Konstrukcja rankingu zawodów deficytowych i nadwyżkowych opiera się na zestawieniu popytowej i podażowej strony rynku pracy. Jako podażową stronę rynku pracy przyjęto liczbę bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy. Natomiast popyt na rynku pracy określono jako liczbę wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej zgłaszanych do CBOP.
Założono, że dane gromadzone przez PUP stanowią wyczerpujące źródło informacji o liczbie bezrobotnych i strukturze zawodowej bezrobotnych.
W niniejszej metodologii zakłada się, że:
− zawody deficytowe charakteryzują się większą liczbą dostępnych ofert pracy niż wynosi średni stan bezrobotnych w danym okresie sprawozdawczym,
− zawody maksymalnie deficytowe wyróżniają się brakiem bezrobotnych tj. wskaźnik dostępności oferty pracy wynosi zero,
− zawody zrównoważone odznaczają się zbliżoną liczbą bezrobotnych i dostępnych ofert pracy w danym okresie sprawozdawczym,
− zawody nadwyżkowe odznaczają się przewagą liczebną bezrobotnych nad dostępnymi ofertami pracy,
− zawody maksymalnie nadwyżkowe to takie, dla których nie ma żadnych ofert pracy tj. wskaźnik dostępności oferty pracy nie przyjmuje żadnych wartości (dzielenie przez zero).
Jak już wspomniano we wstępie niniejszego opracowania, identyfikacja zawodów deficytowych i nadwyżkowych odbywa się poprzez łączne zastosowanie trzech wskaźników:
dostępności ofert pracy, długotrwałego bezrobocia i płynności bezrobotnych. Określona konfiguracja tych trzech wskaźników pozwala na zakwalifikowanie grup zawodów do deficytowych, nadwyżkowych czy zrównoważonych. Zdarza się jednak, że uzyskane wyniki nie do końca oddają rzeczywistą sytuację na lokalnym rynku pracy.
W związku z powyższym dodatkowo dokonano analizy tych grup zawodów, które generują największą liczbę osób bezrobotnych lub ofert pracy i miejsc aktywizacji zawodowej by pokazać pełniejszy obraz sytuacji na obszarze działania PUP Brodnica.
3.1. Zawody maksymalnie deficytowe i deficytowe
Grupę zawodów deficytowych (według wskaźników nowej metodologii) zamieszczono w Tabeli 9.
Niektóre grupy zawodów zamieszone w tabeli nie miały znaczącego wpływu na sytuację na lokalnym rynku pracy, do grup tych należą:
• pracownicy świadczący usługi na ulicach (9510);
• kierownicy sprzedaży w marketach (5222);
• kontrolerzy (sterowniczy) procesów przemysłowych gdzie indziej niesklasyfikowani (3139);
• pracownicy przygotowujący posiłki typu fast food (9411);
• gońcy, bagażowi i pokrewni (9621);
• kierownicy do spraw produkcji przemysłowej (1321).
str. 18
Tabela 9. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2019 r.8 DEFICYT
Kod Elementarna grupa zawodów 1346 Kierownicy w instytucjach
finansowych i ubezpieczeniowych
0,08 0,50 0,17
4322 Planiści produkcyjni 0,33 1,50 0,22
9510 Pracownicy świadczący
usługi na ulicach 0,33 1,42 0,24 1,00
5222 Kierownicy sprzedaży w
marketach 0,08 0,33 0,25 1,00
3139 Kontrolerzy (sterowniczy) procesów przemysłowych gdzie indziej
niesklasyfikowani
1,08 3,83 0,28 0,00 1,00
2643 Filolodzy i tłumacze 0,50 1,42 0,35
2622 Bibliotekoznawcy i specjaliści zarządzania informacją
0,42 1,17 0,36 1,50
9411 Pracownicy przygotowujący
posiłki typu fast food 1,17 2,75 0,42 0,00 1,00
7119 Robotnicy robót stanu surowego i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani
2,67 4,83 0,55 0,00 1,11
9621 Gońcy, bagażowi i pokrewni 0,83 1,17 0,71 0,00 1,00
1321 Kierownicy do spraw
produkcji przemysłowej 2,75 3,08 0,89 0,00 1,00
Źródło: raporty przekazane przez MRPiPS na potrzeby Monitoringu Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych
Na lokalnym rynku pracy istnieją elementarne grupy zawodów, które mają istotny wpływ na tworzenie grupy zawodów deficytowych, a które nie zostały wykazane w Tabeli 9.
Do grup mających największe znaczenie na lokalnym rynku pracy biorąc pod uwagę wysoką liczbę ofert pracy w stosunku do stanu zarejestrowanych bezrobotnych, należą:
• robotnicy wykonujący prace proste w przemyśle gdzie indziej niesklasyfikowani (9329) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 134, a liczba ofert pracy zgłoszona do CBOP to 378;
• magazynierzy i pokrewni (4321) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 28, a liczba ofert pracy zgłoszona do CBOP to 181;
• operatorzy maszyn do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych (8142) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 19, a liczba ofert pracy zgłoszona do CBOP to 122;
• operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów spożywczych i pokrewni (8160) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 13, a liczba ofert pracy
zgłoszona do CBOP to 99;
• robotnicy przygotowujący i wznoszący konstrukcje metalowe (7214) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 5, a liczba ofert pracy zgłoszona do CBOP to 85;
• robotnicy robót stanu surowego i pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani (7119) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 3, a liczba ofert pracy zgłoszona do CBOP to 42;
• operatorzy maszyn do produkcji wyrobów papierniczych (8143) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 5, a liczba ofert pracy zgłoszona do CBOP to 45;
8 Według wskaźników nowej metodologii
str. 19
• monterzy gdzie indziej niesklasyfikowani (8219) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 7, a liczba ofert pracy zgłoszona do CBOP to 33;
• elektrycy budowlani i pokrewni (7411) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 2, a liczba ofert pracy zgłoszona do CBOP to 32;
• operatorzy maszyn i urządzeń do obróbki drewna (8172) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 3, a liczba ofert pracy zgłoszona do CBOP to 22.
Grupy maksymalnie deficytowe to takie, w których dostępne były miejsca pracy, a nie było zarejestrowanych osób bezrobotnych. Wymienione w Tabeli 10 zawody nie mają wielkiego wpływu na sytuację lokalnego rynku pracy, gdyż liczba zgłoszonych ofert pracy nie wpływa znacząco na zmiany na lokalnym rynku pracy.
Tabela 10. Ranking elementarnych grup zawodów maksymalnie deficytowych w 2019r.9 MAKSYMALNY DEFICYT*
Kod Elementarna grupa zawodów Liczba
dostępnych ofert pracy
Odsetek ofert subsydiowanych w CBOP
(PUP+OHP+EURES) (%)
Odsetek miejsc aktywizacji zawodowej (%)
9334 Układacze towarów na półkach 2 0,00 0,00
7549 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy gdzie indziej niesklasyfikowani
1 0,00 0,00
1219 Kierownicy do spraw obsługi biznesu i zarządzania gdzie indziej niesklasyfikowani
1 100,00 100,00
2295 Optometryści 1 0,00 0,00
7311 Mechanicy precyzyjni 1 0,00
4414 Technicy archiwiści i pokrewni 0 100,00 100,00
7127 Monterzy i konserwatorzy instalacji klimatyzacyjnych i
chłodniczych 0 25,00 25,00
2151 Inżynierowie elektrycy 0 0,00 0,00
* W przypadku maksymalnego deficytu liczba bezrobotnych równa jest zero. W rezultacie wskaźnik dostępności ofert pracy równa się zero, a pozostałe mierniki nie osiągają wartości. Z tego względu zaleca się prezentację tej grupy według malejącej liczby dostępnych ofert pracy.
Źródło: raporty przekazane przez MRPiPS na potrzeby Monitoringu Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych
3.2. Zawody zrównoważone
W Tabeli 11 zestawiono grupy zawodów zrównoważonych (określono zawody zrównoważone zgodnie ze wskaźnikami nowej metodologii). W 2019r. wytypowano jedną grupę zawodów mającą niewielki wpływ na sytuację lokalnego rynku pracy.
Tabela 11. Grupy zawodów zrównoważonych w 2019r.10 RÓWNOWAGA
Kod Elementarna grupa zawodów subsydiowanych w CBOP
(PUP+OHP+EURES) (%)
Odsetek miejsc aktywizacji zawodowej (%) 2342 Specjaliści do spraw
wychowania małego dziecka
2,75 2,75 1,00 0,00 0,00
Źródło: raporty przekazane przez MRPiPS na potrzeby Monitoringu Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych
Biorąc po uwagę również inne czynniki, do grupy zawodów zrównoważonych poniżej wyodrębniono również zawody o większym znaczeniu dla lokalnego rynku pracy, a spełniające warunek zbliżonej liczby ofert pracy do stanu zarejestrowanych bezrobotnych.
Do tej grupy zakwalifikowano następujące zawody:
• mechanicy pojazdów samochodowych (7231);
• pracownicy administracyjni i sekretarze biura zarządu (3343);
• malarze budowlani i pokrewni (7131);
• księgowi (3313).
9 Według wskaźników nowej metodologii
10 Według wskaźników nowej metodologii
str. 20
3.3. Zawody maksymalnie nadwyżkowe i nadwyżkowe
Kolejną grupę stanowią zawody nadwyżkowe. Tabela 12 (określająca zawody nadwyżkowe zgodnie ze wskaźnikami zawartymi w nowej metodologii), zawiera zawody, które spełniają warunek przynależności do tej grupy zawodów pod względem wartości wskaźników, ale nie mają większego znaczenia dla lokalnego rynku pracy.
Tabela 12. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2019r.11
Kod Elementarna grupa zawodów Średniomiesięczna liczba
2132 Specjaliści w zakresie rolnictwa,
leśnictwa i pokrewni 6,83 0,08 82,00 57,14 0,83
5141 Fryzjerzy 61,08 0,75 81,44 63,49 0,94
4412 Listonosze i pokrewni 6,50 0,17 39,00 71,43 0,71
2143 Inżynierowie inżynierii środowiska 2,33 0,08 28,00 66,67 0,00
7222 Ślusarze i pokrewni 38,50 1,42 27,18 40,91 0,93
5223 Sprzedawcy sklepowi
(ekspedienci) 359,50 15,83 22,71 49,00 0,94
6113 Ogrodnicy 11,17 0,67 16,75 40,00 0,80
7111 Monterzy konstrukcji budowlanych i konserwatorzy budynków
0,83 0,08 10,00 100,00 0,00
7512 Piekarze, cukiernicy i pokrewni 29,58 3,00 9,86 43,33 0,91
9111 Pomoce domowe i sprzątaczki 1,83 0,25 7,33 50,00 0,80
8153 Operatorzy maszyn do szycia 12,08 1,83 6,59 50,00 0,95
9312 Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie drogowym, wodnym i pokrewni
12,58 3,25 3,87 50,00 0,89
2423 Specjaliści do spraw zarządzania zasobami ludzkimi
3,67 1,25 2,93 50,00 0,83
2431 Specjaliści do spraw reklamy i marketingu
5,33 2,25 2,37 71,43 0,75
5131 Kelnerzy 13,33 9,67 1,38 45,45 0,96
2145 Inżynierowie chemicy i pokrewni 1,75 1,58 1,11 50,00 0,67
Źródło: raporty przekazane przez MRPiPS na potrzeby Monitoringu Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych
Analogicznie do poprzednich grup zawodów, analizując również dodatkowe czynniki można wyróżnić zawody, które mają duży wpływ na sytuację lokalnego rynku pracy, Grupy te charakteryzują się małą liczbą ofert pracy w stosunku do wysokiej liczby zarejestrowanych bezrobotnych. Do zawodów spełniających powyższe warunki należą:
• kucharze (5120) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 64, a liczba ofert pracy zgłoszona do PUP to 25;
• stolarze meblowi i pokrewni (7522) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 39,a liczba ofert pracy zgłoszona do PUP to 18;
• murarze i pokrewni (7112) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 33, a liczba ofert pracy zgłoszona do PUP to 12;
• rolnicy produkcji roślinnej i zwierzęcej (6130) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 19, a liczba ofert pracy zgłoszona do PUP to 1.
11 Według wskaźników nowej metodologii
str. 21
Zawodami maksymalnie nadwyżkowymi są zawody, w których zarejestrowani byli bezrobotni, a nie było dla nich ofert pracy. W Tabeli 13 wytypowano zawody zgodnie z nową metodologią, które mają nieznaczną w stosunku do liczby zarejestrowanych bezrobotnych liczbę ofert pracy. Oprócz tego wskazano także zawody, dla których nie występują oferty pracy, a liczba zarejestrowanych osób w tych zawodach znacząco wpływa na generowanie bezrobocia w powiecie brodnickim. Należą do nich:
• średni personel do spraw statystyki i dziedzin pokrewnych (3314) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 28, a liczba ofert pracy zgłoszona do PUP to 0;
• krawcy, kuśnierze, kapelusznicy i pokrewni (7531) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 22, a liczba ofert pracy zgłoszona do PUP to 0;
• technicy rolnictwa i pokrewni (3142) - liczba zarejestrowanych bezrobotnych w końcu roku 16, a liczba ofert pracy zgłoszona do PUP to 0.
Tabela 13. Ranking elementarnych grup zawodów maksymalnie nadwyżkowych w 2019 r.6
MAKSYMALNA NADWYŻKA*
Kod Elementarna grupa zawodów Liczba bezrobotnych
8131 Operatorzy maszyn i urządzeń do produkcji wyrobów
chemicznych 7
2131 Biolodzy i pokrewni 2
3116 Technicy technologii chemicznej i pokrewni 1
3152 Oficerowie pokładowi, piloci żeglugi i pokrewni 1
7122 Posadzkarze, parkieciarze i glazurnicy 1
0310 Żołnierze szeregowi 1
7314 Ceramicy i pokrewni 1
5411 Strażacy 1
4323 Pracownicy do spraw transportu 1
4222 Pracownicy centrów obsługi telefonicznej (pracownicy call
center) 0
* W przypadku maksymalnej nadwyżki liczba ofert pracy równa jest zero. W rezultacie wskaźnik dostępności ofert pracy nie przyjmuje wartości. Z tego względu zaleca się prezentację tej grupy według malejącej przeciętnej miesięcznej liczby bezrobotnych.
Źródło: raporty przekazane przez MRPiPS na potrzeby Monitoringu Zawodów Deficytowych i Nadwyżkowych
str. 22