SPOJRZENIE NA STANY ZJEDNOCZONE AMERYKI

UE i Stany Zjednoczone są dla siebie najważniejszymi partnerami handlowymi i inwestycyjnymi dzięki historycznemu zobowiązaniu do otwarcia rynków, a ich dwustronne stosunki gospodarcze są najszerzej zakrojone i najgłębsze na świecie. Cła między UE i Stanami Zjednoczonymi są niskie (średnio 3 % lub mniej), a nasze rynki usług są otwarte w podobnym stopniu. Łańcuchy dostaw przedsiębiorstw unijnych i amerykańskich mają prawdziwie transatlantycki charakter. Ponadto globalne wyzwania można odpowiednio przezwyciężyć jedynie dzięki współpracy między Stanami Zjednoczonymi i UE. Obecnie przed tymi stosunkami stoi jednak szereg nowych wyzwań.

Napięcia handlowe wzrosły w 2019 r. w następstwie nałożenia przez Stany Zjednoczone ceł o wartości 7,5 mld USD na towary unijne po tym, jak WTO orzekła na korzyść Stanów Zjednoczonych w sprawie dotyczącej przedsiębiorstwa Airbus. Komisja wyraziła ubolewanie z powodu decyzji Stanów Zjednoczonych w sprawie dalszego nakładania taryf celnych, ponieważ przedstawiła propozycję rozwiązania sporu zgodnie z wymogami WTO. Komisja przypomniała również Stanom Zjednoczonym, że ich decyzja o nałożeniu taryf celnych zmusi UE do skorzystania z prawa do odwetu, gdy organ arbitrażowy WTO wyda wyrok dotyczący przedsiębiorstwa Boeing w równoległej sprawie w późniejszym terminie w 2020 r.

Jeżeli chodzi o antysubsydyjne cła antydumpingowe nałożone przez Stany Zjednoczone na dojrzałe oliwki z Hiszpanii, w marcu 2019 r. odbyły się konsultacje w ramach WTO, które nie doprowadziły jednak do rozstrzygnięcia sporu, w związku z czym w maju 2019 r. UE zwróciła się o powołanie panelu. Cła te obowiązują od dnia 1 sierpnia 2018 r. i pozbawiają hiszpańskie przedsiębiorstwa dostępu do rynku amerykańskiego.

Optymizmem napawa fakt, że złagodzono niektóre napięcia powstałe w wyniku dochodzenia prowadzonego przez Stany Zjednoczone w sprawie znaczenia przywozu samochodów i części samochodowych do Stanów Zjednoczonych dla bezpieczeństwa narodowego, gdy upłynął termin 13 listopada 2019 r., w którym Stany Zjednoczone miały wdrożyć środki, a prezydent nie wydał formalnej decyzji. Komisja zachowa czujność w tej sprawie, ponieważ UE odrzuca pogląd, że przywóz samochodów osobowych z UE może stanowić zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego Stanów Zjednoczonych.

Z drugiej strony utrzymywała się presja wywierana na handel transatlantycki z uwagi na nałożenie przez Stany Zjednoczone w czerwcu 2018 r. taryf celnych na stal i aluminium z UE z rzekomych względów bezpieczeństwa narodowego. UE przyjęła równoważące taryfy celne nakładane na wywóz amerykańskich towarów do UE, które zaproponowała znieść, gdy tylko strona amerykańska zniesie swoje taryfy celne. W styczniu 2020 r. Stany Zjednoczone rozszerzyły taryfy celne nakładane na stal i aluminium na niektóre produkty pochodne; UE zareagowała w kwietniu 2020 r., nakładając środki równoważące na trzy produkty amerykańskie (niektóre rodzaje zapalniczek, niektóre rodzaje wyposażenia mebli z tworzyw sztucznych i nadwozi oraz karty do gry). Komisja zauważa, że Stany Zjednoczone wycofały w 2019 r. podobne cła nałożone na partnerów takich jak Meksyk i Kanada.

Komisja wyraziła również ubolewanie z powodu zakończenia działalności Organu Apelacyjnego WTO w dniu 11 grudnia 2019 r., głównie z powodu utrzymującego się sprzeciwu Stanów Zjednoczonych wobec ponownego mianowania jego członków.

Komisja zauważyła również, że stanowiło to bardzo poważny cios dla międzynarodowego systemu handlu opartego na zasadach oraz dla zasadniczej równowagi zobowiązań

Stanów Zjednoczonych, że system WTO wymaga dogłębnej i pilnej reformy, i w tym roku zaproponowała tymczasowe porozumienie odwoławcze dla tych partnerów, którzy chcą nadal rozstrzygać spory w ramach WTO w wiążącym i niezależnym procesie z możliwością wniesienia środka odwoławczego.

Komisja podtrzymuje swoje obawy dotyczące dwóch przepisów szczególnych amerykańskiej ustawy o obniżce podatków i zatrudnieniu z 2017 r., tj. podatku mającego zapobiegać erozji bazy podatkowej i związanym z tym nadużyciom (ang. Base Erosion and Anti-abuse Tax (BEAT)), który posiada pewne aspekty dyskryminacyjne, oraz odliczeń zagranicznych dochodów niematerialnych (ang. Deduction for Foreign Derived Intangible Income (FDII)), które mogą stanowić zakazane subsydium. W 2019 r.

administracja amerykańska przyjęła przepisy wykonawcze do obu tych aktów.

Komisja przyjęła do wiadomości dwustronne i regionalne umowy handlowe podpisane przez Stany Zjednoczone z państwami trzecimi w 2019 r. Ponadto zdaniem Komisji umowy te budzą szereg obaw w odniesieniu do poszanowania multilateralizmu i globalnych zasad wolnego handlu. Po pierwsze, Komisja ma wątpliwości, czy ograniczone porozumienie osiągnięte we wrześniu 2019 r. między Stanami Zjednoczonymi a Japonią w sprawie rolnictwa i handlu cyfrowego będzie zgodne z normami WTO dotyczącymi umów o wolnym handlu. Po drugie, Komisja obawia się, że restrykcyjne reguły pochodzenia dotyczące samochodów i części samochodowych zawarte w umowie między Stanami Zjednoczonymi, Meksykiem i Kanadą mogą doprowadzić do przekierowania przepływów handlowych i inwestycyjnych, co będzie miało negatywny wpływ na globalne łańcuchy dostaw i zwiększy koszty dla producentów i klientów. Po trzecie, Komisja jest zaniepokojona „początkową” umową handlową (ang. 'phase one' trade agreement) zawartą między Stanami Zjednoczonymi a Chinami w grudniu 2019 r., w szczególności ze względu na duże zobowiązania dotyczące zakupów, które są sprzeczne z zasadami wolnego rynku i zobowiązaniami WTO w zakresie niedyskryminacji.

Komisja jest zaniepokojona ostatecznym przepisem opublikowanym przez Departament Handlu Stanów Zjednoczonych (DOC) w dniu 3 lutego 2020 r., zgodnie z którym Departament może traktować zaniżoną wartość waluty obcej jako subsydium stanowiące podstawę środków wyrównawczych do celów amerykańskiego postępowania w sprawie ceł wyrównawczych (CVD). Komisja będzie monitorować wdrażanie tego przepisu w celu zapewnienia, aby kształtujące się swobodnie bez interwencji władz monetarnych waluty (ang. free-floating currencies), takie jak euro, nie zostały nadmiernie uwikłane w amerykańskie postępowania w sprawie ceł wyrównawczych. Komisja jest również zaniepokojona wszczęciem dochodzeń antydumpingowych i dochodzeń w sprawie ceł wyrównawczych przez Departament Handlu w dniu 9 stycznia 2020 r. w odniesieniu do przywozu z Niemiec i Włoch kutych podzespołów ze stali, w których odbywa się proces przetłaczania cieczy (ang. forged steel fluid end blocks). Dochodzenia Departamentu Handlu obejmują kilka domniemanych subsydiów UE, w tym po raz pierwszy przydział bezpłatnych uprawnień w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS), jako subsydia stanowiące podstawę środków wyrównawczych. Komisja będzie śledzić te postępowania w celu zagwarantowania, by zasada systemu handlu uprawnieniami do emisji nie została zakwestionowana.

W maju 2019 r. Stany Zjednoczone wprowadziły w życie tytuł III ustawy Helmsa-Burtona²⁰ i otworzyły drogę dla działań w ramach tytułu IV, naruszając tym samym porozumienie między UE a Stanami Zjednoczonymi z 1998 r. Administracja amerykańska zaczęła prowadzić działania przeciwko kadrze kierowniczej przedsiębiorstw unijnych. UE ponownie wyraża swój zdecydowany sprzeciw wobec eksterytorialnego stosowania przez Stany Zjednoczone środków na mocy tytułów III i IV ustawy – takich jak odmowa wjazdu wydawana przedstawicielom przedsiębiorstw unijnych – które są sprzeczne z prawem międzynarodowym.

Ponadto Komisja będzie uważnie śledzić rozwój dochodzeń wszczętych w lipcu 2019 r.

przez Stany Zjednoczone w sprawie francuskiego podatku od usług cyfrowych na mocy sekcji 301 ustawy o umowach handlowych z 1974 r. Oprócz ogólnych obaw dotyczących stosowania podejść jednostronnych, które są sprzeczne z opartym na zasadach wielostronnym systemem handlowym, Komisja uważa, że wszelkie środki handlowe powinny zostać zawieszone, aby umożliwić pomyślne zakończenie procesu OECD dotyczącego globalnej usługi cyfrowej.

W tej trudnej sytuacji UE jest w pełni zaangażowana w prace nad pozytywnym programem współpracy ze Stanami Zjednoczonymi w celu ułatwienia handlu i inwestycji, wyeliminowania zbędnej biurokracji i przeprowadzenia głębokiej reformy systemu WTO.

Argumenty przemawiające za współpracą regulacyjną między UE i Stanami Zjednoczonymi są dziś tak samo istotne jak w przeszłości.

20 „Cuban Liberty and Democratic Solidarity (Libertad) Act of 1996” (ustawa Helmsa-Burtona) jest amerykańską ustawą federalną, która wzmacnia amerykańskie embargo na Kubę, rozszerzając terytorialne zastosowanie początkowego embarga na przedsiębiorstwa zagraniczne prowadzące wymianę handlową z Kubą.

WNIOSEK

W niniejszym sprawozdaniu przedstawiono przegląd barier w handlu i inwestycjach, wywierających bezpośredni wpływ na przedsiębiorstwa z UE, które to bariery zgłoszono i usunięto w ramach ściślejszego partnerstwa unijnego na rzecz dostępu do rynku pomiędzy Komisją, państwami członkowskimi i przedsiębiorstwami z UE.

W 2019 r. ogólna liczba barier wciąż rosła, co świadczy o tym, że protekcjonizm zakorzenił się obecnie w stosunkach handlowych z wieloma partnerami. Na koniec 2019 r.

w unijnej bazie danych dostępu do rynku odnotowano 438 aktywnych barier, co stanowi jakościowo odmienny kontekst handlowy, wymagający zmiany paradygmatu w sposobie, w jaki UE realizuje swoje prawnie uzasadnione interesy i ich broni.

Szacuje się, że przepływy handlowe UE-27, na które w 2019 r. miały wpływ 43 nowe bariery, osiągnęły wartość 35,1 mld EUR, utrudniając przede wszystkim rozwój sektorów ICT, motoryzacyjnego i elektronicznego. Są to wysoce strategiczne dziedziny związane z suwerennością technologiczną UE.

Działania UE mające na celu usunięcie barier zakończyły się sukcesem – w 2019 r.

usunięto 40 barier. Ze szczegółowej analizy ekonometrycznej wynika, że prace związane z usuwaniem barier przyczyniły się do uzyskania dochodów w wysokości co najmniej 8 mld EUR z tytułu dodatkowego wywozu przez przedsiębiorstwa z UE, co jest wartością porównywalną z korzyściami wynikającymi z niektórych z naszych umów o wolnym handlu.

Jednocześnie większość przełomów nastąpiła w sektorze rolno-spożywczym, natomiast usunięcie kluczowych barier przemysłowych i usługowych okazało się większym wyzwaniem. Wymaga to również zmiany podejścia UE w celu zapewnienia usuwania barier oraz egzekwowania i wdrażania przepisów.

Z perspektywy geograficznej również pojawiły się istotne kwestie. W 2019 r. Chiny ponownie zajęły pierwsze miejsce z największą łączną liczbą barier (38). I chociaż usunięto dwie bariery rolno-spożywcze, pojawiły się cztery nowe bariery o dużym wpływie gospodarczym w strategicznych sektorach (przetwarzanie danych, cyberbezpieczeństwo, telekomunikacja). Region Morza Śródziemnego i Bliskiego Wschodu odpowiada za niemal połowę wszystkich nowych barier odnotowanych w 2019 r., co niestety uzasadnia obawy przed coraz bardziej agresywnym protekcjonizmem w tej części świata. Sytuacja w Rosji nadal pozostawała trudna, choć trzy bariery zostały usunięte. Nowe i usunięte bariery w Australii i Korei Południowej przyczyniły się do łącznego wyniku w 2019 r. i odpowiadały za znaczną część potencjalnie dotkniętych przepływów handlowych UE.

Ponadto, po dużym wzroście liczby barier w dostępie do rynku w 2018 r., sytuacja dotycząca Stanów Zjednoczonych nie poprawiła się w 2019 r. Chociaż w 2019 r. nie udało się wyeliminować żadnych barier, kontynuujemy nasze wszechstronne starania.

Jak pokazano w niniejszym sprawozdaniu, wydaje się, że nastąpiła zmiana paradygmatu, a mianowicie w stosunkach handlowych zakorzenił się protekcjonizm, sektory leżące u podstaw suwerenności technologicznej UE zaczęły zmagać się z barierami, narastały problemy związane z eliminowaniem barier przemysłowych i usługowych a bariery zaczęły rozprzestrzeniać się w poszczególnych regionach niejako w efekcie domina.

Wymaga to nowego podejścia UE do obrony naszych interesów, ponieważ bronimy naszych praw w coraz bardziej spolaryzowanym i niepewnym otoczeniu handlowym.