ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ A KASA REJESTRUJĄCA

Ponieważ ustawodawca nie określił formy prowadzenia ewidencji sprzedaży w gastrono- mii, to może być to np. zeszyt, w którym będą wpisywane wszystkie pozycje sprzedaży do-konane w ciągu dnia. Po zakończeniu sprzedaży w danym dniu, łączna kwota sprzedaży z podziałem na poszczególne stawki na podstawie sporządzonego dowodu, powinna być przeniesiona do ewidencji sprzedaży VAT.

Wyjątkiem byłaby sytuacja, gdyby podatnik dokonywał wyłącznie sprzedaży usług ga- stronomicznych opodatkowanych jedną stawką podatkową (8%). W takim bowiem przypad-ku, aby obliczyć wysokość należnego podatku wystarczyłoby zsumować kwotę uzyskanego przychodu i obliczyć podatek rachunkiem „w stu”, tj. według wzoru wskazanego w punk- cie 3.4 niniejszego rozdziału lub przemnożyć ten przychód przez stawkę 7,41% (art. 85 usta-wy w związku z art. 146b).

V. ROZPOCZĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ A KASA REJESTRUJĄCA

Przepisy ustawy o VAT nakładają obowiązek stosowania kas fiskalnych na podatników dokonujących sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodar-czej oraz rolników ryczałtowych (art. 111 ust. 1 ustawy o VAT).

Jedynym kryterium decydującym o obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących jest więc rodzaj odbiorcy sprzedawanych przez podatnika usług lub towarów, natomiast nieistotny jest tu status prawny sprzedawcy (producent, hurtownik), jak również fakt dokumentowania sprzedaży fakturami.

Działalność gospodarcza, w myśl definicji zawartej w ustawie o VAT, to wszelka dzia-łalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzy-stywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Status rolnika ryczałtowego w świetle ustawy mają rolnicy, którzy dokonują dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczą usługi rolni-cze i korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3.

1. Zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących

Z początkiem 2017 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy za-stosowaniu kas rejestrujących, a określone w nim zwolnienia obowiązują od 1 stycznia br.

do 31 grudnia 2017 r.

Zwolnienia z obowiązku stosowania kas rejestrujących można generalnie podzielić na:

• zwolnienie podmiotowe (zwalniające podatnika z obowiązku ewidencjonowania w zakresie całej prowadzonej przez niego działalności),

• zwolnienie przedmiotowe (zwalniające z ewidencjonowania tylko ściśle określone czynności),

• zwolnienie podmiotowo-przedmiotowe (zwolnienie ze względu na udział określo-nych czynności zwolniookreślo-nych z ewidencjonowania w sprzedaży ogółem dokonanej

na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych).

1.1. Zwolnienie ze względu na wysokość osiąganych obrotów

Limit obrotów z tytułu dokonywanej sprzedaży na rzecz osób fizycznych niepro- wadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych dla podatników kon-tynuujących działalność wynosi 20.000 zł. W przypadku podatników rozpoczynających sprzedaż w trakcie roku podatkowego, limit 20.000 zł określany jest w proporcji do okresu jej wykonywania (§ 3 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia).

Z kolei podatnicy rozpoczynający po dniu 31 grudnia 2016 r. sprzedaż na rzecz ww. osób zwolnieni są z ewidencjonowania w danym roku podatkowym, jeżeli przewidywany przez nich obrót z tego tytułu nie przekroczy w danym roku, w proporcji do okresu wykonywania tych czynności, kwoty 20.000 zł (§ 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia).

Dodatkowo w § 3 ust. 2 tego rozporządzenia zastrzeżono, że podatnik, który w poprzed- nim roku był zobowiązany do ewidencjonowania obrotów przy zastosowaniu kasy lub prze-stał spełniać warunki do tego zwolnienia, nie może korzystać ze zwolnienia ze względu na limit obrotów.

¾ Przekroczenie limitu zwolnieniowego

Jeżeli w 2017 r. podatnik korzysta ze zwolnienia z ewidencjonowania, lecz w trakcie roku obroty ze sprzedaży dla osób prywatnych przekroczą kwotę 20.000 zł (lub limit liczo-ny proporcjonalnie do okresu wykonywania sprzedaży w 2017 r. – jeżeli w tym roku po-datnik rozpocznie sprzedaż dla ww. podmiotów), zwolnienie straci moc po upływie dwóch miesięcy następujących po miesiącu, w którym obrót przekroczył ww. limit (§ 5 ust. 1 i 2 rozporządzenia).

1.2. Zwolnienie ze względu na udział sprzedaży zwolnionej w ogólnych obrotach

¾ Podatnicy kontynuujący w 2017 r. sprzedaż na rzecz osób fizycznych

W myśl § 3 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia w sprawie zwolnień, zwalnia się w danym roku podatkowym, nie później jednak niż do końca 2017 r. podatników dokonujących sprzeda-ży towarów i usług zwolnionych z ewidencjonowania, wymienionych w części I załącznika do rozporządzenia (poz. 1–35) w przypadku, gdy w poprzednim roku podatkowym udział obrotów z tytułu tej sprzedaży w całkowitym obrocie podatnika (zwanym „udziałem procen-towym obrotu”) realizowanym na rzecz podmiotów wymienionych w art. 111 ust. 1 ustawy, był wyższy niż 80%.

Zwolnienie to nie ma jednak zastosowania, w przypadku podatników, którzy w pierwszym lub drugim półroczu poprzedniego roku podatkowego osiągnęli udział procentowy obrotu równy 80% lub niższy niż 80% (§ 3 ust. 3 rozporządzenia).

¾ Podatnicy rozpoczynający sprzedaż po 31 grudnia 2016 r.

W przypadku podatników rozpoczynających sprzedaż po 31 grudnia 2016 r. – stosownie do § 3 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia – zwolnienie podmiotowe przysługuje, jeżeli przewidywa-ny przez podatnika udział procentowy obrotu:

a) za okres pierwszych sześciu miesięcy wykonywania tych czynności,

b) za okres do końca roku, w przypadku gdy okres wykonywania tych czynności w roku podatkowym jest krótszy niż sześć miesięcy

– będzie wyższy niż 80%.

Podatnicy korzystający ze zwolnienia, o którym mowa w § 3 ust. 1 pkt 4 lit. a) rozporzą- dzenia, tracą prawo do tego zwolnienia po upływie dwóch miesięcy następujących po mie- siącu, w którym upłynął okres pierwszych sześciu miesięcy sprzedaży, jeżeli udział procen-towy obrotu w tym okresie jest równy albo niższy niż 80% (§ 5 ust. 5 rozporządzenia).

Natomiast w przypadku podatników korzystających ze zwolnienia na mocy § 3 ust. 1 pkt 4 lit. b), u których udział procentowy obrotu za okres do końca roku podatkowego jest równy albo niższy niż 80% zwolnienie straci moc po upływie dwóch miesięcy od zakończe-nia tego roku podatkowego (§ 5 ust. 6 rozporządzenia).

1.3. Przedmiotowe zwolnienia z ewidencjonowania

Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia, w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2017 r. bez względu na wysokość obrotu i bez względu na to, czy podat-nik stosuje już kasy do ewidencjonowania innych czynności – zwolniona z rejestracji w kasie jest sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

Przy czym, w odniesieniu do niektórych czynności wymienionych w załączniku do rozpo-rządzenia zwolnienie, o którym mowa powyżej stosuje się zgodnie z warunkami określonymi w tym załączniku (§ 2 ust. 2 rozporządzenia).

2. Dokumenty niezbędne przy instalacji kasy rejestrującej

¾ Zawiadomienie informujące o liczbie kas

Zgodnie z § 13 ust. 1 rozporządzenia w sprawie kas rozpoczęcie prowadzenia ewidencji przy użyciu kasy przez podatnika poprzedzone jest złożeniem zawiadomienia do właściwe-go naczelnika urzędu skarbowego, o liczbie kas i miejscu (adresie) ich używania, według wzoru określonego w załączniku nr 1 do rozporządzenia.

Przed tym terminem nastąpić powinna również fiskalizacja kasy. Dokonywana jest ona przez serwisanta kas poprzez jednokrotne i niepowtarzalne uaktywnienie trybu fiskalnego pracy kasy z równoczesnym wpisaniem numeru identyfikacji podatkowej podatnika (NIP) do pamięci fiskalnej. Fiskalizacja kasy potwierdzona jest wykonaniem raportu fiskalnego dobo-wego, którego wydruk dołączany jest do książki kasy.

¾ Zgłoszenie danych dotyczących kasy

„Zgłoszenie/aktualizacja przez podatnika danych dotyczących kasy”, stanowi drugi doku-ment, który podatnik instalujący kasę fiskalną musi złożyć. Jego wzór stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia w sprawie kas.

Obowiązek zgłoszenia kasy rejestrującej do naczelnika urzędu skarbowego wyni-ka z art. 111 ust. 3a pkt 10 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu podatnicy rozpoczyna-jący ewidencję sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących mają obowiązek dokonać zgłoszenia kasy rejestrującej do naczelnika urzędu skarbowego w celu otrzymania numeru ewidencyjnego kasy. Natomiast z zapisu § 13 ust. 5 rozporządzenia w sprawie kas wynika, że zgłoszenie to powinno być dokonane w terminie 7 dni od dnia fiskalizacji kasy.

W oparciu o zgłoszenie naczelnik urzędu skarbowego nadaje kasie numer ewidencyjny, który podatnik powinien w sposób trwały nanieść na jej obudowę. Numer ewidencyjny kasy oraz książki kasy są identyczne i nie mogą być przypisane innym urządzeniom.

W tym samym terminie zgłoszenia, na dokumencie określonym w załączniku nr 5 do ww. rozporządzenia, dokonuje podmiot prowadzący serwis główny lub podmiot prowa-dzący serwis kas (§ 21 rozporządzenia).

3. Ulga na zakup kas rejestrujących

Na mocy art. 111 ust. 4 ustawy o VAT podatnicy, którzy rozpoczynają ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego za pomocą kas rejestrujących w obowiązujących termi- nach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydatkowaną na zakup każdej z kas rejestru- jących zgłoszonych na dzień rozpoczęcia (powstania obowiązku) ewidencjonowania w wy-sokości 90% jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej jednak niż 700 zł.

U

Aby podatnik mógł skorzystać z przysługującej mu ulgi na zakup kasy, musi spełnić warunki, które określone zostały w rozporządzeniu w sprawie odli-czeń, a mianowicie:

• posiadać dowód zapłaty całej należności za kasę rejestrującą,

• złożyć w urzędzie skarbowym przed terminem rozpoczęcia ewidencjonowa-nia pisemne zgłoszenie o liczbie kas rejestrujących i miejscu (adresie) ich używania,

• rozpocząć ewidencjonowanie nie później niż w obowiązującym terminie, przy użyciu kas rejestrujących nabytych w okresie, kiedy kasy te były objęte waż-nym potwierdzeniem, że spełniają one funkcje wymienione w art. 111 ust. 6a ustawy o VAT oraz kryteria i warunki techniczne, którym muszą odpowiadać.

Jeśli zatem podatnik spełnia wymienione warunki, to ma prawo do odliczenia kwoty wy-datkowanej na zakup kasy w deklaracji podatkowej dla celów VAT za okres rozliczeniowy, w którym rozpoczęto ewidencjonowanie, lub za okresy następujące po tym okresie rozlicze-niowym (§ 3 ust. 1 rozporządzenia w sprawie odliczeń).

Przy czym sposób dokonywania odliczenia ulgi uzależniony jest od tego, czy w danym okresie rozliczeniowym podatek należny jest wyższy od podatku naliczonego (występu-je kwota podatku do zapłaty), czy też podatek należny jest równy lub niższy od podatku naliczonego.

Sposób rozliczenia ulgi na zakup kas rejestrujących przez podatników zwolnionych pod-miotowo lub przedmiotowo z VAT uregulowany został w art. 111 ust. 5 ustawy. W myśl tego przepisu podatnik, który rozpoczął ewidencjonowanie obrotu w obowiązujących ter-minach i wykonuje wyłącznie czynności zwolnione od podatku lub jest podatnikiem, u którego sprzedaż zwolniona jest od podatku ze względu na wysokość osiąganych obrotów, otrzymuje z urzędu skarbowego zwrot części kwoty wydatkowanej na zakup kas rejestrujących na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na tery-torium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem w terminie do 25. dnia od daty złożenia wniosku.

!

Dodatek opracowała: Katarzyna Rybacka

NAKŁAD15 040