Kierunki interwencji
2. Sieć kompleksową, która zapewnia dostępność i łączność wszystkich regionów Unii Europejskiej
Składają się na nią wszystkie - istniejące i planowane - infrastruktury TEN-T. Jej realizacja ma zakoń-czyć się do 2050 r.
6.2.1. Struktura sieci
Korytarze sieci bazowej mają na celu efektywne wdrażanie tej struktury i przyspieszenie prac nad projektami infrastrukturalnymi o wartości ponadregionalnej. Ich rolą jest rozwiązywanie problemu wą-skich gardeł, intensyfikacja połączeń międzynarodowych oraz poprawienie wydajności i przepustowości systemu transportowego Wspólnoty z uwzględnieniem obszaru handlu międzykontynentalnego.
Na sieć bazową TEN-T składa się dziewięć korytarzy (Rys. 6.4), z których każdy musi obejmować trzy rodzaje transportu, trzy państwa członkowskie oraz dwa odcinki transgraniczne [152]:
1. Morze Bałtyckie - Morze Adriatyckie.
2. Morze Północne - Morze Bałtyckie.
3. Morze Śródziemne.
4. Wschód / wschodnia część regionu Morza Śródziemnego.
5. Skandynawia - Morze Śródziemne.
6. Ren – Alpy.
7. Atlantyk.
8. Morze Północne - Morze Śródziemne.
9. Ren - Dunaj.
Przez Polskę przebiegają dwa korytarze sieci bazowej [152]:
1. Korytarz Morze Bałtyckie - Morze Adriatyckie, jeden z najważniejszych transeuropejskich szlaków drogowo-kolejowych.
2. Korytarz Morze Bałtyckie - Morze Północne, istotny ze względu na połączenie Polski ze Skandyna-wią, co stanowi atut w rozwoju Nowego Jedwabnego Szlaku.
Obecny układ sieci wymaga włączenia do struktury kilku strategicznych dla Polski elementów in-frastruktury: Centralnego Portu Komunikacyjnego jako elementu sieci bazowej lotnisk, korytarza Via Car-patia i śródlądowych dróg wodnych, a także portów morskich, lotnisk, dróg i linii kolejowych do sieci kompleksowej TEN-T.
Rys. 6.4 Mapa 9 korytarzy sieci TEN-T [152]
Szczecin/Świnoujscie
Morze Bałtyckie - Morze Adriatyckie Morze Bałtyckie - Morze Północne Morze Śródziemne
Wschód/wschodnia część regionu Morza Śródziemnego Skandynawia - Morze Śródziemne
Morze Północne - Morze Śródziemne
Atlantyk Ren – Alpy Ren - Dunaj ródło: Komisja Europejska
W ciągu ostatnich dwóch dekad władze Unii Europejskiej poczyniły wielkie postępy w budowaniu relacji handlowych między Europą Zachodnią a Środkowo-Wschodnim regionem kontynentu. Ostatecz-nie do nowego wymiaru sieci włączono połączenia brakujące lub ograniczone jedyOstatecz-nie do Ostatecz-niektórych rodzajów transportu.
Niemniej jednak na terenie Wspólnoty w dalszym ciągu istnieją znaczne różnice na płaszczyźnie jakości i dostępności infrastruktury, poziomie niwelowania wąskich gardeł w transporcie krajowym i mię-dzynarodowym oraz dalszych celach rozwoju struktury transportowej poszczególnych państw członkow-skich. Modernizacji i stworzeniu nowej infrastruktury podlegają w szczególności połączenia Europy Za-chodniej ze Wschodnią.
Z tego powodu wraz z utworzeniem nowej struktury sieci TEN-T, Bruksela położyła większy nacisk na stworzenie sieci bazowej korytarzy strategicznych, które nie tylko połączą Wschód z Zachodem, ale dotrą do poszczególnych regionów od Portugalii do Finlandii i od wybrzeża Szkocji do brzegów Morza Czarne-go. Stanowisko Unii w tej kwestii zmieniło się z projektów indywidualnych na ponadnarodowe, a korytarze łączące Wschód z Zachodem Europy mają pierwszeństwo w nowej unijnej polityce infrastrukturalnej.
Spośród całej sieci TEN-T tylko dwa korytarze (Ren-Alpy i Skandynawia - Morze Śródziemne) nie po-siadają wymiaru wschodnio-zachodniego. Pozostałe siedem stanowi część ogólnoeuropejskiej integracji obu kierunków, łącząc regiony peryferyjne z ekonomicznym centrum Unii Europejskiej.
6.2.2. Korytarz Morze Bałtyckie - Morze Adriatyckie - charakterystyka i przebieg
Korytarz Bałtyk - Adriatyk o długości 7,8 tys. km to rozbudowana sieć transportowa (Rys. 6. 5) o wy-sokiej jakości multimodalnych łańcuchach transportowych. Oś, szkieletem której są linie kolejowe i dro-gowe, pozwala rozwijać ruch między portami bałtyckimi i adriatyckimi.[153] Szlak obejmuje [153]:
• 13 węzłów miejskich i portów lotniczych,
• 10 portów,
• oraz 24 terminali kolejowo-drogowych.
Korytarz nie obejmuje śródlądowych dróg wodnych.
Korytarz Bałtyk - Adriatyk łączy [23]:
porty bałtyckie:
• w Gdyni i Gdańsku oraz Szczecinie i Świnoujściu z portami w Trieście, Wenecji, Rawennie i Koprze.
aglomeracje:
• Gdynia/Gdańsk - Katowice/Sławków,
• Gdańsk - Warszawa - Katowice,
• Katowice - Ostrawa - Brno - Wiedeń,
• Szczecin/Świnoujście - Poznań - Wrocław - Ostrawa,
• Katowice - Żylina - Bratysława - Wiedeń,
• Wiedeń - Graz - Villach - Udine - Triest,
• Udine - Wenecja - Padwa - Bolonia - Rawenna,
• Graz - Maribor - Ljubljana - Koper/Triest.
polskie węzły miejskie i logistyczne sieci bazowej z węzłami w Czechach, Austrii i na Słowacji.
Szczecin Świnoujscie
Poznań
Łódź Wrocław
Gdańsk Gdynia
Warszawa
Katowice Ostrava
Zilina
Vienna Brno Prerov
Villach Udine Cervignano
Bologna
Trieste Padwa Venice Koper
Ravenna
Ljubljana Graz
Maribor
Bratislava
Rys. 6.5 Korytarz Morze Bałtyckie - Morze Adriatyckie [23]
Korytarz posiada połączenie z pięcioma innymi korytarzami sieci TEN-T. W Polsce przecina nit-kę Morze Północne - Bałtyk, natomiast w Czechach, Austrii i na Słowacji szlaki Wschód - wschodnia część regionu Morza Śródziemnego i Ren - Dunaj. We Włoszech wzdłuż trasy kolejowej Bolonia - Rawenna, która obejmuje węzły miejskie i logistyczne w Bolonii, krzyżuje się z korytarzem Skandynawia - Morze Śródziem-ne. Poza tym na terenie Włoch i Słowenii szlak przebiega równolegle do korytarza Śródziemnomorskiego.
Dzięki temu pod względem strategicznym korytarz należy do najważniejszych połączeń w Unii Euro-pejskiej.
6.2.2.1. Transport kolejowy
Elektryfikacja. Infrastruktura kolejowa jest niemal w pełni zelektryfikowana, choć na trasie wykorzystuje się trzy różne systemy zasilania: prąd przemienny 15 kV 16,7 Hz w Austrii, przemienny 25 kV 50 Hz w Cze-chach i na Słowacji oraz prąd stały 3 kV w Polsce, Czew Cze-chach, Włoszech, Słowenii i na Słowacji. Wynikają z tego przeszkody interoperacyjności, jednak można je złagodzić poprzez wykorzystanie lokomotyw wie-losystemowych. [154]
Nacisk osi. Z wyjątkiem kilku odcinków w Polsce i na Słowenii, nacisk na oś na całej trasie wynosi 22,5 t. [154]
Prędkość. Korytarz nie spełnia wymogów rozporządzenia unijnego, określającego prędkość konstrukcyjną korytarza na poziomie 100 km/h. Modernizacji podlega jeszcze 20% całej infrastruktury kolejowej korytarza.
[154]
Długość zestawów. Docelowo długość pociągów na trasie ma wynosić 740 m, obecnie wynosi przeważnie 600 m. Spośród 24 terminali kolejowo-drogowych 9 jest dostępnych dla pociągów o długości 740 m. [154]
6.2.2.2. Transport drogowy
Sieć drogowa. Infrastruktura drogowa korytarza wynosi 3,6 tys. dróg i autostrad. Wąskie gardło stanowią głównie dwa połączenia transgraniczne: między Polską i Słowacją (Katowice-Żylina) oraz Czechami i Au-strią (Brno-Wiedeń). [155]
Systemy ITS. Trwają intensywne prace, związane z wdrożeniem inteligentnych systemów transportowych.
Dwie akcje w ramach projektu CROCODILE i URSA zostały ukończone i przyczyniły się do wdrożenia ITS w 5 krajach - Austrii, Czechach, Włoszech, Polsce i Słowenii, ułatwiając zarządzanie ruchem transgranicznym.
[155]
Innowacje. Na trasie korytarza powstanie 1235 stacji paliw alternatywnych dla pojazdów drogowych, w tym 1188 stacji z ładowaniem elektrycznym, 45 z LNG i CNG oraz 3 punkty z wodorem (Rys. 6. 6). Infra-struktura do ładowania pojazdów elektrycznych jest dostępna na wielu odcinkach. Stacje szybkiego ła-dowania o mocy od 22 kW do 50 kW są dostępne w Czechach, Austrii, Słowacji, Polsce i na Słowenii. [155]