I Efeli&i Łn„i ...
XJEWÖDZKI URZĄD STATYSTYCZNY w Jeleniej Górze
1918—1993
200 lal Slaljfsljfki Polskiej
STAN GMIN
WOJEWÓDZTWA JELENIOGÓRSKIEGO W 1992 ROKU
KWIECIEŃ 1993
WOJEWÓDZKI URZĄD STATYSTYCZNY w Jeleniej Córze
1918—1993
78 (gj) lat
200 lat Statystyki Polskiej
STAU GMIN
WOJEWÓDZTWA JELENIOGÓRSKIEGO W 1992 ROKU
B L , O t ' e Ó
'»ewidencvlny ^
KWIECIEŃ 1993
SPIS TREŚCI
Strona
Słowo wstępne... „... ... 3
1. Ludność i jej struktura... 5
2. Warunki bytu mieszkańców gmin... 12
3. Stan zagospodarowania przestrzeni gmin ... 29
3.1. Uwagi ogólne... 29
3.2. Gospodarka gruntami ... 29
3.3. Wybrane elementy infrastruktury komunalnej ... 39
3.4. Mieszkalnictwo ... 46
3.5. Infrastruktura społeczna ... 59
4. Władze gmin... 73
5. Gospodarka budżetowa gmin... 79
5.1. Uwagi ogólne... 79
5.2. Dochody budżetów gmin... 79
5.3. Wydatki budżetów gmin... 86
•V 6. Jednostki gospodarcze w gminach - system "REGON" ... 92
7. Wyniki finansowe jednostek gospodarczych w gminach ... 123
ut;' "VV: :V w W ■
Uwaga i Niektóre dane mają charakter wstępny i mogą ulec zmianie w późniejszych opracowaniach WUS.
SŁOWO WSTĘPNE
Publikacja "STAN GMIN WOJEWÓDZTWA JELENIOGÓRSKIEGO" jest kolejną edycją z cyklu opracowań, których celem jest nie tylko ukazywanie i ocena stanu podstawowych ele
mentów gospodarki lokalnej w 1992 roku, lecz również umożliwienie dokonywania różnorodnych porównań w tym zakresie w obrębie wojewódzkiej populacji gmin.
Zakres przestrzenny obejmuje zatem 40 imiennie wyszczególnionych gmin województwa jeleniogórskiego. Zakres rzeczowy jest zaś nieco odmienny od prezentowanego w naszej poprzedniej publikacji dotyczącej roku 1991. Obok bowiem zagadnień kształtowania się zjawisk demograficznych, warunków bytu mieszkańców gmin, stanu elementów zagospodaro
wania ich przestrzeni oraz informacji o administracji samorządowej i jednostkach zarejestrowanych w systemie REGON, zakres ten obejmuje również zagadnienie komunali
zacji mienia państwowego, obrotu gruntami Państwowego Funduszu Ziemi, informację o zakresie sprzedaży komunalnych budynków mieszkalnych, stanie i strukturze radnych, gospodarce budżetowej gmin oraz wynikach finansowych jednostek gospodarczych w gmi
nach. Pominięto natomiast, ze względu na trwające nadal prace przeliczeniowe, zagad
nienie stanu i działowej struktury pracujących w gminach oraz poziomu funkcji pełnionych przez poszczególne gminy regionu. Zagadnienia te ukazane zostaną w publi
kacji dotyczącej stanu gospodarki lokalnej w pierwszym kwartale 1993 roku.
Publikacja ta oparta jest na koncepcji pracownika naukowego Akademii Ekonomicznej w Jeleniej Górze dr Marka Obrębalskiego, a jej realizacja możliwa była dzięki zaangażowaniu zarówno Autora koncepcji, jak i pracowników WUS.
Za istotną pomoc w pokonaniu wielu trudności informacyjnych pragnę w tym miejscu podziękować pracownikom Urzędu Wojewódzkiego w Jeleniej Górze, w szczególności zaś Wydziału Rozwoju Gospodarczego, Wydziału Geodezji, Kartografii i Gospodarki Gruntami, Wojewódzkiego Zespołu Opieki Społecznej oraz pracownikom Wojewódzkiego Urzędu Pracy.
WUS w Jeleniej Górze zwraca się z prośbą o przekazywanie wszelkich uwag i propo
zycji, które służyć będą przybliżeniu formuły publikacji z tego cyklu do rzeczywi
stych potrzeb odbiorców.
mgr KAZIMIERZ ŻURAWSKI Dyrektor
Wojewódzkiego Urzędu Statystycznego w Jeleniej Górze
Jelenia Góra, kwiecień roku 1993.
1. LUDNOŚĆ I JEJ STRUKTURA
Stan i rozwój ludności oraz zmiany jej struktury wywierają istotny wpływ na inne zjawiska społeczne oraz gospodarcze, stymulując m.in. rozmiary potrzeb w zakresie infrastruktury społecznej, stopień aktywności zawodowej itp.
Rozwój ludnościowy w latach 1990-1992 oraz kształt struktury ludności według wieku w poszczególnych gminach województwa przedstawia tabl.l.
W okresie od 1990 roku do końca września roku 1992 liczba ludności w województwie zwiększyła się z 517,9 tys. do 519,2 tys., tj. o 0,3%. Jednocześnie zwiększył się poziom demograficznego zurbanizowania regionu. W 1992 r. w miastach zamieszkiwało 67,1% ogółu ludności, podczas gdy w 1990r. wskaźnik ten wynosił 66,8%.
Należy wskazać, iż między gminami województwa jeleniogórskiego występuje zróżnicowanie dynamiki rozwoju ludnościowego. Najwyższymi wskaźnikami wzrostu liczby ludności w latach 1990-1992 wyróżniają się gminy miejskie:
- Zawidów (o 3,6%), - Karpacz (o 2,9%), - Kowary (o 2,1%), - Świeradów Zdrój (o 1,7%).
Należy jednak zaznaczyć, iż spośród gmin miejskich województwa spadek liczby ludności w tymże okresie odnotowano jedynie w Wojcieszowie (o 0,6%), Piechowicach (o 0,4%) i w Kamiennej Górze (o 0,2%).
Spośród natomiast gmin miejsko-wiejskich niewielki wzrost liczby ludności nastąpił tylko w siedmiu gminach, a mianowicie :
- Pieńsk (o 1,1%),
- Lwówek Śląski (o 0,8%).
- Nowogrodziec (o 0,6%),
- Bolków (o 0,3%),
- Bogatynia (o 0,2%), - Lubomierz (o 0,2%), - Świerzawa (o 0,1%).
W pozostałych gminach miejsko-wiejskich w latach 1990-1992 miał miejsce spadek zaludnienia, przy czym w najwyższym stopniu dotyczył on gminy Wleń (o 0,6%).
Co tyczy się gmin wiejskich, to jedynie w czterech gminach (Bolesławiec , Janowice Wielkie, Marciszów, Osiecznica) wystąpił w badanym okresie wzrost liczby ludności, a w pozostałych 11 gminach zaznaczył się jej spadek. Zmniejszenie się liczby ludności przybrało przy tym najwyższy stopień w gminach :
- Sulików - Platerówka - Mysłakowice - Podgórzyn - Jeżów Sudecki
(o 2,1%), (o 1,9%), (o 1,5%), (o 1,3%), (o 1,1%).
6
Ta bl. 1. Stan i struktura ludności według wieku
Lp.
Wyszczególnienie a - w liczbach bezwzględn.
b - wskaźniki struktury w %
Ludność W tym
1990 1991
przed
produk
cyjnym
z tego
0-2 3-6
1. WOJEWÓDZTWO a 517880 518645 150238 20467 31849
b X 100,0 29,0 3,9 6,1
GMINY MIEJSKIE
2. Bolesławiec a 44124 44417 12805 1628 2626
b X 100,0 28,8 3,7 5,9
3. Jelenia Góra a 93414 93512 24398 3074 4903
b X 100,0 26,1 3,3 5,2
4. Kamienna Góra a 23552 23529 6614 803 1378
b X 100,0 28,1 3,4 5,9
5. Karpacz a 5713 5813 1478 177 314
b X 100,0 25,4 3,0 5,4
6. Kowary a 12389 12460 3470 450 678
b X 100,0 27,8 3,6 5,4
7. Lubań a 23839 24036 7022 854 1398
b X 100,0 29,2 3,6 5,8
8. Piechowice a 7452 7419 2082 250 418
b X 100,0 28,1 3,4 5,6
9. Szklarska Poręba a 8278 8326 2333 303 488
b X 100,0 28,0 3,6 5,9
10. Świeradów Zdrój a 4915 4948 1382 186 290
b X 100,0 27,9 3,8 5,9
11. Wojcieszów a 4139 4127 1226 147 256
b X 100,0 29,7 3,6 6,2
12. Zawidów a 4605 4707 1507 239 337
b X 100,0 32,0 5,1 7,2
13. Zgorzelec a 36103 36473 10422 1302 1981
b X 100,0 28,6 3,6 5,4
GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE
14. Bogatynia a 26028 25979 7952 1104 1749
b X 100,0 30,6 4,2 6,7
15. Bolków a 11535 11517 3480 470 755
b X 100,0 30,2 4, 1 6,6
16. Gryfów Śląski a 11063 11055 3151 456 748
b X 100,0 28,5 4,1 6,8
17. Leśna a 1P958 10950 3339 473 715
b X 100,0 30,5 4,3 6,5
18. Lubawka a 12294 12277 3546 524 782
b X 100,0 28,9 4,3 6,4
19. Lubomierz a 6562 6549 1902 258 411
b X 100,0 29,0 3,9 6,3
20. Lwówek Śląski a 19210 19312 6045 861 1284
b X 100,0 31,3 4,5 6,6
21. Mirsk a 9489 9451 2675 385 595
b X 100,0 28,3 4,1 6,3
22. Nowogrodziec a 14248 14325 4827 807 1203
b X 100,0 33,7 5,6 8,4
23. Pieńsk a 9981 10025 3190 442 715
b X 100,0 31,8 4,4 7,1
7
w gminach województwa jeleniogórskiego w latach 1990 - 1992
w wieku Ludność w
wieku niepro- dukc. na 100 osób w wieku produkcyjnym
Ludność
w wieku produ- Lp.
kcyjnym
popro
dukcyjnym
ogółem 1992 a/
1990 - 100 7-14 15 - 17
72830 25092 301319 67088 72,1 519177 100,3 1.
14,0 4,8 58,1 12,9 X X X
6224 2327 27169 4443 63,5 44534 100,9 2.
14,0 5,2 61,2 10,0 X X X
11756 4665 56725 12389 64,9 93517 100,1 3.
12,6 5,0 77,2 13,3 X X X
3303 1130 14074 2841 67,2 23512 99,8 4.
14,0 4,8 59,8 12,1 X X X
739 248 3669 666 58,4 5881 102,9 5.
12,7 4,3 63, 1 11,5 X X X
1721 621 7412 1578 68,1 12647 102,1 6.
13,8 5,0 59,5 12,7 X X X
3462 1308 14208 2806 69,2 24048 100,9 7.
14,4 5,4 59,1 11,7 X X X
1080 334 4345 992 70,7 7425 99,6 8.
14,6 4,5 58,6 13,4 X X X
1212 330 5040 953 65,2 8337 100,7 9.
14,6 4,0 60,5 11.4 X X X
702 204 2891 675 71,2 5001 101,7 10.
14,2 4,1 58,4 13,6 X X X
647 176 2300 601 79,4 4115 99,4 11.
15,7 4,3 55,7 14,6 X X X
719 212 2698 502 74,5 4770 103,6 12.
15,3 4,5 57,3 10,7 X X X
5162 1977 22403 3648 62,8 36422 100,9 13.
14,2 5,4 61,4 10,0 X X X
3907 1192 15274 2753 70,1 26076 100,2 14.
15,0 4,6 58,8 10,6 X X X
1687 568 6431 1606 79,1 11569 100,3 15.
14,6 4,9 55,8 13,9 X X X
1476 471 6252 1652 76,8 11006 99,5 16.
13,4 4,3 56,6 14,9 X X X
1640 511 5914 1697 85,2 10945 99,9 17.
15,0 4,7 54,0 15,5 X X X
1775 465 7056 1675 74,0 12263 99,7 18.
14,5 3,8 57,5 13,6 X X X
912 321 3458 1189 89,4 6573 100,2 19.
13,9 4,9 52,8 18,2 X X X
2846 1054 10727 2540 80,0 19362 100,8 20.
14,7 5,5 55,5 13,2 X X X
1332 362 5138 1638 83,9 9455 99,6 21.
14,1 3,8 54,4 17,3 X X X
2144 673 7939 1559 80,4 14328 100,6 22.
15,0 4,7 55,4 10,9 X X X
1539 494 5588 1247 79,4 10090 101,1 23.
15,4 4,9 55,7 12,4 X X X
8
Tabl. 1. Stan i struktura ludności według wieku
Lp.
Wyszczególnienie a - w liczbach bezwzględn.
b - wskaźniki struktury w %
Ludność W tym
1990 1991
przed- ago
produk- cyjnym
Z t<
0-2 3-6
GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE (dok.)
24. Świerzawa a 8293 8277 2635 391 552
b X 100.0 31,8 4,7 6,7
25. Węgliniec a 9315 9256 2750 435 612
b X 100,0 29,7 4,7 6,6
26. Wleń a 5095 5081 1478 218 334
b X 100,0 29,1 4,3 6,6
GMINY WIEJSKIE
27. Bolesławiec a 10266 10283 3382 528 793
b X 100,0 32,9 5,1 7,7
28. Janowice Wielkie a 4045 4040 1129 183 246
b X 100,0 27,9 4,5 6,1
29. Jeżów Sudecki a 5757 5703 1623 211 301
b X 100,0 28,5 3,7 5,3
30. Kamienna Góra a 8420 8327 2599 438 612
b X 100,0 31,2 5,3 7,3
31. Lubań a 6356 6315 2063 301 508
b X 100,0 32,7 4,8 8,0
32. Marciszów a 4912 4995 1468 195 329
b X 100,0 29,4 3,9 6,6
33. Mysłakowice a 10371 10314 2880 376 629
b X 100,0 27,9 3,6 6,1
34. Olszyna a 7067 7002 2050 285 422
b X 100,0 29,3 4,1 6,0
35. Osiecznica a 5068 5130 1700 273 390
b X 100,0 33,1 5,3 7,6
36. Platerówka a 1804 1786 545 94 116
b X 100,0 30,5 5,3 6,5
37. Podgórzyn a 8131 8086 2271 297 485
b X 100,0 28,1 3,7 6,0
38. Siekierczyn a 4685 4654 1371 215 333
b X 100,0 29,5 4,6 7,2
39. Stara Kamienica a 5153 5119 1482 224 301
b X 100,0 29,0 4,4 5,9
40. Sulików a 6045 5959 1807 266 382
b X 100,0 30,3 4,5 6.4
41. Zgorzelec a 7206 7111 2159 344 480
b X 100,0 30,4 4,8 6,8
a/ Stan w dniu 30 IX
w gminach województwa jeleniogórskiego w latach 1990 - 1992 (dok.)
9
w wieku Ludność w
wieku niepro- dukc. na 100 osób w wieku produkcyjnym
Ludność
w wieku produ- Lp.
kcyjnym
popro
dukcyjnym
ogółem 1992 a/
1990
= 100 7-14 15 - 17
1293 399 4353 1289 90,1 8299 100,1 24.
15,6 4,8 52,6 15,6 X X X
1354 349 5112 1394 81,1 9268 99,5 25.
14,6 3,8 55,2 15,1 X X X
729 197 2781 822 82,7 5066 99,4 26.
14,3 3,9 54,7 16,2 X X X
1547 514 5685 1216 80,9 10268 100,0 27.
15,0 5,0 55,3 11,8 X X X
533 167 2261 650 78,7 4053 100,2 28.
13,2 4,1 56,0 16,1 X X X
848 263 3155 925 80,8 5695 98,9 29.
14,9 4,6 55,3 16,2 X X X
1208 341 4624 1104 80,1 8341 99,1 30.
14,5 4,1 55,5 13,3 X X X
927 327 3384 868 86,6 6309 99,3 31.
14,7 5.2 53,6 13,7 X X X
725 219 2769 758 80,4 4987 101,5 32.
14,5 4,4 55,4 15,2 -- X X X
1364 511 5886 1548 75,2 10217 98,5 33.
13,2 5,0 57,1 15,0 X X X
981 362 3834 1118 82,6 7009 99,2 34.
14,0 5,2 54,8 16,0 X X X
778 259 2905 525 76,6 5143 101,5 35.
15,2 5,0 56,6 10,2 X X X
230 105 877 364 103,6 1769 98,1 36.
12,9 5,9 49,1 20,4 X X X
1078 411 4632 1183 74,6 8025 98,7 37.
13,3 5,1 57,3 14,6 X X X
643 180 2471 812 88,3 4672 99,7 38.
13,8 3,9 53,1 17,4 X X X
713 244 2861 776 78,9 5101 99,0 39.
13,9 4,8 55,9 15,2 X X X
904 255 3150 1002 89,2 5916 97,9 40.
15,2 4,3 52,9 16,8 X X X
990 345 3868 1084 83,8 7163 99,4 41.
13,9 4,9 54,4 15,2 X X X
10
Niewątpliwie stan ten związany jest z postępującym procesem starzenia się społeczeństwa jeleniogórskiego i związanym z tym wzrostem natężenia umieralności.
Uwidacznia się to m.in. w wysokim udziale ludności w wieku poprodukcyjnym w ogólnej jej liczbie. W skali województwa udział ten wynosił w 1991 roku przeciętnie 12,9%, lecz w niektórych gminach był zdecydowanie wyższy. Do gmin tych należy zaliczyć :
Ogólnie spośród 40 gmin województwa jeleniogórskiego tylko w dwudziestu nastąpiło zwiększenie się liczby ludności.
- gminy wiejskie - Platerówka - Siekierczyn
(20,4% ogółu ludności), (17,4%),
- Sulików (16,8%),
- Jeżów Sudecki (16,2%), - Janowice Wielkie (16,1%), - gminy miejsko-wiejskie - Lubomierz (18,2%),
- Mirsk (17,3%),
- Wleń (16,2%).
Najniższy natomiast udział ludności w wieku poprodukcyjnym dotyczył miast Bolesławiec oraz Zgorzelec (po 10,0%).
Niemal 30% ogółu ludności województwa jeleniogórskiego stanowią osoby do lat 18 (wiek przedprodukcyjny), lecz i w tym zakresie występuje zróżnicowanie przestrzenne.
Do gmin, w których udział ludności tej grupy wiekowej jest szczególnie wysoki należą:
- miasto - Zawidów
- gminy miejsko-wiejskie - Nowogrodziec
(32,0% ogółu ludności), (33,7%),
- Pieńsk (31,8%),
- Świerzawa (31,8%), - Lwówek Śląski (31,3%), - gminy wiejskie - Osiecznica (33,1%), - Bolesławiec (32,9%).
- Lubań (32,7%),
Relatywnie niski w strukturze ludności udział dzieci i młodzieży w wieku do 18 lat dotyczył miast :
- Karpacz (25,4%),
- Jelenia Góra (26,1%).
Syntetycznym miernikiem "kondycji demograficznej" poszczególnych gmin województwa jeleniogórskiego jest tzw. wskaźnik obciążenia demograficznego ustalony jako stosunek liczby ludności w wieku nieprodukcyjnym (przed- i poprodukcyjnym) przypadającej na 100 osób w wieku produkcyjnym. Przeciętnie w regionie jeleniogórskim wskaźnik ten wynosił w 1991 roku 72,1. Do gmin o najmniej korzystnej sytuacji w tym względzie należą t
gminy wiejskie - Platerówka (103,6) - Sulików ( 89,2) - Siekierczyn ( 88,3)
- Lubań ( 86,6)
11
gminy miejsko-wiejskie - Świerzawa ( 90,1), - Lubomierz ( 89,4).
Do gmin zaś, w których wskaźnik obciążenia demograficznego przyjmuje najniższe wartości zaliczyć należy miasta :
/ ( 58,4),
( 62,8), ( 63,5), ( 64,9), - Karpacz
- Zgorzelec - Bolesławiec - Jelenia Góra
- Szklarska Poręba { 65,2).
Należy również wskazać, iż według pomigracyjnej prognozy demograficznej przygoto
wanej dla województwa jeleniogórskiego przez Główny Urząd Statystyczny do roku 2000 zaznaczy się bardzo umiarkowany wzrost liczby ludności przy jednoczesnym nasileniu się procesu jej starzenia. Wedle tejże prognozy w końcu XX wieku zaludnienie regionu jeleniogórskiego osiągnie wielkość 521,1 tys. osób, z których niemal 14,6% stanowić będzie ludność w wieku poprodukcyjnym.
2. WARUNKI BYTU MIESZKAŃCÓW GMIN
W myśl art.1 Ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz.U.1990 Nr 16, poz. 95 z późniejszymi zmianami) przez gminę rozumie się nie tylko odpowiednie terytorium, lecz również wspólnotę samorządową, którą z mocy prawa stanowią jej mieszkańcy.
Nieodzowne zatem jest ukazanie warunków ich bytu.
Z uwagi na niemożność statystycznej identyfikacji wszystkich elementów decy
dujących o ogólnym poziomie warunków bytu mieszkańców gmin województwa jelenio
górskiego, zakres prezentacji w tym względzie ograniczono do ukazania:
- warunków mieszkaniowych,
- rozmiarów i natężenia bezrobocia, - dostępności usług telekomunikacyjnych,
- warunków w placówkach oświatowo-wychowawczych, - dostępności usług placówek kulturalnych,
- dostępności usług ochrony zdrowia i opieki społecznej.
W układzie tychże 6 analizowanych elementów warunków bytu ludności, gminy regionu jeleniogórskiego wykazują istotne zróżnicowanie.
Poziom warunków mieszkaniowych ludności jest wynikiem oddziaływania splotu wielu czynników o różnorodnym charakterze, w tym m.in. stanu zasobów mieszkaniowych, liczby gospodarstw domowych oraz sytuacji demograficznej. Dla scharakteryzowania warunków mieszkaniowych na terenie poszczególnych gmin województwa przyjęto dwa aspekty ich oceny, a mianowicie: zaludnienie substancji mieszkaniowej oraz standard powierzchnio wy. Informacje w tym zakresie przedstawia tabl. 2.
Tabl.2. Warunki mieszkaniowe ludności a/ w gminach woj. jeleniogórskiego w 1992 r.
GMINY
Przeciętna liczba osób Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszk. w m2 w miesz
kaniu
na izbę ogółem na osobę
WOJEWÓDZTWO 3,23 0,95 61,7 19,1
GMINY MIEJSKIE
Bolesławiec 3,22 0,95 54,9 17,0
Jelenia Góra 3,03 0,86 58,2 19,2
Kamienna Góra 3,08 1,06 49,2 16,0
Karpacz 2,89 0,82 61,6 21,3
Kowary 3,12 0,95 55,5 17,8
Lubań 3,14 0,93 56,1 17,9
Piechowice 3,20 0,90 62,9 19,7
Szklarska Poręba 2,99 0,86 61,1 20,4
Świeradów Zdrój 3,10 0,88 65,2 21,1
Wojcieszów 3,13 1,01 54,7 17,5
Zawidów 3,29 0,95 58,2 17,7
Zgorzelec 3,23 0,94 56,7 17,6
Tabl.2. Warunki mieszkaniowe ludności a/ woj. jeleniogórskiego w 1992r. (dok.)
GMINY
Przeciętna liczba osób Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszk. w m2 w miesz
kaniu
na izbę ogółem na osobę
GMINY MIEJSKO - WIEJSKIE
Bogatynia 3,27 0,92 58,1 17,8
Bolków 3,43 0,98 65,7 19,2
Gryfów Śląski 3,16 0,88 65,2 20,6
Leśna 3,10 0,89 62,0 20,0
Lubawka 3,10 0,98 57,7 18,6
Lubomierz 3,28 0,86 75,4 23,0
Lwówek Śląski 3,42 0,93 67,4 19,7
Mirsk 3,12 0,85 69,0 22,1
Nowogrodziec 3,90 0,90 75,7 19,4
Pieńsk 3,53 0,94 64,3 18,2
Świerzawa 3,53 0,93 73,6 20,8
Węgliniec 3,24 0,88 62,6 19,3
Wleń 3,19 0,86 71,7 22,4
GMINY WIEJSKIE
Bolesławiec 3,57 0,85 78,6
: VC .T:
22,0
Janowice Wielkie 3,26 0,96 65,8 20,2
Jeżów Sudecki 3,53 0,88 77,7 22,0
Kamienna Góra 3,54 1,06 64,7 18,3
Lubań 3,73 0,84 83,1 22,3
Marciszów 3,03 0,99 58,6 19,3
Mysłakowice 3,25 0,99 61,1 18,8
Olszyna 3,28 0,92 62,8 19,1
Osiecznica 3,68 0,93 73,6 20,0
Platerówka 3,31 0,77 80,1 24,2
Podgórzyn 3,29 0,92 67,9 20,6
Siekierczyn 3,43 0,82 73,2 21,3
Stara Kamienica 3,26 0,87 75,8 23,3
Sulików 3,27 0,80 74,9 22,9
Zgorzelec 3,63 0,81 81,4 22,4
a/ dane dotyczą ludności wg stanu na 30.09.1992 r.
Istotnym miernikiem poziomu warunków mieszkaniowych jest stan zaludnienia mieszkań i izb. Przeciętnie w skali województwa na jedno mieszkanie przypada 3,23 osoby, na izbę zaś 0,95 osób. Pod tym względem gminy wykazują jednak wyraźne zróżnicowanie. Do 8®in bowiem, w których zaludnienie mieszkań jest najniższe należą:
~ Karpacz 2,89,
~ Szklarska Poręba 2,99,
~ Marciszów 3,03,
~ Jelenia Góra 3,03.
Najmniej natomiast korzystną sytuację odnośnie zaludnienia mieszkań wykazują:
8®ina Nowogrodziec (3,90) oraz gmina wiejska Lubań (3,73).
14
Przestrzenne zróżnicowanie ma również miejsce w zakresie poziomu zaludnienia izb, a najkorzystniej pod tym względem prezentuje się sytuacja w gminach wiejskich:
Największe zaś wartości przybiera wskaźnik zaludnienia izb w gminie wiejskiej i w mieście Kamienna Góra (po 1,06).
Kolejnym z przyjętych aspektów oceny warunków mieszkaniowych ludności gmin województwa jeleniogórskiego jest standard powierzchniowy zamieszkiwania, którego odzwierciedleniem są wartości dwóch wskaźników tj. przeciętnej powierzchni użytkowej mieszkania ogółem oraz jej części przypadającej na jedną osobę. Przeciętne mieszkanie w skali regionu posiada 61,7 m2 powierzchni użytkowej, a na osobę w nim zamieszkującą przypada 19,1 m2.
Największą powierzchnią użytkową wyróżniają się przy tym mieszkania w gminach wiejskich Lubań (83,1 m2), Zgorzelec (81,4 m2) i Platerówka (80,1 m2). Jest to w decydującym stopniu wynikiem dominującej w miejscowościach wiejskich zabudowy jedno
rodzinnej. Do gmin bowiem, w których mieszkania posiadają najmniejszą powierzchnię użytkową należą miasta: Kamienna Góra (49,2 m2), Wojcieszów (54,7 m2) oraz Bolesławiec (54,9 m2). W zestawieniu jednak z użytkującą tę powierzchnię ludnością sytuacja przedstawia się nieco odmiennie. Na jedną bowiem osobę największa powierzch
nia użytkowa mieszkania przypada w gminach:
- Platerówka 24,2 m2, - Stara Kamienica 23,3 m2,
- Lubomierz 23,0 m2,
najmniejsza natomiast w miastach:
- Kamienna Góra 16,0 m2, - Bolesławiec 17,0 m2, - Wojcieszów 17,5 m2.
Zróżnicowanie standardu powierzchniowego zamieszkiwania ludności gmin województwa jeleniogórskiego jest zatem wyraźna.
Zmiany występujące w ramach lokalnych rynków pracy w województwie jeleniogórskim postrzegane są przez ludność i władze lokalne z dużym niepokojem. Zjawiskiem, które wywarło istotny wpływ na poziom warunków bytu ludności tegoż regionu jest bezrobocie.
Jego natężenie i dynamika jest zróżnicowana przestrzennie, co ukazuje tabl.3.
Liczba bezrobotnych w ciągu 1992 roku nieznacznie się zmniejszyła. 0 ile bowiem w końcu 1991 roku na terenie województwa znajdowało się 43,0 tys. bezrobotnych, to według stanu na dzień 31.12.1992r. ich liczba wyniosła prawie 41,4 tys., czyli była o 3,8% mniejsza. Należy jednak wskazać, że w 20 spośród 40 gmin regionu jelenio
górskiego w 1992 roku zwiększyła się liczba bezrobotnych.
- Sulików - Platerówka
- Zgorzelec
0,77 osoby na izbę 0,80,
0,81.
15
- Sulików - o 23,1%,
- Wleń - o 18,4%,
- Bolków - o 15,6%,
najbardziej znaczący zaś spadek dotyczył gmin:
- Gryfów Śląski - o 37,3%, - Siekierczyn - o 28,0%, - Olszyna • - o 26,8%.
Największy wzrost liczby pozostających bez pracy (w relacji do stanu z 31.12.91r. ) zanotowano w gminach:
Do gmin, w których zarejestrowano w końcu 1992 roku największą liczbę bezrobotnych należą:
- Jelenia Góra - Bolesławiec (MiW) - Kamienna Góra (MiW) - Zgorzelec (MiW) - Lubań (MiW)
- 5810 osób, - 4636, - 3508, - 3012, - 2497,
najmniejszą zaś w gminie Platerówka (jedynie 122 osoby).
Natężenie bezrobocia w województwie jeleniogórskim należy do największych w kraju.
w 1992 roku stopa bezrobocia wyniosła bowiem w tym regionie 17,4%, podczas gdy Przeciętnie w skali kraju 13,6%. Natężenie tego zjawiska wykazuje jednak istotne zróżnicowanie w układzie gmin województwa. Najwyższa stopa bezrobocia dotyczy gmin:
- Bolków - 30,4%,
~ Kamienna Góra (MiW) - 25,0%, - Nowogrodziec - 22,9%,
h&jniższa natomiast następujących jednostek terytorialnych:
- Bogatynia - 6,1%,
~ Platerówka - 11,1%,
~ Siekierczyn - 11,3%.
W 1992 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim, zmniejszyła się liczba ofert pracy, a co za tym i możliwość podjęcia pracy przez bezrobotnych. Należy również zaznaczyć, li w 14 gminach województwa jeleniogórskiego w końcu 1992 roku nie były w ogóle zgłoszone oferty pracy.
16
Tabl. 3. Bezrobocie i pośrednictwo pracy w gminach województwa jeleniogórskiego
GMINY
Bezrobotni stan na dzień 3 1.12
Oferty pracy stan na 31:12
Bezrobotni na 1 ofertę 1991 1992 1991 =
100
1991 1992 1991 1992
WOJEWÓDZTWO 43007 41369 96,2 252 237 171 175
GMINY MIEJSKIE
Bolesławiec b/ 4706 4636 98,5 17 4 277 1159
Jelenia Góra 6570 5810 88,4 71 33 93 176
Kamienna Góra b/ 3233 3508 108,5 11 8 294 439
Karpacz 410 415 101,2 2 1 205 415
Kowary 979 1064 108,7 2 - 490 -
Lubań b/ 3153 2497 79,2 17 13 185 192
Piechowice 543 533 98,2 3 3 181 178
Szklarska Poręba 601 574 95,5 1 3 601 191
Świeradów Zdrój 406 459 113,1 - 2 - 230
Wojcieszów 359 392 109,2 - - - -
Zawidów 309 347 112,3 - 2 - 174
Zgorzelec b/ 2888 3012 104,3 59 85 49 35
GMINY MIEJSKO—WIEJSK.
Bogatynia 837 766 91,5 12 11 70 70
Bolków 1290 1491 115,6 1 2 1290 746
Gryfów Śląski 1235 774 62,7 - 3 - 258
Leśna 1179 1034 87,7 20 1 59 1034
Lubawka 1220 1197 98,1 2 - 610 -
Lubomierz 732 600 82,0 - - - -
Lwówek Śląski 2247 1993 88,7 11 2 204 997
Mirsk 782 649 83,0 - - - -
Nowogrodziec 1480 1665 113,0 1 - 1480 -
Pieńsk 630 639 101,4 10 23 63 28
Świerzawa 717 672 93,7 1 - 717 -
Węgliniec 835 934 111,9 - - - -
Wleń 407 482 118,4 - - - -
GMINY WIEJSKIE
Janowice Wielkie 371 411 110,8 - 1 - 411
Jeżów Sudecki 402 458 113,9 2 - 201 -
Marciszów 455 511 112,3 - 1 - 511
Mysłakowice 736 759 103,1 1 - 736 -
Olszyna 846 619 73,2 1 3 846 206
Osiecznica 622 569 91,5 - - - -
Platerówka 109 122 111,9 - 31 - 4
Podgórzyn 573 594 103,7 3 4 191 149
Siekierczyn 379 273 72,0 1 - 379 -
Stara Kamienica 393 451 114,8 3 1 131 451
Sulików 373 459 123,1 - - -
a/ liczona jako relacja liczby bezrobotnych do liczby ludności zawodowo czynnej Źródło: dane Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Jeleniej Górze
17 w latach 1991 - 1992
Uprawnieni do pobierania zasiłku dla bezrobotnych
Stopa bezrobocia w % a/
GMINY
1991 1992 1991 =
= 100
1991 1992
37148 20384 54,9 17,1 17,4 WOJEWÓDZTWO
GMINY MIEJSKIE
3806 2382 62,6 18,5 18,2 Bolesławiec b/
5600 3443 61,4 15,1 14,8 Jelenia Góra
2660 1806 67,9 21,0 25,0 Kamienna Góra b/
389 179 46,0 13,5 13,7 Karpacz
892 451 50,6 16,7 18,2 Kowary
2478 1147 46,3 22,6 17,9 Lubań b/
505 256 50,7 14,9 14,6 Piechowice
589 282 47,9 14,4 13,8 Szklarska Poręba
390 248 63,6 15,6 17,7 Świeradów Zdrój
350 148 42,3 18,7 20,4 Wojcieszów
306 264 86,3 15,8 17,7 Zawidów
2623 1588 60,5 13,4 13,9 Zgorzelec b/
GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE
801 553 69,0 6,6 6,1 Bogatynia
1092 582 53,3 23,6 30,4 Bolków
952 371 39,0 22,5 14,1 Gryfów Śląski
971 476 49,0 22,0 19,3 Leśna
1030 570 55,3 20,2 21,4 Lubawka
643 223 34,7 21,8 17,9 Lubomierz
2052 871 42,4 24,1 21,4 Lwówek Śląski
745 219 29,4 16,0 13,3 Mirsk
1251 675 53,9 20,3 22,9 Nowogrodziec
612 497 81,2 13,6 13,8 Pieńsk
656 174 26,5 17,3 16,2 Świerzawa
645 364 56,4 19,0 21,3 Węgliniec
384 194 50,5 17,2 20,4 Wleń
GMINY WIEJSKIE
356 203 57,0 18,6 20,7 Janowice Wielkie
372 219 58,9 13,5 15,4 Jeżów Sudecki
406 231 56,9 17,4 19,5 Marciszów
695 334 48,0 14,3 14,8 Mysłakowice
728 245 33,6 24,3 17,7 Olszyna
537 258 48,0 24,3 22,2 Osiecznica
89 80 89,9 9,9 11,1 Platerówka
555 260 46,8 13,9 14,4 Podgórzyn
303 118 38,9 15,6 11,3 Siekierczyn
365 202 55,3 13,4 15,4 Stara Kamienica
320 271 84,7 11,6 14,3 Sulików
wg stanu na koniec roku, b/ łącznie z gminą wiejską
18
W analizowanym okresie zmniejszyła się również liczba osób uprawnionych do pobie
rania zasiłku dla bezrobotnych. O ile bowiem w końcu 1991 roku osób takich było w skali województwa 37148, to w analogicznym okresie roku 1992 tylko 20384, czyli o prawie 45% mniej.
Lokalne rynki pracy w regionie jeleniogórskim prezentują zatem zróżnicowany obraz.
Obraz ten jest przy tym wypadkową oddziaływania zarówno czynników makro - jak i mikroekonomicznych oraz społecznych.
Zróżnicowanie zaś warunków bytu ludności odnośnie dostępności usług telekomunika
cyjnych ukazano w tablicy 4.
Tabl.4. Dostępność usług telekomunikacyjnych w gminach woj.jeleniogórskiego w 1992r.
Stan w dniu 31 XII.
Abonenci telefoniczni Placówki pocztowo- telekomunikacyj ne GMINY
ogółem na 1000 ogółem na 10 tys.
mieszkańców mieszkańców
WOJEWÓDZTWO 40205 77,4 130 2,5
GMINY MIEJSKIE
Bolesławiec 4304 96,6 5 1,1
Jelenia Góra 10893 116,5 15 1,6
Kamienna Góra 2811 119,6 3 1,3
Karpacz 764 129,9 5 8,5
Kowary Lubań
1092 3023
86,3 125,7
1 1
0,8 0,4
Piechowice 346 46,6 3 4,0
Szklarska Poręba Świeradów Zdrój
1361 163,2 3 3,6
476 95,2 4 8,0
Wojcieszów 189 45,9 1 2,4
Zawidów 180 37,7 1 2,1
Zgorzelec
GMINY MIEJSKO - WIEJSKIE
4260 1.17,0 4 i,i
Bogatynia 1690 64,8 5 1,9
Bolków 422 36,5 4 3,5
Gryfów Śląski 567 51,5 2 1,8
Leśna 441 40,3 3 2,7
Lubawka 705 57,5 6 4,9
Lubomierz 141 21,5 3 4,6
Lwówek Śląski 868 44,8 6 3,1
Mirsk 379 40,1 3 3,2
Nowogrodziec 346 24,1 4 2,8
Pieńsk 641 63,5 2 2,0
Świerzawa 282 34,0 3 3,6
Węgliniec 460 49,6 5 5,4
Wleń
GMINY WIEJSKIE
98 19,3 3 5,9
Bolesławiec 176 17,1 1 1,0
Janowice Wielkie 302 74,5 1 2,5
Jeżów Sudecki 339 59,5 5 8,8
Kamienna Góra 287 34,4 3 3,6
Lubań 111 17,6 - -
Marciszów 216 43,3 2 4,0
Mysłakowice 295 28,9 4 3,9
Olszyna 389 55,5 2 2,9
Osiecznica 159 30,9 3 5,8
Platerówka 91 51,4 1 5,7
Podgórzyn 356 44,4 5 6,2
Siekierczyn 148 31,7 2 4,3
Stara Kamienica 157 30,8 2 3,9
Sulików 176 29,7 1 1,7
Zgorzelec 264 36,9 3 4,2
19
Stan rozwoju telefonii miejscowej w poszczególnych gminach regionu jeleniogórskie
go w zestawieniu z liczbą ludności stanowi o poziomie dostępności usług w tym zakre
sie. 0 ile przeciętnie na każdy tysiąc mieszkańców województwa przypada 77,4 abo- nentów telefonicznych,
Dotyczy to gmin:
to w sześciu gminach miejskich wskaźnik ten przekracza 110
- Szklarska Poręba 163,2,
- Karpacz 129,9,
~ Lubań 125,7,
~ Kamienna Góra 119,6,
~ Zgorzelec 117,0, .
~ Jelenia Góra 116,5.
Spośród gmin miejskich najniższy wskaźnik dostępności telefonu prezentuje Zawidów (37,7). Jest on przy tym niższy od wskaźników charakteryzujących sześć gmin wiejskich (Janowice Wielkie - 74,5, Jeżów Sudecki - 59,5, Olszyna - 55,5, Platerówka - 51,4, Podgórzyn - 44,4, Marciszów - 43,3). Ogólnie jednak najniższą dostępność usług tele
fonicznych wykazują gminy wiejskie:
- Bolesławiec 17,1,
- Lubań 17,6.
Co się tyczy dostępności placówek pocztowo-telekomunikacyjnych, to przy średniej Wojewódzkiej wynoszącej 2,5 placówek tego rodzaju na 10 tys. osób najwyższy jej Poziom cechuje gminy:
~ Jeżów Sudecki 8,8,
~ Karpacz 8,5,
~ Świeradów Zdrój 8,0.
Z drugiej strony w gminie wiejskiej Lubań nie ma takich placówek. Jej mieszkańcy zmuszeni są zatem do korzystania z usług placówek pocztowo-telekomunikacyjnych znaj- dujących się w sąsiednich gminach.
Podstawowymi czynnikami sprawczymi zmian w warunkach funkcjonowania placówek Wychowania przedszkolnego i szkolnictwa podstawowego są nie tylko zmiany w ich licze
bności, lecz również zmiany wielkości zapotrzebowania na ich usługi wyznaczone przede Wszystkim liczbą dzieci w wieku 3-6 lat oraz w wieku 7-14 lat.
Podstawowe wskaźniki ukazujące dostępność usług placówek oświatowo-wychowawczych
* gminach województwa jeleniogórskiego ukazano w tablicy 5.
20
Tabl. 5. Dostępność usług placówek oświatowo-wychowawczych
GMINY
Dziecia/
w placówkach w przedszkolach wychowania
przedszkolnego na 1000 dzieci w wieku 3-6 lat
na 100 miejsc
na 1 oddział
WOJEWÓDZTWO 431,9 95,0 23,7
GMINY MIEJSKIE
Bolesławiec 460,8 94,2 24,3
Jelenia Góra 581,3 95,8 24,8
Kamienna Góra 427,4 99,1 21,0
Karpacz 541,4 108,8 22,9
Kowary 385,0 118,1 21,8
Lubań 534,3 98,9 24,1
Piechowice 413,9 96,6 24,7
Szklarska Poręba 565,6 80,0 23,3
Świeradów Zdrój 417,2 100,8 20,2
Wojcieszów 304,7 70,6 20,0
Zawidów 329,4 92,5 27,8
Zgorzelec 535,6 105,0 28,7
GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE
Bogatynia 432,2 95,3 25,8
Bolków 519,2 92,4 21,8
Gryfów Śląski 425,1 103,8 22,6
Leśna 351,0 99,5 21,1
Lubawka 379,8 91,6 22,7
Lubomierz 401,5 70,0 10,0
Lwówek śląski 408,1 96,6 23,4
Mirsk 195,0 84,0 21,0
Nowogrodziec 318,4 110,8 26,6
Pieńsk 296,5 76,0 28,5
Świerzawa 409,4 83,9 19,2
Węgliniec 447,7 61,7 17,3
Wleń 377,2 101,3 20,3
GMINY WIEJSKIE
Bolesławiec 261,0 -
Janowice Wielkie 329,3 101,7 20,3
Jeżów Sudecki 342,2 95,7 22,0
Kamienna Góra 339,9 96,7 29,0
Lubań 255,9 - -
Marciszów 361,7 83,7 18,0
Mysłakowice 392,7 83,3 19,2
Olszyna 459,7 119,8 32,3
Osiecznica 300,0 85,0 25,5
Platerówka 344,8 - -
Podgórzyn 377,3 64,5 17,8
Siekierczyn 309,3 73,8 14,8
Stara Kamienica 325,6 100,0 24,0
Sulików 264,4 CD -4 27,5
Zgorzelec 285,4
'
a/ bez dzieci w przedszkolach specjalnych, b/liczba oddziałów szkolnych (klas) na
21 w gminach województwa jeleniogórskiego w 1992 r.
Uczniowie szkół podstawowych Wskaźnik zmianowości nauczania w szkołach podstawo
wych b/
na 1 oddział
na 1 pełno- zatrudnionego nauczyciela
GMINY
23,3 18,8 1,06 WOJEWÓDZTWO
GMINY MIEJSKIE
27,1 20,6 1,24 Bolesławiec
26,7 19,1 1,17 Jelenia Góra
25,7 20,6 1,34 Kamienna Góra
22,8 20,2 0,94 Karpacz
24,3 22,6 1,00 Kowary
26,8 20,5 1,08 Lubań
22,9 17,5 1,11 Piechowice
19,4 19,1 1,28 Szklarska Poręba
26,3 16,8 0,82 Świeradów Zdrój
23,9 18,2 0,91 Wojcieszów
27,3 25,6 1,11 Zawidów
25,8 22,5 1,38 Zgorzelec
GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE
26,7 27,6 1,39 Bogatynia
21,9 17,2 0,85 Bolków
24,4 18,3 1,00 Gryfów Śląski
21,9 17,4 1,00 Leśna
26,1 22,0 1,11 Lubawka
16,2 12,4 1,06 Lubomierz
22,1 17,8 1,05 Lwówek Śląski
24,1 19,2 1,04 Mirsk
22,6 18,3 1,10 Nowogrodziec
23,6 21,1 1,13 Pieńsk
20,4 18,0 0,91 Świerzawa
22,2 18,3 1,00 Węgliniec
19,8 16,3 0,95 Wleń
GMINY WIEJSKIE
15,8 12,9 0,84 Bolesławiec
20,8 15,6 1,00 Janowice Wielkie
18,9 15,4 0,85 Jeżów Sudecki
17,3 16,7 0,80 Kamienna Góra
19,4 16,3 0,92 Lubań
17,4 15,6 0,93 Marciszów
21,8 16,2 0,81 Mysłakowice
22,1 16,6 0,96 Olszyna
20,1 16,8 0,82 Osiecznica
14,2 11,9 0,89 Platerówka
17,3 12,0 0,87 Podgórzyn
20,9 16,6 1,11 Siekierczyn
17,7 15,6 0,84 Stara Kamienica
17,1 14,8 1,00 Sulików
16,9 13,5 0,88 Zgorzelec
jedno pomieszczenie do nauczania
22
Przeciętnie w regionie tym z usług placówek wychowania przedszkolnego korzysta 43,2% ogółu dzieci w wieku 3-6 lat. W najwyższym jednak stopniu opieką tych placówek objęte są dzieci w gminach miejskich:
- Jelenia Góra - 58,1%, - Szklarska Poręba - 56,6%,
- Karpacz - 54,1%,
- Zgorzelec - 53,6%,
- Lubań - 53,4%,
w najmniejszym zaś w gminie Mirsk (jedynie 19,5%).
Należy przy tym zaznaczyć, iż w przedszkolach funkconujących na terenie woje
wództwa zróżnicowane są warunki opieki nad dziećmi. Mimo, iż przeciętnie w tym regio
nie na 100 miejsc w przedszkolach przypada jedynie 95 dzieci, to w niektórych gminach występuje zjawisko przagęszczenia w tym zakresie. Dotyczy to zwłaszcza gmin:
- Olszyna - 119,8 dzieci na 100 miejsc,
- Kowary - 118,1,
- Nowogrodziec - 110,8,
- Karpacz - 108,8.
Znaczne natomiast niewykorzystane rezerwy miejsc przedszkolnych dotyczą gminy Węgliniec (tylko 61,7 dzieci na 100 miejsc), a w czterech gminach wiejskich (Bolesławiec, Lubań, Platerówka i Zgorzelec) brak jest przedszkoli.
W dużym stopniu na jakość opieki przedszkolnej wpływa również liczebność posz
czególnych oddziałów (grup). Przeciętny w województwie oddział przedszkolny składa się z 24 dzieci. Najbardziej liczne są one jednak w gminach wiejskich Olszyna (ponad 32) i Kamienna Góra (29), najmniejsze zaś w gminie Lubomierz (10 dzieci).
Zróżnicowana jest również liczba uczniów w oddziałach (w klasach) szkół podstawo
wych. Skoro bowiem przeciętny oddział szkolny w województwie jeleniogórskim liczy 23,3 uczniów, to w dziewięciu gminach jego liczebność przekracza 25 uczniów, a największa występuje w Zawidowie (27,3), Bolesławcu (27,1) i w Lubaniu (26,8). Najm
niej liczne są na ogół oddziały szkolne w gminach wiejskich, w tym najmniejsze w gminach Platerówka (14,2 uczniów) i Bolesławiec (15,8).
Niedostosowanie liczby pomieszczeń do nauczania w szkołach podstawowych do liczby oddziałów sprawia, iż proces dydaktyczny realizowany być musi w systemie dwu-, a na
wet trzyzmianowym. Wskaźnik zmianowości nauczania, rozumiany jako liczba oddziałów szkolnych przypadających na jedno pomieszczenie do nauczania, przy średniej woje
wódzkiej wynoszącej 1,06, przybiera najwyższe wartości w następujących gminach:
- Bogatynia - 1,39,
- Zgorzelec (miasto) - 1,38, - Kamienna Góra (miasto) - 1,34, - Szklarska Poręba - 1,28, - Bolesławiec (miasto) - 1,24, - Jelenia Góra - 1,18.
23
Z drugiej zaś strony, zwłaszcza w gminach wiejskich, utrzymuje się nadwyżka pomie
szczeń do nauczania w szkołach podstawowych nad liczbą oddziałów. W gminie wiejskiej Kamienna Góra wskaźnik zmianowości nauczania wynosi jedynie 0,80, w gminie Mysłako
wice - 0,81, a w gminach Osiecznica i Świeradów Zdrój - 0,82. W statystycznym ujęciu zjawisko wielozmianowości nauczania w placówkach szkolnictwa podstawowego nie występuje w 24 z 40 gmin województwa.
Efektywność nauczania zależy w dużym stopniu od relacji liczby nauczycieli i Potrzeb dydaktycznych wyznaczonych przede wszystkim liczbą uczniów. Na każdego P®łnożatrudnionego nauczyciela w szkołach podstawowych przypada przeciętnie w Województwie 18,8 uczniów, lecz w gminie Bogatynia ich liczba wynosi 27,6, a w Zawidowie 25,6. W sześciu jednak gminach wartość tego wskaźnika jest mniejsza od 15.
Najniższa zaś dotyczy gmin:
Platerówka - 11,9, Podgórzyn - 12,0, Lubomierz - 12,4.
Warunki nauczania dzieci w szkołach podstawowych w poszczególnych gminach woje
wództwa jeleniogórskiego są zatem, ogólnie biorąc, wyraźnie zróżnicowane.
Bezpośrednim skutkiem istniejącej nierównomierności rozmieszczenia podstawowych Placówek kulturalnych w przestrzeni województwa jest zróżnicowana dostępność ich bsług. statystycznie uchwytnymi przy tym elementami są dostępność placówek bibliote
kach i ich księgozbiorów oraz dostępność kin stałych. Informacje w tym zakresie 'Limuje tabl.6.
*abl,s.Dostępność usług placówek kulturalnych w gminach woj.jeleniogórskiego w 1992r
GMINY
Liczba placówek bibliotecznych na 10 tys.
mieszkańców
Księgozbiór bibliotek w woluminach
Liczba miejsc na widowni kin stałych na 1000 mieszkańców
WOJEWÓDZTWO 4,3 4254,7 13,3
GMINY MIEJSKIE
Bolesławiec 0,9 2177,2 10,1
Jelenia Góra 1.0 3453,7 18,9
Kamienna Góra 1,7 3511,2 14,8
Karpacz 8,5 8704,9 54,5
Kowary 1,6 2510,9 23,9
Lubań 3,3 4617,2 19,1
Piechowice 2,7 3913,7 -
Szklarska Poręba 3,6 4279,5 51,7
Świeradów Zdrój 6,0 4539,8 70,1 aZ
Wojcieszów 4,7 5522,1 -
Zawidów 2,1 3978,6 -
Zgorzelec 1,1 2643,7 11,3
24
Tabl.6.Dostępność usług placówek kulturalnych woj.jeleniogórskiego w 1992 r (dok.)
GMINY
Liczba placówek bibl iotecznych na 10 tys.
mieszkańców
Księgozbiór bibliotek w woluminach
Liczba miejsc na widowni kin stałych na 1000 mieszkańców GMINY MIEJSKO-WIEJSKIE
Bogatynia 3,1 3877,2 16,5
Bolków 3,5 4133,2 31,1
Gryfów.Śląski 3,6 4353,9 27,2
Leśna 4,6 4706,8 20,1 a/
Lubawka 1,6 1606,8 -
Lubomierz 12,2 5022,7 -
Lwówek Śląski 8,8 5772,3 -
Mirsk 7,4 6038,5 -
Nowogrodziec 6,4 4779,2 14,0
Pieńsk 5,0 4102,7 24,8
Świerzawa 7,3 5745,4 -
Węgliniec 4,3 4671,2 34,0
Wleń 17,6 5985,0
GMINY WIEJSKIE
Bolesławiec 8,6 4493,2
Janowice Wielkie 12,4 12179,7 -
Jeżów Sudecki 10,5 6033,1 -
Kamienna Góra 7,2 4324,1 -
Lubań 6,3 4710,5 -
Marciszów 14,0 7225,9 -
Mysłakowice 4,9 6194,2 -
Olszyna 2,9 6556,7 -
Osiecznica 9,7 6336,7 -
Platerówka 11,3 11896,6
Podgórzyn 13,7 5329,4 -
Siekierczyn 8,6 6144,6 -
Stara Kamienica 7,8 7021,1 -
Sulików 13,5 3732,7 -
Zgorzelec 11,2 8661,7 -
a/ uwzględniono liczbę miejsc na widowni kina, którego działalność została zlikwido
wana bądź zawieszona w ciągu roku
Na każde 1000 mieszkańców województwa przypada prawie 4255 woluminów. W dwóch jednak gminach wiejskich ich liczba przewyższa 10 tys. (Janowice Wielkie - 12179,7, Platerówka - 11896,6), a w trzech miastach nie przekracza 3 tys.(Bolesławiec -2177,2, Kowary - 2510,9, Zgorzelec - 2643,7).
W większym natomiast stopniu zróżnicowana jest sytuacja odnośnie dostępności miejsc w kinach stałych. O ile bowiem przeciętnie w skali województwa na każdy 1000 jego mieszkańców przypada 13,3 miejsc kinowych, to w 26 gminach placówek tego rodzaju brak, bądź były w końcu 1992 roku nieczynne. Z drugiej jednak strony w trzech mias
tach dostępność usług kinowych była szczególnie wysoka.
25 Do grupy tej należą:
Świeradów Zdrój - 70,1 miejsc na 1000 mieszkańców (kino zaprzestało jednak swą działalność w grudniu 1992 roku),
Karpacz - 54,5,
Szklarska Poręba - 51,7.
Należy przy tym wskazać, iż w tych trzech ośrodkach miejskich znaczną część ko
rzystających z usług kinowych stanowią turyści i wczasowicze. Dostępność usług kino- wych w województwie jeleniogórskim zmniejsza się od wielu już lat, a związane jest to niewątpliwie z upowszechnianiem odbioru programów telewizji satelitarnej i projekcji video.
Dostępność usług infrastruktury ochrony zdrowia to element o szczególnym, dla Wa*'unków bytu mieszkańców gmin, znaczeniu. Istotna jest przy tym nie tylko dostępność do Placówek podstawowej opieki zdrowotnej (przychodnie rejonowe, gminne i wiejskie ośrodki zdrowia), aptek i żłobków, lecz zwłaszcza do personelu służby zdrowia. Infor- macje o sytuacji w tym zakresie w gminach regionu jeleniogórskiego w roku 1992 przed
stawiono w tabl.7.
.7. Dostępność usług ochrony zdrowia w gminach woj.jeleniogórskiego w 1992r. a/
GMINY
Ludność na 1 przychodnię rejonową i ośrodek zdro- wia
Lekarze b/
Denty
ści b/
Pielę
gniarki b/
Ludn.na 1 pla
cówkę apte- czną
Miejsca w żłob
kach na 1000 dz.
0-2 lat na 10 tys. ludności
łJEWÓDZTWO 6106 15,4 3,9 62,5 7987 53,2
1INY MIEJSKIE
Bolesławiec 14845 21,1 5,8 110,7 4948 46,1
Jelenia Góra 15586 26,4 6,6 81,2 7194 71,6
Kamienna Góra 23512 25,9 5,1 111,4 5878 61,0
Karpacz 5881 25,5 6,8 154,7 2941 -
Kowary 12647 37,2 4,7 158,1 12647 -
Lubań 6012 25,8 4,6 96,5 8016 158,1
Piechowice 7425 5,4 2,7 16,2 7425 180,0
Szklarska Poręba 8337 13,2 4,8 50,4 8337 -
Świeradów Zdrój 5001 30,0 6,0 148,0 5001 161,3
Wojcieszów 4115 7,3 2,4 26,7 4115 -
Zawidów 4770 6,3 2,1 18,9 4770 -
Zgorzelec 9106 17,8 4,1 85,7 6070 86,8
•INY MIEJSKO-WIEJSKIE
Bogatynia 5215 13,8 3,1 73,4 8692 122,3
Bolków 5785 6,9 1,7 34,6 5785 29,8
Gryfów Śląski 5503 18,2 1,8 81,8 11006 87,7
Leśna 5473 4,6 1,8 11,0 10945 95,1
Lubawka 4088 5,7 1,6 13,9 12263 66,8
Lubomierz 6573 1,5 1,5 13,7 6573 -
Lwówek Śląski 9681 15,0 3,6 68,2 9681 81,3
Mirsk 4728 2,1 2,1 14,8 9455 90,9
Nowogrodziec 4776 6,3 1,4 26,5 14328 -
Pieńsk 5045 3,0 3,0 13,9 10090 -
Świerzawa 2766 2,4 1,2 9,6 8299 -
Węgliniec 2317 5,4 1,1 16,2 9268 -
Wleń 2533 11,8 3,9 49,3 5066 -
26
Tabl.7. Dostępność usług ochrony zdrowia woj.jeleniogórskiego w 1992r. a/ (dok.)
GMINY
Ludność na 1 przychodnię rejonową i ośrodek zdro- wia
Lekarze b/
Denty
ści b/
Pielę
gniarki bZ
Ludn.na 1 pla
cówkę apte
czną
Miejsca w żłob
kach na 1000 dz.
0-2 lat na 10 tys. ludności
GMINY WIEJSKIE
Bolesławiec 3423 3,9 - 11,7 - -
Janowice Wielkie 4053 7,4 2,5 34,5 4053 -
Jeżów Sudecki 1898 5,3 5,3 8,8 - -
Kamienna Góra 4171 2,4 2,4 9,6 8341 -
Lubań e/ - - - - - -
Marciszów 2494 4,0 4,0 14,0 - -
Mysłakowice 3406 5,9 2,0 30,3 10217 -
Olszyna 7009 5,7 4,3 12,8 7009 63,2
Osiecznica 5143 1,9 1,9 9,7 - -
Platerówka 1769 5,6 5,6 5,6 - -
Podgórzyn 2675 5,0 2,5 12,5 - -
Siekierczyn 2336 6,4 2,1 10,7 - -
Stara Kamienica 5101 2,0 2,6 9,8 5101 -
Sulików 5916 5,1 1,7 10,1 5916 112,8
Zgorzelec 2388 1,4 - 14,0 - -
a/dane wstępne, b/ łącznie z zatrudnionymi w obwodzie lecznictwa kolejowego, c/gmina obsługiwana przez ośrodek zdrowia w Lubaniu.
Przeciętnie w skali województwa każda z przychodni rejonowych czy też ośrodków zdrowia obejmuje opieką ponad 6,1 tys. ludności. W miastach jednak, zwłaszca większych, placówki tego typu obsługują znacznie większą liczbę mieszkańców (Kamienna Góra -23,5 tys., Jelenia Góra -15,6 tys., Bolesławiec -14,8 tys., Kowary -12,6 tys.).
Wynika to zaś z faktu, iż miejskie przychodnie rejonowe dysponują znacznie większym aniżeli placówki wiejskie zestawem ilościowym i rodzajowym nie tylko poradni ogólnych, lecz również specjalistycznych.
Co się zaś tyczy dostępności personelu służby zdrowia, to w poszczególnych gminach regionu jest ona znacznie zróżnicowana. Najbardziej korzystna sytuacja w tym zakresie występuje w gminach miejskich (poza Zawidowem, Wojcieszowem i Piechowicami), lecz związane jest to najczęściej z lokalizacją placówek ochrony zdrowia o ponadlokalnym zasięgu obsługi. Z drugiej zaś strony w wielu gminach (głównie wiejskich) odczuwany jest dotkliwy niedobór, a nawet brak personelu lekarskiego i dentystów. Należy przy tym wskazać, iż usług stomatologicznych nie realizują placówki w gminach wiejskich Bolesławiec i Zgorzelec. Dostępność i zakres usług ochrony zdrowia jest zatem w tychże jednostkach bardzo niska.
27
Ważnym elementem kompleksowej oceny warunków bytowych ludności gmin w zakresie o- Pieki zdrowotnej jest również dostępność usług placówek aptecznych. W 1992r. każda z tego typu placówek obsługiwała przeciętnie niemal 8 tys. ludności województwa.
Zróżnicowanie przestrzenne jednak w tym przypadku jest znaczne.
W 9 gminach wiejskich brak jest bowiem placówek aptecznych, a w 7 innych obsługują
°ne ponad 10 tys. ludności. Do grupy tychże gmin należą zwłaszcza:
Nowogrodziec - 14,3 tys. mieszkańców na 1 placówkę,
~ Kowary - 12,6 tys.,
Lubawka - 12,3 tys.,
Relatywnie zaś korzystna sytuacja ma miejsce w gminach:
Karpacz - 2,9 tys.
-Janowice Wielkie - 4,1 tys., Wojcieszów - 4,1 tys.,
0 ile potrzeby ludności województwa odnośnie korzystania z usług placówek aptecz- nych rosną, to w przypadku żłobków sytuacja przedstawia się zgoła odmiennie. Wynika t° przede wszystkim ze spadku liczby urodzeń i uwarunkowań ekonomicznych. Ogólnie biorąc, przeciętnie w województwie na 1000 dzieci w wieku 0-2 lat przypada 53,2 miejsc w żłobkach, przy czym największa ich dostępność dotyczy Piechowic, Świeradowa Zdroju i Lubania. Z drugiej jednak strony placówki żłobkowe nie istnieją w aż 24 spośród 40 gmin województwa.
Ogólny zatem obraz warunków bytowych ludności poszczególnych gmin województwa -jeleniogórskiego jest splotem poddanych analizie elementów. Podkreślić jednak należy, i® wskazują one głównie na warunki stworzone przez szeroko rozumianą infrastrukturę osadniczą.
PODZIAŁ TERYTORIALNY
WOJEWÓDZTWA JELENIOGÓRSKIEGO
LEGENDA
—— granica pa Łotwa
—— granica zasięgu działania Rejonowych Urzędów Administracji Rzodowoj
■--- granico gmin
3- STAN ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENI GMIN
3 1. Uwagi ogólne
Do pełnienia przez poszczególne gminy województwa jeleniogórskiego określonych funkcji niezbędne jest właściwe zagospodarowanie ich przestrzeni. Podstawowymi zatem elementami układu przestrzennego zagospodarowania gmin są: zabudowa przemysłowa, zabudowa mieszkaniowa, zabudowa socjalno-usługowa, urządzenia infrastruktury tech
nicznej , tereny rolnicze oraz tereny lasów i zieleni. Nie jest jednak zadaniem tego Opracowania prezentacja stanu wszystkich elementów. Należy wskazać zatem, iż podsta- w°wym kryterium doboru zakresu rzeczowego tej części niniejszego opracowania stały zapisy art.7 Ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz.U.1990 nr 16, poz.95), określające w sposób ogólny zadania własne gmin dotyczące w szczególności spraw o lokalnym charakterze. W sposób szczegółowy zadania te zostały określone w Ustawie
kompetencyjnej" (Dz.U. 1990 nr 34, poz.198).
Wiele z elementów zagospodarowania przestrzeni gmin stanowi mienie komunalne, a w tym głównie nabyte z mocy prawa na podstawie Ustawy - przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym...(Dz.U. 1990 nr 32, poz.191).
Stąd też zdecydowano się ukazać nie tylko wybrane elementy infrastruktury komuna1- nej» lecz również stan komunalnych zasobów mieszkańiowych oraz lokalnej infrastruk
tury społecznej. Stan tych elementów wpływa w znacznej mierze na poziom warunków bytowych ludności gmin województwa jeleniogórskiego.
Podstawą doboru zakresu rzeczowego był zatem wybór merytoryczny skorygowany jednak Częściowo zakresem dostępnych informacji statystycznych i pozastatystycznych.
3.2. Gospodarka gruntami
Odbiciem aktualnego układu przestrzennego zagospodarowania poszczególnych gmin Województwa jeleniogórskiego jest m. in. struktura użytkowania gruntów, co przedstawia tabl. 8.
• ' ' .Vi*
Ogólna powierzchnia regionu wynosi 437850 ha. Do gmin o największym w skali tegoż Województwa obszarze należą:
Sminy wiejskie
Sminy miejsko-wiejskie
- Osiecznica - Bolesławiec - Węgliniec - Lwówek Śląski - Mirsk
- 43707 ha, - 28893 ha, - 33844 ha, - 24037 ha, - 18644 ha.
30
Tabl.8. Struktura użytkowania gruntów w gminach woj. jeleniogórskiego w 1992r.
Lp Wyszczególnienie a - w ha
b - struktura w %
Powierz
chnia gminy ogółem
w użytki
rolne
z tego grunty
orne
sady łąki pastwi
ska
1. WOJEWÓDZTWO a 437850 200543 117090 1243 44387 37823
b 100,0 45,7 26,7 0,3 10,1 8,6
GMINY MIEJSKIE
2. Bolesławiec a 2281 759 596 12 25 126
b 100,0 33,2 26,1 0,5 1,1 5,5
3. Jelenia Góra a 8780 4254 2145 11 1405 693
b 100,0 48,4 24,4 0,1 16,0 7,9
4. Kamienna Góra a 1797 966 594 1 248 123
b 100,0 53,7 33,1 0,0 13,8 6,8
5. Karpacz a 3796 406 30 3 24 349
b 100,0 10,7 0,8 0,1 0,6 9,2
6. Kowary a 3786 840 248 4 294 294
b 100,0 22,3 6,6 0,1 7,8 7,8
7. Lubań a 1612 764 544 14 138 68
b 100,0 47,4 33,7 0,9 8,6 4,2
8. Piechowice a 6385 1124 363 11 388 362
b 100,0 17,7 5,7 0,2 6,1 5,7
9. Szklarska Poręba a 7555 399 68 - 213 118
b 100,0 5,3 0,9 - 2,8 1,6
10. Świeradów Zdrój a 2077 642 203 10 244 385
b 100,0 40,5 9,8 0,5 11,7 18,5
11. Wojcieszów a 3188 1310 671 2 391 246
b 100,0 41,1 21,0 0,1 12,3 7,7
12. Zawidów a 607 410 276 3 88 43
b 100,0 67,6 45,5 0,5 14,5 7,1
13. Zgorzelec a 1586 626 447 4 80 95
b 100,0 39,5 28,2 0,3 5,0 6,0
GMINY MIEJSKO—WIEJS.
14. Bogatynia a 13617 6122 4370 54 1002 696
b 100,0 45,0 32,1 0,4 7,4 5,1
15. Bolków a 15285 9492 5999 54 1831 1608
b 100,0 62,1 39,2 0,4 12,0 10,5
16. Gryfów Śląski a 6661 4131 2496 19 841 775
b 100,0 62,0 37,5 0,3 12,6 11,6
17. Leśna a 10450 6805 3782 53 1780 1190
b 100,0 65,1 36,2 0,5 17,0 11,4
18. Lubawka a 13761 6915 2715 1 2289 1910
b 100,0 50,2 19,7 0,0 16,6 13,9
19. Lubomierz a 13039 8964 4836 11 1873 2244
b 100,0 68,8 37,1 0,1 14,4 17,2
20. Lwówek Śląski a 24037 15415 9441 62 2236 3676
b 100,0 64,2 39,3 0,3 9,3 15,3
21. Mirsk a 18644 6953 2722 7 2641 1583
b 100,0 37,3 14,6 0,0 14,2 8,5
31
tym
użytki grunty użytki tereny w tym tereny w tym nieu- inne
leśne pod kopalne komuni- drogi osie- zabudo- żytki tereny Lp.
wodami kacyjne dl owe wane
173602 6059 4073 17405 15122 16737 14109 2788 16643 1.
39,6 1.4 0,9 4,0 3,5 3,8 3,2 0,7 3,9
434 30 75 224 179 628 495 17 114 2.
19,0 1,3 3,4 9,8 7,8 27,5 21,7 0,8 5,0
1781 196 33 636 484 1579 1209 42 259 3.
20,3 2,2 0,4 7,2 5,5 18,0 17,2 0,5 3,0
265 32 17 140 106 370 279 7 - 4.
14,7 1,8 0,9 7,8 5,9 20,6 15,5 0,5 -
2825 35 - 120 117 298 185 100 12 5.
74,4 0,9 - 3,2 3,1 7,9 4,9 2,6 0,3
2381 33 6 176 133 281 206 8 61 6.
62,9 0,9 0,2 4,6 3,5 7,4 5,4 0,2 1,5
77 33 83 156 114 389 283 14 96 7.
4,8 2,0 5,1 9,7 7,1 24,2 17,6 0,7 6,1
4526 45 7 243 216 299 187 86 55 8.
70,9 0,7 0,1 3,8 3,4 4,7 2,9 1,3 0,8
6400 41 39 287 208 331 182 16 42 9.
84,7 0,5 0,5 3,8 2,8 4,4 2,4 0,2 0,6
851 37 - 96 84 242 159 3 6 10.
41,0 1,8 - 4,6 4,0 11,7 7,7 0,1 0,3
1382 19 64 123 103 140 122 115 35 11.
43,4 0,6 2,0 3,9 3,2 4,4 3,8 3,6 1,0
32 11 - 42 30 89 69 5 18 12.
5,3 1,8 - 6,9 4,9 14,7 11,4 0,7 3,0
52 45 9 150 118 503 375 16 185 13.
3,3 2,9 0,6 9,6 7,4 31,7 23,6 0,7 11,7
1906 138 2212 520 458 2435 2290 59 225 14.
14,0 1,0 16,2 3,8 3,4 17,9 16,8 0,4 1,7
4483 154 30 624 553 423 368 37 42 15.
29,3 1,0 0,2 4,1 3,6 2,8 2,4 0,2 0,3
1626 155 23 344 283 339 287 22 21 16.
24,4 2,3 0,3 5,2 4,2 5,1 4,3 0,4 0,3
2494 247 38 459 437 330 302 17 60 17.
23,9 2,4 0,4 4,4 4,2 3,2 2,9 0,1 0,5
5818 107 15 524 492 320 297 25 37 18.
42,3 0,8 0,1 3,8 3,6 2,3 2,2 0,2 0,3
3031 148 20 508 469 • 368 345 - - 19.
23,2 1,1 0,2 3,9 3,6 2,8 2,6 -
6160 292 289 1007 890 716 630 91 67 20.
25,6 1,2 1,2 4,2 3,7 3,0 2,6 0,4 0,2
10182 183 45 676 615 415 375 134 56 21.
54,6 1,0 0,2 3,6 3,3 2,2 2,0 0,8 0,3
32
Tabl.8. Struktura użytkowania gruntów w gminach woj. jeleniogórskiego w 1992r. (dok)
Lp Wyszczególnienie a - w ha
b - struktura w r.
Powierz- chnia gminy ogółem
W użytki
rolne
z tego grunty
orne
sady łąki pastwi
ska GMINY MIEJSKO-
WIEJSKIE (dok.)
22. Nowogrodziec a 17626 11248 8402 42 1897 907
b 100,0 63,8 47,7 0,2 10,8 5,1
23. Pieńsk a 11040 6174 4191 141 1244 598
b 100,0 55,9 37,9 1,3 11,3 5,4
24. Świerzawa a 15976 10045 6554 54 1729 1708
b 100,0 62,8 41,0 0,3 10,8 10,7
25. Węgliniec a 33844 3130 1542 10 1151 427
b 100,0 9,3 4,6 0,0 3,4 1,3
26. Wleń a 8600 4900 2714 25 519 1642
b 100,0 56,9 31,5 0,3 6,0 19,1
GMINY WIEJSKIE
27. Bolesławiec a 28893 11793 9079 37 1240 1437
b 100,0 40,8 31,4 0,1 4,3 5,0
28. Janowice Wielkie a 5809 2985 969 10 1071 935
b 100,0 51,4 16,7 0,2 18,4 16,1
29. Jeżów Sudecki a 9438 5910 2679 18 1207 1806
b 100,0 62,6 30,5 0,2 12,8 19,1
30. Kamienna Góra a 15810 9581 3972 3 3624 1982
b 100,0 60,6 25,1 0,0 22,9 12,6
31. Lubań a 14215 9946 6960 59 1517 1410
b 100,0 70,0 49,0 0,4 10,7 9,9
32. Marciszów a 8198 4358 1298 2 1722 1336
b 100,0 53,1 15,8 0,0 21,0 16,3
33. Mysłakowice a 8875 4279 1737 19 1474 1049
b 100,0 48,2 19,6 0,2 16,6 11,8
34. Olszyna a 4716 3189 2221 34 447 487
b 100,0 67,6 47,1 0,7 9,5 10,3
35. Osiecznica a 43707 3288 1972 4 942 370
b 100,0 7,5 4,5 0,0 2,2 0,8
36. Platerówka a 4794 2624 1790 11 465 358
b 100,0 54,7 37,3 0,2 9,7 7,5
37. Podgórzyn a 8247 3065 1004 27 1129 905
b 100,0 37,2 12,2 0,3 13,7 11,0
38. Siekierczyn a 4955 3598 2576 23 683 316
b 100,0 72,7 52,0 0,5 13,8 6,4
39. Stara Kamienica a 11046 6249 3034 15 1628 1572
b 100,0 56,5 27,5 0,1 14,7 14,2
40. Sulików a 9522 6988 5038 61 987 902
b 100,0 73,4 52,9 0,6 10,4 9,5
41. Zgorzelec a 13595 9696 6612 312 1680 1092
b 100,0 71,3 48,6 2,3 12,4 8,0
33
tym
użytki grunty użytki tereny w tym tereny w tym nieu- inne
leśne pod kopalne komuni- drogi osie- zabudo- żytki tereny Lp.
wodami kacyjne dl owe wane
4530 173 154 779 649 582 540 159 1 22.
25,7 1,0 0,9 4,4 3.7 3,3 3,0 0,9 0,0
3807 144 2 402 341 352 275 93 66 23.
34,5 1,3 0,0 3,6 3,1 3,2 2,5 0,8 0,7
4775 127 18 550 503 381 347 80 - 24.
29,9 0,8 0,1 3,4 3,1 2,4 2,2 0,6 -
27790 766 40 1246 964 320 283 420 132 25.
82,1 2,3 0,1 3,7 2,8 0,9 0,8 1,2 0,4
2871 246 30 356 310 197 184 - “ 26.
33,4 2,9 0,3 4,2 3,6 2,3 2,1
11583 353 359 1145 1035 890 854 336 2434 27.
40,1 1,2 1,2 4,0 3,6 3,1 3,0 1,2 8,4
2314 73 10 223 187 152 115 38 14 28.
39,8 1,3 0,1 3,9 3,2 2,6 2,0 0,7 0,2
2662 187 2 316 290 259 187 57 45 29.
28,2 2,0 0,0 3,3 3,1 2,7 2,0 0,7 0,5
5053 145 67 602 509 289 265 43 30 30.
32,0 0,9 0,4 3,8 3,2 1,8 1,7 0,3 0,2
3175 180 37 491 458 288 269 93 5 31.
22,3 1,2 0,3 3,5 3,2 2,0 1,9 0,7 0,0
3039 102 24 380 274 186 164 36 73 32.
37,1 1,3 0,4 4,7 3,3 2,4 2,1 0,3 0,7
3494 163 44 302 253 301 258 50 242 33.
39,4 1,8 0,5 3,4 2,9 3,4 2,9 0,6 2,7
921 124 - 9 204 177 219 187 20 30 34.
19,5 2,6 0,2 4.3 3,8 4,6 4,0 0,5 0,7
26523 313 105 1312 1243 310 227 241 11615 35.
60,7 0,7 0,2 3,0 2,8 0,7 0,5 0,6 26,6
1742 33 51 205 194 110 100 29 36.
36,3 0,7 1,1 4,3 4,0 2,3 2,1 0,6 -
4184 250 1 257 249 304 234 51 135 37.
50,7 3,0 0,0 3,1 3,0 3,7 2,8 0,6 1,7
808 50 24 205 181 166 158 28 76 38.
16,3 1,0 0,5 4,1 3,7 3,4 3,2 0,6 1,4
3997 74 29 393 337 250 207 25 29 39.
36,2 0,7 0,3 3,6 3,1 2,3 1,9 0,2 0,2
1425 203 38 416 362 262 240 94 96 40.
15,0 2,1 0,4 4,4 3,8 2,8 2,5 0,9 1,0
2203 372 24 566 517 424 370 81 229 41.
16,2 2,7 0,2 4,2 3,8 3,1 2,7 0,6 1,7
34
Najmniejszą powierzchnię zajmują zaś miasta:
- Zawidów 607 ha,
- Zgorzelec - Lubań
1586 ha, 1612 ha, - Kamienna Góra - 1797 ha.
Istotniejsze jednak różnice między poszczególnymi gminami dotyczą struktury użytkowania zajmowanych przez nie powierzchni. Należy przy tym wskazać, iż 45,7%
obszaru województwa stanowią użytki rolne, a 39,6% - użytki leśne.
Najwyższym udziałem użytków rolnych w ogólnej powierzchni wyróżniają się gminy wiejskie:
- Sulików - 73,4%, - Siekierczyn - 72,7%, - Zgorzelec - 71,3%, - Lubań - 70,0%.
Z drugiej jednak strony w trzech gminach udział użytków rolnych nie przekracza 10%
(Szklarska Poręba - 5,3%, Osiecznica - 7,5%, Węgliniec - 9,3%).
Znaczne zróżnicowanie dotyczy również udziału użytków leśnych. O ile bowiem w ośmiu gminach lasy zajmują ponad połowę ich obszaru, w tym w dwóch więcej niż 80%
(Szklarska Poręba - 84,7%, Węgliniec - 82,1%), to w grupie gmin, w których użytki leśne nie zajmują nawet 10 % ich powierzchni znajdują się trzy miasta (Zgorze
lec - 3,3%, Lubań - 4,8%, Zawidów - 5,3%).
W przestrzeni gmin istotne miejsce zajmują ponadto tereny osiedlowe i komunika
cyjne. Ich udział jest na ogół większy w miastach, mniejszy zaś w gminach wiejskich.
Tereny osiedlowe obejmują tereny przemysłowe, mieszkaniowe, tereny zabudowy o innym przeznaczeniu (zwłaszcza usługowym), tereny zieleni i tereny niezabudowane, lecz znajdujące się w strefie zainwestowania osiedlowego. Przeciętnie w skali województwa zajmują one jedynie 3,8% jego obszaru, lecz w czterech miastach stanowią ponad 20%
(Zgorzelec - 31,7%, Bolesławiec - 27,5%, Lubań - 24,2%, Kamienna Góra - 20,6%), a w gminie Osiecznica i Węgliniec tereny te nie zajmują nawet 1%.
Odnośnie natomiast terenów komunikacyjnych, to ich udział w ogólnej powierzchni województwa jeleniogórskiego wynosi 4,0%, choć w trzech miastach sięga niemalże 10%
(Bolesławiec - 9,8%, Lubań - 9,7%, Zgorzelec - 9,6%).
Pozostałe elementy struktury użytkowania gruntów (grunty pod wodami, użytki ko
palne, nieużytki oraz inne tereny) w gminach województwa mają mniej istotne znacze
nie. Mimo to na uwagę zasługuje jednak fakt, iż ponad 16% powierzchni gminy Bogatynia zajmują tereny kopalniane.
Uwłaszczenie gmin województwa jeleniogórskiego w zakresie nieruchomości (w znacz
nej części obejmującej grunty) jest sprawą o szczególnej wadze dla funkcjonowania gospodarki lokalnej. Informacje dotyczące zakresu komunalizacji mienia państwowego, tak z mocy prawa jak i na wniosek gmin w okresie do końca 1992r. ujęto w tablicy 9.
35
Z dniem 27 maja 1990 roku z mocy prawa mienie państwowe należące uprzednio do rad brodowych i terenowych organów administracji państwowej stopnia podstawowego oraz Podporządkowanych im przedsiębiorstw, zakładów i innych jednostek organizacyjnych stało się mieniem komunalnym.
W analizowanym okresie procedura komunalizacji mienia państwowego z mocy prawa Ostała zakończona w 32 gminach. W pozostałych 8 jednostkach terytorialnych stopień Zaawansowania tegoż procesu jest zróżnicowany. Według stanu na koniec 1992 roku w Skinie Lwówek Śląski procedura komunalizacji mienia znajduje się już w końcowej fazie.
^aM. g. Zakres komunalizacji mienia w gminach województwa jeleniogórskiego według stanu na koniec 1992 roku
Komunalizacja mienia z mocy prawa
Komunalizacja mienia na wniosek gminy
GMINY
powierz
chnia gruntów
w ha
liczba wydanych decyzji
stopień zaawanso wania a/
powierz
chnia gruntów
w ha
liczba wydanych decyzji
pozytyw
nych
negatyw
nych
województwo 14631,2 2055 X 202,8 137 22
gminy miejskie
Bolesławiec 736,2 51 z 2,6 4 _
Jelenia Góra 1218,9 259 s 30,1 34 - 1
Kamienna Góra 39,3 40 s 5,5 15 1
Karpacz 307,3 161 z 0,9 1 1
Kowary 425,0 13 z - - 1
Lubań 484,8 43 z 1,2 3 4
Piechowice 263,3 53 z 0,9 2 -1
Szklarska Poręba 474,5 26 z 6,0 7 4
Świeradów Zdrój 606,2 11 z 0,2 2 1
Wojcieszów 159,1 25 z _ - -
Zawidów 161,5 6 z _ - -
Zgorzelec 652,8 75 z 0,1 1 1
gminy miejsko-wiejskie
Bogatynia 335,7 162 s 2,0 1
Bolków 509,9 45 z 0,8 1 -
Gryfów Śląski 308,5 48 z 0,7 4 -
Leśna 329,1 55 s 31,6 8 1
Lubawka 475,7 61 z 2,1 4 -
Lubomierz 357,7 57 z 1,0 4 -
Lwówek Śląski 715,8 91 k - - -
Mirsk 479,6 34 z - 1 -
Nowogrodziec 616,5 33 z 2,3 5 -
^ieńsk 335,3 11 z 7,9 2 4
Świerzawa 452,7 30 s 3,3 6 -
Węgliniec 284,5 34 z 21,0 7 -
Wleń 291,5 27 z 1,5 1 -
36
Tabl. 9. Zakres komunalizacji mienia w gminach województwa jeleniogórskiego według stanu na koniec 1992 roku (dok.)
GMINY
Komunalizacja mienia z mocy prawa
Komunalizacja mienia na wniosek gminy powierz
chnia gruntów
w ha
1iczba wydanych decyzji
stopień zaawanso wania a/
powierz
chnią gruntów
w ha
liczba wydanych decyzji
pozytyw
nych
negatyw
nych GMINY WIEJSKIE
Bolesławiec 495,0 34 Z 0,1 1 -
Janowice Wielkie 204,6 16 z - - -
Jeżów Sudecki 322,9 17 z - - 1
Kamienna Góra 321,0 114 z 11,0 5 -
Lubań 195,0 37 z 0,3 2 -
Marciszów 51,2 28 z 29,9 3 1
Mysłakowice 459,6 41 Z 0,8 2 -
Olszyna 135,7 38 s - - -
Osiecznica 198,5 2 z - - -
Platerówka 29,5 5 z - - -
Podgórzyn 245,8 71 z - 1 -
Siekierczyn 163,1 38 z - - -
Stara Kamienica 229,3 47 s 3,8 1 -
Sulików 271,0 24 z 0,3 1 -
Zgorzelec 287,6 92 z 34,9 8 -
a/s- średni stopień zaawansowania prac, k - faza końcowa, z - zakończenie prac.
Źródło: Materiały Wydziału Geodezji, Kartografii i Gospodarki Gruntami Urzędu Woje
wódzkiego w Jeleniej Górze.
W sprawie stwierdzenia nabycia mienia państwowego z mocy prawa w okresie do końca 1992 roku wydano łącznie 2055 decyzji uznających prawo własności gmin wobec gruntów o powierzchni 14.631 ha.
Spośród gmin, w których zakończono procedurę komunalizacji mienia państwowego z mocy prawa największe, co do powierzchni grunty nabyły gminy:
- Bolesławiec (M) - Zgorzelec (M) - Nowogrodziec - Świeradów Zdrój
- 736 ha, - 653 ha, - 616 ha, - 606 ha,
najmniejsze zaś gminy wiejskie Platerówka (29 ha) i Marciszów (51 ha).
Powierzchnia skomunalizowanych z mocy prawa gruntów, według stanu na koniec 1992 roku, stanowi jedynie 3,3% ogólnego obszaru województwa jeleniogórskiego. Zróżnicowa
nie jednak w tym zakresie między gminami tegoż regionu jest znaczne. Najwyższy przy tym stopień skomunalizowania gruntów dotyczy miast:
- Zgorzelec |- 41,2% zajmowanej przez miasto powierzchni stanowią grunty skomunalizowane z mocy prawa,
- Bolesławiec - Lubań
- Świeradów Zdrój - Zawidów
- 32,3%, - 30,1%, - 29,2%, - 26,5%.
