Transfer materiałów szkoleniowych dla trenerów

Transfer materiałów szkoleniowych i dobrych praktyk został zdefiniowany jako zależna trzech czynników: (1) różnic i podobieństw młodych osób wyklu-czonych społeczno-ekonomicznie w krajach Unii Europejskiej i cech odróżnia-jących ich od innych grup, (2) różnic i podobieństw trenerów w krajach Unii Europejskiej, (3) otwartości krajowych systemów wsparcia dla młodych osób wykluczonych społeczno-ekonomicznie w krajach Unii Europejskiej na zmiany. Wszystkie te czynniki były analizowane w toku procesów badawczych.

Mimo większego prawdopodobieństwa występowania niekorzystnych sy-tuacji YNEETs stanowią heterogeniczną grupę, tj. obejmującą różne podgrupy. Ich zróżnicowanie, wynikające z cech społeczno-demograficznych, może mieć charakter zewnętrzny (w stosunku do innych grup wykluczonych) i wewnętrzny (pośród członków samej grupy). Te cechy, które są wspólne dla wszystkich kra-jów, najprawdopodobniej stanowią wyróżnienie na tle pozostałych grup wyklu-czonych społeczno-ekonomicznie i należy do nich zaliczyć:

– niski poziom wykształcenia,

– niewystarczające doświadczenie zawodowe, – dziedziczenie bezrobocia,

– ograniczony zakres kapitału społecznego.

W szczególności niski poziom wykształcenia stanowi niepokojące zjawisko we współczesnej Europie, w której dostęp do informacji na skutek procesów globalizacji jest niemal nieograniczony. W ciągu ostatniej dekady poziom zaan-gażowania YNEETs w procesy kształcenia i doskonalenia zawodowego w Unii Europejskiej się zwiększył, co przekłada się na mniejszy odsetek osób nieuczest-niczących w formalnych i nieformalnych formach kształcenia i podnoszenie po-ziomu swoich kompetencji zawodowych.

Cechą charakterystyczną wszystkich młodych osób wykluczonych społeczno--ekonomicznie jest bierność w zakresie postaw i zachowań zorientowanych na aktywność obywatelską. Poziom doświadczenia zawodowego w grupie YNEETs w poszczególnych krajach partnerskich jest także różny. Doświadczenie pierwszej pracy okazuje się jednym z czynników określających zróżnicowanie wewnętrzne. Ciekawe jest to, że w większych miastach brak aktywności YNEETs jest mniej widoczny niż w małych miasteczkach i na obszarach peryferyjnych. Być może wynika to z większej liczby instytucji wsparcia w większych miastach lub ich wiekszej efektywności.

Tabela 3. Socjodemograficzne zróżnicowanie YNEETs w krajach partnerskich Engage Zróżnicowanie socjodemograficzne Hiszpania Polska Szwecja Włochy _Brytania^Wielka Dysfunkcyjność fizyczna

lub psychiczna ^{– + – + +}

Pochodzenie kulturowe (etniczne,

religijne itp.) ^{– – + + –}

Pochodzenie z obszarów

peryferyjnych ^{– + – + –}

Pochodzenie z rodziny długotrwale

bezrobotnej ^{– – – + +}

Pochodzenie z rodziny o niskim

statusie materialnym ^{+ – – – +}

Pochodzenie z rodziny o niskim

poziomie wykształcenia ^{+ – – – +}

Źródło: projekt badawczy Engage, opracowanie własne.

W wyniku analizy zgromadzonego materiału badawczego ustalono, że istnie-je kilka osi podziału trenerów z krajów partnerskich. Niektóre kraistnie-je wykazują podobne potrzeby w zakresie modyfikacji poszczególnych elementów systemu wsparcia. W Polsce i Wielkiej Brytanii trenerzy zgodnie zwracają uwagę na do-brą diagnozę potrzeb i oczekiwań YNEETs oraz dostosowanie oferty wsparcia do potrzeb tej grupy społecznej. Z kolei w Szwecji i Hiszpanii największą uwagę trenerzy zwracają na dostosowanie oferty wsparcia do potrzeb młodych osób wy-kluczonych społeczno-ekonomicznie. W przypadku trenerów z Włoch potrzeby nie są jednoznacznie określone. Warto zaznaczyć, że trenerzy wykazujący więk-sze zaangażowanie zawodowe, tj. ci, którzy są gotowi poświęcić więcej czasu na przygotowanie się do wdrożenia nowego rozwiązania, częściej wskazują na moż-liwość wykorzystywania indywidualnego podejścia w swoim warsztacie pracy. Ma to wpływ na transfer materiałów szkoleniowych z Wielkiej Brytanii. Przede wszystkim za uzasadnione uważa się opracowanie systemu szkolenia dla

trenerów we wszystkich krajach Unii Europejskiej, tak by możliwe było podzie-lenie się dobrymi praktykami na temat współpracy z młodymi osobami wykluczo-nymi społeczno-ekonomicznie. Celem tych działań powinno być przedstawienie stanu rzeczywistego w sposób wyważony i zorientowany na problemy, jakie mogą napotkać trenerzy w czasie tej współpracy. Aby jednak materiały szkoleniowe mogły być użyteczne i mieć szerokie zastosowanie, powinny koncentrować się na poprawie jakości pracy trenerów poprzez dostarczanie wskazówek i inspiracji niż konkretnych rozwiązań.

System wsparcia młodych osób wykluczonych społeczno-ekonomicznie wy-daje się elastyczny i podatny na modyfikacje. W zasadzie nie wymaga on żadnego

Tabela 4. Podejście do klienta w krajach partnerskich Engage w opinii trenerów Jaki jest sposób postępowania

z osobami YNEET w Pana/Pani organizacji?

Odsetek według krajów partnerskich Engage Polska Szwecja Włochy Hiszpania Wielka _Brytania Zgodny ze standardami postępowania dla

wszystkich kategorii osób bezrobotnych ^{26 65 71 50 15} Zgodny ze standardami postępowania dla

poszczególnych kategorii społecznych, np. 50+, długotrwale bezrobotnych, po-chodzących z obszarów peryferyjnych

26 5 4 14 15

Zgodny ze standardami postępowania dla poszczególnych grup społecznych, np. pracowników likwidowanych zakła-dów pracy, wychodzących z zakłazakła-dów karnych, NEET

9 10 0 4 5

Zgodny ze standardami indywidualnego podejścia do osób w ramach grupy społecznej YNEETs

39 20 25 32 65

Źródło: projekt badawczy Engage, opracowanie własne.

Tabela 5. Oczekiwania trenerów dotyczące poprawy jakości funkcjonowania systemu wsparcia młodych osób wykluczonych społeczno-ekonomicznie

Który z poniższych elementów pozwala Panu/Pani na lepsze ukierunkowanie

wsparcia dla YNEETs?

Odsetek według krajów partnerskich Engage Polska Szwecja Włochy Hiszpania Wielka _Brytania Dobra diagnoza potrzeb i oczekiwań 52 20 32 32 45 Dobra oferta wsparcia dostosowana

do zróżnicowanych potrzeb ^{43 70 32 50 45}

Możliwość monitorowania efektów

wsparcia ^{4 10 35 14 5}

Inne – – – 4,5 5

wprowadzania zmian na poziomie organizacji, a zatem czas na implementację danego rozwiązania jest wystarczający. Zmiana warsztatu pracy jest możliwa po-przez zmianę w zachowaniu osób bezpośrednio zaangażowanych w ten proces, przede wszystkim trenerów, przez co wpływ na zakres i jakość świadczonych przez organizację usług wsparcia jest znaczny. Jest to jednak zjawisko bardziej powszechne w podmiotach komercyjnych niż w organizacjach publicznych.

5. Sposób przygotowywania materiałów szkoleniowych