W dniach 13-14 września 2012 roku odbyła się w Łodzi 14 Ogólnopolska Konfe-rencja Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych pod hasłem Kreatywność
i innowacje w bibliotece naukowej. Uczestniczyło w niej 106 osób, w tym 91
bi-bliotekarzy reprezentujących biblioteki naukowe różnego typu. W trakcie jej trwania wygłoszono 25 referatów. Nieformalny początek konferencji miał miej-sce 12 września. Tego dnia dla chętnych zorganizowano cztery wycieczki. Oso-by biorące udział w pierwszej rowerowej wycieczce zobaczyły m.in. Katedrę Ar-chidiecezji Łódzkiej, Muzeum Książki Artystycznej, Księży Młyn, Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną im. J. Piłsudskiego oraz ulicę Piotrkowską. Druga wycieczka wiodła śladami łódzkich poetów. Natomiast uczestnicy trzeciej uda-li się do Muzeum Papiernictwa i Pouda-ligrafii Pouda-litechniki Łódzkiej, a czwartej do Muzeum Miasta Łodzi, znajdującego się w pałacu Izraela Poznańskiego. Część z nich zwiedziła potem centrum rozrywkowo-handlowe Manufaktura.
Oficjalne obrady rozpoczęły się 13 września w Centrum Konferencyjno-Wido-wiskowym Wyższej Szkoły Pedagogicznej „Lutnia”. Konferencję otworzyła dyrek-tor Biblioteki Wyższej Szkoły Pedagogicznej — Aleksandra Marciniak. Następ-nie głos zabrali: Małgorzata Cyperling, kanclerz Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Łodzi oraz dr hab. Sławomir Sztobryn, profesor Wyższej Szkoły Pedagogicznej, prorektor ds. programowych i naukowych uczelni oraz przewodniczący Rady Naukowej konferencji, Elżbieta Stefańczyk, przewodnicząca Zarządu Główne-go Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Elżbieta Grzelakowska, przewodni-cząca Zarządu Okręgu Łódzkiego SBP oraz Stefan Kubów, dyrektor Biblioteki Dolnośląskiej Szkoły Wyższej we Wrocławiu i Przewodniczący Sekcji Bibliotek Niepublicznych Szkół Wyższych przy Zarządzie Głównym SBP.
Pierwsza sesja konferencji była zatytułowana Innowacje: technologie
wygło-szono pięć referatów. Między innymi Barbara Barańska-Malinowska z Biblio-teki Głównej Politechniki Częstochowskiej w swoim wystąpieniu E-booki jako
nowoczesny sposób udostępniania zbiorów omówiła problemy polskich e-booków
o charakterze naukowym. Starała się odpowiedzieć na pytanie, w jakim kierun-ku będzie zmierzało udostępnianie w bibliotekach w związkierun-ku z pojawieniem się książek elektronicznych. Postulowała powołanie Ogólnopolskiego Konsor-cjum E-booków. Grażyna Wilk z Biblioteki Uniwersytetu Śląskiego w Katowi-cach próbowała sceptycznie spojrzeć na innowacje wprowadzane w bibliote-kach naukowych.
W drugiej części sesji dotyczącej innowacyjnych rozwiązań informatycznych wysłuchano wystąpień poświęconych między innymi stronie głównej jako kre-atywnej wizytówce biblioteki naukowej oraz zastosowaniu e-learningu w dzia-łalności edukacyjnej bibliotek. Aleksandra Łukaszewicz-Alcaraz i Agata Rychter z Biblioteki Akademii Sztuki w Szczecinie przedstawiły wyzwania stojące przed współczesną biblioteką uczelni artystycznej.
W części konferencji zatytułowanej Kreatywne działania promocyjne w
biblio-tekach naukowych głos zabrało pięciu referentów. W ankiecie ewaluacyjnej na
zakończenie konferencji za najciekawsze wygłoszone w tej części obrad uznano referaty: Aleksandry Fajfer i Karoliny Imiołek z Biblioteki Akademii im. Frycza Modrzewskiego Wszystko sprowadza się do pomysłu. Skuteczny marketing
instytu-cji non profit oraz Magdaleny Kokosińskiej z Biblioteki Wyższej Szkoły
Pedago-gicznej w Łodzi pt. Działalność kulturalno-popularyzatorska bibliotek naukowych.
Przejaw kreatywności czy walka o klienta?
Tego samego dnia wydano uroczystą kolację dla osób obecnych na konferen-cji, podczas której organizatorzy przygotowali liczne atrakcje. Około godziny 22 chętnych zaproszono do zwiedzania znajdującego się w pobliżu Muzeum Książ-ki Artystycznej, po którym oprowadzali ich właściciele — państwo Jadwiga i Pa-weł Tryzno. Uczestnicy mogli podziwiać zgromadzone przez gospodarzy eks-ponaty, wziąć je do ręki i dokładnie obejrzeć.
Drugi dzień obrad rozpoczął się panelem Kreatywność w zarządzaniu
biblio-teką naukową. W czasie jego trwania wygłoszono sześć referatów. Małgorzata
Wiśniewska z Biblioteki Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego zaznajomiła słuchaczy z regułami i zasadami zarządzania czasem pracy. Stefan Kubów, dy-rektor Biblioteki Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, omówił istotę innowacyjności i różne sposoby jej klasyfikacji, po czym wskazał na czynniki wpływające po-zytywnie na twórczą postawę pracowników oraz pola dla kreatywnych dzia-łań w bibliotece.
W ostatniej sesji konferencji zaprezentowało się czterech prelegentów. Ane-ta Kowalska z Biblioteki Głównej Politechniki Krakowskiej przedsAne-tawiła róż-norodne formy komunikacji z czytelnikami. Janina Przybysz i Paweł Pioterek opisali wyniki badań ankietowych dotyczących zadowolenia z pracy, przepro-wadzonych wśród pracowników bibliotek niepaństwowych szkół wyższych.
Du-Sprawozdanie z 14 Ogólnopolskiej Konferencji Bibliotek Niepaństwowych Szkół Wyższych 103
żym zainteresowaniem wśród uczestników spotkało się wystąpienie Agnieszki Folgi i Joanny Kołakowskiej zatytułowane Zarządzanie projektem
„Bibliotekar-ka nowoczesną kobietą” jako przykład nowych możliwości dla bibliotek, w
któ-rym autorki omówiły organizację i przebieg warsztatów w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Pedagogicznego, przeznaczonych dla pań pracujących w biblio-tekach. Projekt ten miał na celu kreowanie pozytywnego wizerunku bibliote-karza. Magdalena Kwiatkowska, pracownik Katedry Bibliotekoznawstwa i In-formacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego, przedstawiła zmiany w procesie kształcenia bibliotekarzy, wprowadzone celem przygotowania jak najlepszych kadr dla bibliotek naukowych.
Ostatnia sesja została zakończona dyskusją. Aleksandra Marciniak podzięko-wała wszystkim przybyłym za obecność na konferencji oraz za wygłoszone re-feraty. Zwróciła się także ze słowami podziękowania do osób zaangażowanych w organizację konferencji. Następnie część uczestników brała udział w warsz-tatach mających pomóc w rozwijaniu własnej kreatywności.
Ostatnim punktem konferencji była wycieczka do bibliotek niepaństwowych szkół wyższych. W trakcie jej trwania odwiedzono Bibliotekę Wyższej Szkoły Zawodowej Łódzkiej Korporacji Oświatowej oraz Bibliotekę Wyższej Szkoły Pe-dagogicznej w Łodzi.
Konferencję tę można uznać za owocną dla rozwoju zawodowego oraz za miłe spotkanie towarzyskie. W ankiecie ewaluacyjnej, którą wypełnili uczestnicy konferencji, wskazywali oni na jej ciekawą tematykę, wysoki poziom i inten-sywność dyskusji.
Biblioteka i Edukacja 2 (2012), ISSN 2299-565X Ewa Piotrowska
Biblioteka Główna Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie
„Biblioteka, Książka, Informacja i Internet 2012”
W dniach 9-10 października 2012 roku w Lublinie odbyła się konferencja nauko-wa pt. Biblioteka, Książka, Informacja i Internet 2012 zorganizonauko-wana przez Instytut Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Marii Cu-rie-Skłodowskiej.Tematyka konferencji obejmowała m.in. takie zagadnienia jak: repozyto-ria wiedzy, e-książki oraz ich rola w społeczeństwie informacyjnym, budowa otwartych zasobów edukacyjnych, digitalizacja zasobów informacji i wiedzy, serwisy społecznościowe, blogi, edukacja, nauka i kultura w Internecie. W kon-ferencji wzięli udział pracownicy naukowi instytutów informacji naukowej i bi-bliotekoznawstwa oraz bibliotekarze z bibliotek naukowych i uniwersyteckich z Białej Podlaskiej, Częstochowy, Katowic, Krakowa, Lublina, Poznania, War-szawy i innych miast, a także gość zagraniczny z Czech.
W pierwszym dniu konferencji przedstawiono kilka referatów koncentrują-cych się wokół problematyki Open Access. Teresa Święckowska z Uniwersytetu Warszawskiego w swoim wystąpieniu Modele Open Access i ich realizacja w Polsce zaprezentowała aktualne tendencje w rozwoju tego modelu komunikacji nauko-wej. Zbigniew Osiński z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie w re-feracie Otwarte zasoby edukacyjne w języku polskim — idea i praktyka zanalizował argumenty za i przeciw wolnemu dostępowi do zasobów edukacyjnych, a także podał przykłady zasobów polskiego Internetu przydatnych w procesie kształce-nia. Mariusz Jarocki z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu przedstawił program kształcenia oraz cele i zadania dydaktyczne nowego przedmiotu uczania realizowanego na I roku studiów bibliotekoznawstwa i informacji na-ukowej — Open Source w zarządzaniu informacją. Przedmiot ten powstał na UMK w związku ze wzrastającą popularnością Open Source czyli Oprogramowania o Otwartym Kodzie Źródłowym. Małgorzata Rychlik z Biblioteki Uniwersytec-kiej w Poznaniu na przykładzie repozytorium AMUR (Adam Mickiewicz
Univer-sity Repository) oraz repozytoriów na świecie omówiła korzyści, jakie oferują repozytoria instytucjonalne społeczności naukowej. Obok bezpiecznego prze-chowywania obiektów oraz szerokich możliwości wyszukiwawczych (dzięki używaniu Open Archives Protocol for Metadata Harvesting), cyfrowe archiwa mogą stać się platformą wydawniczą i być pomocne w analizie cytowań litera-tury dostępnej w Open Access. W repozytoriach tworzone są też e-portfolia na-ukowców przedstawiające ich karierę naukową, publikacje i zainteresowania. Ewa Piotrowska z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie w wystąpieniu Repozytoria naukowe i czasopisma otwarte w krajach arabskich omó-wiła działania na rzecz ruchu Open Access w tym regionie świata. Przedstawi-ła wybrane instytucjonalne repozytoria naukowe z Arabii Saudyjskiej i Egiptu, a także przeprowadziła analizę arabskich recenzowanych czasopism nauko-wych znajdujących się w Directory of Open Access Journals.
Kolejne wystąpienia dotyczyły już innych zagadnień. Wanda A. Ciszewska z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika przedstawiła liczne internetowe, głównie zagraniczne źródła informacji (m.in. bibliografie, bazy danych, projekty digi-talizacji) tworzące elektroniczny warsztat historyka książki. Małgorzata Kowal-ska (również pracownik UMK) poddała analizie tytuły wystąpień pracowników naukowych instytutów informacji naukowej i bibliotekoznawstwa na konferen-cjach w 2012 roku. Lidia M. Jarska z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w referacie Jeszcze inspiracja czy już plagiat? Korzystanie z cudzej twórczości w nowych realiach pracy bibliotekarza poruszyła tematykę definicji plagiatu oraz przedstawiła rezultaty badań studentów na temat ich poglądów w spra-wie przywłaszczenia sobie autorstwa cudzych utworów.
Katerina Kamradkova z National Technical Library w Pradze zaprezento-wała eBook on Demand- projekt European Library Network, którego celem jest za-pewnienie dostępu na żądanie do historycznych i cennych książek w formie elektronicznej. Serwis oferowany jest przez ponad 30 bibliotek z 12 krajów eu-ropejskich, w tym przez 4 biblioteki czeskie. Do projektu może dołączyć każ-da biblioteka. National Technical Library pozyskuje z powodzeniem fundusze na skanowanie dzięki sponsorom, przedstawiając im tematyczne listy cennych książek ze swojej kolekcji, które powinny być zdigitalizowane.
Grzegorz Nieć z Instytutu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uni-wersytetu Pedagogicznego w Krakowie w swoim referacie zajął się problemem rynku wtórnego książki, który obecnie coraz częściej wykorzystuje Internet do prezentacji swojej oferty. Internetowe portale aukcyjne i społecznościowe sta-ją się miejscem handlu i wymiany nie tylko dla antykwariatów, ale także dla osób prywatnych. Anna Zawadzka z Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie w wystąpieniu Khan Academy — wirtualna szkoła omówiła historię powstania projektu i jego funkcje jako alternatywnej formy kształcenia. Kahn Academy jest stworzoną w 2004 roku przez Salmana Khana organizacją non- profit, któ-ra umieściła na You Tube ponad 3000 krótkich filmów edukacyjnych w formie
„Biblioteka, Książka, Informacja i Internet 2012” 107
wykładów głównie z matematyki, ekonomii, nauk ścisłych. Część materiałów edukacyjnych obok oryginalnej wersji w języku angielskim, posiada również dubbing lub napisy w innych językach, np. w języku polskim.
Agnieszka Pawelec, doktorantka Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, prze-prowadziła analizę jakościową wybranych stron www gimnazjów w Lublinie i próbowała odpowiedzieć na pytanie w jakim stopniu witryny te są sposobem na promowanie czytelnictwa wśród uczniów. Kolejna doktorantka KUL — Agata Poręba w swoim referacie podała przykłady wykorzystania mechanizmu wiki jako narzędzia służącego idei konstruktywizmu edukacyjnego na lekcjach ję-zyka polskiego w gimnazjum. W myśl konstruktywizmu pedagogicznego uczeń jest osobą aktywną, czynnie włączającą się w proces dydaktyczny, co zgodne jest z ideą Web 2.0, gdzie użytkownik pełni rolę nie tylko odbiorcy, ale także sta-je się współtwórcą informacji w sieci. Magdalena Fedorczyk-Falis z Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie na przykładzie szkolenia z dziedziny muzyki opi-sała szkolenia online tworzone przez informatorów dziedzinowych w BUW. Bi-blioteka ta pełni m.in. rolę biblioteki publicznej, stąd potrzeba tworzenia szko-leń dla szerokiego kręgu odbiorców i z różnych dziedzin wiedzy.
Drugi dzień obrad rozpoczął się wystąpieniem Małgorzaty Stanuli z Uniwer-sytetu Jagiellońskiego, która przedstawiła problemy infobrokerstwa w dziedzi-nie edukacji i szkoleń. Szczególną uwagę zwróciła na zawód brokera edukacyj-nego, przeanalizowała metody pracy, formy zatrudnienia, predyspozycje oraz wymagania kwalifikacyjne niezbędne w tej profesji. Sylwia Borkowicz i Kata-rzyna Cyran były autorkami referatu Bibliotekarz brokerem informacji — zawód
z przyszłością. Poza omówieniem historii profesji infobrokera, opisano też
pro-jekt z Państwowej Szkoły Wyższej w Białej Podlaskiej, podczas realizacji które-go zorganizowano szkolenie dla bibliotekarzy w zakresie infobrokerstwa sys-temowego. Małgorzata Jaskowska z Uniwersytetu Jagiellońskiego w swoim referacie Kryteria jakości internetowych źródeł informacji o zdrowiu z perspektywy
użytkowników przedstawiła rezultaty badań, których uczestnikami byli
studen-ci bibliotekoznawstwa i informacji naukowej. Analizie poddane zostały strate-gie wyszukiwania oraz rodzaj i jakość wyszukanych źródeł informacji na temat zdrowia. Agnieszka Łakomy z Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach na wybra-nych przykładach pokazała sposoby dystrybucji książek elektroniczwybra-nych w bi-bliotekach publicznych. Omówione zostały możliwości systemów OverDrive (oferujący pozycje anglojęzyczne) oraz Onleihe (książki w języku niemieckim). Piotr Szeligowski w swoim wystąpieniu Bibliotekarz wśród współczesnych
źró-deł komunikacji pokazał wpływ nowoczesnych mediów społecznościowych na
marketing biblioteczny. Chcąc dotrzeć do szerokiego grona odbiorców biblio-tekarze powinni komunikować się z użytkownikami np. przez portale społecz-nościowe lub blogi. Autor sam tworzy Blog bibliotekarza (blogbibliotekarza.blo-gspot.com), który powstał w celu polepszenia komunikacji między czytelnikami a pracownikami Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Łodzi. Grzegorz
Bud-ny z Biblioteki Głównej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie również jest twórcą bloga, ale nie jest to typowy blog biblioteczny. W swoim referacie Blog
o bazach danych jako przykład komunikacji skierowanej do czytelników i pracowni-ków biblioteki autor zaprezentował założenia Bloga Kangur
(kangurblog.uek.kra-kow.pl/), który informuje o tym, jak skutecznie szukać informacji w bazach Bi-blioteki Głównej UEK. Wpisy dotyczą problemów wyszukiwawczych, a tematy prezentowane są w ten sposób, by ułatwić użytkownikowi biblioteki zaspoko-jenie jego potrzeb informacyjnych.
Renata Malesa z Instytutu Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej UMCS w wystąpieniu Wizerunek i umiejętności współczesnego bibliotekarza (w opinii
stu-dentów informacji naukowej i bibliotekoznawstwa UMCS w Lublinie) przedstawiła
wyniki badań przeprowadzonych wśród studentów I roku studiów licencjac-kich i II roku studiów magisterslicencjac-kich. Według autorki taki dobór osób ankieto-wanych pokazał ewolucję opinii młodych ludzi na temat wizerunku bibliote-karza i wyobrażeń dotyczących pracy w bibliotece.
Kolejne dwa referaty dotyczyły osób niepełnosprawnych. Dorota Bednarczyk i Danuta Murzynowska z Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona zaprezentowały propagowane przez konsorcjum W3C standardy dostępności do informacji cy-frowej oraz przykłady dostosowywania tej informacji w bibliotekach dla osób z dysfunkcją wzroku. Iwona Cichoń z Biblioteki Głównej Akademii Jana Dłu-gosza w Częstochowie w swoim wystąpieniu zaprezentowała działania biblio-tek akademickich wobec czytelnika niepełnosprawnego. Web 2.0 i bibliobiblio-teki cyfrowe mają pozytywny wpływ na jakość życia osób z różnymi dysfunkcjami i pomagają im stać się członkami społeczeństwa informacyjnego.
Problematyką Web 2.0 w promocji bibliotek zajęła się Iwona Mielczarek, także pracownik Biblioteki Głównej Akademii Jana Długosza w Częstochowie. Zwró-ciła ona uwagę na zastosowanie portali społecznościowych — Facebook, Twitter i Pinterest w propagowaniu usług bibliotecznych i kreowaniu wizerunku biblio-teki w sieci. Milena M. Śliwińska z Bibliobiblio-teki Uniwersyteckiej Uniwersytetu Mi-kołaja Kopernika w Toruniu w referacie Biblioteka bez ścian, nauka bez granic pró-bowała odpowiedzieć na pytanie o miejsce bibliotek akademickich w erze nauki 2.0. W ostatnim referacie Bożena Łazowska z Centralnej Biblioteki Statystycznej im. S. Szulca w Warszawie przedstawiła ofertę swojej biblioteki w zakresie no-woczesnych technologii. Portal tej biblioteki ma powiązanie z portalem Główne-go Urzędu StatystyczneGłówne-go oraz siecią bibliotek statystycznych w szesnastu woje-wództwach. Biblioteka zakupiła też bazę World eBook Library, która umożliwia przeglądanie ponad 2,5 miliona zdigitalizowanych książek z całego świata i do-stępna jest dla wszystkich zainteresowanych osób.
Konferencja Biblioteka, Książka, Informacja i Internet 2012 była miejscem spotkania i wymiany doświadczeń przedstawicieli wielu środowisk bibliote-karskich. Bogata tematyka wystąpień świadczy o różnorodności problemów i wyzwań przed jakimi stają współczesne biblioteki i bibliotekarze.
Nowocze-„Biblioteka, Książka, Informacja i Internet 2012” 109
sne technologie zmieniają oblicze naszej profesji, promują nasze działania, uła-twiają użytkownikom dostęp do zasobów. Plonem dwudniowych obrad będzie recenzowana publikacja, w której ukażą się materiały konferencyjne. Organi-zatorzy zapraszają na kolejną konferencję, która odbędzie się w Instytucie Bi-bliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Marii Curie-Skłodow-skiej w Lublinie za dwa lata.
Biblioteka i Edukacja 2 (2012), ISSN 2299-565X Ewa Piotrowska
Biblioteka Główna Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie