Wizyta w Bydgoszczy i okolicy (3-8 sierpnia 1924 r.)

Prezydent RP Stanisław Wojciechowski przybył do Bydgoszczy 3 sierpnia 1924 r. o godz. 9.00. Od Solca Kujawskiego towarzyszyli mu wojewoda po-znański hrabia Adolf Bniński¹²⁴ i  starosta powiatu bydgoskiego Stanisław Niesiołowski. Na dworcu Prezydenta RP przywitali prezydent Bydgoszczy dr Bernard Śliwiński¹²⁵ i zastępca dowódcy 15 Dywizji Piechoty pułkownik Jan Tabaczyński¹²⁶, a następnie przy dźwiękach „Jeszcze Polska nie zginęła”

prezydent przeszedł przed kompanią honorową. Przy dźwiękach pieśni „Gau-de Mater Polonia” wykonanej przez chór „Hasło” prezy„Gau-dentowi przedstawio-no dostojników cywilnych i wojskowych. Później przeszedł wzdłuż szpaleru kolejarzy i powozem poprzedzonym szwadronem ułanów udał się ulicami:

Dworcową, Śniadeckich, Gdańską, placem Teatralnym do fary (kościoła Świętych Marcina i Mikołaja).

W drodze do świątyni prezydent Wojciechowski witany radosny-mi okrzykaradosny-mi przejechał radosny-między szpaleraradosny-mi kolejarzy, sokołów, wioślarzy,

121 Ignacy Misiąg (1891 -1942), pułkownik Wojska Polskiego, w latach 1920 -1933 dowód-ca 14 Pułku Piechoty.

122 Stanisław Zdzitowiecki (1854 -1927), w  latach 1902 -1925 biskup kujawsko -kaliski, a w latach 1925 -1927 biskup włocławski.

123 Por. M. Morawski, Monografia Włocławka, wyd. II, Włocławek 2003, s. 374.

Zda-niem K. Satory wręczenie sztandaru miało miejsce 27 października 1928 r. Por. K. Satora, Opowieści wrześniowych sztandarów, s. 49.

124 Adolf Bniński (1884 -1942), wojewoda poznański 1923 -1928.

125 Bernard Śliwiński (1883 -1941), w latach 1922 -1930 prezydent Bydgoszczy.

126 Jan Tabaczyński (1878 -1940), generał brygady.

rzemieślników. Przybycie prezydenta Polski obwieszczono strzałami armat-nimi. W  świątyni zajął miejsce obok wojewody A.  Bnińskiego i  generała L. Skierskiego. Mowę powitalną wygłosił odprawiający mszę ksiądz infułat Antoni Laubitz¹²⁷ z Gniezna. Podczas nabożeństwa śpiewał chór „Święty Woj-ciech” pod batutą Engelberta Mulorza. Po mszy prezydent Wojciechowski skierował się do ratusza w towarzystwie prezesa Rady Miejskiej inż. Tadeusza Janickiego¹²⁸ i wiceprezesa Rady Miejskiej Wincentego Banacha¹²⁹.

W Sali Ratuszowej w obecności władz miasta, radnych, gości prezes Janicki wygłosił przemówienie, w którym omówił historyczną rolę Bydgosz-czy w walce o polskość z wpływami niemieckimi i jej ekonomiczne znaczenie w życiu Pomorzu i Kujaw. Prezydent odniósł się do przemówienia i stwierdził, że wspomniana przez Janickiego twardość charakteru ludzi dawnego zaboru pruskiego jest wręcz zaletą, a nie wadą. Następnie zwiedził razem z kustoszem ks. Jan Kleinem¹³⁰ Muzeum Miejskie, po czym wpisał się do księgi pamiąt-kowej. Później jeszcze kilkanaście minut rozmawiał ze znanym powieściopi-sarzem Józefem Weyssenhoffem¹³¹, który niedawno osiedlił się w Bydgoszczy.

Z Muzeum Miejskiego kawalkada samochodów z prezydentem Wojciechow-skim wyruszyła na otwarcie na Bielawach nowego stadionu przy ul. Sporto-wej (dziś Polonii) zbudowanego staraniem bydgoskich sokołów. Poświęcenia stadionu dokonał ksiądz infułat Antoni Laubitz, a  uroczystego otwarcia – prezydent Stanisław Wojciechowski. Przejazdowi Prezydenta RP towarzyszyło 5 samolotów. Imprezę zakończyła okazała defilada: kolarzy, sokołów, związ-ków sportowych, organizacji kombatantów z Pomorza i Kujaw, a jej rozmach niektórzy z obecnych porównywali ze słynnym wielkim pochodem sokolstwa w czasie tzw. zjazdu grunwaldzkiego w Krakowie w 1910 r.

127 Antoni Laubitz (1861 -1939), biskup sufragan gnieźnieński w latach 1925 -1939.

128 Tadeusz Janicki (1875 -1939), w latach 1922 -1925 przewodniczący Rady Miejskiej Byd-goszczy.

129 Wincenty Banach (1879 -?), wiceprzewodniczący Rady Miejskiej Bydgoszczy, radny w latach 1921 -1929.

130 Jan Klein (1885 -1940), ksiądz, kustosz Muzeum Miejskiego w Bydgoszczy w latach 1923 -1925.

131 Józef Weyssenhoff (1860 -1932), powieściopisarz, poeta, krytyk literacki.

Po śniadaniu u prezydenta Śliwińskiego prezydent Wojciechowski udał się statkiem Lloydu bydgoskiego na odbywające się w Brdyujściu mistrzostwa Polski w  wioślarstwie. Centralnym punktem zawodów był wyścig ósemek o  nagrodę Prezydenta RP, który wygrała osada Towarzystwa Wioślarskiego w Warszawie. W drodze powrotnej prezydent wyruszył w dół Brdy, zwiedza-jąc śluzy i przystań Bydgoskiego Towarzystwa Wioślarskiego. O godz. 19.00 w  siedzibie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” przy ul. Toruńskiej na cześć gościa przygotowano obiad z udziałem 300 osób. Przemawiał prezydent miasta dr Bernard Śliwiński, który zwięźle streścił historię miasta i naszkico-wał plany jego rozwoju. Przemawiał też prezydent Wojciechowski. Wyróżnił on dwie tendencje w polityce europejskiej: dążenie do stabilizacji i pokojowej koegzystencji i przeciwną – ukierunkowaną na zmianę status quo. Polska opo-wiada się za pierwszą z nich.

Drugi dzień pobytu prezydent rozpoczął od wzięcia udziału w ceremo-nii poświęcenia sztandarów kilku pułków 15 Dywizji Piechoty na bydgoskim lotnisku. Uroczystość otworzyła msza polowa celebrowana przez ks. bisku-pa Stanisława Galla¹³², a kazanie wygłosił ksiądz dziekan Jerzy Sienkiewicz.

W ceremonii brali udział także generałowie: J. Haller, K. Raszewski, L. Skier-ski, S. Kasprzycki, a zakończyła ją defilada. Po uroczystości zaproszono gościa na żołnierski obiad. Po nim prezydent zaszczycił swoją obecnością posiedze-nie Izby Przemysłowo -Handlowej i  przy okazji zwiedził wystawę wyrobów przemysłu i handlu, na której swoje produkty zaprezentowali przedstawiciele okręgu bydgoskiego tej organizacji.

Między godz. 16.00 a 18.00 Prezydent RP przyjmował na audiencji inte-resantów: poseł Edmund Bigoński¹³³ lobbował za nowelizacją ustawy o rentach inwalidzkich, była mniejszość żydowska, przemysłowcy, kupcy. Około godz.

18.00 prezydent Wojciechowski przybył na zawody hippiczne na placu przy ul. Szubińskiej. Wieczorem zaś zjawił się w hotelu „Pod Orłem” na obiedzie wydanym przez Izbę Przemysłowo -Handlową. W  imieniu przemysłowców

132 Stanisław Gall (1865 -1942), generał dywizji, biskup polowy Wojska Polskiego w la-tach 1919 -1933.

133 Edmund Bigoński (1891 -1937), działacz Chrześcijańskiej Demokracji, poseł na Sejm w latach 1919 -1927, inicjator ustawy o inwalidach z 1921 r.

bydgoskich głos zabrał prezes Izby Przemysłowo -Handlowej Bolesław Kaspro-wicz¹³⁴. W swoim wystąpieniu uznał rozwój przemysłu i handlu krajowego za warunki silnego i stabilnego państwa, podkreślił, iż przedsiębiorcy popierają wyznawany przez prezydenta Wojciechowskiego solidaryzm kapitału i pracy.

Prezydent ustosunkował się do tej wypowiedzi, twierdząc, że solidaryzm to nie jest jego ideologia, ale jest to ideologia polska. Zaakcentował też potrzebę tworzenia i promocji rozpoznawalnych w Europie polskich towarów.

Rano w dniu 5 sierpnia 1924 r. przed domem prezydenta B. Śliwiń-skiego (miejscem pobytu prezydenta WojciechowB. Śliwiń-skiego) czcigodnego gościa pożegnała kompania honorowa i orkiestra 15 Dywizji Piechoty, a on wyruszył kontynuować podróż do Koronowa i dalej na Pomorze. Na krótko zatrzy-mał się w Opławcu, Tryszczynie i nieco dłużej w Koronowie. Tam prezyden-ta Wojciechowskiego wiprezyden-tał burmistrz Koronowa Franciszek Wodniczak. Dla miasta, którego prawa miejskie sięgają XIV w., była to swoista nobilitacja, bo prezydent Wojciechowski był pierwszą głową państwa goszczącą w mieście od czasów Jana III Sobieskiego. W kościele chór odśpiewał „Bogurodzicę”, a na wyraźne życzenie prezydenta pierwszą zwrotkę „Roty”. Przygotowaną karetą prezydent Wojciechowski objechał miasto i ruszył w dalszą podróż. Zatrzymał się też w Buszkowie, Lucimie, Mąkowarsku. Potem przekroczył granicę woje-wództwa pomorskiego i odtąd towarzyszył mu wojewoda pomorski Stanisław Wachowiak¹³⁵. Po krótkim pobycie w Pruszczu Pomorskim dotarł do Tucholi.

Podczas śniadania wojewoda Wachowiak wygłosił mowę, w której wyekspo-nował znaczenie dostępu do morza w życiu gospodarczym Pomorza. Z kolei prezydent Wojciechowski w krótkiej wypowiedzi zaznaczył, że nazywanie Po-morza „korytarzem” jest niezbyt ścisłe, bowiem sugeruje, iż jest to zjawisko przejściowe i nietrwałe. Prezydent Wojciechowski nocował w majątku Wyso-ka k. Tucholi należącym do senatora Leona Janty -Połczyńskiego¹³⁶. Ostatnim miastem odwiedzonym przez prezydenta (8 sierpnia) były Chojnice.

134 Bolesław Kasprowicz (1859 -1943), przemysłowiec, działacz gospodarczy.

135 Stanisław Wachowiak (1890 -1972), w latach 1924 -1926 wojewoda pomorski.

136 Leon Janta -Połczyński (1867 -1961), ziemianin, polityk; senator RP w  latach -1927, minister rolnictwa i dóbr narodowych w latach 1930 -1932.