Kulturoznawstwo, studia II stopnia
(Specjalność: Kulturowa krytyka sztuki)
zajęcia lub moduły zajęć
Nazwa przedmiotu
Instytucje kultury Interwencje muzealne Krytyka w nowych mediach Performans jako metoda badawcza Sztuka interpretacji Sztuka w przestrzeni kultury Teoria krytyki artystycznej Warsztat Suma punktów ECTS
Nauki o kulturze i religii
dyscyplina/punkty ECTS* 5 6 2 4 3 8 3 7 38
ZAKŁADANE EFEKTY UCZENIA SIĘ wiedza
K_W01 x
K_W02
K_W03
K_W04
K_W05 x x x
K_W06
K_W07
K_W08 x x
K_W09 x
K_W10
K_W11
K_W12
K_W13 x
K_W14 x x
K_W15 x
K_W16
K_W17 x x x
umiejętności
K_U01 x
K_U02 x x
K_U03
K_U04 x x
K_U05 x x
K_U06
K_U07 x
K_U08
K_U09
K_U10 x x
K_U11
K_U12
K_U13
K_U14 x
K_U15 x
K_U16 x
K_U17 x x
K_U18 x
kompetencje społeczne K_K01
K_K02
K_K03
K_K04
K_K05 x
K_K06 x x
K_K07 x x x x
K_K08
K_K09 x
formy realizacji
wykład x
ćwiczenia
konwersatori
um x x x x
laboratorium
praktyka
warsztaty x x
metody weryfikacji
egzamin
projekt x x x x
praca
pisemna x x x x x x
wypowiedź
ustna x x x x x x
raport x
kolokwium
l.p. Nazwa przedmiotu Treści programowe
1 Estetyka Podstawowe pojęcia i problemy współczesnej estetyki. Źródłowy sens pojęcia „estetyka”. Główne nurty w tradycji myśli estetycznej. Piękno a kicz i brzydota. Związek estetyki ze sferą zmysłowości. Aesthesis a noesis. Estetyka pięciu zmysłów. Somaestetyka i anestetyka. Estetyka a społeczeństwo, „dystynkcja”.
Estetyka a etyka. Estetyzacja i deestetyzacja sztuki. Estetyzacja życia codziennego.
2 Antropologia kultury Współczesna antropologia: tematy badawcze, nurty i koncepcje teoretyczne, spory i dylematy. Badania globalne: miasta, migracje, cyberprzestrzeń, rynek, kapitał. Koncepcje: centrum-peryferie, kapitalistyczny system światowy, supermarket kultury, kreolizacja i hybrydyzacja. Związek współczesnych zjawisk
globalnych z przeszłością.
3 Psychosocjologia kultury Psychosocjologia kultury jako subdyscyplina Kulturoznawstwa. Specyfika kulturoznawczego rozumienia uczestnictwa w kulturze. Koncepcje uczestnictwa w kulturze, tożsamości jednostki i zbiorowości, płci kulturowej, emocji, kultury popularnej. Podstawowe kategorie: etos, subkultura, styl życia, osobowość, motywacje, potrzeby kulturalne, kapitał symboliczny, gust, aktywność aksjosemiotyczna; metody badania form uczestnictwa w kulturze.
4 Idee współczesnej humanistyki Status współczesnej humanistyki w świetle kryzysu uniwersytetu. Filozoficzno-naukowe i światopoglądowe tło tzw. nowej humanistyki. Status humanistyki innowacyjnej.
Nowe pola badawcze i nowe sposoby badań. humanistycznych (postkolonializm, studia nad pamięcią,
emocjami i afektami, rzeczami, humanistyczne studia nad zmianami klimatycznymi, zwierzętami i roślinami.
humanistyka cyfrowa, humanistyka zaangażowana, badania angażujące, badania usytuowane itp.,).
5 Metody badań kulturoznawczych Kulturoznawcza teoria kultury i problematyka badawcza. Kultura jako podmiot i przedmiot poznania.
Formułowanie problemu badawczego. Cel i misja badania. Obiektywizm i zaangażowanie. Badanie jako poznawanie, oddziaływanie i jako aktywność kulturalna. Gromadzenie i interpretowanie danych. Ewaluacja badań. Standardy raportowania. Etyka i społeczna misja badań. Metoda i techniki badawcze.
Postkolonializm i teoria ugruntowana w metodologii badań jakościowych. Analiza materiałów zastanych.
Praca zespołowa i terenowa. Badania statystyczne i triangulacja. Techniki wizualne i performance.
Tendencje metodologiczne i dynamika wywiadu.
6 Seminarium magisterskie Zasady pracy seminaryjnej i reguły postępowania w zakresie przygotowania prac dyplomowych oraz egzaminu dyplomowego. Konceptualizacja problematyki pracy, sformułowanie jej celów poznawczych i zadania badawczego. Stan badań i literatura przedmiotu. Sporządzenie konspektu i określenie zasad jego realizacji. Przygotowanie i przeprowadzenie badań, ich opracowanie. Formowanie i wybór tematów prac magisterskich.
7 Filozofia kultury Współczesna filozofia humanistyki; refleksja o kulturze po „zwrocie kulturalistycznym”; źródła i następstwa zwielokrotnienia się „zwrotów kulturalistycznych”. Filozofia kultury a teoria kultury; aktualny status pojęcia kultury; sposoby i typy jej pojmowania; przemiany cywilizacyjne a tendencje kulturalne. Podstawowe dylematy kultury współczesnej; aksjotyczny wymiar zjawisk kulturalnych; bycie w kulturze a aktywność kulturalna; wolność i odpowiedzialność za kulturę oraz własną w niej partycypację. Zagadnienia ontologii kultury a współczesne idee posthumanistyki i neuronauki.
8 Przedsiębiorczość 2 Definicje przedsiębiorczości; przedsiębiorczość jako predyspozycja jednostkowa, cecha charakteru;
społeczny wymiar przedsiębiorczości. Poszukiwania własnego miejsca na rynku; ścieżka wykształcenia;
kursy; portale zawodowe i doradztwa personalnego. Wolontariat – ścieżka zdobywania doświadczenia czy droga donikąd? Blaski i cienie emigracji zarobkowej. CV, list motywacyjny, rozmowa kwalifikacyjna, ogłoszenia i konkursy – teoria i praktyka. Umowa o dzieło, umowa zlecenie, umowa o pracę. Kodeksie pracy. Etapy kariery zawodowej. Rytuały organizacyjne (rytuał, rodzaje rytuałów, znaczenie rytuałów organizacyjnych). Tabu w organizacjach (pojęcie tabu; rodzaje tabu w organizacjach np. pieniądze, sfera seksualna; konsekwencje i znaczenie). Symbole organizacyjne (logotypy, sposoby analizy,
symbolika/znaczenie). Władza (opór) i przywództwo w organizacjach (rozróżnianie pojęć: władza i przywództwo, rodzaje przywództwa, organizacja jako ustrukturalizowana przemoc). Organizacja i
organizacje jako przedmiot badań naukowych (znaczenie terminów: organizacja, organizować; organizacja w ujęciu różnych dziedzin naukowych; typologie organizacji i ich krytyka; metafory organizacji; modele organizacji jako narzędzia oddziaływania społecznego).
10 Kultura i media: Teorie mediów Historycznie i współczesne uwarunkowania kultury przez typy mediów; odniesienia do wartości w
przekazach medialnych; media a style życia, wartości a mity, rytuały i widowiska; estetyzacja a etyczność.
11 Kultura i media: Warsztaty medialne Formy przekazów medialnych. Obsługa narzędzi do tworzenia projektów medialnych. Metody pracy z mediami.
12 Kultura i media: Narracje w
mediach Filozoficzne koncepcje narracji. Strukturalistyczna i fenomenologiczna teoria narracji. Koncepcja monomitu Josepha Campbella. Specyfika narracji filmowej. Transformacja narracji serialowej. Narracja interaktywna i trans medialna. Narracja a światotwórstwo, zwrot światocentryczny. Metody konstruowania projektów medialnych opartych na narracji.
13 Kultura i media: Polityki nowych
mediów Medialne technologie kontroli i inwigilacji. Modele sprawowania władzy i kontroli. Koncepcje przestrzeni publicznej. Rola nowych mediów w demokracji liberalnej. Strategie i taktyki oporu. Media alternatywne i taktyczne. Dziennikarstwo obywatelskie. Anonimowość i komunikacja efemeryczna.
14 Kultura i media: Archeologie
mediów Historycznie relacje kultury pomiędzy kulturą a mediami; odniesienia do wartości w przekazach medialnych na przestrzeni kolejnych epok; media i sposoby życia, wartości a mity, rytuały i widowiska.
15 Kultura i media: Historie telewizji Archeologia telewizji – wizjonerzy, wynalazki i wojny patentowe. Różne modele funkcjonowania telewizji.
Pierwsza Złota Era telewizji. „Wielka trójka” nadawców amerykańskich. Powstanie i rozwój stacji kablowych.
Produkcje telewizyjne w Internecie i zmiany praktyk odbiorczych – serwisy VOD, obieg piracki. Gatunki seriali: medyczny, kryminalny, sitcom, fantastyczny, soap opera, prawniczy. Historia amerykańskiej publiczności i audience studies. Ideologia i stereotypy w serialach. Typy serialowych bohaterów. Seryjność poza telewizją.
16 Kultura i media: Badania mediów Metody badań mediów, projektowanie badań, przygotowanie projektu badawczego, opracowanie narzędzi badawczych, prowadzenie badań, analiza i interpretacja wyników, prezentacja rezultatów.
17 Kultura i media: Sztuka nowych
mediów Rozumienie znaczenia pojęć: medium, nowe medium i post medium w sztuce. Podstawowe terminy:
multimedia, hipermedia, intermedia, interaktywność, immersja. Ujęcie historyczne: archeologia nowych mediów (Experiment in Art and Technology, 9 Evenings); polska sztuka nowych mediów (Warsztat Formy Filmowej). Nowe media, nowy feminizm: teatr komponowany (Laurie Anderson); estetyka i anestetyka autokreacji (Orlan). Sztuka nowych mediów a strategie performatywne: zarys związków performansu i nowych technologii w ujęciu diachronicznym (od dada do neoawangardy, od ARPAnetu do bioartu); sztuka neuroestetyczna (Marina Abramović, Marta de Menezes); sztuka biologiczna (SymbioticA); sztuka w sieci (Critical Art Ensamble, Electronic Disturbance Theatre). Twórca, kurator, odbiorca. Działalność artystyczna, dyskurs teoretyczny i popularna recepcja dzieła sztuki nowych mediów.
18 Kultura i media: Kultury cyfrowe Geneza kultur cyfrowych. Nowe praktyki komunikacyjne. Społeczne konsekwencje usieciowienia komunikacji. Cyfrowa awangarda i kontrkultura.
19 Kulturowa krytyka sztuki:
Interwencje muzealne Współczesne muzeum jako repozytorium, miejsce edukacji, reprezentacji oraz konstruowania wizji przeszłości, przestrzeń debaty nad istotnymi problemami współczesności (spory o wartości, dyskusje nad ważnymi kwestiami kulturowymi, społecznymi i politycznymi, tożsamością zbiorową), narzędzie dyskursu o przyszłości. Muzeum jako teren badań nad kulturą, swoiste kulturoznawcze laboratorium. Wybrane wrocławskie placówki muzealne (misja, zbiory, działalność badawcza i edukacyjna). Wystawy jako przestrzeń dyskusji nad wybranym zagadnieniem z zakresu współczesnej kultury i humanistyki (np. kryzys migracyjny, ekologiczny, stosunek do zwierząt, konstruowanie dziedzictwa, sztuka jako wyraz tożsamości). Rola muzeum w kształtowaniu postaw i wiedzy. Zajęcia warsztatowe: podejmowanie interwencji w muzeum o charakterze ekspozycyjnym, performatywnym i edukacyjnym, tworzenie artystyczno-badawczych projektów intermedialnych dostępnych muzealnej publiczności.
20 Kulturowa krytyka sztuki:
Performans jako metoda badawcza
Teoria i praktyczne wykorzystanie metody badawczej Performance as Research. Zastosowanie performatyki do analizy niestabilnej i dynamicznej kultury współczesnej. Nowatorstwo metody (łączenie nauki z praktyką artystyczną i sztuką internetową, dostosowanie do analizy złożonych, hybrydowych fenomenów kulturowych w XXI wieku). Performance as Research jako poznawanie świata poprzez interwencje w rzeczywistość.
Projektowanie i realizowanie performansu poznawczego. Performans jako instrument naukowy do demaskowania ukrytych mechanizmów przemocowych w kulturze artystycznej i analizowania dzieł sztuki w szerokich kontekstach społecznych, ekonomicznych, politycznych i religijnych.
21 Kulturowa krytyka sztuki:
Instytucje kultury
Działalność instytucji kultury we Wrocławiu (m.in. Strefa Kultury Wrocław, WRO Center, MMW, BWA, OKiS, Fundacja Olgi Tokarczuk, WDL, Art Transparent). Formy organizacji instytucji, główne cele działalności i sposoby ich realizacji, zakres działań, osiągnięcia, rodzaje współpracy z artystami i artystkami, modele pozyskiwania środków. Kształcenie umiejętności planowania i organizacji festiwali, wystaw, wydarzeń kulturalnych. Wiedza na temat niezbędnych zasobów ludzkich i materialnych, budowania koncepcji, tworzenia kalendarza i harmonogramu prac, współpracy kuratorskiej, przygotowań do produkcji, roli pracowników i wolontariuszy/woluntariuszek, naboru prac, układania programu imprezy, PR-u i kooperacji z mediami, wydawania i dystrybucji publikacji towarzyszących wydarzeniu.
22 Kulturowa krytyka sztuki:
Krytyka w nowych mediach Zagadnienia teoretyczne związane z funkcjonowaniem krytyki artystycznej w nowych mediach oraz praktyczne dotyczące pisania artykułów i tworzenia prac multimedialnych. Współczesny profesjonalny warsztat krytyczny. Obsługa narzędzi informatycznych umożliwiających tworzenie podcastów (Audacity) i nagrań wideo (Davinci Resolve) oraz udostępnianie swoich prac w internecie (Wordpress, Anchor). Miejsce krytyki artystycznej we współczesnym krajobrazie medialnym.
23 Kulturowa krytyka sztuki:
Sztuka interpretacji Teorie kultury i sztuki z zakresu nauk humanistycznych, które stanowią podstawę interpretacji współczesnych zjawisk sztuki i jej pograniczy (semiostrukturalizm, psychoanaliza i neopsychoanaliza, hermeneutyka, dekonstrukcjonizm, neopragmatyzm, postkolonializm, teorie genderowe, posthumanizm itp.). Redukcjonizmy poznawcze związane z poszczególnymi modelami interpretacyjnymi (np. interpretacja jako strategia poznania dzieła w jego swoistości a interpretacja jako narzędzie poznania kultury). Specyfika statusu interpretacji we współczesnej humanistyce oraz praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy w pracach krytycznych (recenzje, eseje). Wybrane zagadnienia: status nomologicznej interpretacji dzieła sztuki we współczesnej humanistyce;
subiektywność jako narzędzie interpretacyjne (problem naukowości interpretacji); granice interpretacji humanistycznej; kryteria dobrej interpretacji; interpretacja jako metoda (sztuka czytania/widzenia/słuchania); zależność formy i treści interpretacji; problem ekfrazy i „transkrypcji” dzieł sztuki na języki literatury, filmu, muzyki; krytyka interpretacji jako strategii poznawczej.
24 Kulturowa krytyka sztuki:
Teoria krytyki artystycznej Teoretyczne podstawy krytyki sztuki, najważniejsze pojęcia, kategorie, definicje i koncepcje. Cele i funkcje krytyki artystycznej. Dzieje krytyki artystycznej. Teorie interpretacji dzieł sztuki (w szczególności wizualnych), dyskusje na temat ich wartości artystycznych, estetycznych, etycznych. Zróżnicowanie odbioru i opisywania działań twórczych (problem obiektywności i subiektywności ocen), kryteriów ich oceny (wedle umiejętności kompozycyjnych, społecznego bądź kulturowego oddziaływania), sposobów lokowania prac w polu artystycznym, warunków społeczno-politycznych, roli i znaczenia krytyka oraz mediów którym się on posługuje (m. in. internetu), ekonomicznego statusu sztuki. Usytuowanie krytyki artystycznej pośród dyscyplin akademickich; krytyka artystyczna jako rodzaj praktyki kulturowej. Wybrane nurty krytyki sztuki (marksowski, postkolonialny, feministyczny). Problem adresata krytyki sztuki.
25 Kulturowa krytyka sztuki:
Warsztat
Warsztaty wypowiedzi krytycznych oraz animacji i mediacji kultury (warsztaty pisarskie, przygotowanie publikacji krytycznej, czynny udział w przygotowaniu wybranych wydarzeń kulturalnych i artystycznych). Typy zajęć warsztatowych: 1) Warsztaty wypowiedzi krytycznych: ćwiczenia różnych form dziennikarskiej i krytycznej wypowiedzi o zjawiskach artystycznych i kulturalnych oraz form popularyzacji kultury i sztuki. 2) Warsztaty konfrontacje: udział w życiu kulturalnym miasta i współudział w organizacji przedsięwzięć artystyczno-kulturalnych (np. festiwale, konkursy artystyczne, panele dyskusyjne, wernisaż itp.).
26 Kulturowa krytyka sztuki:
Sztuka w przestrzeni kultury Przestrzeń kultury jako przestrzeń aksjotyczna i aksjosemiotyczna prezentowana poprzez zjawiska z zakresu audiosfery, sztuk wizualnych i ikonosfery, teatru i performansu. Różne formy aktywności twórczej (projesjonalne i nieprofesjonalne, instytucjonalne i oddolne) w perspektywie współczesnej i historycznej - zaprezentowanie kulturowego statusu zjawisk artystycznych. Kulturoznawcze rozumienie przejawów sztuki:
ekspozycje w muzeach i galeriach, uliczne wystawy, rzeźby, instalacje, interwencje w przestrzeni publicznej, animujące obszar kultury działania mieszkańców. Analiza zjawisk sztuki współczesnej, ze szczególnym uwzględnieniem sztuki krytycznej, zaangażowanej, partycypacyjnej, zarówno w wymiarze estetycznym, etycznym i epistemicznym (np. problem cenzury). Budowanie ram interpretacyjnych dla zjawisk nowatorskich i pogranicznych o nieoczywistym statusie artystycznym (także ontycznym).