Realizacja programu studiów: treści programowe, harmonogram realizacji programu

procesu nauczania i uczenia się

 Program i plan studiów - dobór treści i metod kształcenia

Studia dla kierunku „technologia żywności i żywienie człowieka” o profilu ogólno- akademickim, realizowane są na I i II stopniu kształcenia. Są oparte na Europejskim Systemie Punktów Kredytowych (ECTS), który umożliwia uznanie okresu studiów odbywanych w innych uczelniach w kraju i za granicą.

Struktura organizacyjna studiów I stopnia przedstawia się następująco:

- liczba punktów ECTS wymagana do uzyskania kwalifikacji:

studia stacjonarne/niestacjonarne – 210/210 ECTS, - liczba semestrów studiów:

studia stacjonarne/niestacjonarne – 7/8,

- liczba punktów ECTS przypisana do dyscypliny naukowej technologia żywności i żywienia – 210 (100%)

W ramach zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich student musi uzyskać 105 punktów ECTS. Natomiast łączna liczba punktów ECTS, przypisana do zajęć związanych z prowadzoną działalnością naukową w dyscyplinie, do której przyporządkowany jest kierunek studiów, wynosi 164 (78,1%), przy czym, łączna liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć z zakresu treści kierunkowych wynosi 122. Suma punktów ECTS, które student uzyskuje w ramach zajęć z obszaru nauk humanistycznych i społecznych wynosi 18, natomiast liczba punktów ECTS przypisana do zajęć z języka obcego wynosi 10. Łączna liczba punktów ECTS modułów do wyboru jest równa 90), co stanowi 42,9% wszystkich punktów. Zajęcia wykładowe pokrywają 43,4% wszystkich godzin zajęć.

Struktura organizacyjna studiów II stopnia obejmuje:

- liczba punktów ECTS wymagana do uzyskania kwalifikacji:

studia stacjonarne/niestacjonarne – 90/90 ECTS, - liczba semestrów studiów:

studia stacjonarne/niestacjonarne – 3/4,

- liczba punktów ECTS przypisana do dyscypliny naukowej technologia żywności i żywienia jest równa 90 (100%).

W przypadku studiów II stopnia liczba punktów ECTS, którą student musi uzyskać w ramach zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 45 ECTS. Natomiast łączna liczba punktów ECTS, przypisana do zajęć związanych z prowadzoną działalnością naukową, w dyscyplinie do której przyporządkowany jest kierunek studiów, wynosi 79 (87,8%). Zajęcia z obszaru nauk humanistycznych i społecznych pokrywają 7 punktów ECTS, natomiast liczba punktów ECTS przypisana do zajęć z języka obcego wynosi 1. Łączna liczba punktów ECTS modułów do wyboru wynosi 43, co stanowi 47,8% wszystkich punktów ECTS. Wykłady na drugim stopniu studiów pokrywają 55 % wszystkich godzin zajęć.

W programie studiów I i II stopnia występują przedmioty do wyboru. Na I stopniu studiów stacjonarnych ma miejsce wybór 2 przedmiotów na 1 semestrze (po 15 h każdy), a następnie jednego

24

z dwóch bloków modułów (technologia żywności lub żywienie człowieka) po 4 semestrze studiów. W ramach bloku technologia żywności realizowane są moduły związane z przetwórstwem żywności, podczas gdy blok żywienie człowieka wypełniają moduły ukierunkowane na żywienie człowieka i dietetykę. Dodatkowo w ramach każdego bloku student wybiera Elektywy kierunkowe 1 i 2 składające się z 3 przedmiotów każdy (łącznie 15 h dla każdego elektywu). Na studiach stacjonarnych II stopnia student dokonuje wyboru jednego z ośmiu przedmiotów specjalizacyjnych (analiza żywności, bezpieczeństwo zdrowotne żywności, bioaktywne składniki żywności, biotechnologia w żywności i żywieniu człowieka, technologia gastronomiczna, technologia owoców, warzyw i grzybów, technologia zbóż, żywność pochodzenia zwierzęcego w technologii i żywieniu). Wybrane przedmioty specjalizacyjne realizowane są w kolejnych semestrach studiów II stopnia (1., 2. i 3.), w wymiarze godzinowym po 65 h (w tym 20 h wykładów, 41 h ćwiczeń laboratoryjnych i audytoryjnych oraz 4 h ćwiczeń terenowych). Dodatkowo realizowane są przedmioty do wyboru A i B (odpowiednio po 45 i 15 h każdy).

W przypadku studiów niestacjonarnych zastosowano podobne rozwiązanie, przy czym wymiar godzinowy dla przedmiotów do wyboru 1 i 2 w przypadku studiów I stopnia wynosi po 9 h, a dla elektywów kierunkowych 1 i 2 – po 10 h. Studenci studiów II stopnia dokonują wyboru przedmiotów specjalizacyjnych 1, 2 i 3 (po 38 h każdy) oraz przedmiotów do wyboru A i B (po 10 h każdy), począwszy od semestru 2.

Zajęcia z języków obcych realizowane są na studiach stacjonarnych I stopnia w semestrze 2., 3. i 4., odpowiednio po 30, 30 i 45 h ćwiczeń oraz na studiach stacjonarnych II stopnia w semestrze 1.

– 20 h ćwiczeń. Na studiach niestacjonarnych I stopnia zajęcia są realizowane na 4 pierwszych semestrach w wymiarze godzinowym: 18, 15, 15 i 15, a na studiach niestacjonarnych II stopnia na 1 semestrze - 15 h. Studenci mogą wybierać do nauki języki: angielski, niemiecki, francuski, rosyjski.

Potwierdzeniem kompetencji językowych jest egzamin na poziomie B2, B2+ lub C1. Umiejętności językowe studenci rozwijają również podczas przygotowywania prac inżynierskich i magisterskich, poszukując (między innymi w internetowych bazach danych np. Web of Science) odpowiedniej literatury naukowej, niezbędnej do opracowania metodyki, przeglądu literatury czy dyskusji wyników.

W ramach studiów I stopnia, po 4. semestrze studenci odbywają 4 tygodniowe praktyki zawodowe (5 pkt. ECTS). Wszelką, niezbędną pomoc w zakresie ich planowania i realizacji zapewnia Biuro Kształcenia Praktycznego i Rozwoju Kompetencji UP w Lublinie. Praktyki odbywają się w wybranych zakładach przemysłu spożywczego m. in.: przetwórstwa zbóż, mięsa, mleka, owoców, warzyw itp. oraz zakładach żywienia zbiorowego, w tym stołówkach przyszpitalnych, restauracjach itp. Szczegółowe zasady i miejsca realizacji praktyk przedstawiono w Załączniku 3. Po zakończonych praktykach (we wrześniu) studenci zdają egzamin ustny z ich przebiegu przed Komisją powołaną przez Dziekana WNoŻiB.

Zajęcia dydaktyczne realizowane w ramach programu studiów na kierunku „technologia żywności i żywienie człowieka” są ściśle związane z badaniami realizowanymi przez nauczycieli akademickich. Wszyscy pracownicy Wydziału, odpowiedzialni za zajęcia i promowanie prac dyplomowych, wykazują duży lub bardzo duży, aktualny i stale powiększany, dorobek naukowy w dyscyplinie naukowej: technologia żywności i żywienia, co jest udokumentowane w bazie publikacji pracowników UP w Lublinie, pod adresem: https://publikacje.up.lublin.pl/bpp/uczelnia/UP/, jak również w innych bazach publikacji naukowych, takich jak: Scopus, Science Direct i Web of Science.

W sylabusach przedmiotów realizowanych w programie studiów widoczne jest powiązanie treści nauczania z efektami i dyscypliną naukową. Każdy efekt uczenia się odniesiony jest do szczegółowych efektów kierunkowych. Efekty uczenia się na studiach I i II stopnia (stacjonarnych i

25

niestacjonarnych), odnoszą się do obszaru nauk rolniczych, dyscypliny naukowej – technologia żywności i żywienia. Dokładną charakterystykę efektów uczenia się, ze wskazaniem efektów kluczowych dla kierunku technologia żywności i żywienie człowieka przedstawiono w Załączniku 4.

Program studiów II stopnia zakłada poszerzenie i pogłębienie wiedzy studentów z zakresu technologii żywności i żywienia człowieka, zdobytej na I stopniu studiów. Zawód technologa żywności wymaga wykazania się wiedzą w zakresie produkcji żywności, w tym żywności ekologicznej, jak również prawa żywnościowego i polityki żywnościowej. Kształcąc studentów na II stopniu studiów kładzie się duży nacisk na przekazanie najnowszej i pogłębionej wiedzy z zakresu technologii żywności oraz zwraca się uwagę na konieczność stałego jej aktualizowania. Należy podkreślić bardzo dużą różnorodność przedmiotów/modułów do wyboru związanych z zaawansowanymi technikami i technologiami przetwórstwa żywności, z żywieniem człowieka i dietetyką, które są realizowane w zakresie rozszerzonym.

Treści kształcenia na I i II stopniu studiów integrują wiedzę z chemii żywności oraz nauk technicznych, technologicznych, żywieniowych i ekonomicznych. Kluczowe treści kształcenia, realizowane w ramach przedmiotów kierunkowych: ogólna technologia żywności, analiza żywności, aparatura przemysłu spożywczego, biotechnologia żywności, dodatki do żywności, technologie:

owoców warzyw i grzybów, mięsa, mleka, zbóż, węglowodanów i tłuszczów, technologia gastronomiczna, projektowanie technologiczne i projektowanie środków spożywczych oraz modułów specjalizacyjnych, odnoszą się do wiodącej dla kierunku dyscypliny nauki, a także do obszarów badawczych pracowników Wydziału (tj. technologii zbóż, technologii owoców warzyw i grzybów, technologii mięsa i mleka, jakości i bezpieczeństwa zdrowotnego żywności, chemii i biochemii żywności, mikrobiologii żywności, doskonalenia metod analizy żywności, żywności ekologicznej, biotechnologii, żywienia człowieka, proteomiki, peptydomika, metabolomiki i nutrigenomiki, syntezy związków biologicznie czynnych).

Bezpośredni związek treści nauczania na poszczególnych stopniach studiów z prowadzonymi badaniami naukowymi dotyczy również seminariów dyplomowych (inżynierskich i magisterskich).

Blok fakultatywnych zajęć specjalizacyjnych, realizowanych na II stopniu studiów, przygotowuje studentów do wykonywania badań do pracy magisterskiej. Prace magisterskie mają charakter praktyczny i polegają na wykonaniu badań naukowych opisaniu ich rezultatów oraz przeprowadzeniu dyskusji wyników. Badania prowadzone przez studentów przygotowujących prace magisterskie są wpisane w nurt badań naukowych, aktualnie prowadzonych w danym zespole badawczym i są zgodne z dyscypliną naukową: technologia żywności i żywienia.

Efekty kształcenia są osiągane dzięki różnorodnym formom zajęć: ćwiczenia laboratoryjne, ćwiczenia audytoryjne, wykłady, zajęcia terenowe, seminaria.

Metody kształcenia mają charakter aktywizujący (dyskusja, polemika, pogadanka, burza mózgów, referaty studenckie, studium przypadku), uwzględniają samodzielne uczenie się studentów, indywidualną pracę nad zadaniem projektowym np.: projektem technologicznym, projektem systemu HACCP (odpowiednio w ramach przedmiotów: projektowanie technologiczne, projektowanie zakładów żywienia zbiorowego, systemy zapewniania jakości) oraz pracę w grupach (projektowanie nowego środka spożywczego, w ramach przedmiotu: projektowanie środków spożywczych), która pozwala rozwijać kompetencje społeczne studentów. W ramach zajęć (seminarium dyplomowe, zajęcia projektowe) studenci mają możliwość krytycznej oceny merytorycznej otrzymywanych informacji w aspekcie rozwiązywania postawionego problemu badawczego czy zadania projektowego. W czasie realizacji wybranych przedmiotów inżynierskich i magisterskich wykorzystuje się komputerowe programy informatyczne, statystyczne i graficzne.

26

W przypadku studiów I stopnia wykorzystuje się metody pozwalające studentom na formułowanie problemu badawczego, dobór metod i narzędzi badawczych, interpretację uzyskanych wyników pomiarów oraz opracowania i prezentacji sprawozdania z badań. Studentów studiów II stopnia wspiera się w prowadzeniu pogłębionych badań, niezbędnych do przygotowania prac magisterskich.

Studenci zobowiązani są również do samodzielnego pogłębiania wiedzy na podstawie literatury wskazanej przez prowadzącego. Niektóre zajęcia zakładają weryfikację wiedzy studentów przed realizacją zadań ćwiczeniowych, inne systematyczne sprawdzanie zdobytej wiedzy w ramach sprawdzianów ustnych i pisemnych.

Studenci zrzeszeni w kołach naukowych, działających na Wydziale (Koło Naukowe Technologów Żywności, Koło Naukowe Biochemików Żywności i Żywienia, Koło Naukowe Zarządzania Jakością i Bezpieczeństwem Żywności, Koło Naukowe Biotechnologów, Koło Naukowe Dietetyków, Fitochemiczne Studenckie Koło Naukowe) mają możliwość realizacji własnych projektów badawczych, udziału w konferencjach naukowych, szkoleniach i warsztatach, finansowanych ze środków ogólnouczelnianych oraz środków Wydziału lub środków pozyskanych od instytucji zewnętrznych.

Program studiów sprzyja umiędzynarodowieniu procesu kształcenia, nie tylko dzięki realizacji lektoratów na studiach I i II stopnia, ale także poprzez możliwość studiowania na uczelniach zagranicznych w ramach programu ERASMUS+ (ponad 30 umów zawartych z partnerami zagranicznymi, oferującymi kształcenie w zakresie Food Science). Dla studentów zagranicznych studiujących w ramach programu ERASMUS+ pracownicy Wydziału oferują przedmioty w języku angielskim.

Dostosowanie procesu uczenia się do zróżnicowanych potrzeb studentów

Uczelnia dostosowuje proces nauczania do zróżnicowanych potrzeb grupowych i indywidualnych. Przykładem mogą być zajęcia organizowane dla studentów anglojęzycznych, w ramach programu ERASMUS+ lub stwarzanie możliwości kształcenia się osobom z niepełnosprawnościami. Na kierunku „technologia żywności i żywienie człowieka” studiują obecnie 3 osoby z niepełnosprawnościami: 2 osoby na studiach stacjonarnych (I stopień) i 1 osoba na niestacjonarnych (II stopień). W 2017 roku, na mocy Zarządzenia JM Rektora nr 48 z 2016 roku, powołane zostało stanowisko do spraw studentów z niepełnosprawnościami. Jego szczegółowe zadania przedstawiono w Załączniku 5.

Formy zajęć oraz liczebność grup studenckich określone są w Zarządzeniu nr 44 Rektora z dnia 11 września 2017 r. w sprawie liczebności studenckich grup dydaktycznych. Zajęcia mogą być prowadzone w formie wykładów, ćwiczeń audytoryjnych, ćwiczeń laboratoryjnych, ćwiczeń projektowych, seminariów, lektoratów, zajęć terenowych. Przyjęto maksymalną liczebność grup:

ćwiczenia audytoryjne, terenowe, rachunkowe: 30 – 34 osoby, ćwiczenia laboratoryjne, projektowe, lektoraty języków obcych, seminaria: 15 – 17 osób.

Przedmiotowe efekty uczenia się są osiągane za pomocą różnorodnych form i metod dydaktycznych. Program studiów I stopnia przewiduje, że w ogólnej puli godzin 43,4% stanowią wykłady; 18,3% ćwiczenia audytoryjne; 38,3% ćwiczenia laboratoryjne; 0,1% ćwiczenia terenowe. Na II stopniu 55% godzin zajęć to wykłady; 13,8% ćwiczenia audytoryjne; 29,2% ćwiczenia laboratoryjne i 1% ćwiczenia terenowe. Program studiów jest taki sam na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych z wyłączeniem wymiaru godzinowego i zajęć wychowania fizycznego, które nie są przewidziane w programie studiów niestacjonarnych.

Formy zajęć i liczebności grup są odpowiednie i adekwatne do realizowanej treści

27

przedmiotów i pozwalają na osiągnięcia efektów uczenia się, a w przypadku studiów I stopnia również uzyskania kompetencji inżynierskich. Sposób przeprowadzenia zajęć pozwala na uzyskanie przez studentów praktycznej wiedzy na temat procesu produkcji żywności oraz projektowania nowych środków spożywczych. Tej tematyki dotyczą również tematy prac dyplomowych proponowane przez nauczycieli, będących opiekunami naukowymi studentów.

Kryterium 3. Przyjęcie na studia, weryfikacja osiągnięcia przez studentów efektów uczenia się,