gdy przy użytkowaniu przewidywać można zanieczyszczenie wody, 2, gdy oczekiwać można szkód dla dobra publicznego, praw osób trzecich, zwięk

szonych kosztów utrzymania wód i ich brzegów.

"'arunki te m ogą nałożyć na przedsiębiorcę obowiązki: 1. pokrycia f włości lub w części kosztów urządzeń zapobiegaw czych, 2. wzniesienia 1 utrzymania urządzeń zapobiegających utrudnieniu pow szechnego użytko­

wania wody, 3. utrzymania wody płynącej i jej brzegów, oraz ponoszenia kosztów nadzoru, 4. założenia i utrzymywanie urządzeń (wodoskazy, badania staną wody gruntowej itp.), dla stwierdzenia szkód, 5. pokrycia szkód,

' "Tkonauia ; utrzymywania urządzeń chroniących okolicę o pięknym kraj­

obrazie przed zeszpeceniem, 7. złożenia zabezpieczenia, które jednak nie może przekraczać sum y trzechletnich szkód. Państwo i zw iązki samorzą­

dowe wolne są od składania zabezpieczenia.

Zmiana stanu wody gruntowej, w y w o ł a n a p r z e z w p r o w a d z e n i e

" o d y l u b o b n i ż e n i e z w i e r c i a d ł a w celu odwodnienia gruntów ro ­ wami l u b d r e n a m i , dla których woda płynąca stanowi naturalny odpływ.

Me jest uważane za szkodliwe działanie (art. 47.).

1 h i ;v ^ ® lę d ó w p u b l i c z n y c h n a l e ż y o d m ó w i ć p o z w o l e n i a ,

? udzielić go pod warunkami zabezpieczającem i: 1. gdyby przedsiębior- s wo mogło oddziaływać niekorzystnie na obronę kraju, bezpieczeństwo pu- czne, lub stosunki zdrowotne, 2. gdyby utrudniało regulację wody płynącej,

■ utrudniało odpływ wielkiej wody i lodu, żeglugę i spław tratw, 4. szko- iwie wpływało na bieg, wysokość, spad, albo brzegi wody płynącej,

--- --- g t>t*łar«ft.raa^stfg«j

57

2 5 6 0 U staw a w odua.

u. szkodliwie w pływ ało na jakość wody, a działanie to nie dało sie usunąć przez urządzenia oczyszczające, 6. gdyby powstało utrudnienie powszechnego użytkowania wody, niezbędnego zaopatrzenia w wode i niebezpieczeństwo dla kultury krajowej, i. gdyby przeszkadzało użyciu w ody na cele rolnicze, 8. gdy­

by przedsiębiorstwo zużywało nadmierną ilość w ody, lub nie wyzyskiwało należycie siły wodnej, chyba, że większy zakład nie jest narazie potrzebny, a projekt przewiduje rozszerzenie, 9. gdyby projekt przewidywał oddanfe siły poza granice Państw a (art. 48.).

. P ° z w o l e n i e , n a p r z e w o z y ma być ograniczone do osoby staraiacceo się i udzielane w yłącznie na czas określony; pierwszeństwo maja właści­

ciele dróg, względnie zarządy drogowe (art. 49.).

Pozwolenie dotyczące jezior, z których odpływają tylko wody prywatne, sztucznych wód płynących, lub sztucznych zbiorników, utworzonych przez (arT^SO ) n’e ™ udzielane w razie sprzeciwu ich właścicieli

Alt. 51. i .)'2. omawiają o d s z k o d o w a n i a ; — odszkodowanie sienie należy, jeżeli poszkodowany m ógł uniknąć szkody przez należyte wykony- wanie ciążących na nim obowiązków utrzymania.

W ła ic iciel gruntów, lub zakładów, może żądać, aby przedsiębiorca je nab7 ‘i Jeżeli zachodzi obawa, że przez zamierzone użytkowanie -wody płr- nącej m e m ogłyby .byc celowo, stospwnie do dotychczasowego przezna­

czenia, użytkowane (art. 53.).

• S r a 0 p i e r w s z e ń s t w a . Gdy się ma wybierać między kilkoma przed­

siębiorstwami, wzajemnie się wykluczającem i, należy rozstrzygnąć przede- wszystkiem w edług znaczenia przedsiębiorstwa dla dobra publicznego, na­

stępnie zaś w edług jego znaczenia gospodarczego. Gdy przedsiębiorstwa ta równe znaczeniem, należy dać pierwszeństwo dawnemu przed ńowem; na^

stępnie tym, które są związane z danem miejscem, przed takiemi, które m ogą byc założone gdzie indziej, dalej przedsiębiorstwom w łaścicieli wod;

przed, w łaścicieli gruntów, a przedsiębiorstwom tych ostatnich przed przed­

siębiorstwami innych. 3Są wodach publicznych pierwszeństwo maja Państwo, związki samorządowe i spółki w-odne (art. 54.).

,°™a" ia w s p ó l n e u ż y t k o w a n i e przez złączenie urządzeń kilku przedsiębiorstw, wzajemnie sie niew ykluczajacych.

Art, 56. omawia p o s t ę p o w a n i e w y r ó w n a w c z e , polegajace na tem.

& J m wody płynącej nie może wystarczyć na użytkowanie przez kilku uprawnionych, lub g d y przy kilku sposobach użytkowania jeden wyklucza drugi, ma każdy z uprawnionych prawo żądać, aby miara, czas i sposób użytkowania b yły unormowane. Przy tera postępowaniu należy uw zględnić użytkowanie powszechne. Uczestnikom należy szkody wynagrodzić, o ile nie wyrównują ich korzyści uzyskane.

Jeżeli można przeprowadzić unormowanie poboru w ody przez zmianę urządzeń jednego z uprawnionych, bez zmniejszenia sprawności przedsiębior­

stwa, może b yc na wniosek jednego z uczestników na niego nałożony* obo­

wiązek dokonania zm iany, lub zezwolenia na nią. Wnioskodawca ponosi koszty zmiany, przerwy ruchu, zwiększonych kosztów prowadzenia i utrzT- ('lrt'"^?1)1'20 StWa’ ° lll> n'C lvJ’™'vnuj !i przez uzyskane korzyści . P o z w o l e n i e d l a o b c o k r a j o w c ó w , a to tak osób fizycznych, jat i ^ praw-nych, podlega tym samym postanowieniom, co nabywanie przez

nich nieruchomości (art. 58.). '

pozwoleniu należy oznaczyć termin wykonania i puszczenia w ruch przedsiębiorstwa^ termin ten może być przedłużony (art, 59.).

Do wykonania nadanego prawa można przystąpić, gdy odszkodow anie zostało wypłacone lub złożone do depozytu sądowego, wrzglednie gdy po-ono na perjodj eznych świadczeniach, gd y sumy, przewidziane na pierwsze trzy lata zostały złożone. J e ż e l i o r z e c z e n i e w ł a d z y adnu- 58

O « żyłkow aniu wód. 2 5 6 1

n i s t r a c y j n e j z o s t a ł o z a c z e p i o n e t y l k o c o d o w y s o k o ś c i o d ­ s z k o d o w a n i a , m o ż e o n a z e z w o l i ć n a w y k o n a n i e z a o d p o w i e - , dni em z a b e z p i e c z e n i e m . Jeżeli ktoś przed spełnieniem pow yższych warunków przystąpi do wykonania, może w ładza wykonania zabronić i za- rzgdzić usunięcie wzniesionych urządzeń (art. 01).

N a d a n e p r a w o m o ż e b y ć p r z e d m i o t e m s p o r u s ą d o w e g o ; mają tu zastosowanie przepisy, dotyczące pretensyj, w ypływ ających z ty­

tułu własności.

Prawo nie może być oddzielone od przedsiębiorstwa, któremu zostało nadane i przechodzi wraz z niem na prawnych następców. Jeżeli prawo jest przywiązane do w łasności gruntowej, nie może być od niej oddzielone i przechodzi na następców. Gdy grunt ulegnie podziałowi, prawo w ygasa odnośnie do tych części gruntu, którym wykonanie jego nie przynosi korzyści (art. 62.).

C o f n i ę c i e l u b o g r a n i c z e n i e z e z w o l e n i a , jednak za odszkodo­

waniem, może orzec władza wodna z urzędu, lub na wniosek związków samorządowych i korporacyj publicznych, a to z powodu szkód i niebezpie­

czeństwa dla dobra publicznego. Odnoszący korzyść z cofnięcia pozwolenia mają być pociągnięci do udziału w odszkodowaniu, — w innych w y­

padkach ponosi je Państwo. Osoby, kfóre przez złożenie' fałszyw ych dowo­

dów i oświadczeń uzyskały zezwolenie, m ogą być w drodze sądowej po­

ciągnięte do odszkodowania przez obowiązanych, w edług powyższego do odszkodowania (art. 63.). 1

C o f n i ę c i e p o z w o l e n i a b e z o d s z k o d o w a n i a może orzec władza wodna: 1. jeżeli pozwolenie uzyskauo na podstawie fałszyw ych dowodów, znanych starającemu się i jeżeli spowodowane zostały znaczne szkody

»niebezpieczeństwo dla dobra publicznego; 2. gdy przedsiębiorstwo przejdzie w ręce obcokrajowców; 3. jeżeli przedsiębiorca zaniecha wykonania prawa, a zwłaszcza usunie urządzonia, lub dopuści do ich zniszczenia; i . jeżeli urzą­

dzenie stanie się nieużytecznem ; 5. jeżeli przedsiębiorca pomimo kilkakro­

tnych wezwań w ładzy wodnej, nałożonych waruuków zezw olenia ę ie w y ­ pełni, lub terminów nie dotrzyma. Jeżeli pozwolenie cofnięto, w ładza może zmusić przedsiębiorcę, aby w ykonał roboty potrzebne do usunięcia szkodli­

wych skutków, albo zniósł urządzenia i przywrócił stan pierwotny (art. 64.).

R o z d z i a ł I Y. S z c z e g ó ł o w e p r z e p i s y d l a z a k ł a d ó w p i ę t r z ą ­ c ych w o d ę . Z n a k i w o d n e . Każde urządzenie piętrzące wodę na podstawie pozwolenia, musi być opatrzone znakiem wodnym (palem markującym, żua­

wem normalnym, wodowskazem itp.), który ma w skazyw ać dopuszczalny najwyższy stan wody, a w razie potrzeby także najniższy stan w od y.1) Miaki wodne winny być ustawione i utrzymywane przez uprawnionych w miejscu dla interesowanych dostępnem . . . Osobne rozporządzenie Mini­

stra Robót publicznych przepisze kształt znaków wodnych i ostrożności, ja ­ kie przy ich ustawieniu należy zachow ać (art. 65.). (Rozporządzenie to omowione jest przy końcu tego referatu.)

łia wszystkich zakładach, dla których pozwolenie nie jest wym agane, a których prawo piętrzenia w ody i wysokość piętrzenia są niesporne, należy na żądatiie jednego z interesowanych, który w ykaże, że zakład przynosi mu szkodę, osadzić znak wodny. Gdy przy zakładzie nie potrzebującym ze­

zwolenia,^ prawo wodne istnieje, jednak niema obowiązujących i jasnych postanowień co do dopuszczaluej wysokości piętrzenia, winna władza, na wniosek jednego z interesowanych, w ten sposób oznaczyć stan w ody.

j • Potrzeba u stalen ia («m iarkow ania) najniższego stanu wody spiętrzonej istnieje w tedy, zu"-V obawa, ze w łaściciel zakładu wodnego (wyższego), w czasie posuchy, będzie 7Ji^'V W wody nagrom adzony w przestrzeni spiętrzonej, a sk utkiem tego czasowo

u tru d n iając przez to (uniem ożliw iając ciągłość ruch u ) ruch zakładów wla/f5- f,c,^0^Dny ch. w pew nych w y padkach jedynem rozw iązaniem je st rozporządzenie

■ > zniewalające do utrzym yw ania stałego poziomu piętrzenia.

5 9

2 5 6 2 U staw a wodna.

aby interesy uprawnionego do piętrzenia, oraz w łaścicieli gruntów i innych h ™ ; » 10^ ' 1’ w e d ł u g s ł u s z n e j oceny, zostały uzgodnione. Na czas trwania sporu może władza oznaczyć tymczasow o stan wody (art. 6 6 )

Zakład wodny, wraz ze wszystkiemi urządzeniami, ma być w należytym stanie utrzymywany, a przedewszystkiem tak, aby woda, ze szkodą injyćh

me była marnowana (art. 67.). “ *oaą mnycn,

n.-pć1*'-68 ° “ f Wia obowii5z.ek Przebudowy zakładu dla uchylenia grożącego bhcznych nS Z ^ PraWa a r t 69- ze względów pu-7i ^ n nTr ^ C h 0jmi e n i e . 1-Ub z n i e 3 i e n i e z a k ł a d u może nastapić tylko - r ~ którego tylko wtedy można odmówić, jeżeliby inni b n d ow if i T 1-1 P°tmeśc szk° d§. a zobowiążą się zwrócić koszta utrzymania budowli, lub ją utrzymywać (art. 70.).

s z w 5 ? łem9PUSKCj a n i e -WOd.y beZ ze2woleuia w ładzy wodnej, mogące szkodzie prawom cudzym, jest niedozwolone (art. 71.).

k i , . m ł w “ )°Ż n a pn1| trZ .f,£ w0 / y p o n a d w y s o k o ś ć u s t a l o n a zna­

k i e m w o d n y m . 6dy_ tylko woda wzbierze ponad te wysokość, ma‘przed- stębiorca przez otwarcie ruchomych części jazu ,. . . ¿atychm iast, bez przer- tek / ł « g o spuszczac wodę, dopóki się znów nie obniży do porioma znaku wodnego W ładza wodna może nakazać, aby przed nadejściem wez-

™ X ™ B e r spuścił bezzwłocznie wodę poniżej wysokości ustalonej znakiem wodnym Jeżeli zwierciadło wody ma być utrzymywane stale na taj w °'n 1 u'TaSa)i “i® może ono być opuszczone poniżej uripnkT W^ aW^ “ a zaraa<*zeń, potrzebnych do wykonania tych przepisów, upoważniona jest w ładza wodna, a w n agłych wypadkach miei- scow a władza policyjna (art. 72.).

Art. 73. postanawia,, że władza wodna może zarzadzić otwieranie i za­

mykanie części zakładu, jeżeli to jest potrzebne z ¿w agi na utrzymanie L 7? aCeJ’, ,prf 7CZem Prze(lsiębiorca może żadać odszkodowania.

“ i l nakłada n» uprawnionego do piętrzenia obowiązek zezwolenia W - Z ;7- ^TOntach_ l wodzie płynącej na roboty, któreby* zapobiegły iyj- nn . 1 szkodom na cudzych gruntach i zakładach, powstającym pomimo należytego wykonywania prawa piętrzenia.

Częsc III. Utrzym anie i regulacja wód i ich brzegów , tud zież ochrona