Strefy ochrony konserwatorskiej

2. Strefy ochrony konserwatorskiej

obszary wyznaczone następującymi strefami:

Strefa ochrony konserwatorskiej „B”-

Strefa ochrony częściowej obejmuje układ urbanistyczny w jej obrębie oraz wytypowane obiekty pojedyncze (budynki, budowle) wpisane do rejestru zabytków lub objęte ewidencją zabytków, wraz z otoczeniem.

Zakres ochrony konserwatorskiej wymaga zachowania bryły obiektów i dachów co do kształtu i materiału oraz wystroju architektonicznego w odniesieniu do obiektów objętych ochroną konserwatorską.

cele:

- dążenie do zachowania zasadniczych elementów historycznego rozplanowania,

- restauracja i modernizacja techniczna obiektów o wartościach kulturowych,

- dostosowanie nowej zabudowy do historycznej kompozycji przestrzennej.

Żarki

• miasto lokacyjne

• teren klasztornego zespołu w granicach ogrodzenia

• teren cmentarza rzymskokatolickiego w granicach ogrodzenia

• teren cmentarza żydowskiego

• teren stodół w pobliżu targowiska miejskiego

• teren otaczający strażnicę w Przewodziszowicach

• teren otaczający kościół szpitalny św. Barbary w ramach ogrodzenia

Przybynów

• otoczenie kościoła paraf. Pw. Św. Piotra i Pawła

• teren cmentarza rzymskokatolickiego Kotowice

• teren cmentarza wojennego

Strefa ochrony konserwatorskiej „E” ochrony ekspozycji – obszar widoczności układów zabudowy i dominant oraz elementów naturalnych.

Teren objęty ochroną konserwatorską, zapewniającą ekspozycję obszarów z określonych kierunków widokowych.

Celem ochrony strefy E jest utrzymanie i ochrona ekspozycji

wskazanych wartościowych zespołów i obiektów. Realizacja celów została ustalona w planie zagospodarowania przestrzennego w zakresie:

1. kompozycji urbanistycznej,

2. form zabudowy, w tym wysokości budynków i innych obiektów w tym inżynierskich

3. inne ustalenia ochrony dóbr kultury oraz zobowiązania publicznoprawne

Żarki

• teren zainwestowania wzdłuż drog i ulic wychodzących z obszaru miasta lokacyjnego : ul. Leśniowska, ul. Częstochowska, ul.

Potocka /wg nazwy starej – aktualnie ul. Moniuszki/,

• tereny pozostałości fortyfikacji okresu II Wojny Światowej wzgórza : Parchowatka i Serwin,

• teren wzdłuż potoku Leśniówki (od zespołu klasztornego do basenu), dawny trakt leśniowski.

Obszar wsi : Przybynów, Wysoka Lelowska, Czatachowa, Jaroszów , Zawada, Zaborze, Suliszowice, Jaworznik, Kotowice

Strefa ochrony konserwatorskiej „W” pełnej ochrony archeologiczno-konserwatorskiej, wykluczająca wszelka działalność inwestycyjną i inną. Strefa W. obejmuje stanowiska wpisane do rejestru zabytków i ujęte w ewidencji

urzędu ochrony zabytków. Obowiązujące rygory w strefie W :

- zakaz wszelkiej działalności inżynierskiej, budowlanej i innej związanej z pracami ziemnymi (kopanie studni, melioracji, karczunku i nasadzania drzew)

- zachowanie istniejącego układu topograficznego z obiektem wpisanym do rejestru zabytków i ujętym w ewidencji

- w przypadku podjęcia jakichkolwiek działalności na terenie objętym granicami strefy, a wynikającej ze sposobu użytkowania terenu obowiązuje występowanie o szczegółowe wytyczne do wojewódzkiego konserwatora zabytków

Żarki

• teren wokół ruin kościoła p.w. Św. Stanisława w Żarkach,

• teren otaczający strażnicę w Przewodziszowicach,

• teren wokół potoku Leśniówki,

• teren na wschód od zabudowań w Przewodziszowicach, Suliszowice

• teren otaczający strażnicę w Suliszowicach

Strefa ochrony konserwatorskiej „OW” ograniczonej ochrony stanowisk archeologicznych, polegającej na prowadzeniu interwencyjnych badań archeologicznych w przypadku podejmowania prac ziemnych. Strefa OW obejmuje stanowiska ujęte w ewidencji służby konserwatorskiej. Obowiązujące rygory w strefie :

- uzgadnianie i opiniowanie wszelkich poczynań inżynierskich, budowlanych i innych podejmowanych w obrębie granic strefy ochrony stanowiska archeologicznego przez służbę konserwatorską

- w przypadku podjęcia realizacji inwestycji obowiązuje przeprowadzenie interwencyjnych badań archeologicznych na koszt inwestora. Właściciele, użytkownicy terenu i inwestorzy zobowiązani są do zawiadomienia urzędu ochrony zabytków o podjęciu działań inwestycyjnych, remontowych lub innych związanych robotami ziemnymi z wyprzedzeniem

- rozpoczęcie prac ziemnych związanych z realizacją inwestycji uzależnia się od uzyskania stosownego zezwolenia od urzędu ochrony zabytków. ochrona

archeologicznych potencjalnych obszarów eksploracji i obserwacji archeologicznych:

Żarki

• miasto lokacyjne

• teren założenia dworskiego

• teren na północ od potoku Leśniówki dawny trakt leśniowski.

Jaroszów i Zawada

• teren na południe od wsi Czatachowa

Ponadto oprócz szlaków turystycznych szlaki, m.in. takich jak:

- Szlak Warowni Jurajskich - (Przewodziszowice, Czatachowa) - Szlak „Zamonit” - (Koziegłowy, Żarki, Przewodziszowice) - Szlak Masłońskie-Natalin - Zaborze

- Jurajski Szlak Rowerowy Orlich Gniazd (Kraków - Częstochowa).

- Jurajski Szlak Rowerowy Zygmunta Krasińskiego (Częstochowa – Myszków)

W planie wyznaczono, szlak o znaczeniu historycznym :

„Szlak Kultury Żydowskiej" z miejscami wskazanymi do zachowania określonymi jako "przystanki" oznaczonymi tablicami informacyjnymi:

Początek i koniec Szlaku Kultury Żydowskiej – teren zieleni urządzonej - skwer miejski przy ul. Koziegłowskiej,

1. Przystanek 1 – ul. Częstochowska 49 - postuluje się podjęcie działań mających na celu objęcia ochroną prawną budynku jako miejsca wskazanego do zachowania,

2. Przystanek 2 – ul. Górki – tzw."Stary Kirkut", objęcia ochroną prawną jako miejsca wskazanego do zachowania terenu "Starego Kirkutu",

3. Przystanek 3 – ul. Polna – cmentarz Żydowski tzw. "Kirkut na Kierkowie" objęty ochroną prawną – wpis do rejestru zabytków pod nr 416/78

4. Przystanek 4 – ul. Moniuszki – obecnie Miejski Dom Kultury – dawna synagoga objęta ochroną prawną – wpis do ewidencji zabytków /dawnej/, budynek chroniony na podstawie ustaleń planu;

5. Przystanek 5 – ul. Joselewicza – charakterystyczna i dość dobrze zachowana zabudowa wzdłuż ul. Berka, ul. Kościelnej i Starego Rynku; teren objęty ochroną prawną na podstawie ustaleń planu – strefa ochrony konserwatorskiej B,

6. Przystanek 5 – Stary Rynek – działki nr ewid. 2260, 2261 i 2262 - teren getta - postuluje się podjęcie działań mających na celu objęcia ochroną prawną jako miejsca wskazanego do zachowania i pamięci;

działki znajdują się w obrębie terenu objętego ochroną prawną – strefa ochrony konserwatorskiej B,

Plan ustala zasady ochrony dla:

► obszarów wyznaczonych strefami ochrony konserwatorskimi oraz pojedynczych obiektów

1. Ochronę wartościowych zespołów przestrzennych zabudowy oraz pojedynczych obiektów wpisanych do rejestru zabytków lub chronionych na podstawie planu, poprzez jej porządkowanie eksponowanie historycznego układu.

2. Ochronę ekspozycji układu historycznego rozplanowania zabudowy i istniejących dominant jako priorytetowe w nowym zagospodarowaniu terenu.

3. W przypadku remontów budynków nakazuje się wymianę dachów płaskich na dachy dwuspadowe z możliwością wykorzystania poddasza na cele mieszkalne, po uprzednim uzyskaniu stosownej decyzji lub opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, zgodnie z przepisami szczególnymi.

4. Ochronę reliktów archeologicznych oraz obszarów obserwacji archeologicznych.

5. Ochronę układów zieleni historycznie ukształtowanych traktów oraz alei jako śladów krajobrazu kulturowego, poprzez obowiązek zachowania istniejącego drzewostanu i starodrzewu, utrzymania charakteru alei i traktów oraz obowiązek odtwarzania zieleni; jako zalecane stosowanie rodzimych gatunków drzew.

6. Podjęcie działań mających na celu objęcie ochroną przydrożnych krzyży i kapliczek oraz kapliczek umieszczonych na drzewach, w tym bieżącą konserwację.

7. Ochronę historycznych obszarów siedliskowych na terenie wsi (określonych strefą "E") o czytelnym rozplanowaniu poprzez utrzymanie linii zabudowy, wysokości budynków i geometrii dachów.

8. Ochronę nielicznych już obiektów architektury drewnianej lub murowano – drewnianej, pochodzących z przełomu XIX i XX w., będących zanikającym przykładem architektury regionalnej. Budynki ustawione najczęściej "szczytem" do drogi , ściany szczytowe murowane z rodzimego kamienia wapiennego. Budynki znajdujące się na ogół w złym stanie technicznym. Elementy rozplanowania, formy i detale architektoniczne nowopowstających budynków winny nawiązywać do architektury regionalnej.

9. Ochronę i ekspozycję historycznego traktu: tzw. “Piaskowy Gościniec” prowadzący od Jaworznika do Kotowic. Zaleca się

utrzymanie przebiegu historycznego traktu i utrzymanie jego charakteru, nie obudowywania go chaotyczną zabudową, utrzymanie starodrzewu z obowiązkiem odtwarzania zieleni.

10. Ochronę cech stylowych obiektów chronionych na podstawie ustaleń planu poprzez ochronę formy, skali i gabarytów obiektów, elewacji i detalu architektonicznego oraz geometrii dachów, z jednoczesnym zakazem stosowania jako materiałów elewacyjnych wszelkiego rodzaju blach oraz okładzin i listew plastikowych, a także malowania farbami kryjącymi kamiennych lub ceglanych elewacji budynków, lub ich detali (cokoły, gzymsy, itd.); zaleca się stosowanie pokryć dachowych w postaci dachówki ceramicznej, gontu, lub materiałów dachówkopodobnych.

11. W przypadku zabudowy plombowej w zabytkowej pierzei ulicy lub placu, projekt budowlany musi zawierać rozwinięcie pierzei ulicy lub placu obejmującej co najmniej po dwa sąsiednie budynki. Wskazane sporządzanie studium widokowego dla obiektów wpisujących się w historyczny układ przestrzenny w przypadku ubiegania się o pozwolenie na budowę.

12. Dla terenów wpisanych do rejestru zabytków wszelkie działania inwestycyjne wymagają uzyskania decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

13. Dla terenów chronionych na podstawie ustaleń planu miejscowego lokalizacja nowych inwestycji możliwa po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

14. Dopuszcza się wyburzenia, rozbiórkę lub wymianę kubatury, jedynie w przypadku stwierdzenia złego stanu technicznego obiektu, po uprzednim wykonaniu dokumentacji pomiarowo – zdjęciowej i po uzyskaniu stosownej decyzji Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w przypadku obiektów wpisanych do rejestru zabytków, lub w przypadku obiektów chronionych na podstawie ustaleń planu, po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.

15. Zakazuje się zabudowy bezpośredniego otoczenia zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków lub chronionych na podstawie ustaleń planu, w sposób powodujący obniżenie jego wartości historycznej i estetycznej, jak również umieszczania reklam wielkoformatowych w obrębie terenu objętego ochroną konserwatorską lub na działce, na której usytuowany jest zabytkowy obiekt.

16. Nakłada się wymóg dostosowania współczesnych przestrzeni i form zabudowy do lokalnego krajobrazu kulturowego.

►ochrony ekspozycji krajobrazu

1.Ochrona historycznych obszarów siedliskowych wsi, poprzez realizację zasad ochrony określonych dla obszarów objętych strefą ochrony konserwatorskiej "E".

2. Ochrona krajobrazu terenów otwartych poprzez zachowanie naturalnego zróżnicowania istniejących ekosystemów : łąkowych, wodnych, bagiennych, leśnych oraz ich wzbogacanie.

3. Ochrona krajobrazu terenów otwartych poprzez wprowadzenie zakazu zabudowy terenów otwartych o szczególnych walorach krajobrazowych i widokowych.

4. Zachowanie otwarć widokowych oraz ekspozycję elementów kultury materialnej i niematerialnej.

5. Wprowadzenie dolesień i zadrzewień w sposób poprawiający kształt wnętrz krajobrazowych.

6. Kształtowanie nowych zespołów zabudowy i tworzenie nowych przestrzeni publicznych w sposób dostosowany do skali i charakteru istniejących układów przestrzennych, w tym stosowania gabarytów i form obiektów dostosowanych do historycznej zabudowy.

7. Zaleca się stosowanie tradycyjnych lub tradycyjnych w wyrazie materiałów wykończeniowych.

►ochrony przyrody i krajobrazu kulturowego:

1. Całość terenu objętego planem znajduje się w obszarze prawnie chronionym - teren Zespołu Jurajskich Parków Krajobrazowych: część terenu leży w obszarze Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd", pozostała część terenu znajduje się w otulinie Parku Krajobrazowego

"Orlich Gniazd". Granice Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd" oraz granice otuliny Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd".

2. Ochrona specyficznej dla terenu Jury rzeźby terenu, z takimi elementami jak: ostańce skalne, jaskinie, wąwozy, źródła, itd,

3. Ochrona specyficznej dla terenu Jury szaty roślinnej i muraw kserotermicznych,

4. Ochrona różnorodności flory i fauny,ochrona specyficznych dla terenów Jury walorów krajobrazowych, takich jak: ruiny warowni jurajskich, punkty i otwarcia widokowe, krajobraz rolniczy, itd.

5. Ochronę i ekspozycję historycznych traktów takich jak: Gościniec Mirowski prowadzący od miasta lokacyjnego do Mirowa, stara droga do Leśniowa (aktualnie ul. Mostowa), Ostrężnicka Droga przechodząca przez Suliszowice do Ostrężnika, Piaskowy Gościniec prowadzący od Jaworznika do Kotowic. Zaleca się utrzymanie przebiegu historycznych traktów i utrzymanie ich charakteru, nie obudowywania ich chaotyczną zabudową, utrzymanie starodrzewu z obowiązkiem odtwarzania zieleni.

► szczegółowe ustalenia dla terenu położonego w obszarze Parku Krajobrazowego "Orlich Gniazd", w tym zakazy i ograniczenia

1. zakazuje się lokalizowania nowych obiektów i instalowania nowych urządzeń oraz przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko w rozumieniu przepisów prawo ochrony środowiska, oraz takich, które mogą trwale naruszyć walory krajobrazowe,

2. zabrania się likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych, o ile nie wynikają z potrzeby ochrony przeciwpowodziowej, bezpieczeństwa ruchu drogowego lub utrzymania w należytym stanie technicznym urządzeń wodnych,

3. zabrania się pozyskiwania do celów gospodarczych skał, w tym torfu oraz skamieniałości, wypalania roślinności i pozostałości roślinnych oraz niszczenia gleby,

4. zakazuje się wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem obiektów związanych z zabezpieczeniem przeciwpowodziowym,

5. zabrania się dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli służą innym celom niż ochrona przyrody lub ochrona przeciwpowodziowa, 6. zakazuje się budowy nowych obiektów budowlanych w pasie szerokości

100 m od linii brzegów rzek, jezior i innych zbiorników wodnych za wyjątkiem obiektów służących turystyce wodnej, gospodarce wodnej lub rybackiej,

7. zabrania się utrzymywania otwartych rowów ściekowych i zbiorników ściekowych,

8. zabrania się likwidowania małych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych,

9. zabrania się lokalizacji ośrodków chowu, hodowli - posługujących się metodą bezściółkową,

10. zabrania się umieszczania tablic reklamowych poza obszarami zabudowanymi,

Na terenie objętym planem występują następujące pomniki przyrody o cis pospolity – m. Żarki ul. Koziegłowska 9 (nad stawem) –

nr 17/64 – 1973

o kasztanowiec biały – m. Żarki, cmentarz – nr 17/69 o kasztanowiec biały – m. Żarki, przy kościele – nr 17/71 o dwie lipy zwyczajne – Leśniów, klasztor OO. Paulinów – nr

17/70

o lipa szerokolistna – Przybynów przy plebanii – nr 17/67

o cis pospolity Kępina 12 – nr 17/68

oraz wskazane do objęcia ochroną prawną:

o źródła "Spod Brzozy" w Żarkach o krawędź Kuesty Jurajskiej,