The United Church of Canada

United Church of Canada (dalej: UCC) zdecydował się na specyficzną formę ewangelizacji. 7 listopada 2006 r. rozpoczął trzyletnią kampanię reklamową pod nazwą wondercafe.ca⁶¹, której celem było zainicjowanie dyskusji na temat współczesnego świata, duchowości, indywidualnych przekonań i poglądów, ewentualnych dylematów moralnych, na które niezależnie od oceny świa-topoglądowej UCC był skłonny odpowiadać. Kampania miała zaangażować zarówno osoby zainteresowane sferą duchową, jak i te, które się wobec niej dystansują. UCC pragnął wywołać reakcje za pomocą dość kontrowersyjnych idei, które w istocie są emblematami ery jeśli nie sekularyzmu, to zapewne dyferentyzmu religijnego, gdyż następuje wzajemna interferencja sacrum

0 Dla porównania na edukację i cele edukacyjne w 2008 r. przekazano 40,9 mld dol., które stanowią 13% całego budżetu i są na 2. miejscu po religii pod względem wielkości udziału.

W 2007 r. budżet filantropijny wynosił 316,07 mld dol., z których 102,32 mld dol. (33,4%) przeznaczono na religię, a 43,32 mld dol. (12,1%) – na edukację. Szerzej: Giving USA. Annual Re-Annual Re-port, American Association of Fundraising (www.givingusa.com; http://nonprofit.abut.com, VII 2009). Giving USA Report for 2008 and Online Fundraising Estimates (http://forums.blackbaud.

com/blogs/connections/archive/2009/06/10/giving-usa-report-for-2008-and-online-fundrais-ing-estimates.aspx, VII 2009; http://www.philanthropy.iupui.edu/News/2009/docs/Giving-Reaches300billion_06102009.pdf, VII 2009). Na temat finansowania religii zob. ponadto: D. A.

Roozen, C. S. Dudley, Faith communities today. A report on Religion in United States Today, Hartford Institute for Religion Research, III 2001 (www.hirr.hartsem.edu, VII 2009); Year Book of American and Canadian Churches (www.elektronicchurch.org, VII 2009); L. R. Iannaccone, Skewness Explained: A Rational Choice Model of Religious Giving, „Journal for the Scientific Study of Religion” vol. 36, 2/1997, ss. 141-157; E. Stachowska, Rechrystianizacja i neosakral-izacja…, s. 234, zwłaszcza przyp. 30.30.

 Kampania wykorzystywała m.in. media, Internet (interaktywną stronę internetową wondercafe.ca), prasę. Przy jej tworzeniu i realizacji UCC był wspomagany przez agencję Smith Roberts + Co. „The task”.„The task”. Introducing WonderCafe The United Church of Canada Opens its Doors Online and In Your Neighbourhood (www.wondercafe.ca, VIII 2008).

Rys. 3. Elementy kampanii UCC pod hasłem wondercafe.ca Źródło: www.wondercafe.ca

i profanum, która utrudnia, a czasami wręcz uniemożliwia wyłonienie idei i przesłań eschatologicznych z tygla komercjalizmu. Nie tylko bowiem święta Bożego Narodzenia są dziś bardziej komercyjnym spektaklem emanującym czerwienią mikołajowych strojów i zielenią „grudniowych choinek” niż religij-ną celebracją narodzin Chrystusa, ale także emblematy religii stały się przede wszystkim dodatkiem do ubioru, a nie subtelną manifestacją afiliacji religijnej.

Ponadto pluralizm światopoglądowy, postęp nauki i techniki, idea egalitary-zmu sprawiają, że próba przeforsowania jedynej właściwej (np. teologicznej, biblijnej lub kreacjonistycznej) interpretacji świata staje się przedsięwzięciem trudnym, a nawet niemożliwym do zrealizowania (rys. 3).

Życie współczesnego człowieka ulega zmianom i na te zmiany UCC pró-buje reagować. Reakcja ta jest jednak raczej protestem wobec sukcesywnie powiększającego się obszaru swobód i wolności jednostek niż przejawem otwartości i tolerancji tej instytucji religijnej⁶². Supremacja swobody i eman-cypacja oznaczają bowiem utratę przez instytucje religijne dotychczasowego wpływu i kontroli nad życiem jednostek, które w znaczącym stopniu jest dziś sankcjonowane przez rynek. Kampanię UCC należy zatem odbierać nie – jak chcą tego jej twórcy – jako „świeży i istotny element”⁶³, „drogę dla Kościoła”, ale jako próbę przeciwdziałania pojawiającej się ponowoczesnej laickości oraz hegemonii rynku i konsumpcji. Odmienna interpretacja głównego przesłania kampanii, zgodna z zapewnieniami UCC⁶⁴, skłania bowiem do sformułowania przynajmniej kilku pytań: Czy jeśli dzisiejszy człowiek nie przeczyta o Kościele na billboardzie, to nie będzie tej instytucji potrzebował? Czy jeśli instytucja religijna nie będzie nawoływała do refleksji nad hierarchią wartości we współ-czesnym świecie, to wartości ulegną anihilacji, czy też po prostu przestaną być wartościami religijnymi? Czy sytuacja instytucji religijnych jest aż tak niepoko-jąca, że religię należy „sprzedawać” za pomocą reklamy i marketingu?

Niezależnie od odpowiedzi na owe pytania, które być może próbowałyby ubrać rzeczywiste intencje UCC w szaty troski, humanizmu i duchowej od-powiedzialności, to o pragmatyzmie marketingowych działań tej instytucji religijnej świadczy chociażby grupa docelowa, którą stanowią ludzie w wieku 30-45 lat. Są oni najliczniejszą populacją wśród osób niewierzących w Kana-dzie (35%)⁶⁵. Dodatkowo 36% respondentów z tej grupy wiekowej w 2005 r.

 W materiałach wyjaśniających cel kampanii UCC określił się jako Kościół otwarty.

Tamże.

 Zob. tamże.tamże.

 Zob. tamże.tamże.

 W. Clark, G. Schellenberg,W. Clark, G. Schellenberg, Who`s religious?, Statistics Canada, General Social Survey (www.statcan.gc.ca/pub/11-008-x/2006001/pdf/9181-eng.pdf). Wszystkich osób niewierzącychWszystkich osób niewierzących w 2001 r. było 16,2%, co oznacza, że niereligijność jest trzecią co do wielkości orientacją świa-topoglądową Kanady (dwiema pierwszymi są: katolicyzm – 43,2% i protestantyzm – 29,2%). Do UCC należy 9,6% badanych (tamże). Zgodnie z przewidywaniami Statistics Canada, dynamicznymamże). Zgodnie z przewidywaniami Statistics Canada, dynamicznym). Zgodnie z przewidywaniami Statistics Canada, dynamicznym

zadeklarowało, że „nigdy nie praktykuje”, co stawia ją na pierwszym miejscu wśród pozostałych populacji wiekowych⁶⁶. W ciągu 20 lat nastąpił wzrost de-klaracji o 11,3% – w 1985 r. taką postawę wyraziło 21,5% respondentów, a w 2005 r. – 32,8%⁶⁷.

W 2006 roku Angus Reid przebadał bowiem respondentów z 20 krajów pod względem oceny ważności religii w życiu codziennym, w którym Kanada uplaso-wała się na 7. miejscu, gdyż 39% badanych Kanadyjczyków oceniło religię jako ważną, zaś 61% nie zgodziło się z tym stwierdzeniem⁶⁸. W 2007 r. w teorię ewolu-cji wierzyło 59% badanych Kanadyjczyków, a 22% uznaje pogląd, że Bóg stworzył człowieka w obecnej postaci⁶⁹. Od 2000 do 2009 r. nastąpił 13% spadek wiary Kanadyjczyków w Boga – w 2000 r. wiarę w Boga zadeklarowało 84% badanych, a w 2009 r. – 71%⁷⁰. Działalność UCC jawi się więc jako próba przeciwdziałania tendencjom sekularystycznym przy wykorzystaniu języka i symboliki rynku.