roku istnienia ETS działał jako katalizator mechanizmów czystego rozwoju (CDM) i rynku wspólnego wdrażania (JI), co sprawiło, że obecnie jest znacznie więcej projektów niż w latach poprzednich.
W Tabeli 5 w Załączniku zamieszczono przegląd liczby instalacji, ich zweryfikowane emisje w 2005 r. oraz odpowiednie przydziały uprawnień w pierwszym roku działania ETS, jak zarejestrowano w niezależnym dzienniku transakcji Wspólnoty (CITL) dnia 5 września 2006.
Krajowe plany rozdziału uprawnień (NAP) na pierwszy okres zobowiązań 2008-2012 są oceniane w drugiej połowie 2006 r. Komisja zapewnia, że NAP istotnie przyczyniają się do osiągania celu UE z Kioto i pozwolą państwom członkowskim osiągnąć docelowy poziom redukcji emisji.
3.4. Przewidywane stosowanie mechanizmów wymienionych w Protokole z Kioto.
Dziewiętnaście państw członkowskich – wszystkie kraje UE-15 oraz Czechy, Estonia, Słowacja i Słowenia – przedstawiły informacje na temat zamierzonego stosowania mechanizmów Kioto (Wspólne Wdrażanie (JI), mechanizmy czystego rozwoju (CDM) i międzynarodowy handel uprawnieniami do emisji), aby osiągnąć cele wyznaczone na okres zobowiązania 2008-2012.
Zaopatrzenie w energię 236-278 - 200-230
Zapotrzebowanie na
energię 194-239 86-106 85-110
Transport 152-185 75-80 72-95
Gazy inne niż CO2 59-62 41 18-21
Rolnictwo i leśnictwo 133 45 0
RAZEM 774–897 247–272 375-456
W przypadku UE-15 zamierzone stosowanie mechanizmów z Kioto przez 10 państw członkowskich oznacza 110,6 milionów ton równoważnika CO2 na rok okresu zobowiązania.
Ilość ta odpowiada ponad 30% całkowitej wymaganej redukcji emisji dla UE-15 w ilości 342 milionów ton równoważników CO2 na rok w pierwszym okresie zobowiązania. Dziesięć państw członkowskich przydzieliło już środki na stosowanie mechanizmów wymienionych w Protokole z Kioto: Austria, Belgia, Dania, Finlandia, Niemcy6, Irlandia, Włochy, Niderlandy, Hiszpania oraz Szwecja. Austria, Włochy, Niderlandy i Hiszpania ustaliły największe budżety, w wysokości, odpowiednio, 288 milionów EUR, 1 320 milionów EUR, 600 milionów EUR i 250 milionów EUR na pięcioletni okres zobowiązania. Całkowity budżet przydzielony przez dziesięć państw członkowskich wynosi około 2 830 milionów euro.
3.5. Planowane wykorzystanie biotopów obniżających zawartość dwutlenku węgla Oprócz polityk i środków dotyczących źródeł emisji GHG państwa członkowskie mogą wykorzystywać biotopy obniżające zawartość dwutlenku węgla. Czternaście państw członkowskich przedstawiło wstępne plany sposobu wykorzystania biotopów obniżających zawartość dwutlenku węgla do osiągnięcia swoich celów: Austria, Belgia, Czechy, Dania, Finlandia, Irlandia, Włochy, Luksemburg, Niderlandy, Portugalia, Słowenia, Hiszpania, Szwecja i Wielka Brytania.
Planowane wykorzystanie biotopów obniżających zawartość dwutlenku węgla do osiągnięcia przez UE-15 celów z Kioto będzie się odbywać na stosunkowo niewielką skalę, ale jest jednak istotne. Jak dotąd w przypadku UE-15 istnieją plany usunięcia do 2008-2012 około 18 milionów ton CO2 netto rocznie dzięki zalesianiu i odnawianiu lasów. Szacunki te są stosunkowo mało pewne, również dlatego, że brakuje szczegółowych danych na temat typów uwzględnianych biotopów. Z powodu wprowadzenia korekt przez Irlandię i Wielką Brytanię, od czasu zeszłorocznego szacunku wielkość ta zmniejszyła się o około 13 milionów ton CO2. Zgodnie z przewidywaniami dodatkowe redukcje emisji GHG w wyniku działań w gospodarce leśnej wyniosą około 14,2 milionów ton CO2 rocznie. Ponadto Portugalia przewiduje usuwanie 0,5 miliona ton rocznie w wyniku odpowiedniego zagospodarowania pól uprawnych i pastwisk. Stąd całkowita ilość usuniętego dwutlenku węgla w wyniku działań przewidzianych w art. 3.3 i 3.4 Protokołu z Kioto w okresie zobowiązania szacowana jest na 32,6 milionów ton rocznie lub w sumie około 0,8% w związku z celem UE na poziomie 8%.
Dodatkowo Słowenia spodziewa się usuwania około 0,4 milionów równoważników CO2 netto rocznie.
6 Fundusze przydzielone przez Niemcy są przeznaczone na programy pilotażowe. Niemcy nie planują stosować mechanizmów z Kioto, aby osiągnąć swój cel.