Diagnoza sytuacji wychowawczej.
Każdego roku przeprowadzana jest diagnoza środowiska, podczas której analizuje się potrzeby i zasoby szkoły z obszaru wychowania i profilaktyki na podstawie:
spostrzeżeń wychowawcy na temat klasy,
obserwacji bieżących zachowań uczniów na terenie szkoły,
analizy uwag wpisywanych do dziennika,
analizy sprawozdań opracowanych przez wychowawców i specjalistów,
badań ankietowych skierowanych do uczniów, rodziców i nauczycieli.
str. 25
Wyniki ewaluacji Programu Wychowawczo – Profilaktycznego za rok szkolny 2020/2021
Z analizy ankiet wynika, że większość rodziców, uczniów oraz wychowawców zna zagadnienia umieszczone w programie wychowawczo-profilaktycznym szkoły. Wychowawcy na bieżąco dokształcają się i podnoszą swoje kompetencje wychowawcze.
Doskonałą formą podnoszenia wiedzy uczniów są apele profilaktyczne. Z ankiet wynika, że młodzież chciałaby, aby ta forma aktywności była kontynuowana w roku szkolnym 2021/2022 i obejmowała następujące zagadnienia: „Tolerancja”, „Techniki uczenia się”; „Uzależnienia behawioralne”, „Pierwsza pomoc”, „Depresja”.
Uczniowie, rodzice oraz nauczyciele pozytywnie docenili wpływ warsztatów profilaktycznych prowadzonych przez realizatorów zewnętrznych, zajęć z szkolnym pedagogiem, psychologiem oraz godzin wychowawczych.
Istotnym zagadnieniem poruszonym w ankiecie dla uczniów była kwestia kontaktu młodzieży z substancjami uzależniającymi. 68% uczniów wykazuje, że nie miało kontaktu z żadnymi substancjami uzależniającymi. 32% uczniów, przyznało, że posiadało substancje uzależniające (w tym papierosy, e-papierosy). Zapytani, czy na terenie szkoły, zaobserwowali uczniów, którzy korzystali z substancji uzależniających 15% stwierdziło, że tak, natomiast 86 % uczniów nie zauważyło niepokojących zachowań.
W terminie 4.05.2021 – 14.05.2021 odbyły się zajęcia poprowadzone przez psychologów mające na celu ułatwienie uczniom powrót do szkoły. Temat: „Jak poradzić sobie ze stresem spowodowanym powrotem do szkoły? Rozmowa o obawach i oczekiwaniach.”
W szkole powstał zorganizowany przez psychologów szkolnych cykl spotkań dla uczniów na temat obaw i lęku, który może towarzyszyć im podczas powrotu do szkół. Zorganizowana została również przez psychologów szkolnych pogadanka z uczniami na temat nowej sytuacji związanej z powrotem do szkoły. Uczniowie dowiedzieli się o mechanizmach odpowiedzialnych za lęk oraz o sposobach radzenia sobie z nim. Pogadanka z uczniami miała na celu integrację grup społecznych jak również pokazanie uczniom, że to co obecnie czują jest naturalnym elementem funkcjonowania po tak długiej izolacji
str. 26
społecznej.
Po przeprowadzonych przez psychologów spotkaniach z uczniami, wychowawcy wysłali ankiety z pytaniami, które pomogły rozpoznać potrzeby dzieci i młodzieży a tym samym ułatwiły pracę nauczycieli i wychowawców w wsparciu uczniów oraz adaptację w przestrzeni szkolnej i w grupach rówieśniczych.
Ankieta pt. „Wracam do szkoły” zawierała następujące pytania: Co czuję? O czym myślę? Czego mnie nauczyła sytuacja nauki zdalnej? Co mnie cieszy w związku z powrotem do szkoły? A czego najbardziej mi brakowało? Czego się obawiam? Czego oczekuje? Co zmieniło się we mnie podczas nauki zdalnej?
Z analizy ankiet oraz rozmów i obserwacji uczniów wynika, że czas zdalnego nauczania był dla nich czasem niełatwym, ale przywykli do takiego stanu rzeczy. Zdalne lekcje spowodowały, ze docenili naukę stacjonarną, część uczniów zniechęciła się do pracy. Ich obawy w szczególności dotyczą spraw organizacyjnych, związanych z powrotem np., jak zaadaptują się w szkole oraz edukacyjnych. Są świadomi, że mają pewne braki z przedmiotów szkolnych, nieuzupełnione zeszyty i luki w wiedzy. Dlatego oczekują od nauczycieli wyrozumiałości, tolerancji, zaniechania sprawdzania wiedzy i umiejętności. Liczą na odbudowanie relacji z rówieśnikami.
Wnioski do pracy na rok szkolny 2021/2022
Działania podjęte w ramach programu wychowawczo-profilaktycznego są pozytywnie odbierane przez uczniów, rodziców oraz nauczycieli. Większość z badanych uważa, że są one ważne i mają pozytywny wpływ na zmianę funkcjonowania uczniów.
Na podstawie ewaluacji podjętych działań w ramach Szkolnego Programu Wychowawczo-Profilaktycznego ustalono następujące wnioski:
1.
Działania profilaktyczne szkoły skutkują poprawą funkcjonowania uczniów,2.
Działania wychowawczo-profilaktyczne szkoły wspomagają psychiczny, fizyczny i społeczny rozwój uczniów,str. 27
3.
W szkole uczniowie uczą się radzić sobie w sytuacjach trudnych i stresowych, przełamywania barier w komunikacji z innymi oraz przeciwdziałania agresji w szkole -prawie połowa badanych uczniów samodzielnie poradziła sobie w sytuacji konfliktowej,4.
Uczniowie uczą się konstruktywnie rozwiązywać konflikty, utrwalają zachowania asertywne,5.
Uczniowie i ich rodzice korzystają ze wsparcia wychowawców, dyrektora szkoły, pedagoga szkolnego oraz psychologów szkolnych w sytuacjach dla siebie trudnych,6.
Uczniowie w trudnych sytuacjach mogą liczyć na pomoc i wsparcie ze strony nauczycieli i wszystkich pracowników szkoły, a także swoich przyjaciół,7.
Uczniowie utrwalają wiedzę z zakresu profilaktyki podczas realizowanych programów profilaktyczno- wychowawczych.Obszary zagrożeń:
1. Niezaradność wychowawcza rodziców, brak umiejętności wychowawczych niezbędnych do prawidłowego pokierowania rozwojem psychicznym i emocjonalnym dziecka.
2. Kontakt z substancjami uzależniającymi. Papierosy i e-papierosy jako najbardziej zauważalne zjawisko związane z uzależnieniem.
3. Występowanie niewłaściwych postaw i zachować tj. wulgaryzmy, przezywanie, dokuczanie.
Rekomendacje:
Po przeprowadzonej analizie opracowano poniższe zalecenia do dalszej pracy wychowawczo-profilaktycznej na terenie naszej szkoły:
str. 28
1. Należy zintensyfikować działania antynikotynowe w szkole oraz działania promujące kulturalne słownictwo przeciwdziałać wulgaryzmom.
2. Promować wiedzę wśród rodziców na temat metod, form pomocy uczniom ze stresem związanym ze zdalnym nauczaniem.
Zintensyfikowanie dyżurów dla rodziców.
3. Należy zachęcić rodziców do większego zainteresowania problemami własnych dzieci-pedagogizacja rodziców, organizowanie warsztatów umiejętności wychowawczych.
4. Należy kontynuować zajęcia z zakresu prowadzonych warsztatów profilaktycznych na godzinach wychowawczych i lekcjach przedmiotowych.
5. Wzmocnić i zintensyfikować działania mające na celu przygotowanie siebie oraz dzieci do kolejnego ewentualnego lockdownu.
6. Należy zwiększyć ilość godzin zajęć profilaktycznych z pedagogiem i psychologiem szkolnym.
7. Należy bezwzględnie reagować na wszelkie przejawy agresji poprzez rozmowę, kontakt z rodzicami uczniów.
8. Należy kontynuować rozpoczęte projekty i programy.
Diagnoza środowiska szkolnego i rodzinnego uczniów w roku szkolnym 2021/2022
We wrześniu 2021 roku w Zespole Szkolno- Przedszkolnym w Nowej Wsi zostało przeprowadzone badanie ankietowe wśród uczniów klas 5-8, rodziców i nauczycieli. Respondenci zostali poinformowani o celu badań oraz ich anonimowości.
Nadrzędnym celem badań było uzyskanie informacji na temat poziomu bezpieczeństwa uczniów w szkole, ich samopoczucia oraz możliwości wystąpienia sytuacji zagrażających bezpieczeństwu, a tym samym diagnoza sytuacji wychowawczej w placówce. W ankiecie wzięło udział 118 uczniów z klas 5-8 (Załącznik nr 2), 59 rodziców (Załącznik nr 3) i 15 nauczycieli (Załącznik nr 4).
str. 29
Analiza wyników ankiet wskazuje, że większość uczniów jest zadowolona z poziomu swojego osobistego bezpieczeństwa -95%. Podobnie wypowiedzieli się w tej kwestii rodzice - 80% uważa, że ich dziecko czuje się w szkole bezpiecznie. Większość ankietowanych wychowawców - 93,3% uważa, że w szkole panuje przyjazna atmosfera, a uczniowie czują się bezpiecznie.
Uczniowie uznali, że na wysoki poziom bezpieczeństwa osobistego mają wpływ relacje z rodzicami i rówieśnikami, wysoki poziom materialny rodziny, stan zdrowia, możliwość decydowania o sobie, a tym samym możliwość rozwijania swoich zainteresowań. Uczniowie w większości są zadowoleni ze swojego wyglądu, zachowania wobec innych oraz spędzania wolnego czasu. Ankietowani uczniowie w większości lubią swoją klasę i szkołę. Mogą liczyć na wsparcie rodziców, kolegów, wychowawcy i psychologa szkolnego. Ponad połowa ankietowanych uważa, że może liczyć na pomoc innych w postaci pożyczki drobnych rzeczy. Większość uczniów uznaje, że nauka jest dla nich ważna i potrzebna, żeby osiągnąć sukces zawodowy. Z analizy odpowiedzi wynika, że ok. 25 % uczniów ma pozaszkolne kontakty z rówieśnikami.
Większość rodziców uważa, że ich dziecko wierzy we własne możliwości i potrafi sobie radzić w sprawach problemowych–
71% i jest w klasie akceptowane – 89%. Według ankietowanych rodziców ma na to wpływ przede wszystkim więź z rodzicami – 35%, poczucie bezpieczeństwa, akceptacji -20%, wpierająca grupa rówieśnicza 18%.
Większość ankietowanych nauczycieli stwierdziło, że w ich zespole klasowym panują zadowalające relacje rówieśnicze.
Uczniowie wspierają się w trudnych chwilach – 93%, pomagają sobie w nauce -80%, respektują prawa innych –66,7%.
Większość wychowawców uważa, że uczniowie wierzą we własne możliwości i potrafią sobie radzić w sytuacjach problemowych – 93,3%. Duży wpływ na to ma wsparcie ze strony szkoły - 93,3%, poczucie bezpieczeństwa i akceptacji – 80%, więź z rodzicami - 73,3%, wspierająca grupa rówieśnicza – 66,7%. Wśród wartości najczęściej przekazywanych uczniom jest szacunek, uczciwość, szczerość, empatia i tolerancja.
Ankietowani uczniowie wysoko oceniają działania szkoły w zakresie zdrowia i przeciwdziałania nałogom. Najwyżej ocenili działania związane z zachowaniem bezpieczeństwa w sytuacji pandemii COVID19 – 79%, zachowaniem bezpieczeństwa w szkole i poza szkołą – 68%, zapobieganiem sięgania po narkotyki – 67%, zapobieganiem sięgania po papierosy – 61% i po
str. 30
alkohol – 60%, a także działania związane z higieną psychiczną – 64%.
Rodzice uznali, że w szkole podejmowane są działania na temat zagrożeń i uzależnień, na które może być narażony uczeń – 52%, natomiast 40% respondentów nie orientuje się w tym temacie. Ponad połowa ankietowanych rodziców – 52% zna założenia programu wychowawczo profilaktycznego naszej szkoły, natomiast 48% ankietowanych nie zna programu szkoły.
Nauczyciele biorący udział w ankiecie podejmują działania prozdrowotne mające na celu: dbałość o higienę ciała i higienę psychiczną, zachęcenie uczniów do aktywności fizycznej, zwrócenie uwagi na wpływ racjonalnego odżywiania na zdrowie uczniów, zachowanie bezpieczeństwa w szkole i poza nią, zachowanie bezpieczeństwa w sytuacji pandemii COVID19, profilaktykę chorób zakaźnych, zapobieganie sięganiu przez młodzież po papierosy, alkohol, narkotyki.
Ponad 87% uczniów zdecydowanie stwierdza, że stosowanie środków psychoaktywnych ma niekorzystny wpływ na zdrowie i bezpieczeństwo. Ponad 80% uczniów odmówiłoby osobom namawiającym je do palenie i picia alkoholu. Większość rodziców – 84% rozmawia z dzieckiem na temat zagrożeń związanych z używaniem środków psychoaktywnych. Wszyscy ankietowani nauczyciele również stwierdzili, że rozmawiają z uczniami podczas lekcji na tematy związane z zagrożeniami używania środków psychoaktywnych i uważają, że uczniowie mają świadomość zagrożeń wynikających z uzależnień 86,7%.
Podobnie uważa zdecydowana większość rodziców -85%. Większość ankietowanych rodziców uznało, że dziecko zna ich stosunek do używania przez nie środków psychoaktywnych, 85% rodziców stwierdziło, że dziecko wie, że rodzice są temu przeciwni, 12% nie rozmawiało z dzieckiem na ten temat. Ankietowani uczniowie w większości nie widzieli, żeby ich kolega, koleżanka stosowali używki w postaci alkoholu czy nikotyny. Połowa ankietowanych rodziców - 50% uważa, że w otoczeniu dziecka nie ma dzieci, które mają kontakt ze środkami psychoaktywnymi (np. alkohol, papierosy, e-papierosy, dopalacze, narkotyki), natomiast 25% ankietowanych nie ma wiedzy na ten temat. 92% rodziców uważa, że ich dzieci nigdy nie sięgały po alkohol i narkotyki, 5% stwierdziło, że dziecko miało kontakt z e-papierosami, a 3% z papierosami.
Uczniowie wielokrotnie, często – 66% słyszeli z ust swoich kolegów wulgaryzmy. Tylko 7% ankietowanych stwierdziło, że nigdy nie słyszało wulgaryzmów z ust swoich rówieśników. Pozwala to stwierdzić, że problem ten jest obecny wśród uczniów w
str. 31
wieku 10-14 lat. Większość ankietowanych nauczycieli 93,3% również zauważyła stosowanie wulgaryzmów przez uczniów.
Ponadto 80% nauczycieli zwróciło uwagę na przemoc słowną i 73% na przemoc fizyczną wśród uczniów.Z analizy odpowiedzi uczniów, dotyczących niewłaściwych zachowań ze strony innych uczniów wynika, że 64 % uczniów doświadczyło negatywnych komentarzy ze strony kolegów. Zdarzyło się to na terenie szkoły i poza nią. Niemal 50% uczniów czuło się celowo wykluczonych ze strony innych uczniów. Zdarzyło się też, że otrzymali nieżyczliwe sms-y, ich zachowanie było komentowane na forach internetowych czy portalach społecznościowych. Większość ankietowanych wskazuje na wysoki poziom swojego bezpieczeństwa. Ponad 50% nigdy nie doświadczyło agresji ze strony rówieśników. Takie zachowania zdarzały się ze strony starszych kolegów – co najmniej raz -56 %.
Większość ankietowanych rodziców-56% nie dostrzega problemów wychowawczych na terenie szkoły. Natomiast 44%
respondentów dostrzega poniższe problemy:
-agresja słowna, wulgaryzmy,
-odrzucenie przez grupę rówieśników, izolowanie, -wyśmiewanie dzieci, przezywanie
-przemoc internetowa,
- e-papierosy, papierosy, alkohol
Większość ankietowanych rodziców- 65% uważa, że dziecko nie doświadczyło na terenie szkoły przemocy, 23%
respondentów dostrzegło ten fakt, natomiast 12% nie ma wiedzy na ten temat.
Wnioski
1. Szkoła realizuje działania wychowawcze i profilaktyczne, które są dostosowane do potrzeb uczniów. Działania szkoły zapewniają uczniom bezpieczeństwo psychiczne, a relacje między wszystkimi członkami społeczności szkolnej są oparte na wzajemnym szacunku i zaufaniu.
str. 32
2. Uczniowie mają świadomość roli edukacji w osiąganiu sukcesu zawodowego.
3. Wysoko oceniają działania prozdrowotne i profilaktyczne szkoły.
4. W większości nie pochwalają stosowania środków psychoaktywnych i nie ulegliby w tym zakresie namowom innych osób.
5. Dobrze oceniają relacje z rodzicami, nauczycielami, kolegami oraz rówieśnikami.
6. Deklarują zadowolenie w zakresie własnego bezpieczeństwa.
7. Mogą liczyć na pomoc rodziców, wychowawców, innych nauczycieli i kolegów.
8. Dobrze czują się z zespole klasowym.
9. Niestety równocześnie stwierdzają, że często stykają się z przejawami agresji, przemocy ze strony innych.
10.Zwracają również uwagę na stosowanie przez innych uczniów agresji słownej, objawiającej się częstym używaniem wulgaryzmów.
11.Na problem agresji, przemocy rówieśniczej oraz stosowanie wulgaryzmów zwracają uwagę także ankietowani rodzice i nauczyciele.
Rekomendacje
1. Intensyfikacja działań promujących kulturalne słownictwo i przeciwdziałanie wulgaryzmom poprzez każdorazowe zwracanie uwagi na naganne zachowanie uczniów, rozmowę, kontakt z rodzicami. Reprezentowanie swoją postawą świata wartości oraz pedagogizacja rodziców pod kontem podnoszenia odpowiedzialności za czystość i poprawność używanego języka.
2. Eliminowanie zjawiska przemocy i agresji wśród młodzieży poprzez dążenie do zinternalizowania norm dotyczących tolerancji, empatii, wrażliwości na osoby słabsze, a także ponoszenie konsekwencji przez uczniów stosujących
str. 33
przemoc wobec innych. Szerzenie wśród rodziców wiedzy dotyczącej stosowanych w szkole form i metod pomocy uczniom oraz podejmowanych przez szkołę działań na temat zagrożeń.
3. Na godzinach wychowawczych oraz lekcjach informatyki zwrócenie uwagi na bezpieczne korzystanie przez uczniów z Internetu oraz przeciwdziałanie cyberprzemocy.
4. Kontynuacja działań antynikotynowych w szkole .
10. Struktura oddziaływań wychowawczych