Turystyka

Rozwój turystyki stanowi i może nadal stanowić znaczącą szansę dla ogólnego rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Szczebrzeszyn. Elementy posiadanego potencjału turystyczno-rekreacyjnego wymagają jednak pogłębionej analizy, a w jej następstwie dalszych zmian w postaci wykreowania z nich Zintegrowanego Produktu Turystycznego. Planowane w tym zakresie działania gminy powinny nawiązywać do uwarunkowań przyrodniczych, ochrony podstawowych procesów ekologicznych, ochrony wartości kulturowych, ale również wykorzystywać nowoczesne, a nawet innowacyjne metody i technologie, osiągając przez to charakter rozwoju zrównoważonego.

Rozwój turystyki i rekreacji na terenie gminy Szczebrzeszyn uzależniony jest od dalszego wykorzystania jej naturalnych walorów przyrodniczych, kulturowych oraz wykorzystania innowacyjnych rozwiązań i niszy w dziedzinie zagospodarowania turystycznego. Nie bez znaczenia pozostaje również dobrze zorganizowana obsługa instytucjonalna, a także pozyskanie i wykorzystanie zewnętrznych źródeł finansowania dla dodatkowej bazy turystyczno-rekreacyjnej oraz stworzenia Zintegrowanego Produktu Turystycznego.

W dokumencie „Koncepcja programowo-przestrzenna rozwoju turystyki i rekreacji. Cele i główne kierunki rozwoju sektora turystyki i rekreacji w województwie lubelskim” gmina Szczebrzeszyn została wskazana jako istotny ośrodek turystyczny o znaczeniu regionalnym, a znajdujący się na jej terenie Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy uznano za strefę o bardzo wysokich walorach krajoznawczych, wypoczynkowych i krajobrazowych. Jednocześnie dokument ten stwierdza, że warunkiem utrzymania tego statusu są dalsza poprawa infrastruktury oraz stworzenie interesującej oferty i programów pobytu.

STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZCZEBRZESZYN NA LATA 2016-2022

93

Mapa 3. Walory krajoznawcze i wypoczynkowe w powiecie zamojskim.

Źródło: „Koncepcja programowo-przestrzenna rozwoju turystyki i rekreacji. Cele i główne kierunki rozwoju sektora turystyki i rekreacji w województwie lubelskim.”

Na terenie gminy Szczebrzeszyn występują następujące czynniki atrakcyjności turystycznej:

» obszary przyrodnicze o najwyższych walorach krajoznawczych z wykluczeniem turystyki wypoczynkowej oraz obszary o bardzo wysokich i wysokich walorach krajoznawczych i wypoczynkowych, w tym m.in. Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy, unikatowa sieć wąwozów.

» sprzyjające warunki klimatyczne dla rozwoju turystyki w okresie letnim (wysoki poziom usłonecznienia, korzystny wpływ klimatyczny lasów) oraz okresie zimowym (długi okres zalegania pokrywy śnieżnej, długi okres utrzymywania się pokrywy lodowej);

STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZCZEBRZESZYN NA LATA 2016-2022

94

» sprzyjające warunki hipsometryczne dla uprawiania sportów zimowych (znaczne różnice wysokości, znaczne nachylenia stoków);

» zespoły i obiekty zabytkowe o wysokich walorach dziedzictwa kulturowego

» znaczne liczby osobliwości fauny i flory oraz licznych osobliwości przyrody nieożywionej Tym samym gmina Szczebrzeszyn została uznana za obszar predestynowany do uprawiania turystyki krajoznawczej, przyrodniczej (ekologicznej, sylwanoturystyki), specjalistycznej, zdrowotnej, kwalifikowanej aktywnej (np. kolarstwa górskiego oraz innych letnich atrakcji rekreacyjnych wymagających znacznych spadków terenu), narciarstwa biegowego i zjazdowego, łyżwiarstwa, zimowych atrakcji rekreacyjnych - kuligów, saneczkarstwa; agroturystyki oraz turystyki biznesowej.

W chwili obecnej na terenie gminy można zaobserwować następujące formy ruchu turystycznego:

» Ruch krajoznawczy (indywidualny i zorganizowany) związany z wysokimi walorami kulturowymi i przyrodniczymi (ekoturystyka, sylwanoturystyka).

» Wypoczynek indywidualny sezonowy realizowany w bazie prywatnej, zabudowie letniskowej i gospodarstwach agroturystycznych.

» Turystka kwalifikowana aktywna – pobyty w celach rekreacji ruchowej (turystyka piesza, rowerowa, konna, wodna -kajakarstwo, wędkarstwo, myślistwo).

» Rekreacja mieszkańców pobliskich ośrodków miejskich, w tym Zamościa i Tomaszowa Lubelskiego.⁶

Ponadto „Plan marketingu turystyki dla województwa lubelskiego na lata 2007-2013” wskazuje gminę Szczebrzeszyn jako element turystycznego produktu liniowego, w tym w oparciu:

» Szlak Pamiątek Kultury Żydowskiej – stanowiący produkt markowy najwyższej rangi, typowo krajoznawczy, zbudowany na bazie walorów historycznych; jest to produkt przeznaczony przede wszystkim na rynek krajowy i zagraniczny,

» Szlak Ordynacji Zamojskiej – będący krajoznawczym produktem turystycznym budowanym na bazie wyjątkowych walorów architektonicznych obiektów powstałych w czasach działania Ordynacji (Zamość - dawna stolica Ordynacji; produkt przeznaczony na rynek regionalny i krajowy,

» Szlak Partyzancki – będący produktem zbudowanym na bazie walorów historycznych związanych z miejscami bitew partyzanckich; produkt przeznaczony na rynek regionalny.

Zadaniem priorytetowym w zakresie dalszego rozwoju turystyki na terenie gminy Szczebrzeszyn wydaje się być zatem stałe poszerzanie i zwiększanie oferty turystycznej. Dalszej rozbudowy wymaga zarówno baza gastronomiczna jak i noclegowa. Możliwość aktywnego wypoczynku zapewniłoby również wyznaczenie większej liczby szlaków rowerowych, pieszych, konnych, narciarstwa biegowego czy tras nordic-walking, w szczególności na obszarach o wysokich walorach przyrodniczych, ale także poszerzenie oferty o nowe formy aktywnego wypoczynku np.

sporty wodne. To z kolei wymaga budowy zbiornika wodnego. Konieczne wydaje się być także

6 Biuro Planowania Przestrzennego w Lublinie, Koncepcja programowo-przestrzenna rozwoju turystyki i rekreacji. Cele i główne kierunki rozwoju sektora turystyki i rekreacji w województwie lubelskim, Lublin sierpień 2008, str. 53-57.

STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZCZEBRZESZYN NA LATA 2016-2022

95

większe wykorzystanie osobliwości przyrody nieożywionej jako atrakcji turystycznych i włączenie ich do systemu istniejących ścieżek rekreacyjno-edukacyjnych. Niewątpliwie atutem byłby także rozwój nowych form ruchu turystycznego, dotychczas mało znanych na terenie gminy, ale możliwych do zrealizowania na obszarze Roztocza, a tym samym gminy.. Mogły to by być m.in.

» Turystyka etniczna/turystyka wielokulturowego pogranicza – związana z cennymi zabytkami dziedzictwa kulturowego mniejszości narodowych i religijnych zamieszkujących niegdyś ten obszar

» Turystyka przyrodnicza, w tym:

- Geoturystyka – związana z poznawaniem obiektów i procesów geologicznych charakterystycznych dla danego regionu (osobliwości przyrody nieożywionej)

- Apiturystyka – związana ze spędzaniem czasu wolnego w gospodarstwach pszczelarskich, konsumpcją i poznawaniem właściwości produktów pszczelarskich oraz tradycji pszczelarskich.

Należy jednakże pamiętać, iż gmina Szczebrzeszyn ma i będzie mieć silną konkurencję ze strony innych jednostek samorządowych położonych na terenie Roztocza m.in. Zwierzyńca, i Krasnobrodu oraz ośrodków o randze krajowej i międzynarodowej takich jak Zamość.

Sensownym zatem jest również, obok konkurowania z sąsiednimi JST, także bliska współpraca w zakresie turystyki i stworzenie wspólnego produktu turystycznego. Gmina Szczebrzeszyn wychodząc na przeciw tym wyzwaniom przystąpiła do inicjatywy samorządowej pn. „Aktywne Roztocze”⁷, która została zgłoszona do listy przedsięwzięć priorytetowych dla Realizacji Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.).

Dla przedsięwzięcia tego powstaje w chwili obecnej autonomiczna strategia rozwoju.

Na terenie gminy działają następujące obiekty noclegowe:

» „Chatka nad rzeką”, ul. Zwierzyniecka 11, Szczebrzeszyn

» “Świerszczowe noce i dnie” – ul. dr Z. Klukowskiego 44, Szczebrzeszyn

» “Perła Roztocza” – Hotel – Restauracja, ul. Zamojska 35, Szczebrzeszyn

» “Sen na Roztoczu” – pokoje gościnne, ul. Zielona 9, Szczebrzeszyn

» Restauracja – Motel “Klemens 1895″, ul. Słodka 1, Szczebrzeszyn

» Schronisko Młodzieżowe - ul. Ogrodowa 14, Szczebrzeszyn

» Ostoja Spokoju pod Czubatą Górą - Kawęczynek 30 B

» Ośrodek Wypoczynkowy “Przystanek Kawęczynek” - Kawęczynek 35

» Roztoczańska Oaza - Kawęczynek 13

7 „Aktywne Roztocze” to inicjatywa samorządowa (zgłoszona na listę przedsięwzięć priorytetowych dla realizacji SRWL na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.) mająca na celu pobudzenie gospodarcze oraz wzrost liczby turystów poprzez rozwój specjalizacji gospodarczej Roztoczańsko – puszczańskiego obszaru funkcjonalnego w oparciu o wewnętrze potencjały - zgodnie z delimitacją PZPWL wszystkie gminy wchodzące w skład tej inicjatywy zawierają się w ww. obszarze. W jej ramach proponuje się stworzenie zintegrowanego produktu turystycznego pn. „7 bram Roztocza” lub „7 portów Roztocza”.

STRATEGIA ROZWOJU GMINY SZCZEBRZESZYN NA LATA 2016-2022

96