Zmiany wielkości emisji w najważniejszych sektorach gospodarki

Najważniejszym sektorem jest sektor „energii” (w tym transport), który w 2004 r. odpowiadał za 80% całkowitych emisji UE-15, a w porównaniu z 1990 r. jego udział zwiększył się o 3,8%. Transport odpowiada za 24% emisji związanych z energią. Następny jest sektor

„rolnictwa” odpowiadający za 9% emisji, a następnie sektor „procesów przemysłowych”

odpowiadający za 8% emisji. Wzrost emisji w UE-15 w 2004 r. był spowodowany głównie zwiększeniem emisji CO2 w transporcie drogowym, produkcji żelaza i stali oraz rafinacji ropy naftowej, a także zwiększonymi emisjami węglowodorów fluorowanych (HFC) w procesach chłodzenia i klimatyzacji. Pozytywnym zjawiskiem był spadek emisji metanu z wysypisk oraz spadek emisji tego gazu w górnictwie i przeładunku węgla.

Wzrost w 2004 r. w sektorze energetycznym spowodowany był transportem drogowym, natomiast emisje CO2 z gospodarstw domowych i usług oraz produkcji energii elektrycznej i cieplnej zmniejszyły się. Wzrost w sektorze energetycznym w 2004 r. był zrównoważony przez spadki we wszystkich innych kategoriach źródeł: w porównaniu z 1990 r. emisje z

„procesów przemysłowych” zmniejszyły się o 16%, emisje w „rolnictwie” o 10%, emisje z

„odpadów” o 33%, a emisje ze „stosowania rozpuszczalników i innych produktów” o 20%.

Rysunek 3: Zmiany emisji GHG w UE-15 według sektorów, rok bazowy 2004, przewidywania dla sektorów przy istniejących i dodatkowych środkach, rok bazowy 2010, oraz udział sektorów w 2004 r.

-10%

27%

-7%

-16%

35%

-2,4%

-3,6%

26%

-16%

-47%

-16%

-10%

-33%

-2,1%

-45%

-60% -40% -20% 0% 20% 40%

Odpady Rolnictw o Procesy przemysłow e Transport Energia z w yłączeniem

transportu Odpady Rolnictw o Procesy przemysłow e Transport Energia z w yłączeniem

transportu Odpady Rolnictw o Procesy przemysłow e Transport Energia z w yłączeniem

transportu

Przewidywania przy stosowaniu dodatkowych środków, rok bazowy – 2010 Wcześniejsze emisje, rok bazowy – 2004

Przewidywania przy stosowaniu obecnych środków, rok bazowy – 2010

2004

Produkcja i zużycie energii elektrycznej z wyłączeniem transportu

• Między 1990 a 2004 r., emisje CO2 z produkcji elektrycznej i cieplnej w sektorze komunalnym zwiększyły się o 6% z powodu 35% wzrostu produkcji elektryczności w elektrociepłowniach.

• Między 1990 a 2004 r. wzrost zapotrzebowania na energię przekroczył wzrost emisji we wszystkich państwach członkowskich UE-15. Szwecja, Francja i Wielka Brytania odniosły największe sukcesy w uniezależnianiu poziomów emisji od popytu. W Niemczech i w Wielkiej Brytanii spadki emisji wynikały głównie ze zwiększonej sprawności elektrowni węglowych w Niemczech oraz zmiany paliwa z węgla na gaz w produkcji energii elektrycznej w Wielkiej Brytanii. Godne uwagi uniezależnienie emisji CO2 od produkcji energii cieplnej w Szwecji było spowodowane przede wszystkim zwiększonym zastosowaniem biomasy w energetyce.

• Przy obecnych tendencjach do 2010 r. poziom wykorzystania energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych prawdopodobnie osiągnie 19%. Docelowy poziom wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych dla UE-15 wynosi 22% w zużyciu brutto energii elektrycznej, a dla UE-25 - 21% w zużyciu brutto energii elektrycznej.

• W UE-15 udział energii elektrycznej produkowanej w elektrociepłowniach w całkowitej produkcji energii elektrycznej zmniejszył się z 10% w 2000 r. do 9% w 2002 r.

• Emisja CO2 z gospodarstw domowych zwiększyła się między 1994 a 2004 r. o 3%, natomiast liczba mieszkań wzrosła do 2000 r. o 12%. Tak więc i tutaj odnotowuje się pewne uniezależnienie emisji od liczby źródeł emisji. Co niezwykłe, w Danii, Finlandii i Szwecji zmniejszyło się zużycie paliw w gospodarstwach domowych w związku ze zwiększonym udziałem ciepłownictwa rejonowego. W Niemczech racjonalniejsze gospodarowanie energią, dzięki izolacji termicznej budynków i zmianie paliwa, szczególnie we wschodnioniemieckich gospodarstwach domowych, produkcja energii cieplnej za pomocą ogniw słonecznych i rejonowe ogrzewanie przy wykorzystaniu biomasy były najważniejszymi z czynników przyczyniających się do zmniejszenia emisji CO2 z gospodarstw domowych.

Transport

• Między 1990 a 2004 r. emisje GHG z transportu krajowego w UE-15 wzrosły o 26%, przy czym emisje z transportu drogowego w tym samym okresie wzrosły również o 26%.

Jedynie w Finlandii, Niemczech, Szwecji i Wielkiej Brytanii odnotowano niewielki wzrost emisji z transportu.

• Jak się przewiduje, w UE-15 emisje GHG z transportu krajowego wzrosną między 1990 a 2010 r. o 35%, przy stosowaniu jedynie istniejących krajowych polityk i środków⁵.

• Pasażerski transport drogowy zwiększył się między 1990 a 2004 r. o 27%, a towarowy transport drogowy między 1990 a 2003 r. o 51% .

• Średnie emisje CO2 z nowych samochodów osobowych zmniejszyły się o około 12%

między 1995 a 2004 r., ale w tym samym okresie sprzedano o 21% więcej samochodów.

Wzrost ten równoważy więc poprawę sprawności nowych samochodów.

• W UE-15 emisje CO2 z międzynarodowego transportu lotniczego i morskiego (nieanalizowane do czasu Protokołu z Kioto) wzrosły między 1990 a 2004 r. o 59%.

• W UE-10 emisje z transportu zmniejszyły się między rokiem bazowym a 1995 r. o 6%, a następnie gwałtownie wzrosły. W 2004 r. emisje te przekraczały poziom w roku bazowym o 28%.

Rolnictwo

• Całkowite emisje GHG w UE-25 z rolnictwa spadły między 1990 a 2004 r. o 13%, mimo wzrostu w Hiszpanii, na Cyprze, Malcie i w Polsce. Najważniejszymi przyczynami zmniejszania się wielkości emisji w rolnictwie był spadek pogłowia bydła i malejące zużycie nawozów i obornika.

• Uwzględniając istniejące krajowe polityki i środki, do 2010 r. emisje GHG z rolnictwa w UE-15 zmniejszą się według przewidywań o 16% w stosunku do poziomu z 1990 r.

Przemysł (niezwiązany z produkcją energii)

• W UE-15 emisje GHG z procesów przemysłowych (dwutlenek węgla, tlenki azotu oraz gazy fluorowane) zmniejszyły się o 16% w porównaniu z poziomami w roku bazowym.

Przewiduje się, że w 2010 r. ponownie wzrosną one do 4% poniżej poziomów w roku bazowym przy istniejących politykach i środkach krajowych i pozostaną jedynie nieco powyżej poziomów z 2004 r. przy dodatkowych środkach krajowych.

• Wzrost emisji w 2004 r. w porównaniu z 2003 r. był spowodowany wzrostem produkcji cementu we Francji, Niemczech i Włoszech oraz wzrostem zużycia HFC (hydrofluorowęglowodorów) w urządzeniach chłodzących i klimatyzacyjnych w Niemczech i we Włoszech.

5 Przewidywania emisji GHG w UE-15 z transportu są niedostępne dla Niemiec, a z rolnictwa, procesów przemysłowych i gospodarki odpadami są niedostępne zarówno dla Niemiec, jak i Luksemburga.

• W UE-15 emisje węglowodorów fluorowanych z procesów chłodniczych i klimatyzacji stanowią 1% całkowitych emisji GHG w UE-15, co oznacza dziewięciokrotny wzrost między rokiem bazowym a 2004 r.

• Emisje tlenku azotu z przemysłów chemicznych zmniejszyły się między 1990 a 2004 r. o 55%.

Gospodarka odpadami

• W UE-15 emisje CH4 ze składowisk zmniejszyły się między 1990 a 2004 o 38%.

• Między 1990 a 2004 r. większość państw członkowskich UE-15 zmniejszyła emisje GHG w gospodarce odpadami; tylko Irlandia, Włochy, Portugalia i Hiszpania odnotowały wzrost emisji. Spadek emisji w gospodarce odpadami został osiągnięty częściowo dzięki wdrożeniu dyrektywy w sprawie ziemnych składowisk odpadów i podobnych aktów prawnych w krajach członkowskich.

• Przewiduje się, że do 2010 r. w UE-15 emisje GHG w sektorze gospodarki odpadami będą o ponad 40% niższe od poziomów z 1990 r. (przy istniejących politykach i środkach).