p o w s t a ł a l m a n a c h p o l s k ie j s e k c j i ib b y
?
a l m a n a c h t w ó r c yd z i e c i o m
Stanowi pierw szą próbę opisania kon
dycji polskiej książki po transform acji poli
tycznej i ekonomicznej w 1990 roku. W for
mie katalogowej umożliwia przegląd osią
gnięć współczesnych polskich pisarzy i ilu
stra to ró w w yróżnionych z inicjatyw y PS IBBY Podejm uje również próbę określe
nia potencjału edytorskiego polskiej książ
ki dla dzieci poprzez opracowanie biogra
mów tłumaczy, którzy podjęli się ju ż jej pro
mocji za granicą oraz listy wydawnictw, tak
że niekomercyjnych.
Ja k ie in fo rm a c je m ożna znaleźć w a l
m a n a ch u ?
K A LE N D A R IU M 1990-2005
Jest zestaw ieniem podjętych przez PS IBBY działań i ich rezultatów o zasięgu zarów no krajowym , ja k i m iędzynarodo
wym. Pozwala p rześledzić ew olucje pro
gram ow e S tow arzyszenia, szukającego m o żliw o ści a kty w iz o w a n ia w y d a w n ic tw w czasach degradacji książki dziecięcej oraz kom pleksowość działań na rzecz pro
mocji dobrej książki w latach 2 0 0 0 -2 0 0 5 , kiedy to udało się złe te n d e n cje odw ró
cić. Na podstaw ie kroniki, śladem w s k a zań ju ro rskich w poszczególnych latach, z o sta ły opracow ane następne działy: pi
sarze, ilustratorzy, książki, tłum acze, w y dawnictwa.
O TW ÓRCACH (PISARZE, ILUSTRATORZY, TŁUMACZE)
Biogramy pisarzy, ilustratorów powsta
ły na podstawie ankiet, w których pytania zostały postawione tak, aby można było o kre ślić o b e cn o ść polskich tw ó rc ó w na międzynarodowym rynku książki dziecię
cej, prześledzić losy nagradzanych tytu łów (tłum aczenia) oraz ocenić udział poko
leń w kreowaniu krajowej oferty wydawni
czej. Lista tłumaczy, przyznajemy, w bardzo skrom nym wymiarze, je st pochodną uzy
skanych od tw órców informacji.
0 KSIĄŻKACH
Opis tytułów w układzie alfabetycznym zo s ta ł sporzą d zo n y w edług standardów m iędzynarodow ych. M am y nadzieję, że 1 w Polsce ten schem at się upowszechni (katalogi, Internet, księgarnie). W arto zw ró
cić uwagę, że według tych standardów ilu
strator jest w tym samym stopniu współtwór
c ą książki co i pisarz. Pominięcie nazwiska ilustratora w informacji o książce ilustrowa
nej je st nie tylko niezgodne z prawem au
torskim, ale także niezgodne z profesjonal
ną inform acją o książce.
O W YDAWCACH
W konkursach PS IBBY wyłoniona zo
stała czołówka wydawnictw, których książ
ki niejednokrotnie zw racały uwagę ju ro rów. Z braku miejsca na w iększą prezen
tację tych wydawnictw zapraszam y do od
wiedzenia ich stron internetowych.
A R TY K U ŁY
M ają stanowić głos w dyskusji nad kon
dycją polskiej książki dla młodych:
- z punktu widzenia analityka rynku w y
dawniczego - dr Michał Zając (Instytut Informacji Naukowej i Studiów Bibliolo- gicznych UW),
- z punktu widzenia teoretyka literatury dla dzieci - dr Grzegorz Leszczyński (Instytut Filologii Polskiej UW), - z punktu widzenia przedstawiciela śro
dowiska ilustratorów - Krystyna Lipka- Sztarbałło (ZPAP).
CO TO JEST IBBY?
In te rn a tio n a l B o a rd o n B o o k s fo r Y oung P eople (IBB Y ) działa od 1953 roku.
Zgodnie ze statutem je st stowarzyszeniem non-profit. Zrzesza obecnie 70 sekcji naro
dowych, stawiających sobie za cel m.in. po
pieranie działań na rzecz rozwoju wartościo
wych książek dla dzieci i młodzieży. Przy upowszechnianiu dobrej książki dla dzieci w spółpracują zgrom adzeni w okół IBBY pi
sarze, ilustratorzy, krytycy, dziennikarze, tłu
macze, wydawcy, bibliotekarze i naukowcy z całego świata.
IBBY co dwa lata przyznaje w dziedzi
nie literatury i ilustracji książkowej prestiżo
w ą N agrodę im. Hansa c h ris tia n a A n d e r
sena, zw aną Małym Noblem. To najwyższe światowe odznaczenie w dziedzinie tw ór
czości dla dzieci po raz pierwszy w ręczo
no w 1956 roku na Kongresie w
Sztokhol-mie. Początkowo otrzymywali je tylko pisa
rze, a od 1966 r. przyznawane je st również ilustratorom.
Najcenniejsze książki dla dzieci, zgła
szane przez sekcje narodowe, w pisyw a
ne są, również co dwa lata, na L is tę H o
n o ro w ą IB B Y w trzech kategoriach: pisarz (od 1956), ilustrator (od 1974) i tłumacz (od 1978).
Od 1988 r. corocznie przyznaje się nagro
dę za upowszechnianie czytelnictwa IBBY - A sa h i R eading P ro m o tio n Award.
Uroczyste wręczanie nagród i dyplomów za wpis na Listę H onorową IBBY odbywa się podczas K o n g re s ó w IB B Y - w roku 2006 na 30. Światowym Kongresie IBBY w Chinach.
W 1967 r. ustanowiony został przez IBBY M iędzynarodow y Dzień Książki Dziecięcej (2 kwietnia - dzień urodzin Andersena).
IBBY publikuje kwartalnik o światowej li
teraturze dziecięcej „B o o k b ird ” .
Siedzibą IBBY je st Bazylea w Szwajca
rii (www.ibby.org).
• jednoczenie środowisk profesjonalnie związanych z książką dla dziecka,
• promocja książki w artościowej literac
ko i graficznie,
• promowanie literatury polskiej w kraju i za granicą,
• pozyskiwanie w artościowych tekstów obcych dla ich przybliżenia polskiemu czytelnikowi,
toram i, naukowcam i, wydawcam i, biblio
tekarzami.
- szwedzkiej Nagrody Pamięci Astrid Lindgren (The Astrid Lindgren Me- morial Award),
zentacjach narodowych za granicą;
• u c z e s tn ic z y w pracach związanych z przygotowaniem ekspozycji m.in. na Międzynarodowe Targi Książki Dzie
cięcej w Bolonii, Biennale Ilustracji ich działalności twórczej; ponadto PS IBBY od 1988 r., po w nikliw ym przeglądzie cało
rocznej produkcji książek dla dzieci, przy
znaje nagrodę K sią żka R oku d la p isarza
Jesteśm y jedynym w kraju Stowarzy
szeniem , które za jm u je się ko m p le kso wo książką dla dzieci i młodzieży, propa
gując czytelnictwo i w artościowe literacko i graficznie książki w kraju, a także - dzięki uczestnictwu w strukturze o zasięgu świa
towym, ja k ą je st IBBY - na forum między
narodowym.
Michał Zając
RECENZJA
Inicjatyw a opublikow ania A lm anachu Polskiej Sekcji IBBY je st pomysłem oczy
wistym i ze wszech miar godnym najwyż
szego wsparcia.
P o lska lite ra tu ra d z ie c ię c a i ilu s tra c ja d o ksią że k d la n a jm ło d s z y c h od lat c ie rp ią na brak o d p o w ie d n ie g o narzędzia p o z w a la ją c e g o na p ro w a d z e n ie m ię d z y n a ro d o w y c h d z ia ła ń p ro m o c y jn y c h i in fo rm a c y jn y c h .
Biorąc udział w zagranicznych konfe
rencjach i sympozjach (Korea Płd., Austria, W ielka Brytania, Hiszpania, W łochy) czu
łem się zupełnie bezradny nie mogąc za
prezentować zagranicznym kolegom na
ukowcom odpowiednio opracowanych i ak
tualnych m ateriałów dotyczących polskiej książki dziecięcej.
Sytuacja taka była (i ciągle jest!) szcze
gólnie bolesna w kontekście dostępnych - analogicznych w yd a w n ictw przygotow a
nych przez inne kraje.
Pamiętać ponadto zawsze należy o idei Jelly Lepmann: książka dla dzieci je st do
skonałym pomostem między krajami i na
rodami. Mówiąc zaś mniej wzniośle - lite
ratura dziecięca może być w ażnym amba
sadorem naszego kraju, prom otorem całej naszej kultury.
Proponowany do opublikowania A lm a
nach jest idealnym narzędziem do prowa
dzenia powyższych działań.
Zalety omawianej tutaj publikacji nie za
m ykają się jednak jedynie na pożytkach pły
nących z jej „angielskiej" części!
Alm anach (jeżeli zostanie opublikowa
ny w odpowiednim nakładzie!) posłuży bli
sko 15 000 b ib lio te k a rz y , którzy pracują z dziećmi w bibliotekach szkolnych i pu
blicznych. Jako nauczyciel akademicki pro
w adzący zajęcia z przedm iotu „L ite ra tu ra dziecięca" ze studentami zaocznym i bi
bliotekoznawstwa (a w ięc czynnymi zaw o
dowo bibliotekarzam i) mogę stwierdzić, że Alm anach będzie stanowił jedno z najpo
trzebniejszych narzędzi w ich działaniach na rzecz p ro m o c ji c z y te ln ic tw a d z ie c i i m łodzieży. Jestem głęboko przekonany, że ta k ą sam ą opinię - w odniesieniu do na
uczycieli szkół podstawowych i gimnazjów w yraziliby moi szanowni koledzy z w ydzia
łów pedagogicznych!
W konkluzji raz jeszcze z pełnym zdecy
dowaniem potwierdzam, że omawiany tutaj Alm anach zasługuje - ja k żadne inne w y
danie - na w sparcie i publikację.
Na podstawie moich w ieloletnich do
świadczeń w nioskowałbym wręcz o środ
ki na je g o cy k lic z n ą publikację (co dwa lata?).
Grzegorz Leszczyński