Wielkość i struktura ZFRON

Według informacji przekazanych przez ZPCh w badaniu CAWI, przeciętnie stan ZFRON na początek 2019 r. wynosił 133,9 tys. zł, przy stanie na koniec roku średnio 116,4 tys. zł.

Średnie roczne wpływy do ZFRON to blisko 236,2 tys. zł, a przeciętne wydatki kształtowały się na poziomie 239,8 tys. zł.

Jednak z uwagi na różnorodność podmiotów, szczególnie pod względem wielkości

zatrudnienia, ale również struktury niepełnosprawnych pracowników warto mieć na uwadze, iż wpływy i wydatki oraz bilans ZFRON również podlegają znaczącym zróżnicowaniom.

Choć przeciętny stan ZFRON na początek 2019 r. przekroczył 130 tys. zł, to jednak około połowa ZPCh na koncie ZFRON miała mniej, niż 70,2 tys. zł. Analogicznie na koniec roku około połowa zakładów odnotowała kwotę 70,7 tys. zł, a zatem znacznie mniej, niż średnia, na którą silny wpływ miały wysokie wartości raportowane przez największe zakłady.

Wpływy do ZFRON w przypadku połowy ZPCh nie przekraczają 155 tys. zł, zaś co czwarty podmiot odnotował wpływy niższe, niż 90 tys. zł. Mediana wydatków wyniosła 149,5 tys. zł, choć co czwarty ZPCh wydał z zakładowego funduszu co najwyżej 78,8 tys. zł.

Tabela 9. Bilans ZFRON w 2019 r.

Stan ZFRON na początek roku

Stan ZFRON na

koniec roku Wpływy ogółem Wydatki ogółem 1 kwartyl 32,6 tys. zł 19,5 tys. zł 90 tys. zł 78,8 tys. zł mediana 70,2 tyś. zł 70,7 tys. zł 155 tys. zł 149,5 tys. zł 3 kwartyl 172,4 tys. zł 164 tys. zł 276,6 tys. zł 293,8 tys. zł średnia 133,9 tys. zł 116,4 tys. zł 236,2 tys. zł 239,8 tys. zł Źródło: Badanie Zakładów Pracy Chronionej 2020, badanie CAWI. 1 kwartyl oznacza wartość, poniżej której znajduje się 25% populacji. Mediana to wartość poniżej której znajduje się połowa populacji. 3 kwartyl oznacza wartość, poniżej której znajduje się 75% populacji, N=66.

Najważniejszym źródłem wpływów do ZFRON są części zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych – średnio w 2019 r. było to 192,5 tys. zł. Dzięki zwolnieniom z podatków

str. 73 na konta ZFRON wpłynęło średnio 39 tys. zł, zaś wpływy z tytułu nadwyżki SOD wyniosły przeciętnie 22,1 tys. zł. Pozostałe źródła pojawiały się sporadycznie i obejmowały niskie kwoty.

Najważniejszą pozycją w wydatkach ZFRON pod względem wielkości są wydatki na pomoc indywidualną dla osób niepełnosprawnych, które w 2019 r. wyniosły średnio 69,1 tys. zł.

Przeciętnie między 40 a 50 tys. zł wynosiły wydatki na wyposażenie stanowiska pracy oraz przystosowanie jego otoczenia do potrzeb OzN (44 tys. zł), wydatki na podstawową i specjalistyczną opiekę medyczną, poradnictwo i usługi rehabilitacyjne (49,3 tys. zł) oraz wydatki na indywidualne programy rehabilitacji (41,5 tys. zł).

Wydatki na dowożenie do pracy i z pracy OzN wynosiły przeciętnie 7,1 tys. zł, zaś wydatki na szkolenia i przekwalifikowanie – 4,7 tys. zł.

str. 74 Tabela 10. Zakładowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w 2019 r. – średnie kwoty wpływów i wydatków

Wpływy ogółem: 236,2 tys. zł Wydatki ogółem: 239,8 tys. zł

w tym z: w tym na:

różnicy pomiędzy kwotą miesięcznego dofinansowania do wynagrodzeń ze środków PFRON, a kwotą wynagrodzenia osiąganego przez pracowników niepełnosprawnych (tzw. nadwyżka SOD)

22,1 tys. zł wyposażenie stanowiska pracy oraz przystosowanie

jego otoczenia do potrzeb OzN 44 tys. zł

zwolnień z podatków 39 tys. zł

finansowanie części kosztów wprowadzania

nowoczesnych technologii i prototypowych wzorów oraz programów organizacyjnych

2,3 tys. zł

zwolnień z opłat 0

tworzenie, modernizację, remont, rozbudowę i utrzymanie bazy rehabilitacyjnej, socjalnej i wypoczynkowej

7 tys. zł

części zaliczek na podatek dochodowy od osób

fizycznych 192,5 tys. zł podstawową i specjalistyczną opiekę medyczną,

poradnictwo i usługi rehabilitacyjne 49,3 tys. zł

wpływów z zapisów i darowizn 0

dodatkowe wynagrodzenie pracowników za znajomość i posługiwanie się językiem migowym oraz wynagrodzenie lektorów dla pracowników niewidomych

0

odsetek od środków zgromadzonych na rachunku

funduszu rehabilitacji 0,2 tys. zł szkolenia i przekwalifikowanie w celu nabycia lub

podnoszenia kwalifikacji zawodowych 4,7 tys. zł środków pochodzących ze zbycia środków trwałych 1 tys. zł dowożenie do pracy i z pracy osób 7,1 tys. zł

str. 75

Wpływy ogółem: 236,2 tys. zł Wydatki ogółem: 239,8 tys. zł

zakupionych ze środków funduszu, w części niezamortyzowanej

niepełnosprawnych

pozostałych źródeł 0,5 tys. zł

zakup samochodów wyłącznie do przewozu osób niepełnosprawnych, w szczególności mających trudności w korzystaniu z publicznych środków transportu

1,5 tys. zł

organizację turnusów rehabilitacyjnych i

usprawniających 5 tys. zł

działalność sportową, rekreacyjną i turystyczną 3,8 tys. zł pomoc indywidualną dla osób niepełnosprawnych 69,1 tys. zł indywidualne programy rehabilitacji 41,5 tys. zł

wspólne zadania pracodawców prowadzących

zakłady z zakresu rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej osób niepełnosprawnych

0,3 tys. zł

pozostałe 12,8 tys. zł

Źródło: Badanie Zakładów Pracy Chronionej 2020, badanie CAWI, N=66

str. 76 Pomoc indywidualna stanowi największą kategorię wśród wydatków ZFRON.

Przede wszystkim środki te przeznaczane są na zakup leków i innych środków medycznych – z tego typu wsparcia skorzystali pracownicy 89% zakładów pracy chronionej. W drugiej kolejności pomoc indywidualna pozwala na zakup i naprawę indywidualnego sprzętu rehabilitacyjnego (69% ZPCh) oraz na opłacenie podstawowej i specjalistycznej opieki medycznej, poradnictwa i usług rehabilitacyjnych (63% ZPCh).

Pracownicy 43% ZPCh wykorzystali środki z pomocy indywidualnej na odpłatność za przejazd i pobyt na turnusach rehabilitacyjnych, wczasach itp. W przypadku 41% ZPCh pracownicy w ramach pomocy indywidualnej wykorzystali środki na dojazd do pracy i z pracy,

zaś w przypadku 39% podmiotów zwracano koszty ubezpieczeń komunikacyjnych i ryczałtu za używany własny pojazd.

Tabela 11. Rodzaje pomocy indywidualnej, z której skorzystali niepełnosprawni pracownicy w 2019 r.

Wydatek %

zakup leków i innych środków medycznych 89%

zakup i naprawa indywidualnego sprzętu rehabilitacyjnego, wyrobów medycznych, przedmiotów ortopedycznych oraz środków pomocniczych, urządzeń i narzędzi technicznych oraz środków transportu niezbędnych w rehabilitacji i ułatwiających wykonywanie czynności życiowych

69%

odpłatność za podstawową i specjalistyczną opiekę medyczną oraz poradnictwo i

usługi rehabilitacyjne 63%

odpłatność za przejazd w obie strony i pobyt na:– turnusach rehabilitacyjnych wraz z opiekunem, jeśli lekarz zaleci uczestnictwo opiekuna na turnusie rehabilitacyjnym,–

wczasach lub wypoczynku zorganizowanym w innych formach

43%

dojazdy do pracy i z pracy 41%

zwrot kosztów ubezpieczeń komunikacyjnych oraz ryczałtu za używany własny

pojazd mechaniczny do celów pozasłużbowych 39%

odpłatność za przejazd w obie strony, pobyt i leczenie w szpitalach, sanatoriach, placówkach rehabilitacyjno-szkoleniowych, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych

36%

usprawnianie fizyczne 33%

odpłatność za kursy i szkolenia rozwijające pozazawodowe zainteresowania 23%

odpłatność za pobyt na koloniach, obozach i turnusach rehabilitacyjnych dla

niepełnosprawnych dzieci pracowników, a także dla dzieci osób niepełnosprawnych 20%

adaptacja i wyposażenie mieszkań stosownie do potrzeb wynikających z 16%

str. 77

Wydatek %

niepełnosprawności

zakup wydawnictw i pomocy dydaktycznych stosownie do potrzeb osób

niepełnosprawnych 14%

odpłatność za kształcenie lub dokształcanie, w tym również w szkołach średnich i

wyższych 12%

przewóz na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne 8%

opłacanie tłumacza języka migowego 3%

opłacanie przewodników towarzyszących osobom niewidomym oraz osobom z

niepełnosprawnością narządu ruchu 2%

Źródło: Badanie Zakładów Pracy Chronionej 2020, badanie CAWI, N=121

str. 78

14 ZFRON –