Ryc. 1 Mapa obrazująca ryzyko pojawienia się nowych zoonoz (Morse 2012 [ 90]). ... 8 Ryc. 2 Czynniki wpływające na występowanie, transmisję i diagnostykę chorób przenoszonych przez kleszcze (Tijsse-Klasen 2014 [ 147]). ... 9 Ryc. 3 Stadia rozwojowe kleszczy twardych. Od lewej: larwa, nimfa, samiec i samica (http://itg.content-e.eu).
... 12 Ryc. 4 Rozprzestrzenienie geograficzne ważnych medycznie gatunków kleszczy należących do rodzaju
Ixodes (Swanson 2006 [ 139]). ... 14 Ryc. 5 Bakterie Anaplasma phagocytophilum w neutrofilu pobranym z krwi obwodowej człowieka (Dumler
2005a [ 37]). ... 20 Ryc. 6 Objawy skórne boreliozy: a, b – różne postacie rumienia wędrującego, c – chłoniak limfocytarny, d –
zanikowe zapalenie skóry (Nau 2009 [ 93]). ... 25 Ryc. 7 Objawy boreliozy: a – porażenie nerwu twarzowego, b – pleocytoza w płynie mózgowo rdzeniowym,
aktywowane limfocyty, monocyty, komórki plazmatyczne i rzadziej neutrofile, c – zapalenie naczyń w mózgu, badanie MRI, obraz T2-zależny, przekrój osiowy mózgu 14-letniej dziewczynki z podostrym niedowładem połowicznym prawostronnym dotyczącym głównie kończyny górnej, pleocytozą płynu mózgowo-rdzeniowego i syntezą przeciwciał przeciwko Borrelia burgdorferi w OUN, całkowite ustąpienie objawów po pozajelitowej antybiotykoterapii, MRI w fazie ostrej (prawa strona) oraz kilka miesięcy później (lewa strona), d –zapalenie stawu kolanowego (Nau 2009 [ 93]). ... 26 Ryc. 8 Lokalizacja miejsc zbioru kleszczy (czerwone znaczniki) na tle województwa pomorskiego (źródło
mapy: www.google.pl/maps). ... 31 Ryc. 9 Dokumentacja fotograficzna miejsc odłowu kleszczy: A – Gdynia Kolibki, B – Gdynia Chwarzno,
C - Sulęczyno, D – Kleszczewo (fot. Jan Stańczak). ... 31 Ryc. 10 Sekwencje oraz właściwości fizyko-chemiczne starterów oraz sond molekularnych użytych w celu
detekcji Anaplasma phagocytophilum i Borrelia burgdorferi s.l. w kleszczach Ixodes ricinus. ... 39 Ryc. 11 Porównanie mieszanin MasterMix A&A Biotechnology (lewa kolumna) oraz Stratagene (prawa
kolumna) (Anaplasma i Borrelia). ... 41 Ryc. 12 Aktywność kleszczy na poszczególnych stanowiskach od kwietnia do września. Oś Y – liczba
odłowionych kleszczy/godzinę/osobę. ... 44 Ryc. 13 Liczba kleszczy I. ricinus niezainfekowanych (zielony) i zakażonych krętkami Borrelia sp. (czerwony)
w latach 2008 i 2009. Na wykresach podano odsetek zainfekowanych kleszczy. ... 46 Ryc. 14 Zależności pomiędzy aktywnością kleszczy (oś X) i poziomem zakażenia kleszczy krętkami Borrelia
spp.(oś Y)... 47 Ryc. 15 Odsetek zainfekowanych kleszczy krętkami Borrelia spp. na poszczególnych stanowiskach zbioru.
Intensywność barwy odzwierciedla stopień antropopresji (w kolejności od najwyższego do najniższego:
Sulęczyno, Kolibki, Chwarzno, Kleszczewo). ... 48 Ryc. 16 Analiza restrykcyjna fragmentu genu fla. Oznaczenia poszczególnych genogatunków: A – Borrelia
afzelii, G – Borrelia garinii, V – Borrelia valaisiana, L – Borrelia lusitaniae, B – Borrelia burgdorferi s.s., M – Borrelia miyam otoi. ... 49 Ryc. 17 Rozkład zidentyfikowanych gatunków Borrelia na stanowiskach Gdynia Kolibki i Gdynia Chwarzno. 49 Ryc. 18 Procentowy odsetek poszczególnych gatunków Borrelia w zależności od stadium rozwojowego. ... 50 Ryc. 19 Dopasowanie uzyskanych sekwencji fragmentu genu fla krętków z kompleksu Borrelia burgdorferi s.l.
Ryciny
Ryc. 20 Filogram obrazujący zależności genetyczne pomiędzy poszczególnymi sekwencjami otrzymanymi w ramach pracy oraz sekwencjami zdeponowanymi w banku genów. Podziałka obrazuje odległość
genetyczną pomiędzy sekwencjami (różnice 2.2 na 100 nukleotydów). Filogram został wygenerowany za pomocą narzędzia CLC Sequence Viewer (7.6.1), metoda Neighbor-Joining. ... 53 Ryc. 21 Rozkład uzyskanych wartości liczby krętków Borrelia spp. w kleszczach Ixodes ricinus
(http://scistatcalc.blogspot.com), statystyka W< wartość krytyczna, hipoteza zerowa odrzucona, rozkład nie spełnia założeń rozkładu normalnego. ... 54 Ryc. 22 Rozkład uzyskanych wartości liczby krętków Borrelia spp. w kleszczach Ixodes ricinus
(http://scistatcalc.blogspot.com) po transformacji logarytmicznej, statystyka W> wartość krytyczna, hipoteza zarowa nie została odrzucona, rozkład spełnia założenia rozkładu normalnego. ... 55 Ryc. 23 Wykres ramka-wąsy obrazujący relacje pomiędzy stadium rozwojowym a liczebnością krętków
Borrelia w kleszczach. ... 58 Ryc. 24 Wykres ramka-wąsy obrazujący relacje pomiędzy miesiącem odłowu kleszczy a średnią liczebnością
krętków w kleszczach, łącznie dla lat 2008 i 2009. ... 59 Ryc. 25 Wykres ramka-wąsy obrazujący relacje pomiędzy miesiącem odłowu a intensywnością zakażenia
kleszczy w 2008 r. ... 60 Ryc. 26 Wykres ramka-wąsy obrazujący relacje pomiędzy miesiącem odłowu a średnią intensywnością
zakażenia kleszczy w 2009 r. ... 61 Ryc. 27 Wykres ramka-wąsy obrazujący relacje pomiędzy stanowiskiem odłowu kleszczy a intensywnością
zakażenia kleszczy. Gwiazdki oznaczają różnice istotne statystycznie. ... 62 Ryc. 28 Liczba kleszczy I. ricinus niezainfekowanych (zielony) i zainfekowanych bakteriami Anaplasma
phagocytophilum (czerwony) w roku 2008 i 2009. Na wykresach podano odsetek zainfekowanych kleszczy. ... 66 Ryc. 29 Zależności pomiędzy aktywnością kleszczy (oś X) i poziomem zakażenia kleszczy bakteriami
A. phagocytophilum (oś Y). ... 66 Ryc. 30 Odsetek zainfekowanych kleszczy A. phagocytophilum na poszczególnych stanowiskach zbioru.
Intensywność barwy odzwierciedla stopień antropopresji (w kolejności od najwyższego do najniższego:
Sulęczyno, Kolibki, Chwarzno, Kleszczewo). ... 67 Ryc. 31 Dopasowanie uzyskanych sekwencji fragmentu genu 16S rRNA Anaplasma phagocytophilum
uzyskane przy pomocy programu CodonCode Aligner v 6.0.2. ... 69 Ryc. 32 Filogram obrazujący zależności genetyczne pomiędzy poszczególnymi sekwencjami otrzymanymi w
ramach pracy oraz sekwencjami zdeponowanymi w banku genów. Podziałka obrazuje odległość genetyczną pomiędzy sekwencjami (różnice 1 na 1000 nukleotydów). Filogram został wygenerowany za pomocą narzędzia CLC Sequence Viewer (7.6.1), metoda Neighbor-Joining. ... 70 Ryc. 33 Wykres ramka-wąsy obrazujący relacje pomiędzy stadium rozwojowym a liczebnością Anaplasma
phagocytophilum w kleszczach. ... 71 Ryc. 34 Porównanie amplifikacji seryjnych rozcieńczeń plazmidów kolistych (1) i limearnych (2) dla
poszczególnych metod. ... 80 Ryc. 35 Porównanie wartości Ct dla wybranych próbek kleszczy przy użyciu metody opisanej w literaturze
(FAM) oraz metody opracowanej w ramch pracy (ROX). ... 81 Ryc. 36 Porównanie intensywności zakażenia kleszczy krętkami Borrelia spp. dla wybranych próbek kleszczy
przy użyciu metody opisanej w literaturze (FAM) oraz metody opracowanej w ramch pracy (ROX). ... 81
Ryciny
Ryc. 37 Schematyczne ujęcie czynników wpływających na rozmieszczenie kleszczy I. ricinus. Czynniki podzielono na bezpośrednio związane ze: zmianami klimatycznymi (niebieski), zmianami ekologicznymi (zielony), zmianami antropogenicznymi (brązowy) i inne (czerwony). (Medlock 2013 [ 86]). ... 86 Ryc. 38 Przypadki choroby z Lyme w województwie pomorskim w latach 2006-2010 (Mucha 2010 [ 91]). ... 90 Ryc. 39 Średnia zapadalność na boreliozę na 100 000 mieszkańców, na przestrzeni 10 lat w wybranych
krajach europejskich (Lingren 2006 [ 76]). ... 91 Ryc. 40 Schemat krążenia genogatunków Borrelia burgdorferi s.l. w kleszczach i ich żywicielach (na
podstawie Alessandro Mannelli et al. FEMS Microbiol Rev 2012;36:837-861). ... 98 Ryc. 41 Sekwencje oraz właściwości fizyko-chemiczne starterów oraz sond molekularnych użytych w celu
detekcji Rickettsia spp. i Babesia spp. w kleszczach Ixodes ricinus. ... 135 Ryc. 42 Porównanie mieszanin MasterMix A&A Biotechnology (lewa kolumna) oraz Stratagene (prawa
kolumna) (Babesia i Rickettsia). ... 136 Ryc. 43 Wpływ stężenia starterów i sond na przebieg reakcji Real-Time PCR, na przykładzie amplifikacji
fragmentu genu 18S rRNA Babesia spp. za pomocą starterów f, r oraz sondy Bab18S-p. Na rysunkach podano również objętości dodawanych starterów. Stężenia dodawanych starterów i sond wynosiły 10µM. ... 137 Ryc. 44 Dane źródłowe i krzywa standardowa – amplifikacja fragmentu genu gltA, Rickettsia, startery
RickGltA-f, RickGltA-r i sonda RickGltA-p. ... 138
Tabele