W rezerwacie „Lasek Miejski nad Olzą” stwierdzono w trakcie badań występowanie 159 gatunków roślin naczyniowych, które należą do 57 rodzin i 122 rodzajów. 10 gatunków odnaleziono po raz pierwszy na terenie tego obiektu (Tabela I).
Tabela 18. Ważniejsze składniki flory rezerwatu „Lasek Miejski nad Olzą”
Chr. Zagr. A Grupa socj. – ekol.
Tabela 19. Wykaz chronionych gatunków roślin
Gatunki chronione
Blisko 8% flory lokalnej stanowią gatunki podlegające ochronie prawnej, w tym 4 objęte są ochroną ścisłą. Do pospolitych należy Hedera helix, a do bardzo częstych - Allium ursinum. Wśród pozostałych przeważają gatunki częste i rzadkie (Tabela 19, Ryc. 10, Mapa II).
Allium ursinum bardzo częsty Asarum europaeum częsty Convallaria majalis rzadki
Galium odoratum częsty
Hedera helix pospolity
Primula elatior częsty
Viburnum opulus dość częsty
Vinca minor rzadki
Największą liczbę gatunków chronionych ( 9) odnotowano tylko w jednym kwadracie, położonym w części północnej rezerwatu. Z reguły ich liczba oscyluje od 6 do 8 (Ryc. 11).
Gatunki zagrożone w Polsce i w województwie śląskim
W trakcie badań stwierdzono występowanie na terenie rezerwatu 14 gatunków rzadkich i zagrożonych we florze województwa śląskiego (9% flory rezerwatu). 9 z nich to gatunki zagrożone tylko lokalnie, głównie poza obszarami górskimi. W grupie tej 1 takson (Hacquetia epipactis) należy do gatunków krytycznie
zagrożonych (CE). Pozostałe to gatunki niższego ryzyka (LR) lub narażone (VU). Trzy z omawianych zagrożone są także we florze Polski, co stanowi 2%
flory rezerwatu (Tabela. 20., Ryc. 12, 13).
Tabela 20. Gatunki zagrożone we florze Polski i województwa śląskiego
Ryc. 10. Procentowy udział we florze
rezerwatu gatunków chronionych Ryc. 11. Liczba gatunków chronionych w poszczególnych kwadratach badawczych
Kategoria zagrożenia Nazwa gatunkowa
w Polsce w woj. śląskim
Actaea spicata LR/VU*
Allium ursinum [V] VU*
Anthriscus nitida LR*
Arum alpinum R LR/VU^
Corydalis cava LR*
Corydalis solida LR
Dentaria glandulosa VU*
Galanthus nivalis VU]
Geranium phaeum LR*
Hacquetia epipactis [V] LR/CE^
Lathraea squamaria LR
Lunaria rediviva VU*
Primula elatior LR*
Salvia glutinosa LR*
Ryc. 12. Procentowy udział we florze rezerwatu gatunków zagrożonych i rzadkich
w województwie śląskim
Ryc. 13. Procentowy udział we florze rezerwatu gatunków zagrożonych i rzadkich w Polsce
Gatunki wskaźnikowe starych lasów liściastych.
W badanym obiekcie odnaleziono 64 gatunki wskaźnikowe starych lasów liściastych, co stanowi 40% flory tego obiektu (Tabela 21, Ryc. 14).
Tabela 21. Lista gatunków wskaźnikowych starych lasów liściastych
Gatunki górskie
W rezerwacie „Lasek Miejski nad Olzą” odnotowano występowanie 9 gatunków górskich (Allium ursinum, Alnus incana, Anthriscus nitida, Chaerophyllum hirsutum, Dentaria glandulosa, Geranium phaeum, Lunaria rediviva, Salvia glutinosa, Senecio ovatus,), co stanowi 6% flory tego obiektu (Ryc. 15).
Grupy socjologiczno-ekologiczne
We florze omawianego obiektu najwięcej jest gatunków związanych z żyznymi lasami liściastymi oraz zbiorowiskami krzewiastymi (58% flory ). Kolejne grupy plasują się na dalszych miejscach (Tabela 18, Ryc.16).
Actaea spicata, Adoxa moschatellina, Aegopodium padagraria, Ajuga reptans, Allium ursinum, Anemone nemorosa, A.
ranunculoides, Anthriscus nitida, Arum alpinum, Asarum europaeum, Athyrium filix-femina, Brachypodium sylvaticum, Campanula trachelium, Carex digitata, C. sylvatica, Circaea lutetiana, Convallaria majalis, Corydalis cava, C. solida, Dentaria bulbifera, D. glandulosa, Dryopteris carthusiana, D. filix-mas, Epilobium montanum, Epipactis helleborine, Euphorbia amygdaloides, E. dulcis, Ficaria verna, Galanthus nivalis, Galeobdolon luteum, Galium odoratum, G. schultesii, Geum urbanum, Hacquetia epipactis, Hedera helix, Hieracium murorum, Isopyrum thalictroides, Lathraea squamaria, Lathyrus vernus, Lunaria rediviva, Luzula luzuloides, L. pilosa, Maianthemum bifolium, Melampyrum nemorosum, Melica nutans, Mercurialis perennis, Milium effusum, Moehringia trinervia, Mycelis muralis, Oxalis acetosella, Paris quadrifolia, Phyteuma spicatum, Poa nemoralis, Polygonatum multiflorum, Primula elatior, Pulmonaria obscura, Ranunculus lanuginosus, Ribes uva-crispa, Scrophularia nodosa, Stachys sylvatica, Stellaria holostea, Symphytum tuberosum, Vinca minor, Viola reichenbachiana.
Ryc. 14. Procentowy udział gatunków starych lasów liściastych we florze rezerwatu
Ryc. 15. Procentowy udział gatunków górskich we florze rezerwatu
Ryc. 16. Procentowy udział grup socjologiczno-ekologicznych we florze rezerwatu
Ryc. 17. Procentowy udział antropofitów we florze rezerwatu
Gatunki obce (antropofity)
Wśród 10 gatunków obcego pochodzenia zdecydowanie przeważają kenofity.
Większość antropofitów ma swoje stanowiska na obrzeżach rezerwatu, głównie w miejscach, gdzie zlokalizowane są „dzikie” wysypiska śmieci. Do rosnących pojedynczo na 1 – 4 stanowiskach należą: Acer negundo, Aesculus hippocastanum, Robinia pseudoacacia oraz Solidago canadensis. Większe skupienia tworzy tu Impatiens parviflora, który odnaleziony został także we wnętrzu płatów leśnych.(Tabela 22, Mapa XII, Fot. 14-16).
Zastosowane wskaźniki antropofityzacji flory osiągają następujące wartości:
* wskaźnik antropofityzacji całkowitej – 6,29
* wskaźnik antropofityzacji trwałej – 5,7
Tabela 22. Gatunki obcego pochodzenia oraz zajmowane przez nie siedliska Typ siedliska
Robinia pseudoacacia Kn +
Solidago canadensis Kn + +
Gatunki nieodnalezione
W trakcie prowadzenia badań nie udało się potwierdzić występowania 56 gatunków roślin naczyniowych podawanych przez wcześniejszych autorów z terenu rezerwatu (Tabela 23).
Tabela 23. Lista gatunków, których występowania nie potwierdzono w trakcie prowadzonych badań Agrostis capilliaris, Alchemilla gracilis, Anthoxanthum odoratum, Arctium tomentosum, Arrhenatherum elatius, Aruncus sylvestris, Astrantia major, Berteroa incana, Bromus benekenii, Caltha palustris, Capsella bursa-pastoris, Chaerophyllum temulum, Chamaenerion angustifolium, Chamomilla suaveolens, Chenopodium album, Ch. polyspermum, Chrysosplenium alternifolium, Cirsium vulgare, Crepis biennis, Cucubalus baccifer, Daphne mezereum, Daucus carota, Epilobium palustre, E. parviflorum, Galinsoga ciliata, Hepatica nobilis, Heracleum sphondylium, Impatiens noli-tangere, Leontodon autumnalis, Lycopus europaeus, Malus domestica, M. sylvestris, Matricaria maritima subsp.
inodora, Melandrium album, Mentha longifolia, Myosotis palustris, Petasites albus, Polygonum persicaria, Pyrus communis, Quercus petraea, Rumex conglomeratus, R. crispus, R. sanguineus, Salix pentandra, Sanicula europaea, Sisymbrium officinale, Solidago gigantea, Stellaria nemorum, Symphytum officinale, Tanacetum vulgare, Tussilago farfara, Ulmus laevis, Velariana sambucifolia, Veronica officinalis, Viccia cracca, V. sepium.