W dniu 27 maja 1990 roku przeprowadzone zostały wybory samorządowe w gminach Województwa jeleniogórskiego. Wybrano wówczas 866 radnych, a przeciętny wiek radnego wynosił niespełna 40 lat. Rady gmin są organami stanowiącymi i kontrolnymi, a do ich właściwości należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, w tym
®-ih. na zasadzie wyłączności wybór i odwołanie zarządu, uchwalanie budżetu gminy i miejscowych planów przestrzennego zagospodarowania.
Między dniem wyborów samorządowych a końcem roku 1992 w składach kilkunastu rad Smin nastąpiły zmiany wynikłe ze stwierdzenia wygaśnięcia mandatów radnych. Wpłynęło 1° na strukturę radnych według płci i wieku, której układ na koniec 1992 roku przed- stawia tabl.24.
w 40 radach gmin województwa jeleniogórskiego funkcjonuje ogółem 851 radnych, z
°Zego 82,8% stanowią mężczyźni, a jedynie 17,2% kobiety. Największą przy tym radą i®st Rada Miejska w Jeleniej Górze (40 radnych), najmniejszą zaś Rada Gminy
* Platerówce (15 radnych).
Odnośnie natomiast struktury radnych według wieku wskazać należy, iż niemal 53,5%
stanowią radni w wieku 40-59 lat, 35,5% - w wieku 30-39 lat, 6,7% - w wieku 60 lat i wlęcej, a pozostałe 4,3% stanowią radni w wieku do 30 lat. Zaznaczyć warto, iż radni
* tymże wieku wchodzą w skład jedynie 19 spośród 40 rad gmin, radni natomiast w wieku P0r>ad 60 lat uczestniczą w pracach 27 tego rodzaju organów gmin.
Tabi.
24. Radni w gminach województwa jeleniogórskiego według płci i wieku.Stan w dniu 31 XII 1992r.
GMINY
Radni ogółem
w tym kobiety
Struktura radnych (wg wieku) 29 lat
i mniej
30 - 39 40 - 59 60 lat i więcej
Województwo 851 146 37 302 455 57
^iny miejskie
Bolesławiec 32 10 _ 9 20 3
Jelenia Góra 40 4 1 11 26 2
Kamienna Góra 28 9 2 10 14 2
Karpacz 18 2 - 7 11
-Kowary 21 2 3 6 8 4
Lubań 28 6 1 12 13 2
Piechowice 20 1 2 5 10 3
Szklarska Poręba 16 3 4 12
Świeradów Zdrój 18 4 _ 6 12
-Wojcieszów 17 3 5 12
Zawidów 16 5 14 2
Zgorzelec 28 3 1 10 13 4
74
Tabl. 24. Radni w gminach województwa jeleniogórskiego według płci i wieku.
Stan w dniu 31 XII 1992r. (dok.)
GMINY
Radni ogółem
w tym kobiety
Struktura radnych (wg wieku) 29 lat
i mniej
30 - 39 40 - 59 60 lat i więcej GMINY
MIEJSKO-WIEJSKIE
Bogatynia 31 3 - 13 16 2
Bolków 22 2 - 9 12 1
Gryfów Śląski 24 7 - 14 9 1
Leśna 22 4 - 12 10
-Lubawka 22 4 1 6 14 1
Lubomierz 20 3 3 8 7 2
Lwówek Śląski 26 4 - 3 22 1
Mirsk 19 3 - 10 5 4
Nowogrodziec 20 3 - 8 10 2
Pieńsk 21 4 1 10 10
-Świerzawa 18 4 - 9 9
-Węgliniec 22 6 1 6 12 3
Wleń 18 4 3 7 7 1
GMINY WIEJSKIE
Bolesławiec 23 2 1 8 11 3
Janowice Wielkie 17 4 - 1 13 3
Jeżów Sudecki 18 1 3 4 11
-Kamienna Góra 19 5 1 5 12 1
Lubań 20 - 2 11 7
-Marciszów 19 5 6 6 4 3
Mysłakowice 22 2 1 7 13 1
Olszyna 22 4 - 9 13
-Osiecznica 18 2 - 6 10 2
Platerówka 15 4 - 7 8
-Podgórzyn 19 3 - 6 12 1
Siekierczyn 17 2 - 10 7
-Stara Kamienica 17 2 - 8 8 1
Sulików 18 4 2 8 8
-Zgorzelec 20 3 2 6 10 2
Organami wykonawczymi gmin, w myśl art.26 ust.1 Ustawy o samorządzie terytorial
nym (Dz.U.1990 nr 16) są zarządy, które wybierane są przez rady gmin i wykonują swe zadania przy pomocy urzędów gmin i zatrudnionych w nich pracowników samorządowych.
Wielkość zatrudnienia jest przy tym ściśle uwarunkowana skalą realizowanych zadań własnych, a przy tym samym i liczbą ludności zamieszkującej w poszczególnych gminach oraz zakresem spraw zlecanych gminom przez administrację rządową.
Zatrudnienie i wynagrodzenia w poszczególnych urzędach gmin województwa jelenio
górskiego w 1992 roku przedstawia tabl.25.
75
W skali województwa w urzędach gmin zatrudnionych było 1447 osób, z tego ponad 1200 osób na stanowiskach nierobotniczych (głównie administracyjnych) oraz 236 osób na stanowiskach robotniczych (obsługa urzędów). Największym z tego rodzaju urzędów jest Urząd Miejski w Jelniej Górze zatrudniający w końcu 1992 roku 152 osoby, z tego 139 na stanowiskach nierobotniczych. Najmniejszym pod tym względem urzędem jest Urząd Gminy w Platerówce zatrudniający jedynie 9 osób.
W przeliczeniu na każdy tysiąc mieszkańców największą liczbą pracowników admini
stracyjnych (tj. 7,99) zatrudniał Urząd Miejski w Karpaczu. Najmniej natomiast pra
cowników tych przypadało na 1000 ludności w największych miastach województwa, a mianowicie w: Bolesławcu (1,34), Jeleniej Górze (1,49) i Zgorzelcu (1,64). Średnia wojewódzka w tym zakresie kształtowała się zaś na poziomie 2,33.
Interesujące wydaje się również być zróżnicowanie wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia pracowników administracji samorządowej. O ile bowiem każdy z zatrudnionych w tej grupie pracowników urzędów gminnych otrzymywał w 1992 roku Przeciętnie 2.921 tys.zł miesięcznie, to najkorzystniej w tym względzie przedstawiała się sytuacja w następujących gminach :
- Bolesławiec (miasto) - 3.503 tys.zł,
“ Lubań (wieś) - 3.341 tys.zł.
Najniższe natomiast przeciętne wynagrodzenie otrzymywali pracownicy administracyj
ni urzędów gminnych w :
- Wojcieszowie - 2.018 tys.zł,
~ Zgorzelcu (wieś) - 2.311 tys zł,
~ Lubomierzu - 2.399 tys.zł.
Sądzić można, iż zróżnicowanie przeciętnego wynagrodzenia pracowników urzędów Gminnych w 1992 roku było bezpośrednim efektem międzygminnych różnic w strukturze utrudnionych według zajmowanych stanowisk oraz według stażu pracy. Niemniej jednak Zaznaczyć należy, iż przyjęta w statystyce pracy i wynagrodzeń metodologia oraz układ Sprawozdań z tego zakresu nie pozwala na wyodrębnienie m. in. świadczeń powstałych z tytułu rozwiązania stosunku pracy z byłymi pracownikami terenowych organów admini
stracji państwowej, odpraw emerytalno-rentowych, nagród jubileuszowych. Stąd też Podawane statystycznie kwoty przeciętnych wynagrodzeń pracowników administracji samorządowej mogą niekiedy "odbiegać" od wynagrodzeń faktycznie im wypłacanych w roku 1992
.
76
Tabl.25. Zatrudnienie i wynagrodzenia w urzędach gminnych
Lp. GMINY MIEJSKIE Bolesławiec Jelenia Góra Kamienna Góra Karpacz Kowary Lubań Piechowice Szklarska Poręba Świeradów Zdrój Wojcieszów Zawidów Zgorzelec
GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE Bogatynia
Bolków
Gryfów Śląski Leśna
Lubawka Lubomierz Lwówek Śląski Mirsk
GMINY WIEJSKIE Bolesławiec Janowice Wielkie Jeżów Sudecki Kamienna Góra Lubań Stara Kamienica Sulików
Z tego na stanowiskach
1447
dzenia netto w województwie jeleniogórskim w 1992 roku
Z tego na stanowiskach Przeciętne miesięczne wynagrodzenie netto w tys. zł
Pracownicy na stanowiskach
ogółem pracown. na stan.nierób.
pracownicy na stan.rob.
nierobotni
czych na 1000 ludności
42450 4388 2697 2921 1549 2,33 1.
2522 89 3454 3503 2472 1,34 2.
4891 432 2918 2932 2769 1,49 3.
1541 74 2692 2854 1233 1,91 4.
1731 854 2052 3069 1227 7,99 5.
879 112 2581 2817 1556 2,06 6.
2098 49 3139 3179 2042 2,29 7.
797 45 2699 2888 1250 3,10 8.
861 27 2387 2474 1125 3,48 9.
553 19 2804 2880 1583 3,20 10.
339 34 1942 2018 1417 3,40 11.
483 23 2811 2875 1917 2,94 12.
2328 116 3133 3233 1933 1,64 13.
2236 47 3227 3330 1305 2,15 14.
897 561 1869 2769 1230 2,33 15.
1066 19 2512 2613 792 3,09 16.
1034 63 2857 2971 1750 2,65 17.
899 45 2914 3122 1250 1,96 18.
547 42 2337 2399 1750 2,89 19.
1358 80 2550 2572 2222 2,27 20.
728 26 2732 2758 2167 2,33 21.
841 72 2717 2920 1500 1,68 22.
853 27 2716 2843 1125 2,48 23.
712 48 2533 2580 2000 2,77 24.
868 23 3094 3145 1917 2,48 25.
498 18 2529 2594 1500 3,16 26.
919 66 3040 3190 1833 2,34 27.
481 235 2486 2505 2448 3,95 28.
800 28 3136 3333 1167 3,51 29.
889 136 2847 3087 1888 2,88 30.
842 15 3246 3341 1250 3,33 31.
750 328 2139 2604 1519 4,81 32.
954 57 2716 2839 1583 2,74 33.
683 51 2549 2587 2125 3,14 34.
656 42 2643 2733 1750 3,89 35.
260 - 2407 2407 - 5,09 36.
951 205 3010 3170 2440 3,12 37.
581 110 2504 2848 1528 3,64 38.
656 48 2346 2603 1000 4,12 39.
856 77 2592 2972 1069 4,01 40.
610 45 2274 2311 1875 3,07 41.
SCHEMAT ORGANIZACJI GOSPODARKI
73
SEKTOR WŁASNOŚĆ FORMA ORGANIZACYJNO-PRAWNA
państwowa
Skarbu Państwa
- organy władzy, administracji, kontroli państwowej
- wymiar sprawiedliwości - fundusze
- spółki Skarbu Państwa - inne
Publiczny
państwowych osób prawnych
- przedsiębiorstwa państwowe - fundusze
- spółki państwowych osób prawnych - inne
komunalna (gmin)
- jednostki samorządu terytorialnego - w tym przedsiębiorstwa komunalne - spółki komunalne
- fundusze
mieszana - spółki z przewagą mienia sektora publicznego
Prywatny
prywatna krajowa
- osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (zakłady wytwórcze i usługowe)
- w tym indywidualne gospodarstwa rolne
- spółdzielnie i ich związki
- organizacje społeczne, stowarzyszenia - spółki prywatne
- fundacje i zakłady fundacji
- jednostki samorządu gospodarczego i związkowego
- pozostałe (m.in. Kościół Katolicki i inne kościoły, związki wyznaniowe, zakłady organizacji wyznaniowych)
zagraniczna
- spółki z udziałem kapitału zagranicznego - przedsiębiorstwa zagraniczne drobnej
wytwórczości
- przedstawicielstwa firm zagranicznych
mieszana - spółki z przewagą mienia sektora prywat
nego