kg
INFORMACJA SYGNALNAW KRAKOWIE
Kraków, listopad 2001 r.WYPADKI PRZY PRACY POZA ROLNICTWEM INDYWIDUALNYM W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W 2000 ROKU W 2000 roku z zakładów pracy położonych na terenie wojev ypadków przy pracy i traktowanych na równi z wypadkami pr [ostało 5658 osób. W porównaniu do roku 1$
poszkodowanych zmniejszyła się o około 10%, a w o 616 (wypadków) i o 626 (osób).
Wśród poszkodowanych, w omawianym okresie, 5535 w wypadkach przy pracy, a 123 (w tym 49 kobiet) w wypadkach ti przy pracy - w czasie trwania podróży służbowej.
jewództwa małopc--- opolskiego zgłosz<
irzy pracy1, w których poszkodos zarówno liczba wypadków
TABL.1. POSZKODOWANI W WYPADKACH PRZY PRACY WEDŁUG SEKCJI PKD
WYSZCZEGÓLNIENIE na 1000
pracują-OGÓŁEM ...
Przetwórstwo przemysłowe...
Budownictwo ...
Handel i naprawy ...
Transport, gospodarka magazynowa i łączność...
Ochrona zdrowia i opieka społeczna Pozostałe sekcje - razem ...
W omawianym okresie w sekcji Handel i naprawy wystąpił w poro
ny wzrost liczby wypadków. Wyraźnie wzrosło także natężenie występowania wypadł z 3,0 poszkodowanych na 1000 pracujących w 1999 r. do 3,8 na 1000 pracujących w 2000 r. W sekcji Przetwórstwo przemysłowe mimo znacznego zmniejszenia liczby wypadków (o niemal 13 %), utrzymał się na poziomie z 1999 r. bardzo wysoki wskaźnik natężenia (10,8 poszkodowanych na 1000 pracują
cych) spowodowany zmniejszeniem liczby pracujących w podmiotach tej sekcji.
I. STRUKTURA DEMOGRAFICZNO - SPOŁECZNA POSZKODOWANYCH
W łącznej liczbie poszkodowanych w wypadkach, zarówno w 2000 r. jak i rok wcześniej, prze
ważały osoby w wieku od 30 do 44 lat, stanowiące blisko połowę wszystkich poszkodowanych. Naj
niższy odsetek poszkodowanych zanotowano wśród pracowników mających 65 lat i więcej (0,3%) oraz poniżej 18 lat (0,8%) co wiąże się z ich niewielkim udziałem w populacji pracujących.
1 W dalszej części opracowania określenie „wypadki przy pracy i traktowane na równi z wypadkami przy pracy" zastąpiono skrótami „wypadki”, „wypadki przy pracy” lub.wypadki związane z pracą”.
Wśród osób, które uległy wypadkom w omawianym okresie najliczniejszą grupę (ok. 27%
ogółu) stanowili poszkodowani o stażu pracy na zajmowanym stanowisku 1 rok i mniej. Również oso
by z wieloletnim stażem (16 lat i więcej) tworzyły liczną grupę, stanowiącą blisko 1/5 ogółu poszkodo
wanych. Najrzadziej ulegały wypadkom osoby o stażu pracy 4-5 lat oraz 11-15 lat. W 1999 roku ta struktura kształtowała się niemal tak samo.
Tak jak rok wcześniej w łącznej liczbie poszkodowanych zdecydowanie przeważali mężczyźni, którzy stanowili blisko 75% wszystkich poszkodowanych. Przewaga ta była widoczna we wszystkich sekcjach PKD poza czterema: Hotele i restauracje, Pośrednictwo finansowe, Edukacja, Ochrona zdrowia i opieka społeczna. Wśród poszkodowanych pracujących w podmiotach tych sekcji widoczna była przewaga kobiet co związane jest ze znaczną feminizacją zakładów pracy w wymienionych
sek-SKUTKI WYPADKÓW PRZY PRACY
W 2000 r. wśród 5658 osób, które uległy wypadkom 32 osoby poniosły śmierć (w 19 30 osób), 5459 uczestniczyło wypadkach powodujących niezdolność do pracy (w poprzednim 6100 osób), a 167 osób uległo wypadkom, które nie spowodowały nieobecności w p
Z 5459 osób, które uległy wypadkom powodującym niezdolność do pracy 48 osób przebywało na zwolnieniach lekarskich do 3 dni, 2266 osób otrzymało 4 - 28 dni zwolnienia, a najliczniejsza grupa -3145 osób była nieobecna w pracy przez więcej niż 28 dni. W 1999 r. absencja spowodowana wy
padkami przedstawiała się podobnie - nieznaczna część osób (98) przebywała na najkrótszych zwol
nieniach, a najwięcej (3551 poszkodowanych) było niezdolnych do pracy przez 29 dni i więcej.
niezdolność do pracy od 4 do 28 dni
niezdolność do prac;
29 dni i więcej
W 2000 r. osoby poszkodowane v wypadkach związanych z pracą przebywały na zwolnie
niach chorobowych łącznie przez 273,8 tys. dni. Przeciętnie na 1 poszkodowanego przypadało 48 dni
dni). Najwyższą absencję na zanotowano
miotach sekcji niezdolności do pracy (wśród kobi
w jednostkach należących do sekcji Górnictwo i kopalnictwo (64 dni), Rybołówstwo i rybactwo (32 dni).
Rok wcześniej łączna liczba dni niezdolności do pracy wynosiła
dowanego przypadało 49 dni czyli minimalnie więcej niż w omawi , t_____ ^ zanotowano wówczas w podmiotach należących do sekcji Budownictwo (62 dni), a najniższą
rśrednictwo finansowe (33 dni na jednego poszkodowaneao).
wynosiła 308,1 tys., a na 1 poszko- wianym okresie. Najwyższą absencję w jednostkach sekcji Pośre
ających podstawowe funkcje organizmu lub powi agrażającą życiu albo trwałą chorobę psychiczni Litków, w tym z poważnym zeszpeceniem lub zniekształceniem ciała.
Najwięcej z tych poszkodowanych - 38 osób pracowało w podmiotach należących do sekcji Przetwórstwo przemysłowe, 33 w jednostkach sekcji Budownictwo, 20 w podmiotach sekcji Handel i naprawy oraz 7 w sekcji Obsługa nieruchomości i firm, nauka. W jednostkach każdej z pozostałych
;cji liczba osób, które odniosły ciężkie obrażenia ciała nie przekroczyła 3.
ach powodujących cięż sekcji liczba osób, które odniosły ciężkie obrażenia c---
r---Wśród 117 osób uczestniczących w wypadkach powodujących ciężkie uszkodzenia ciała miotach należących do sektora
mych 10 to kobiety, a 4 poszkodowanych to młodociani czyli osoby poniżej 18 roku życia.
W 1999 r. liczba poszkodowanych z ciężkimi uszkodzeniami ciała była znacznie ńlższć większość, bo 89 pracowało w podmiotach należących do sektora prywatnego. Spośród tych poszko
dowanych 10 to kobiety, a 4 poszkodowanych to młod<
zkodowE
stwo przemysłowe, Budownictwo oraz Handel i naprawy.
>a poszkodowanych z ciężkimi uszkodzeniami ciała była znacznie niższa (101 osób) i podobnie jak w 2000 r. przeważnie były zatrudnione w podmiotach należących do sekcji:
Pfzetwór-W 2000 r. wśród 5606 wypadków 38 to wypadki zbiorowe, w których poszkodowanych zostało 90 osób. Spośród tych poszkodowanych 4 osoby poniosły śmierć, a 12 odniosło ciężkie obraże
nia ciała. W 1999 r. w łącznej liczbie 6222 wypadków 37 to wypadki zbiorowe, w których poszkodowa
nych zostało 99 osób.
WYDARZENIA, PRZYCZYNY I CZYNNIKI POWODUJĄCE WYPADKI
Wśród wydarzeń powodujących wypadki związane z pracą dominują 3 grupy:
- uderzenie, pochwycenie, przygniecenie człowieka przez maszyny, ich części, urządzenia, rędzia i środki transportu,
upadek (z wyr
- zetknięcie się człowieka z ostrymi czynnil nymi i innymi niebezpiecznymi substancjami.
Podobnie jak rok wcześniej, w 2000 r. wydarzenia wymienione w irzędzia i środki transpoi
ladek (z wysokości, do zagłębień): potknięcie, poślizgnięcie się na płaszczyźnie, ikami materialnymi oraz z substancjami
chemicz-słowe, B telnych i
. wydarzenia wymienione w pierwszej grupie pi iej i stanowiły 34,6% (w 1999 r. 35,3%). Domini nictwo i kopalnictwo, Przetwórstwi wały one również wśród wypadkó :hwili wypadku, który był efektem v nieznacznie nad wymienionymi w grupie drugiej i stanowiły 34,6% (w 1999 r. 35,3%). Dominowały one
wiectwo i leśn ik rok wcześn
i ciężkich. Najczęściej wykonywane czynności w chwili wypadku, który był e
wanie ręcz
Wydarzenia wymienione w drugiej grupie w 2000 roku stanowiły 31,7% (w 1999 r. 31,5%) /ydarzeń powodujących wypadki. Najczęściej powodowały one wypadki w jednostkach należą
cych do sekcji:
i naprawy, Hotele i restauracje, Transport, gospodarka n
podmiotach sekcji Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo, Górnictwo i kopalnictwo, Przetwórstwo p ik p
tonywane czym
opisanych w tej grupie to obsługa produkcyjna stacjonarnych maszyn i urządzeń oraz transport, prze
ładunek, składowanie ręczne bez pomocy środków technicznych, wymienione w dri
i rżeń pow sekcji: V iprawy,
sowę, Edukacja, Ochrona zdrowia i opieka społeczna,
ogółu wydarzeń powodujących wypadki. Najczęściej powodowały one wypadki w jednostkach należą- :ych do sekcji: Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, wodę, Handel :zność, Pośrednictwo finan- iość usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna.
Trzecia grupa wydarzeń stanowiła, zarówno w 2000 r. jak i rok wcześniej 17,5% wszystkich wydarzeń powodujących wypadki związane z pracą.
2. Przyczyny wypadków
Przyczyny wypadków można podzielić na 7 podstawowych grup, w których dominowała grupa przyczyn związanych z nieprawidłowym zachowaniem się pracownika spowodowanym: nieznajomo
ścią zagrożenia i zasad bezpiecznej pracy; lekceważeniem zagrożenia i poleceń przełożonych; niedo
stateczną koncentracją uwagi na wykonywanej czynności; zaskoczeniem niespodziewanym zdarze
niem; niewłaściwym tempem pracy; brakiem doświadczenia i innymi przyczynami.
Szczegółową strukturę grup przyczyn wypadków w 2000 r. i rok wcześniej zamieszczono w tablicy poniżej.
TABL. 2. PRZYCZYNY WYPADKÓW PRZY PRACY WYSZCZEGÓLNIENIE
Nieprawidłowe zachowanie się pracownika . Niewłaściwa organi
Niewłaściwy stan czynnika materialnego . Niewłaściwa organizacja pracy i stanowiska pracy .
fasciwy stan czynnika materialnego...
lub niewłaściwe posługiwanie się czynnikiem materialnym aściwe, samowolne zachowanie się pracownika...
52,1 13,3 12,6
1
Niektóre przyczyny wypadków są charakterystyczne dla czynności wykonywanej przez poszkodowanego w chwili wypadku. I tak:
niewłaściwy stan czynnika materialnego oraz niewłaściwe, samowolne zachowanie się pracowni
ków to przyczyny przeważające wśród wypadków zaistniałych w czasie obsługi produkcyjnej ma
rł i urządzeń,
3. Czynniki powodujące wypadki
Wśród czynników, które spowodowały wypadki związane z pracą w 2000 r.
związana z cechami stanowisk pracy - 37,1% ogółu czynników (38,2% rok wcześni«
Jako drugą pod względem wielkości należy uznać grupę czynników inne (nie wymii klasyfikacji) obejmującą między innymi: powierzchnie - wypadki potknięcia, upadku, nieprć iwienia stopy; nieruchome czynniki materialne - wypadki uderzenia jakąś częścią cia
iowe. Udział czynniki materialne - wyj
- wpadające do oka; środki transportu - powodujące wypadki drogo
;ów tej grupy w 2000 r. wynosił 23,7%, a rok wcześniej 22,8% wszystkich czynników.
rości występowania grupę czynników powodi lików inne (nie wymienione
awidło-kąś częścią ciała w te weg o postawienia stopy; nieru«
czynniki; ciała obce czynnikó
Trzecią pod względem częstotliwości występowania grupę czynników powodujących wypadki w 2000 r. stanowiły przemieszczające się maszyny i wyroby oraz ruchome części maszyn. Czynniki tej
i okresie około 21% ogółu czynników, także ro grupy stanowiły w omawianym okresie około 21% ogółu czynników, t grupy czynników kształtował się na zbliżonym poziomie (ok. 20%)
i rok wcześniej udział tej
Czynniki analizowanej grupy dominowały w wypadkach powodujących śmierć pracownika lub ciężkie uszkodzenia ciała. W 2000 r. udział czynników z grupy przemieszczające się i
maszyn wynosił wśród wypadków śmiertelnyc niast w 1999
y w wypadki
STRATY SPOWODOWANE WYPADKAMI
mu). Rok wcześniej sti
zgłoszone w 2000 r. spowodowały stratę ponad 1,3 tys. roboczo- ie mogły pracować (np.
inie pomocy poszkodowane-Wypadki związane z pracą zgłoszone w 2000 r. spowodowały stratę p<
godzin pracy osób, które nie zostały poszkodowane, ale z powodu wypadku nie przestój w produkcji w związku z awarią wywołaną wypadkiem, udzielanie pc
>adkan
w związku z awarią wywołaną wypadkiem, udzielanie pomocy poszkodo\
straty te były znacznie wyższe, gdyż wyniosły ponad 4,6 tys. roboczogodzin.
Straty materialne zakładów pracy (uszkodzone budynki, maszyny, urządzenia, narzędzia)
Opracowała: Iwona Kędzior, Dział Statystyki Społecznej - Oddział US w Tarnowie.