5. Określenie specjalizacji regionalnych pod kątem obecnego nasycenia klastra-
5.1. Zdiagnozowanie w jakich sektorach istnieje zagęszczenie podmiotów oraz za-
5.1.9. Weryfikacja specjalizacji subregionalnych w odniesieniu do kraju jako ob-
W celu potwierdzenia siły wyróżnionych specjalizacji subregionalnych jako specjaliza-cji dla całego regionu, a więc istotnych nie tylko w skali województwa mazowieckiego, ale również w skali kraju dokonano zestawienia uzyskanych wyników analiz dla subregionów dla obszaru referencyjnego województwa mazowieckiego (Tabela 21.) z wyliczonymi warto-ściami wskaźnika lokalizacji ze zmienną w postaci liczby podmiotów oraz jego dynamiki dla kraju jako obszaru referencyjnego. Zestawienie to prezentuje Tabela 21.
W Tabeli 22. zaznaczone zostały w formie podkreślenia te branże, które mogą stanowić specjalizację subregionalną, jak i regionalną. Owe branże są więc specjalizacjami regional-nymi II stopnia.
Tabela 21.
Specjalizacja branżowa województwa mazowieckiego wg subregionów z wykorzystaniem wskaźnika lokalizacji ze zmienną w postaci liczby podmiotów w odniesieniu do kraju jako obszaru referencyjnego oraz nałożenia wyników analizy przesunięć (shift share) na wyniki analizy według wskaźnika lokalizacji ze zmienną w
po-staci liczby podmiotów dla subregionów województwa mazowieckiego
Subregion Specjalizacja subregionalna
A01 Uprawy rolne, chów zwierząt
E36 Pobór i uzdatnianie wody
E37 Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków E39 Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa
zwią-A01 Uprawy rolne, chów zwierząt
E36 Pobór i uzdatnianie wody
E37 Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków E38 Przetwarzanie odpa-dów
G45 Handel detaliczny i
(Q87) O84 – Administracja
G45 Handel detaliczny i hurtowy pojazdami
Q87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem R91 Działalność bibliotek, archiwów i muzeów
hurtowy pojazdami samo-chodowymi
H49 Transport lądowy i rurociągowy porządku w budynkach i zagospodarowaniem zieleni N82 Działalność związana z administracyjną obsługą biura
O84 Administracja pu-bliczna
P85 Edukacja
Q87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem R90 Działalność twórcza związana z kulturą i roz-rywką lądowy i rurociągowy, R93 – Działalność sportowa, rozrywko-wa i rekreacyjna.
A01 Uprawy rolne, chów zwierząt
B08 Pozostałe górnictwo C10 Produkcja artykułów spożywczych
C16 Produkcja wyrobów z drewna z wyłączeniem mebli
E36 Pobór i uzdatnianie wody
H53 Działalność pocztowa i kurierska E36 Pobór i uzdatnianie wody
E37 Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków F43 Roboty budowlane specjalistyczne G45 Handel detaliczny i hurtowy pojazdami samo-chodowymi
H49 Transport lądowy i rurociągowy
N77 Wynajem i dzierżawa N81 Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem zieleni N82 Działalność związana z administracyjną obsługą
biura
A01 Uprawy rolne, chów zwierząt C15 Produkcja skór i wyrobów skórzanych C16 Produkcja wyrobów z drewna z wyłączeniem mebli
C23 Produkcja wyrobów z pozostałych surowców
G47 Handel detaliczny H53 Działalność pocztowa
Q87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem
C10 Produkcja artykułów spożywczych
C13 Produkcja wyrobów tekstylnych
C15 Produkcja skór i wyrobów skórzanych C16 Produkcja wyrobów z drewna z wyłączeniem mebli
C20 Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych C23 Produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych C24 Produkcja metali C25 Produkcja metalo-wych wyrobów gotometalo-wych C28 Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana C29 Produkcja pojazdów samochodowych
C31 Produkcja mebli E36 Pobór i uzdatnianie wody
G45 Handel detaliczny i hurtowy pojazdami
Q87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem C17 Produkcja papieru i wyrobów z papieru C 18 Poligrafia i reproduk-cja zapisanych nośników informacji
C20 Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych C21 Produkcja leków i substancji farmaceutycz-nych
C22 Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych
C11 Produkcja napojów C17 Produkcja papieru i wyrobów z papieru D35 Wytwarzanie i zaopa-trywanie w energię elek-tryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę
C26 Produkcja elek-tryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę
E39 Działalność związana z rekultywacją i pozostała H53 Działalność pocztowa i kurierska J62 Działalność związana z oprogramowaniem i M72 Badania naukowe i prace rozwojowe M73 Reklama, badanie rynku i opinii publicznej M74 Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
N77 Wynajem i dzierżawa N78 Pośrednictwo pracy związana z kulturą i roz-rywką
nych
N80 Działalność detektywi-styczna i ochroniarska N81 Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem zieleni N82 Działalność związana z administracyjną obsługą biura
R90 Działalność twórcza związana z kulturą i roz-rywką
Miasto Warszawa
Brak regionalnej specjalizacji
D 35 Wytwarzanie i zaopatrywanie w
C21 Produkcja leków i substancji elek-tryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę
G46 Handel hurtowy H51 Transport lotniczy J58 Działalność wydawni-cza
J59 Produkcja filmowa J60 Nadawanie progra-mów
J61 Telekomunikacja J62 Działalność związana z oprogramowaniem i M72 Badania naukowe i prace rozwojowe M73 Reklama, badanie rynku i opinii publicznej M74 Pozostała działalność elek-tryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę
J59 Produkcja filmowa J60 Nadawanie
techniczna N82 Działalność związana z administracyjną obsługą biura
R90 Działalność twórcza związana z kulturą i roz-rywką G45 Handel hurtowy i detaliczny pojazdami C17 Produkcja papieru i wyrobów z papieru C18 Poligrafia
C20 Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych C21 Produkcja leków i substancji farmaceutycz-nych
C22 Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych C26 Produkcja E 39 Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa zwią-zana z gospodarką odpada-mi
H53 Działalność pocztowa i kurierska porządku w budynkach i zagospodarowaniem zie-leni
N82 Działalność związana z administracyjną obsługą biura
Q87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem
C11 Produkcja napojów C21 Produkcja leków i substancji i instalowanie maszyn i urządzeń
E36 Pobór i uzdatnianie wody
G45 Handel detaliczny i hurtowy pojazdami samo-chodowymi
G47 Handel detaliczny H51 Transport lotniczy J59 Produkcja filmowa J62 Działalność związana z oprogramowaniem i rynku i opinii publicznej M75 Działalność porządku w budynkach i zagospodarowaniem zie-leni
N82 Działalność związana z administracyjną obsługą biura
Q87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem S95 Naprawa i konserwacja komputerów i artykułów
użytku osobistego i instalowa-nie maszyn i urządzeń G46 Handel hurtowy
C17 Produkcja papieru i wyrobów z papieru C18 Poligrafia
C20 Produkcja chemikaliów i wyrobów chemicznych C21 Produkcja leków i substancji farmaceutycz-nych
C22 Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych C26 Produkcja E39 Działalność związana z rekultywacją i pozostała
J59 Produkcja filmowa J62 Działalność związana M72 Badania naukowe i prace rozwojowe M73 Reklama, badanie rynku i opinii publicznej N82 Działalność związana z administracyjną obsługą biura
C10 Produkcja artykułów spożywczych
C11 Produkcja napojów C17 Produkcja papieru i wyrobów z papieru C18 Poligrafia C21 Produkcja leków i substancji i instalowanie maszyn i urządzeń
J59 Produkcja filmowa J61 Telekomunikacja rynku i opinii publicznej N77 Wynajem i dzierżawa Q88 Pomoc społeczna bez zakwaterowania
Źródło: Opracowanie własne.
Na podstawie danych zawartych w Tabeli 22. należy stwierdzić, iż analiza z uwzględnie-niem kraju jako obszaru referencyjnego generalnie pozytywnie zweryfikowała szereg regio-nalnych specjalizacji I. i II. kategorii zidentyfikowanych wcześniej z wykorzystaniem woje-wództwa mazowieckiego jako obszaru referencyjnego. Oznacza to, iż w poszczególnych subregionach funkcjonują branże o znaczeniu nie tylko regionalnym, ale i krajowym.
Tabela 22. prezentuje regionalne specjalizacje II stopnia dla poszczególnych subre-gionów.
Tabela 22.
Specjalizacje regionalne II stopnia województwa mazowieckiego wyznaczone w oparciu o statystykę regionalną i krajową
Subregion Specjalizacja regionalna II stopnia
Subregion ciechanowsko-płocki
1) Uprawy rolne, chów zwierząt (A01) 2) Działalność pocztowa i kurierska (H53)
3) Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne (O84)*
4) Pomoc społeczna z zakwaterowaniem (Q87) Subregion
ostrołęcko-siedlecki
1) Pozostałe górnictwo i wydobywanie (B08) 2) Produkcja artykułów spożywczych (C10) Subregion radomski 1) Produkcja wyrobów tekstylnych (C13)
2) Produkcja wyrobów z drewna z wyłączeniem mebli (C16)
3) Produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych (C23) 4) Produkcja metali (C24)
5) Produkcja metalowych wyrobów gotowych (C25) 6) Produkcja pojazdów samochodowych (C29) 7) Działalność pocztowa i kurierska (H53)
8) Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne (O84)*
Obszar Metropolitalny Warszawy
Brak regionalnej specjalizacji
Miasto Warszawa 1) Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę i powietrze do układów klimatyzacyjnych (D 35)
2) Działalność firm centralnych; doradztwo związane z zarządzaniem (M70) Subregion warszawski
wschodni
3) Produkcja urządzeń elektrycznych (C27)
1) Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i za-gospodarowaniem zieleni (N81)
2) Działalność związana z administracyjną obsługą biura i pozostała działalność wspomagająca działalność gospodarczą (N82)
3) Pomoc społeczna z zakwaterowaniem (Q87)
4) Naprawa i konserwacja komputerów i artykułów użytku osobistego i domo-wego S95
Subregion warszawski zachodni
1) Produkcja papieru i wyrobów z papieru (C17)
2) Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (C26) 3) Handel hurtowy (G46)
* - ( w przypadku Administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenie społeczne (O84) należy zrezygnować z dalszej analizy tego działu PKD. Wynika to z faktu braku realnych możliwości dynamicz-nego rozwoju w oparciu o uwarunkowania rynkowe – nie podlega typowemu oddziaływaniu sił rynkowych) Źródło: Opracowanie własne.
Dla poszczególnych subregionów są to:
a) subregionu ciechanowsko-płockiego: Uprawy rolne, chów zwierząt (A01), Działal-ność pocztowa i kurierska(H53), Pomoc społeczna z zakwaterowaniem (Q87);
b) subregionu ostrołęcko-siedleckiego – Pozostałe górnictwo i wydobywanie (B08), Produkcja artykułów spożywczych (C10);
c) subregionu radomskiego – Produkcja wyrobów tekstylnych (C13); Produkcja wyro-bów z drewna z wyłączeniem mebli (C16), Produkcja wyrowyro-bów z pozostałych surow-ców niemetalicznych (C23), Produkcja metali (C24), Produkcja metalowych wyrobów gotowych (C25), Produkcja pojazdów samochodowych (C29), Działalność pocztowa i kurierska (H53);
d) miasta Warszawy - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energie elektryczną i ciepłą wo-dę (D35);Działalność firm centralnych; doradztwo związane z zarządzaniem (M70);
e) subregionu warszawsko wschodniego – Produkcja urządzeń elektrycznych (C27);
Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i
zagospoda-rowaniem zieleni (N81); Działalność związana z administracyjną obsługą biura i po-została działalność wspomagająca działalność gospodarczą(N82); Pomoc społeczna z zakwaterowaniem (Q87); Naprawa i konserwacja komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego (S95);
f) subregionu warszawsko zachodniego - Produkcja papieru i wyrobów z papieru (C17);
Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych (C26); Handel hurto-wy (G46).
Należy zatem uznać za zasadne by wyznaczony katalog regionalnych specjalizacji branżowych (II stopnia) wyznaczonych we wcześniej części raportu10 rozszerzyć o na-stępujące branże: A01 Uprawy rolne, chów zwierząt; B08 Pozostałe górnictwo i wydoby-wanie, C10 Produkcja artykułów spożywczych; C13 Produkcja wyrobów tekstylnych, C16 Produkcja wyrobów z drewna z wyłączeniem mebli; C23 Produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych; C24 Produkcja metali; C25 Produkcja metalowych wyrobów gotowych; C26 Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych, C29 Pro-dukcja pojazdów samochodowych, G46 Handel hurtowy; H53 Działalność pocztowa i ku-rierska; N81 Utrzymywanie porządku w budynkach i zagospodarowywanie zieleni; Q87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem; S95 Naprawa i konserwacja komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego.
Tabela 23. stanowi podsumowanie dotychczasowych analiz statystycznych. Zawiera ona wyznaczone specjalizacje regionalne I i II stopnia.
Tabela 23.
Specjalizacje województwa mazowieckiego I. i II. stopnia – po uzupełnieniach
Specjalizacje regionu I stopnia 1. K64 Finansowa działalność usługowa
2. M69 Działalność prawnicza, finansowo-księgowa i doradztwo podatkowe, 3. M70 Działalność firm centralnych; doradztwo związane z zarządzaniem
II stopnia 1. A 01Uprawy rolne, chów zwierząt
2. B 06 Górnictwo ropy naftowej
3. B08 Pozostałe górnictwo i wydobywanie 4. C10 Produkcja artykułów spożywczych 5. C 11 Produkcja napojów
6. C13 Produkcja wyrobów tekstylnych
7. C16Produkcja wyrobów z drewna z wyłączeniem mebli 8. C 17 Produkcja papieru i wyrobów z papieru
9. C23 Produkcja wyrobów z pozostałych surowców niemetalicznych 10. C24 Produkcja metali
11. C25 Produkcja metalowych wyrobów gotowych
12. C26 Produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych 13. Produkcja urządzeń elektrycznych (C27);
14. C 29 Produkcja pojazdów samochodowych
15. D 35 Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę 16. E 37 Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków
17. E 39 Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpa-dami
18. G46 Handel hurtowy
19. H 53 Działalność pocztowa i kurierska
10 Por. Paragraf 5.1.3, Tabela 6. s. 31
20. J 59 Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, nagrań dźwię-kowych i muzycznych
21. J 60 Nadawanie programów ogólnodostępnych i abonamentowych 22. J 61 Telekomunikacja
23. J 62 Działalność związana z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalność powiązana
24. J 63 Działalność usługowa w zakresie informacji
25. M 74 Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna 26. M 75 Działalność weterynaryjna
27. N 77 Wynajem i dzierżawa
28. N 81 Utrzymywanie porządku w budynkach i zagospodarowywanie zieleni 29. N 82 Działalność związana z administracyjną obsługą biura
30. Q87 Pomoc społeczna z zakwaterowaniem
31. R 90 Działalność twórcza związana z kulturą i rozrywką
32. S95 Naprawa i konserwacja komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego Źródło: opracowanie własne
Reasumując analizy statystyczne prowadzone zarówno dla kraju, jak i regionu (jako ob-szaru referencyjnego) pozwoliły na wyłonienie dla województwa mazowieckiego 3 specjali-zacje I stopnia oraz 32 specjalizacji regionalnych II stopnia.