Cel 4. Wzrost świadomości społecznej dla ochrony dziedzictwa kulturowego
5.4 RELACJE GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI Z OPRACOWANIAMI WYKONANYMI NA POZIOMIE GMINY
STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO GMINY MIASTA BRODNICY
Studium podkreśla, że poszanowanie i eksponowanie dóbr dziedzictwa kulturowego, w tym ochrona istniejących zasobów kulturowych, zachowanie tożsamości materialnej i niematerialnej jest jednym z priorytetów planowania przestrzennego.
W studium ustala się strefy ochrony konserwatorskiej dla obszarów, na których obowiązują zakazy i nakazy mające na celu ochronę znajdujących się w tym obszarze zabytków, a które szczegółowo określane są ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Wyznaczenie stref ochrony konserwatorskiej następuje w oparciu o analizę stanu istniejącego, analizę materiałów wyjściowych, w tym kartograficznych i ikonograficznych.
Wyznacza się strefy ochrony, w zależności od uwarunkowań historycznych, stopnia zachowania historycznej kompozycji urbanistycznej, stopnia zachowania reliktów historycznych:
Strefa „A” - pełnej ochrony historycznej struktury przestrzennej Ochrona historycznej struktury przestrzennej polega na:
- zachowaniu rozplanowania tj. sieci ulic i placów bez zmiany historycznego przebiegu, przekroju poprzecznego, linii zabudowy oraz wysokości ścian tzn.
gabarytu zabudowy
- zachowaniu systemu parcelacji tj. podziału na bloki zabudowy i działki w obrąbie bloków, który winien być utrwalony zarówno w elewacjach i bryłach budynków, jak i w obrębie wnętrz bloków,
- zachowaniu zasadniczych proporcji wysokościowych, kształtujących sylwetkę całego zespołu oraz jego fragmentów, szczególnie tzw. „oprawy” placów i ulic, - zachowaniu i konserwacji średniowiecznych pozostałości obwarowań miejskich i
zamku wraz z historycznym ukształtowaniem terenu (fosy, nasypy etc.) oraz ewentualnym usunięciu elementów zniekształcających założenia,
- dostosowaniu nowej zabudowy plombowej do historycznej kompozycji urbanistycznej w zakresie sytuacji, linii zabudowy, skali, bryły, podziałów architektonicznych, proporcji powierzchni muru i otworów oraz nawiązaniu form współczesnych do lokalnej tradycji architektonicznej,
- dostosowaniu współczesnych funkcji do wartości zabytkowych zespołu i poszczególnych obiektów a nie odwrotnie: w przypadku obiektów o znacznej wrartości kulturowej projekt adaptacji do współczesnych potrzeb należy poprzedzić badaniami architektonicznymi i wytycznymi konserwatorskimi, - maksymalnie możliwym zachowaniem struktury budowli, detalu
architektonicznego oraz wystroju wnętrz przy przeprowadzaniu restauracji i modernizacji,
- usunięciu lub odpowiedniej przebudowie obiektów dysharmonizujących, kolidujących usytuowaniem, skalą i charakterem z historyczną strukturą przestrzenną.
Strefa „B” - ochrony struktur przestrzennych o wartości kulturowej poza zespołem staromiejskim
B - tereny położone na północ od zespołu staromiejskiego, w rozwidleniu dróg w kierunku Torunia, Zbiczna i Karbowa, wschodnią pierzeję ulicy Przykop oraz położone na południu, w rozwidleniu dróg w kierunku Lidzbarka, Świedziebni i Rypina.
Ochrona elementów historycznej struktury przestrzennej polega na:
- zachowaniu zasadniczych elementów planu, szczególnie historycznego przebiegu
- zachowaniu historycznych linii zabudowy oraz wysokości elewacji frontowej, - maksymalnie możliwym zachowaniem struktury budowli, detalu
architektonicznego oraz wystroju wnętrz przy przeprowadzaniu restauracji i modernizacji,
- dostosowaniu współczesnych funkcji do wartości zabytkowych obiektów a nie odwrotnie,
- dostosowaniu nowej zabudowy w zakresie sytuacji, linii zabudowy, skali i bryły, podziałów architektonicznych do już istniejącej o wartościach kulturowych.
Dla terenu osiedla mieszkaniowego pn. Nowa Gdynia przy ul. Paderewskiego i Królowej Jadwigi obowiązują następujące ustalenia:
- zachowanie zasadniczych elementów planu tj. przebieg ulic i przekrój poprzeczny oraz podziałów parcelacyjnych,
- utrzymanie linii zabudowy i wysokości elewacji frontowej (wyklucza się możliwość nadbudowy budynków),
- zachowanie istniejącego kształtu architektonicznego budynków oraz ich otoczenia (ogrodzenia, zieleń przed budynkami).
Tereny dawnej wsi Michałowo. Ochrona historycznej struktury przestrzennej polega na:
- utrzymaniu, podkreśleniu i utrwaleniu zasadniczych elementów planu tj. kształtu placu i przebiegu dróg,
- zachowaniu zabudowy o wartościach kulturowych z XIX i pocz. XX w. (szkoła podstawowa, karczma i budynki mieszkalne),
- uzupełnieniu zabudowy i zagospodarowania w formie otuliny dawnych traktów i dostosowaniu nowej zabudowy w zakresie sytuacji, skali i bryły do istniejącej.
Strefa „K” - ochrony krajobrazu i ochrony ekspozycji zespołu staromiejskiego i zamku Obowiązują następujące ustalenia:
- utrzymanie dotychczasowego sposobu użytkowania terenów w dolinie rzeki Drwęcy;
- zakaz wznoszenia obiektów kubaturowych i przysłon zieleni wysokiej na osiach widokowych.
Strefa „OW” obserwacji archeologicznych
Objęto obszar zespołu staromiejskiego z terenem zamku i podgrodzi, teren dawnej wsi Michałowo oraz tereny zaewidencjonowanych stanowisk archeologicznych. Obowiązują następujące ustalenia:
- wszelka działalność inwestycyjna w ramach strefy musi być poprzedzona wykopaliskowymi badaniami archeologicznymi, a prace ziemne związane z budową infrastruktury technicznej, muszą być prowadzone pod nadzorem archeologicznym;
- w razie stwierdzenia reliktów kultury materialnej teren winien być udostępniony do badań archeologicznych.
Studium określa też wytyczne szczegółowe dotyczące ochrony elementów rozplanowania terenów i zespołów architektonicznych oraz obiektów architektury i budownictwa o wartościach kulturowych. Należą do nich:
- utrzymanie i utrwalenie przebiegu historycznych traktów komunikacyjnych:
drogi w kierunku Chełmna i Torunia (ul. Sądowa), dawnej drogi do Nowego Miasta Lubawskiego (ul. Wiejska), drogi w kierunku Lubawy (ul.
Dworcowa),przebiegu ul. Mostowej (wylot z miasta w kierunku południowym), drogi w kierunku Lidzbarka i Górzna (ul. Lidzbarska), drogi w kierunku Świedziebni (ul. 18 Stycznia) i drogi w kierunku Rypina (ul. Podgórna).
- w zakresie ochrony terenów o wartości kulturowej: i zespołów architektonicznych obowiązują następujące ustalenia:
zespół kościoła parafialnego pw. Św. Katarzyny ul. Farna 1 (złożony z fary.
plebanii, muru oraz kapliczki przykościelnej); obowiązuje utrzymanie istniejącej funkcji i formy architektonicznej.
zespół budynków dawnego szpitala powiatowego przy ul. Wiejskiej 9; ochronie podlegają: wszystkie budynki wzniesione w 1896 r., starodrzew w otoczeniu szpitala.
zespoły i obiekty użyteczności publicznej obowiązuje: utrzymanie w miarę możliwości funkcji publicznej i formy architektonicznej, historycznych relacji otoczenia obiektów (zwłaszcza zieleni).
zespoły i obiekty techniki i kultury materialnej; obowiązuje: zachowanie formy architektonicznej, przeprowadzanie modernizacji technicznej z maksymalnym zachowaniem struktury budowli, detalu architektonicznego.
zespół dawnych koszar „pruskich” przy ul. Czwartaków; ochronie podlegają:
wszystkie obiekty o wartości architektonicznej wyniesione przed 1945 r. (teren zamknięty).
strzelnica wojskowa przy ul. Świerkowej, o częściowe zachowanym układzie przestrzennym. Postulowana adaptacja, z odtworzeniem zniszczonych elementów na cele sportowe i rekreacyjne.
Cmentarz przykościelny - cmentarz katolicki z 2 połowy XIX wieku, wpisany do rejestru zabytków (nr wpisu A/236 z dnia 1 lipca 1985 r. i 24 września 1991 r.), położony przy ul. Sądowej 3, na działce ewidencyjne nr 139. Znajduje się w strefie ochrcny konserwatorskiej cmentarza parafialnego;
Cmentarz parafialny (czynny) - cmentarz rzymsko-katolicki 2 XIX/XX wieku, wpisany do rejestru zabytków (nr wpisu A/236 z dnia 1 lipca 1985 r. i 24 września 1991 r.), położony przy ul. Sądowej 3a, na działce ewidencyjnej nr 139. Sąsiaduje on z Kościołem Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny, zwanym potocznie przez mieszkańców miasta „Klasztorkiem". W XX wieku dwukrotnie powiększano jego areał. Obecnie jest to największa Brodnicka nekropolia, na której nadal dokonuje się pochówków. Cmentarz podlega pod parafię św. Katarzyny w Brodnicy, która jest jego zarządcą. Na terenie cmentarza chronione jest także, wpisane do rejestru zabytków, ceglane ogrodzenie cmentarza;
Cmentarz komunalny (czynny) - cmentarz ekumeniczny z drugiej połowy lat 90.
XX wieku, położony u zbiegu ul. Gen. Stanisława Maczka i Alei Józefa Piłsudskiego. Cmentarz założono w 1999 roku. Jest to druga, co do wielkości
działająca w mieście nekropolia, położona w niedalekiej odległości od największego cmentarza parafialnego. Cmentarz podlega pod Miasto Brodnicę, a zarząd w jego imieniu sprawuje Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. (spółka miejska);
Cmentarz kalwiński przy ul. Karbowskiej - cmentarz protestancki z początku XX w., położony na działce ewidencyjnej nr 2274. Tak zwany „Nowy cmentarz ewangelicki", założony w 1902 roku, podlegał on pod gminę ewangelicką w Brodnicy. Ostatnią osobę pochowano na cmentarzu w 1945 roku. W 1975 roku teren splantowano, uporządkowano i ogrodzono oraz postawiono na nim pomnik upamiętniający jeńców radzieckich. Cmentarz ujęty jest w Gminnej Ewidencji Zabytków;
Cmentarz ewangelicki - cmentarz protestancki z przełomu XVIII i XIX wieku (datowanie 1798-1945 r.), położony przy ul. Sądowej 4a, na działce ewidencyjnej nr 47. Ostatni pochówek na cmentarzu miał miejsce 18 sierpnia 1944 r. Formalnie cmentarz ewangelicki istniał do 17 września 1956 roku. Po 21 latach od jego zamknięcia w latach 70. XX wieku teren całkowicie splantowano, usuwając resztki ocalałych nagrobków, następnie zasadzono trawę. W październiku 2001 roku został tu ustawiony pamiątkowy obelisk jako symbol pamięci i czci dla zmarłych.
Na terenie cmentarza znajduje się kamienny grobowiec L. F. Dittmera datowany na 1831 r., ujęty w Gminnej Ewidencji Zabytków;
Cmentarz wojskowy - cmentarz wojskowy z grobami żołnierzy niemieckich, polskich i rosyjskich, założony w 1914 przez władze niemieckie podczas trwania I wojny światowej, położony przy ul. Świerkowej na działce ewidencyjnej nr 477.
Chowano na nim żołnierzy niemieckich od końca listopada 1914 roku. W 1920 r.
założono polską część cmentarza. Na terenie cmentarza znajduje się ceglane Mauzoleum z 1924 r., które wraz z cmentarzem ujęte są w Gminnej Ewidencji Zabytków. Ostatnie pochówki na cmentarzu miały miejsce 9 kwietnia 1946 r.
Cmentarz żydowski .- cmentarz z końca XVIII w. położony orzy ul. Podgórnej 5-7, ujęty w Gminnej Ewidencji Zabytków. Cmentarz został zdewastowany w 1939 r., nie zachowały się żadne fragmenty nagrobków.
park miejski przy ul Kamionka i ul. Zamkowej; ochronie podlegają: układ przestrzenny oraz starodrzew; adaptacja z zakazem zmiany funkcji terenu;
postulowana stała pielęgnacja drzewostanu;
park miejski przy ul. Sienkiewicza im. Papieża Jana Pawła II o zachowanym układzie przestrzennym i drzewostanie w wieku ok. 60 lat., adaptacja z zakazem zmiany funkcji terenu - postulowana systematyczna pielęgnacja drzewostanu;
Prace na terenach i przy obiektach wpisanych do rejestru zabytków oraz na terenach i przy obiektach ujętych w GEZ należy prowadzić na zasadach określonych w przepisach odrębnych.
- Ochrona obiektów architektury i budownictwo o wartościach kulturowych wpisanych do Gminnej Ewidencji Zabytków poprzez:
zachowanie istniejącej funkcji (o ile jest ona zgodna z jego historycznymi wartościami) i kształtu architektonicznego. W przypadku braku możliwości kontynuowania funkcji dopuszcza się adaptację obiektu na inne cele z warunkiem zachowania jego cech i wartości historycznych.
maksymalnie możliwym zachowaniu struktury budowli, detalu architektonicznego i wyposażenia wnętrz w przypadku remontu, modernizacji bądź adaptacji,
do obiektów znajdujących się w obszarze objętym strefami obowiązują ustalenia dotyczące stref.
Studium stwierdza, że za dominanty w strukturze przestrzennej w skali miasta uznaje się:
- ruiny zamku krzyżackiego,
- bramę Chełmińską i wieżę Bramy Mazurskiej,
- pozostałości ratusza w postaci wieżyczki i części szczytu, - wieżę kościoła farnego,
- pałac Anny Wazówny,
- spichlerze nad Drwęcą.
- gmach Starostwa, Sądu Powiatowego i Magistratu, - gmach dawnego Gimnazjum Królewskiego,
- budynek Zbiorczej Szkoły Powszechnej, - budynek dawnego Urzędu Celnego, - wieże ciśnień z 1910 roku,
- Duży Rynek, Mały Rynek i ul. Jatki.
MIEJSCOWE PLANY ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego „Centrum” dla działek: 1134/2, 1134/4, 1134/5, 1134/6, 1134/7, 1133, 1106/1, 1057, 1058, 1099/1, 1099/2.
Nakazuje on dostosowanie nowej zabudowy do historycznej kompozycji urbanistycznej. Nowe obiekty powinny jej odpowiadać pod względem sytuacji, skali, bryły, proporcji otworów i muru, podziałów architektonicznych oraz winny nawiązywać do lokalnej tradycji architektonicznej. Tereny wymienione w § 2 pkt 1 i 3 znajdują się w strefie A ochrony konserwatorskiej dla Dzielnicy Starego Miasta Brodnicy wpisanego do rejestru zabytków decyzją nr A/1512 z dnia 23 września 1957 roku. Dla tych terenów nakazano:
- wszelkie działania inwestycyjne muszą być poprzedzone wykopaliskowymi badaniami archeologicznymi w celu rozpoznania i udokumentowania nawarstwień kulturowych będących pod opieką konserwatorską,
- decyzje o warunkach zabudowy oraz zagospodarowania terenu należy, przed jej wydaniem, uzgodnić z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, który po zapoznaniu się z zamierzeniem inwestycyjnym, uściśli warunki konserwatorskie dotyczące kształtowania zabudowy, zieleni oraz realizacji prac archeologicznych, projekty budowlane przed wydaniem decyzji muszą być uzgodnione z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,
Dla terenu wymienionego w § 2 pkt. 2, tegoż planu miejscowego, który leży po wschodniej stronie ulicy Przykop, będącej granicą strefy A ochrony konserwatorskiej nakazano:
- wszelkie prace ziemne związane z realizacją inwestycji powinny być prowadzone pod nadzorem archeologicznym, a w przypadku wystąpienia nawarstwień kulturowych teren należy udostępnić do przeprowadzenia badań archeologicznych - decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu należy, przed jej wydaniem, uzgodnić z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków, który określi warunki realizacji prac archeologicznych, w odniesieniu do działek nr 1099/1 i 1099/2 nakazano przeprowadzenie badań archeologicznych w celu zlokalizowania muru obronnego. Od jego stanu uzależniono głębokość zabudowy,
Dla terenu oznaczonego 55 UM nakazano sporządzić jeden łączny projekt zagospodarowania terenu, który ma być uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,
Dla działki 1106/1 przyjęto nakaz wybudowania przejazdu łączącego tył działki z ulicą; projekt bramy powinien być uzgodniony z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,
Dla terenu 55 UM podzielonego na trzy części; dla części 55 UM 01. ZPUH (działka 1134/2 i część 1205/2) nakazano:
- zakaz dokonywania zmian, naruszających historyczną kompozycję urbanistyczną i mogących się przyczynić do zeszpecenia widoku na sąsiadującą średniowieczną Bramę Chełmińską, wpisaną do rejestru zabytków decyzją nr A/128/47 z dnia 27.02.1931 r.,
- likwidację istniejących kiosków i stoisk warzywno – owocowych i przeniesienie funkcji handlu do wspólnego nowego budynku handlowego złączonego przestrzennie z przewidzianym na sąsiedniej działce kompleksem usługowo – mieszkalnym,
- projekt zagospodarowania terenu przed Bramą Chełmińską (oraz projekt nawierzchni, przegrody, trwałych siedzisk i zieleni) wymaga uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru pomiędzy ulicami:
Podgórną, Poprzeczną, Nową i 18 Stycznia.
Na tym terenie znajdują się: młyn mechaniczny, murowany, zbudowany pod koniec XIX w. – teren 3U, wodociągowa wieża ciśnień, zbudowana w 1910 r. – teren 14U, nieistniejący cmentarz żydowski, założony pod koniec XVIII w – tereny 5MN-U, 7P-U.
W związku z tym na całym terenie należy:
- zachować bez zmian wygląd architektoniczny obiektów o wartości kulturowej w zakresie gabarytu, kształtu, pokrycia dachu, wystroju i kompozycji elewacji, a także rozmieszczenia otworów okiennych i drzwiowych, historycznego materiału i kolorystyki,
- uzgodnienia z WKZ wymagają: działalność inwestycyjna, polegająca na adaptacji istniejących obiektów o wartości kulturowej do współczesnych standardów funkcjonalnych i technicznych, umieszczanie wolnostojących urządzeń technicznych, tablic oraz reklam na obszarze „strefy B” oraz w otoczeniu obiektów o wartości kulturowej, wszelkie prace budowlane na obszarze nieistniejącego cmentarza żydowskiego, tj. na terenach oznaczonych symbolami 5MN-U i 7P-U;
- w przypadku odkrycia w trakcie realizacji inwestycji przedmiotu, który posiada cechy zabytku lub wykopaliska archeologicznego, osoby prowadzące roboty budowlane i ziemne są zobowiązane zabezpieczyć znaleziska, wstrzymać wszelkie prace mogące je uszkodzić lub zniszczyć i niezwłocznie powiadomić WKZ;
- roboty ziemne podejmowane w strefie ochrony konserwatorskiej cmentarza żydowskiego należy prowadzić w porozumieniu z właściwym związkiem wyznaniowym,
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru w rejonie ulic Niskie Brodno i Wczasowej do jeziora Niskie Brodno w Brodnicy.
Na wskazanym terenie znajduje się obiekt będący w Gminnej Ewidencji Zabytków – młyn. Plan w odniesieniu do tego obiektu nakazuje:
- zachowanie wyglądu architektonicznego budynków o wartości historyczno-kulturowej w zakresie gabarytu, kształtu dachu, wystroju i kompozycji elewacji tzn.
rozmieszczenia, wielkości, kształtu oraz proporcji otworów okiennych i
drzwiowych. Wszelkie prace budowlane (remonty, modernizacje itp.) mające wpływ na wygląd zewnętrzny obiektów należy uzgadniać z Kujawsko – Pomorskim Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,
- ewentualna wymiana stolarki w młynie powinna mieć charakter odtworzeniowy względem historycznej; w pozostałych obiektach dopuszcza się jej wymianę z zachowaniem historycznego podziału,
- postuluje się przywrócenie ceramicznego pokrycia dachów budynkom o wartości historyczno-kulturowej,
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru w rejonie ulic:
Lidzbarskiej, 18 Stycznia i Czwartaków
Plan zakłada, że w wypadku zaistnienia w trakcie prowadzenia prac ziemnych przypuszczenia iż odkryty przedmiot jest zabytkiem, obowiązuje:
- wstrzymanie wszelkich prac mogących uszkodzić lub zniszczyć odkryty przedmiot,
- zabezpieczenie, przy użyciu dostępnych środków tego przedmiotu i miejsca jego odkrycia,
- niezwłoczne zawiadomienie o tym właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków, a jeśli nie jest to możliwe, burmistrza,
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru w rejonie ulic: Mostowej, Kościelnej, Sienkiewicza i rzeki Drwęcy.
Wskazany obszar znajduje się w strefie B ochrony konserwatorskiej zespołu staromiejskiego. W odniesieniu do obiektów zabytkowych na tym terenie:
- nakazuje się zachować wygląd architektoniczny budynków objętych ochroną w zakresie gabarytu, kształtu i pokrycia dachu (za wyjątkiem budynków przy ul.
Mostowej 4, 8 i 24, gdzie należy zmienić wtórne pokrycie dachu na ceramiczne), kompozycji elewacji, tzn. zachowania detalu architektonicznego, rozmieszczenia, wielkości i kształtu otworów okiennych, w tym podziałów) i drzwiowych przy czym dopuszczalne jest odstępstwo od tych zasad za zgodą i na warunkach Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
- w granicach planu wprowadza się obowiązek uzgadniania planowanych inwestycji z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,
- dopuszcza się nową zabudowę dostosowaną do historycznej kompozycji przestrzeni w zakresie: usytuowania, skali, bryły, podziałów architektonicznych, - nowa zabudowa powinna harmonizować z zabudową o wartościach historyczno-kulturowych na zasadzie dobrego sąsiedztwa, a jednocześnie mieć znamiona obecnych czasów,
- w przypadku odkrycia w trakcie realizacji inwestycji przedmiotu, który posiada cechy zabytku lub wykopaliska archeologicznego, osoby prowadzące roboty budowlane iziemne są zobowiązane zabezpieczyć znalezisko, wstrzymać wszelkie prace mogące je uszkodzić lub zniszczyć i niezwłocznie powiadomić Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
- projekty reklam, miejsce i sposób montażu na budynkach historycznych należy uzgadniać z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru w rejonie ulic:
Lidzbarskiej i 18 Stycznia.
Na terenie, którego dotyczy opracowanie znajduje się strefa ochrony konserwatorskiej. Ograniczenia dotyczą terenu oznaczonego jako 3 MN. Na tym obszarze znajduje się strefa ochrony „OW” dla zabytków archeologicznych i „B2” dla struktur przestrzennych. Na tych terenach wszelkie prace ziemne należy wykonywać po uzyskaniu zgody Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Powinny być one poprzedzone badaniami archeologicznymi w zakresie określonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W odniesieniu do zabytków niearcheologicznych należy zachować układ dróg oraz dostosować zabudowę pod względem bryły, skali usytuowania do zabudowy historycznej,
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru w rejonie ulic:
Podgórnej, Długiej i Ustronie.
Na jego obszarze znajdują się nieruchome zabytki archeologiczne, fragment trakcji kolejowej wpisanej do rejestru zabytków pod nr A/585 decyzją z dnia 22.11.1988 r. oraz jeden obiekt historyczny. Prace przy obiektach zabytkowych wymagają
uzgodnienia oraz zgody Wojewódzkiego Konserwatora zabytków. Na tych terenach wszelkie prace ziemne należy wykonywać po uzyskaniu zgody Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. Powinny być one poprzedzone badaniami archeologicznymi w zakresie określonym przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru w rejonie ulic:
Kamionka, Przedzamcze i Zamkowa.
W granicach objętych tym opracowaniem znajdują się pozostałości murów obronnych, Pałac Anny Wazówny oraz Park Chopina, stwierdza się, że:
- wszelkie prace konserwatorskie, budowlane, umieszczanie urządzeń technicznych, tablic, reklam, napisów i inne, w tym dotyczące zieleni i zagospodarowania terenu w granicach planu wymagają uzyskania zgody Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków
- w granicach planu wszelkie roboty ziemne wymagają przeprowadzenia wykopaliskowych badań archeologicznych w uzgodnieniu i za zgodą Kujawsko- Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru w rejonie ulic: 3 Maja, Królowej Jadwigi i Paderewskiego oraz rzeki Drwęcy.
W odniesieniu do budynku szkoły znajdującego się na tym terenie:
- nakazuje się zachować wygląd architektoniczny budynku szkoły w zakresie gabarytu, kształtu i pokrycia dachu, kompozycji elewacji, zachowania detalu architektonicznego, rozmieszczenia, wielkości, kształtu oraz propozycji otworów okiennych i drzwiowych wraz z oryginalną stolarką,
- zakazuje się tynkowania i ocieplenia elewacji z zewnątrz,
- nowa zabudowa winna być dostosowana do historycznej kompozycji przestrzeni w zakresie usytuowania, skali, bryły i podziałów architektonicznych,
- ustala się wymóg uzupełnienia nasadzeń zieleni oraz odtworzenia historycznej nawierzchni terenów z kamienia polnego,
- inwestycje na tym terenie muszą być wykonane w uzgodnieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków,
Ochronie podlegają również nasadzenia alejowe wzdłuż ul. Królowej Jadwigi oraz teren boiska sportowego z jego układem przestrzennym, roślinnością i małą architekturą. Na terenie wzdłuż ul. Królowej Jadwigi planuje się teren pod inwestycję o charakterze handlowym (galeria handlowa).
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru w rejonie ulic: Podgórnej i Lidzbarskiej.
Teren ten znajduje się w strefie B ochrony konserwatorskiej w związku z czym:
- wszelkie prace budowlane (tj. budowa, przebudowa, remont) mające wpływ na wygląd zewnętrzny obiektów, w tym również dotyczące kolorystyki i umieszczania reklam należy uzgodnić z Kujawsko-Pomorskim Konserwatorem Zabytków, - zachować należy wygląd architektoniczny zabudowy historycznej w zakresie gabarytu, kształtu i pokrycia dachu, kompozycji elewacji tzn. zachowania detalu architektonicznego, historycznego rozmieszczenia, wielkości, kształtu oraz proporcji otworów okiennych i drzwiowych,
- wtórne przekształcenia, które wpływają negatywnie na odbiór wizualny obiektów należy zmienić, dostosowując je do ich historycznych (istniejących) elementów – dotyczy to głównie parterów budynków,
- zakazuje się budowy ogrodzeń z prefabrykowanych elementów betonowych, za wyjątkiem słupów i podmurówek,
strumień, będący elementem chronionego krajobrazu kulturowo-przyrodniczego przeznacza się do zachowania w formie otwartego cieku wodnego wraz z towarzyszącą zielenią.