Praca ma charakter interdyscyplinarny i stanowi przykład wykorzystania wiedzy mineralogicznej oraz mineralogicznych metod badawczych do opisu procesów i zmian chorobowych zachodzących w układzie kostnym człowieka. Badania dotyczyły kompleksowej analizy densytometrycznej oraz mineralizacji beleczek kostnych głów kości udowej człowieka. Przeprowadzone badania pozwoliły wysnuć następujące wnioski:
1. Głowy kości udowej z martwicą jałową objęte są procesem zaawansowanej osteoporozy.
2. Stopień zaawansowania osteoporozy w poszczególnych głowach kości udowej nie jest jednolity.
3. Im bardziej zaawansowana osteoporoza, tym mniejsze mają wymiary beleczki kostne w badanych kościach.
4. Zawartość fosforu i wapnia w beleczkach kostnych jest zróżnicowana, co dowodzi różnego tempa wyprowadzania tych pierwiastków z kości.
5. Proces osteoporozy obserwowany w badanych głowach kości udowej sprzyja migracji uwolnionych w tym procesie pierwiastków na zewnątrz kości.
6. Stopień uporządkowania wewnętrznej struktury atomowej hydroksyapatytu węglanowego w badanych głowach kości udowej jest zróżnicowany.
Literatura
Literatura
ADELE L.B. (2007) Mineralization of Bones and Teeth. Elements, 3(6): 385 - 391 ALOIA J.F. (1993) A Colour Atlas of Osteoporosis. Mosby International
BADURSKI J.E. (red.) (2000) Osteoporoza – aktualny stan wiedzy. Wyd. Medyczne Borgis Warszawa
BADURSKI J., CZERWIŃSKI E., MARCINOWSKA – SUCHOWIERSKA E., TAŁAŁAJ M., KONSTANTYNOWICZ J. (2011) Osteoartrologia kliniczna. Wyd. TerMedia Poznań
BAUMGARTEN A. (1996) Osteoporoza. Wyd. AVM Warszawa
BÄEUERLEIN E. (red.) (2004) Biomineralization. From Biology to Biotechnology and Medical Application. Wiley-Vch Verlag GmbH & Co. KGaA
BIENIEK A., NIEDŹWIEDZKI T., PAWLIKOWSKI M. (2010) Mineralization of femoral head – preliminary studies. 1st students’ International Geological Conference, Kraków 16-19.04.2010: 8
BIENIEK A., NIEDŹWIEDZKI T., PAWLIKOWSKI M. (2011a) The mineralogical investigation of the osteoporosis of the head of femur- a comparison to the results of the Dual Energy X-ray Absorptiometry method. Ortop. Trauma. Rehab., 13 (supl. 1): 150-151 BIENIEK A., PAWLIKOWSKI M., NIEDŹWIEDZKI T. (2011b) The extent of the mineralization and the destruction of the trabecular bone – the results of the analysis of the head of femur. Mineralia Slovaca (w druku)
BIGGERS R.S., NUGENT P.J. (2002) Osteoporosis testing in orthopedic practice. The Spine Journal, 2(3): 204-205
BINZ K., SCHMID C., BOUILLON R., FROESCH E.R., JURGENSEN K., HUNZIKER E.B. (1994) Interactions of insulin-like growth factor I with dexamethasone on trabecular
Literatura
bone density and mineral metabolism in rats. European Journal of Endocrinology, 130(4): 387-393
BISCHOFF-FERRARI H. (2010) Health effects of vitamin D. Dermatol Ther., 23:10-23 BLAKE G.M., FOGELMAN I. (2007) Role of Dual-Energy X-Ray Absorptiometry in the Diagnosis and Treatment of Osteoporosis. Journal of Clinical Densitometry, 10(1): 102-110 BLAKE G.M., FOGELMAN I. (2009) The clinical role of dual energy X-ray absorptiometry. European Journal of Radiology, 71(3): 406-414
BOHATYREWICZ A., MAZURKIEWICZ H., DĄBKOWSKA E., LARYSZ D., ZIĘTEK P., GUSTA A. (1999) Wybrane czynniki wpływające na gęstość mineralną kości wokół trzpienia endoprotezy po bezcementowej alloplastyce stawu biodrowego. Chir. Narz. Ruchu i Ortop. Pol., 64(4): 415-421
BOLEWSKI A., ŻABIŃSKI W. (1979) Metody badań minerałów i skał. Wyd. Geologiczne, Warszawa
BRODZIAK – DOPIERAŁA B., KWAPULIŃSKI J., RZEPKA J., NOGAJ E., BOGUNIA M., ANHERT B. (2007) Wpływ palenia tytoniu na występowanie metali w częściach i przekrojach głowy kości udowej. Przeg. Lek., 64(10): 720-722
BRODZIAK – DOPIERAŁA B., KWAPULIŃSKI J., SUCHY A., JURKIEWICZ A., SOBCZYK K. (2008) Staw biodrowy jako miejsce kumulacji kadmu i cynku. Medycyna Środowiskowa, 11(1): 51-57
CANN C.E. (1988) Quantitative CT for determination of bone mineral density: a review. Radiology 166: 509-522
CULLMANN A. (1966) Die graphische statik. Zurych
CZERWIŃSKI E., HOSZOWSKI K. (1995) Sam na sam z osteoporozą. Polska Fundacja Osteoporozy Oddział Kraków
Literatura
DENNISON E., MEDLEY J., COOPER C. (2006) Who is at risk of osteoporosis? Womens’s Health Medicine, 3(4): 152-154
DE VILLIERS T.J. (2009) Bone health and osteoporosis in postmenopausal women. Best Practice & Research Clinical Obstetrics & Gynaecology, 23(1): 73-85
DZIEDZIC - GOCŁAWSKA A. (1995) Tkanka kostna. W: Histologia. Ostrowski K. (red.) Wyd. PZWL Warszawa
EDWARDS B.J., BROOKS E.R., LANGMAN C.B. (2004) Osteoporosis screening of postmenopausal women in the primary care setting: A case-based approach. Gender Medicine, 1(2): 70-85
ERSOY F.F. (2007) Osteoporosis in the elderly with chronic kidney disease. Int Urol. Nephrol., 39(1): 321-331
FOLTYN W., KOS - KUDŁA B., SIEMIŃSKA W., STRZELCZYK J., KAJDANIUK D., MAREK B. (2003) Osteoporoza i miażdżyca – wspólna etiopatogeneza? Endokrynologia Polska, 54(3): 316-320
GAJDA T., GAŹDZIK T.S., KALETA M. (2006) Przydatność badania densytometrycznego okolicy protezy stawu kolanowego. Ortop. Traumat. i Rehab., 8(4/6): 435-440
GALUS K., JAWORSKI Z. (1982) Choroby metaboliczne kości. Wyd. PZWL Warszawa GASS M., DAWSON-HUGHES B. (2006) Preventing Osteoporosis-Related Fractures: An Overview. The American Journal of Medicine, 119(4, supl.1): S3-S11
GLIMCHER M.J. (1992) The nature of mineral component of bone and the mechanism of calcification. In: Coe FL, Favus MJ (eds) Disorders of bone and mineral metabolism. Raven Press. New York: 265 – 285.
GLIMCHER M.J. (2006) Bone: Nature of the calcium phosphate crystals and cellular, structural and physical chemical mechanisms in their formation. In: Sahai N., Schoonen
Literatura
M.A.A. (eds) Medical Mineralogy and Geochemistry, Reviews in Mineralogy & Geochemistry 64: 223-282
GOŁĄB B., TRACZYK W.Z. (1997) Anatomia i fizjologia człowieka. Wyd. ODiSJ Łódź GOŁĄB B. (2000) Podstawy anatomii człowieka. Wyd. PZWL Warszawa
GUGGENBUHL P. (2009) Osteoporosis in males and females: Is there really a difference? Joint Bone Spine, 76(6): 595-601
HANSEN M.A., HASSAGER C., OVERGAARD K., MARSLEW U., RIIS B.J., CHRISTIANSEN C. (1990) Dual Energy X-ray Absorptiometry: A Preciste Method of Measuring Bone Mineral Density in the Lumbar Spine. J. Nucl. Med., 31 (7): 1156-1162 HOLROYD C., COOPER C., DENNISON E. (2008) Epidemiology of osteoporosis. Best Practice & Research Clinical Endocrinology & Metabolism, 22(5): 671-685
IZUMOTANI K., HAGIWARA S., IZUMOTANI T., MIKI T., MORII H., NISHIZAWA Y. (2003) Risk factors for osteoporosis in men. J. Bone Miner. Metabol., 21: 86-90
JAFISZOW U., SIERAKOWSKI S., MAŁYSZKO J., KITA K., LEWANDOWSKI B., DOMYSŁAWSKA I., SULIK A., KLIMIUK P.A. (2004) Osteomalacja. Nowa medycyna, 3 JOHNELL O., KANIS J. (2005) Epidemiology of osteoporotic fractures. Osteoporos. Int., 16(supl. 2): S3-S7
JURKIEWICZ A., TOKAROWSKI A., WÓJCIK K., KUSZ D., WOJCIECHOWSKI P. (1996) Występowanie kadmu w kościach w przypadku osteoporozy. Chir. Narz. Ruchu i Ortop. Pol. LXI, Supl. 4B: 311-316
JURKIEWICZ A., WIECHUŁA D., LOSKA K. (2008) Cigarette smoking as a factor influencing mineral content of head of femur in people with osteoporosis. The Journal of Orthopaedics Trauma Surgery and Related Research, (10) 2: 17-24
Literatura
KALETA M. (1999) Stopień demineralizacji poszczególnych obszarów bliższej nasady kości udowej a typ złamania. Ann. Acad. Med. Siles., supl.29. Materiały II Sympozjum Biomechanika w Implantologii Ustroń-Jaszowice, 22-24.10.1999: 66-71
KANIS J.A., BURLET N., COOPER C. i wsp. (2008) European guidance for the diagnosis and management of osteoporosis in postmenopausal women. Osteoporosis Int., 19(4): 399-428
KARBOWSKI A., SCHWITALLE M., ECKARDT A., HEINE J. (1999) Periprosthetic bone remodeling after total knee arthroplasty: early assessment by dual energy X-ray absorptiometry. Arch. Orthop. Trauma. Surg., 119: 324-326
KAZANTZIS G. (2004) Cadmium, osteoporosis and calcium metabolism. Biometals 17(5): 493-498
KEEN R. (2007) Osteoporosis: strategies for prevention and management. Best Practice & Research Clinical Rheumatology, 21(1): 109-122
KEMPPAINEN T., KRÖGER H., JANATUINEN E., ARNALA I., KOSMA V.M., PIKKARAINEN P., JULKUNEN R., JURVELIN J., ALHAVA E., UUSITUPA M. (1999) Osteoporosis in adult patients with celiac disease. Bone, 24(3): 249-255
KISS F., SZENTÁGOTHAI J. (1984) Atlas anatomii człowieka. Tom 1. Wyd. PZWL Warszawa
KJELLSTÖM T. (1992) Mechanism and epidemiology of bone effects of cadmium. W: Nordberg G.F., Herber R.F.M., Alessio L., editors. Cadmium in the Human Environment: Toxicity and Carcinogenicity. Lyon: IARC: 301-310
KORPELAINEN R., KORPELAINEN J., HEIKKINEN J., VÄÄNÄNEN K., KEINÄNEN-KIUKAANNIEMI S. (2006) Lifelong risk factors for osteoporosis and fractures in elderly women with low body mass index—A population-based study. Bone, 39(2): 385-391
Literatura
KRAUSE C., DE GORTER DJJ., KARPERIEN M., TEN DIJKE P. (2009) Signal transduction cascades controlling osteoblast differentiation. W: Primer on the metabolic bone diseases of mineral metabolism. VII wyd. ASBMR, 10-16
KRAWITT E.L., STUBBERT P.A., ENNIS P.H. (1973) Calcium absorption and brush border phosphates following dietary calcium restriction. Am. J. Physiol. 224(3): 548-551 KRECHOWIECKI A., CZERWIŃSKI F. (1992) Zarys anatomii człowieka. Wyd. PZWL Warszawa
KRIEG M.A., CORNUZ J., RUFFIEUX C. i wsp. (2006) Prediction of hip fracture risk by quantitative ultrasound in more than 7000 Swiss women > or = 70 years of age: comparison of three technologically different bone ultrasound devices in the SEMOF study. J. Bone Miner. Res., 21(9): 1457-1463
LANE J.M., WERNTZ J.R. (1987) Biology of fracture healing. W: Lane J.M. (red.) Fracture Healing, Churchill Livingstone
LASEK W. (1978) Kolagen – chemia i wykorzystanie. Wyd. Nauk.-Techn. Warszawa LAUGIER P., GIAT P., BERGER G. (1994) Broadband ultrasonic attenuation imaging: a new imaging technique of the os calcis. Calcif. Tissue Int. 54(2): 83-86
LENCHIK L., ROCHMIS P., SARTORIS D.J. (1998) Optimized interpretation and reporting of dual X-ray absorptiometry (DXA) scans. AJR, 171: 1509-1520
LEWANDOWSKI B., KITA K., KITA J., SULIK A., KLIMIUK P.A., SIERAKOWSKI S., DOMYSŁOWSKA I., CHWIEŚKO Z. (2004) Osteoporoza – część 2. Badanie gęstości mineralnej kości oraz badania obrazowe w diagnostyce osteoporozy. Nowa Medycyna, 3(125): 132-136
LORENC R.S., KACZMARKIEWICZ E. (1992) Znaczenie prawidłowego zaopatrzenia w wapń dla ogólnego zdrowia organizmu. Medycyna 2000: 14-19
Literatura
ŁASIŃSKI W. (red.) (1990) Anatomia człowieka tom 1 – anatomia ogólna kości, stawy i więzadła, mięśnie. Wyd. PZWL Warszawa
ŁĄCKA – GAŹDZIK B., KLOSA Z., GAŹDZIK T.S., WAWRZYCZEK J. (2005) Wpływ wybranych pierwiastków metalicznych w środowisku na występowanie osteoporozy w Województwie Śląskim. Ortop. Traumat. i Rehab., 7(4): 433-439
MACINNIS R.J., CASSAR C., NOWSON C.A. i wsp. (2003) Determinants of bone density in 30 to 65 years old women: a co-twin study. J. Bone Miner. Res., 18: 1650-1656 MAŁDYK P., KRECZKO R. (1994) Ocena densytometryczna tkanki kostnej w otoczeniu implantowanych endoprotez stawu biodrowego u chorych na choroby typu reumatoidalnego. Chir. Narz. Ruchu Ortop. Pol.,59 (supl. 3): 267-269
MARCINOWSKA – SUCHOWIERSKA E. (red.) (1998) Zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforanowo-magnezowej i witaminy D. CMPK Warszawa
MARCINOWSKA – SUCHOWIERSKA E. (red.) (1999) Osteoporoza - diagnostyka, profilaktyka i leczenie. Wyd. PZWL Warszawa
MIRSKY E. C., EINHORN T. A. (1998) Bone densitometry in orthopeadic practise. J. Bone Joint Surg., 80-A(11): 1687-1698
MOSEKILDE L.I. (1990) Consequence of the remodeling process for vertebral trabecular bone structure: a scanning electron microscopy study. Bone Miner., 10: 13-35
MURRAY J., FAVUS M.D. (2009) Primer on the Metabolic Bone Diseases and Disorders of Mineral Metabolism. ASBMR
NIEDŹWIEDZKI T., KURYSZKO J.J. (2007) Biologia kości. Wyd. PWN Warszawa NORMAN A.W. (1979). Vitamin D metabolism and calcium absorption. Am. J. Med. 67(6): 989-998
Literatura
PAPAIOANNOU A., KENNEDY C.C., CRANNEY A., HAWKER G. i wsp. (2009) Risk factors for low BMD in healthy men age 50 years or older: a systematic review. Osteoporos. Int., 20: 507-518
PAWLIKOWSKI M. (1987) Mineralizacja organizmu człowieka żyjącego (mineralogia człowieka). Prace Mineralogiczne. Wyd. PAN Kraków
PAWLIKOWSKI M. (1993) Kryształy w organizmie człowieka. Wyd. Secesja Kraków PAWLIKOWSKI M. (1995a) Sekrety mineralizacji tkanek. Wyd. PAN Kraków
PAWLIKOWSKI M. (1995b) Osteoporoza jako efekt zmian mineralogicznych w kościach. Materiały II Krajowego Sympozjum „Osteoporoza”. Kraków 30.09-1.10.1995
PAWLIKOWSKI M., PFITZNER R. (1999) Mineralizacja serca i dużych naczyń. Wyd. IGSMiE PAN Kraków
PAWLIKOWSKI M. (2001) Tajemnice mineralogiczne kości. Forum akademickie nr 5 PAWLIKOWSKI M., NIEDŹWIEDZKI T. (2002) Mineralogia kości. Wyd. PAN Kraków PAWLIKOWSKI M. (2005) Biomineralogia osteoporozy. BIP nr 137(1): 25
POPOVITZER N.M., ROINETTE J.B., DELUCA H.F., HOLLICK M.F. (1974) The acute effect of 25-hydroxycholecalciferol on renal handling of phosphorus. Evidence of parathyroid hormone dependent mechanism. J. Clin. Invest. 53: 913–921
PRICE P.A., WILLIAMSON M.K., LOTHRINGER J.W. (1981) Origin of the bone g-carboxyglutamic acid – containing protein found in plasma and its clearance by kidney and bone. J. Biol. Chem., 256 (24): 12760-12765
PRINCE R., DEVINE A., DICK I., CRIDDLE A., KERR D., KENT N., PRICE R., RANDELL A. (1995) The effect of calcium supplementation (milk powder or tablets) and exercise on bone density in postmenopausal women. Bone Miner. Res., 10: 1068-1075 RAJZBAUM G., BÉZIE Y. (2006) Postmenopausal osteoporosis and atheroma. Joint Bone Spine, 73(6): 661-666
Literatura
RAPURI P.B., GALLAGHER J.C., BALHORN K.E., RYSCHON K.L (2000a) Smoking and bone metabolism in elderly women. Bone, 27(3): 429-436
RAPURI P.B., GALLAGHER J.C., BALHORN K.E., RYSCHON K.L. (2000b) Alcohol intake and bone metabolism in elderly women. Am. J. Clin. Nutr. 72: 1206-1213
REGINSTER J.Y., BURLET N. (2006) Osteoporosis: A still increasing prevalence. Bone, 38(2): 4-9
REID I.R. (2002) Relationships among body mass, its components, and bone. Bone, 31(5): 547-555
REVELL P.A. (1986) Pathology of bone. Springer. New York
ROSEN C.J. (red.) (1998) Osteoporoza. Zasady rozpoznawania i leczenia. Springer PWN Warszawa
RUTHERFORD O.M. (1990) The Role of Exercise in Prevention of Osteoporosis. Physiotherapy, 76(9): 522-526
SAHLI H., MEDDEB N., LANDOLSI F., FEKIH M., BOUBAKER J., FILALI A., SELLAMI S. (2005) Osteoporosis and Crohn’s disease. Joint Bone Spine, 72(5): 403-407 SCHOEN F.J., LEVY R.J. (1999) Tissue heart valves: Current challenges and future research perspectives. Founder’s award 25th
annual meeting of the society for biomaterials, Providence RI, April 28 – May 2. J. Biomed. Mater. Res., 47: 439-465
SCHURMAN D.J., MALONEY W.J., SMITH R.L. (2008) Osteoporosis (Third Edition) Chapter 58 - Localized Osteoporosis, II: 1417-1434
SKAWINA A. (red.) (2002) Anatomia prawidłowa człowieka. Osteologia. Wyd. UJ Kraków
SOKOŁOWSKA – PITUCHOWA J. (1995) Zarys anatomii. Collegium Medicum UJ Kraków
Literatura
SZULC P. (2010) What links vascular calcifications to osteoporotic fractures? Joint Bone Spine, 77(6): 519-520
SZYMAŃSKI A. (red.) (1991) Biomineralizacja i biomateriały. PWN Warszawa
TŁUSTOCHOWICZ W., CHOLEWA M. (1994) Diagnostyka osteoporozy. Reumatologia, 32(2): 133-140
VAN SCHOOR N.M., VISSER M., PLUIJM S.M.F., KUCHUK N., SMIT J.H., LIPS P. (2008) Vitamin D deficiency as a risk factor for osteoporotic fractures. Bone, 42(2): 260-266
WHO STUDY GROUP (1994) Assessment of fracture risk and its application to screening for postmenopausal osteoporosis. Technical Report 843. World Health Organization, Geneva
WIESMANN H.P., MEYER U., HÖHLING H.J. (2004) Aspects of Collagen Mineralization in Hard Tissue Formation. International Review of Cytology, 242:121-156 ZIMMERMANN - GÓRSKA I. (2008a) Reumatologia kliniczna 1. Wyd. PZWL Warszawa ZIMMERMANN - GÓRSKA I. (2008b) Reumatologia kliniczna 2. Wyd. PZWL Warszawa
ŻUK T., DZIAK A. (1993) Ortopedia z traumatologia narządu ruchu - podręcznik dla studentów. Wyd. PZWL Warszawa
Strony internetowe:
Spis figur
Spis figur
Figura 1.1.1. Schemat mineralizacji kolagenu kostnego (wg M. Pawlikowski 1995a). ... 6
Figura 3.1.1. Układ szkieletowy człowieka (Kiss & Szentágothai 1984)... 10
Figura 3.2.1. Tkanka kostna (Marcinowska – Suchowierska et al. 1999). ... 11
Figura 3.2.2. Wewnętrzna budowa kości (Marcinowska – Suchowierska et al. 1999). .... 13
Figura 3.2.3. Struktura kości beleczkowej (Marcinowska – Suchowierska et al. 1999). ... 14
Figura 3.2.4. Układ blaszek tkanki kostnej gąbczastej: a – w bliższym; b – w dalszym
końcu kości udowej (Łasiński et al. 1990). ... 15
Figura 3.3.1. Przebudowa kości gąbczastej i zbitej (Marcinowska – Suchowierska et al.
1999). ... 16
Figura 4.2.1. Zmiany zachodzące z wiekiem w trzonach kości długich (Marcinowska –
Suchowierska et al. 1999). ... 23
Figura 4.3.1. Najczęstsza lokalizacja złamań osteoporotycznych (Marcinowska –
Suchowierska et al. 1999). ... 26
Figura 5.1.1. Endoprotezoplastyka stawu biodrowego. ... 34
Figura 5.1.2. Schemat pocięcia na plastry głowy kości udowej i sposób numeracji
poszczególnych próbek. ... 35
Figura 6.2.1. Obraz z badania densytometrycznego plastrów głowy kości udowej
(mężczyzna lat 30). ... 40
Figura 6.2.2. Schemat rozmieszczenia osteoporozy w głowie kości udowej (mężczyzna
lat 30) ... 41
Figura 6.2.3. Obraz z badania densytometrycznego plastrów głowy kości udowej
Spis figur
Figura 6.2.4. Schemat rozmieszczenia osteoporozy w głowie kości udowej (mężczyzna
lat 45). ... 43
Figura 6.2.5. Obraz z badania densytometrycznego plastrów głowy kości udowej
(mężczyzna lat 48). ... 44
Figura 6.2.6. Schemat rozmieszczenia osteoporozy w głowie kości udowej (mężczyzna
lat 48). ... 45
Figura 6.2.7. Obraz z badania densytometrycznego plastrów głowy kości udowej
(mężczyzna lat 50). ... 46
Figura 6.2.8. Schemat rozmieszczenia osteoporozy w głowie kości udowej (mężczyzna
lat 50). ... 47
Figura 6.2.9. Obraz z badania densytometrycznego plastrów głowy kości udowej
(mężczyzna lat 56). ... 48
Figura 6.2.10. Schemat rozmieszczenia osteoporozy w głowie kości udowej
(mężczyzna lat 56). ... 49
Figura 6.2.11. Obraz z badania densytometrycznego plastrów głowy kości udowej
(mężczyzna lat 58). ... 50
Figura 6.2.12. Schemat rozmieszczenia osteoporozy w głowie kości udowej
(mężczyzna lat 58). ... 51
Figura 6.2.13. Obraz z badania densytometrycznego plastrów głowy kości udowej
(mężczyzna lat 59). ... 53
Figura 6.2.14. Schemat rozmieszczenia osteoporozy w głowie kości udowej
(mężczyzna lat 59). ... 53
Figura 6.2.15. Obraz z badania densytometrycznego plastrów głowy kości udowej
(mężczyzna lat 64). ... 55
Figura 6.2.16. Schemat rozmieszczenia osteoporozy w głowie kości udowej
Spis figur
Figura 6.2.17. Obraz z badania densytometrycznego plastrów głowy kości udowej
(mężczyzna lat 68). ... 57
Figura 6.2.18. Schemat rozmieszczenia osteoporozy w głowie kości udowej
(mężczyzna lat 68). ... 58
Figura 6.3.1. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 1m3A. ... 60
Figura 6.3.2. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 1m3B. ... 60
Figura 6.3.3. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 2m3A. ... 61
Figura 6.3.4. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 3m3A. ... 62
Figura 6.3.5. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 3m3B. ... 63
Figura 6.3.6. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 4m3B. ... 64
Figura 6.3.7. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 5m2A ... 66
Figura 6.3.8. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 5m2B. ... 66
Figura 6.3.9. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 5m3A. ... 67
Figura 6.3.10. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 5m3B. ... 67
Figura 6.3.11. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 5m4A. ... 68
Figura 6.3.12. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 5m4B ... 68
Figura 6.3.13. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 6m2A. ... 69
Figura 6.3.14. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 6m2B. ... 70
Figura 6.3.15. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 6m5A. ... 70
Figura 6.3.16. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 6m5B. ... 71
Spis figur
Figura 6.3.18. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 7m3B. ... 73
Figura 6.3.19. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 8m2A. ... 74
Figura 6.3.20. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 8m2B. ... 74
Figura 6.3.21. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 9m3A. ... 76
Figura 6.3.22. Obraz z mikroskopu polaryzacyjnego. Próbka 9m3B. ... 76
Figura 6.4.1. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.2). Próbka 1m2A. ... 78
Figura 6.4.2. Widmo energetyczne EDS obszarów zaznaczonych na figurze 6.4.1. ... 78
Figura 6.4.3. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.4). Próbka 1m2B ... 79
Figura 6.4.4. Widmo energetyczne EDS obszarów zaznaczonych na figurze 6.4.3. ... 79
Figura 6.4.5. Zmineralizowane włókna kolagenowe (próbka 2m4B). ... 80
Figura 6.4.6. Apatyt kostny w obrazie mikroskopu skaningowego (próbka 2m4B). ... 81
Figura 6.4.7. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.8). Próbka 2m4A. ... 81
Figura 6.4.8. Widmo energetyczne EDS obszarów zaznaczonych na figurze 6.4.7. ... 82
Figura 6.4.9. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.10). Próbka 2m4B. ... 82
Figura 6.4.10. Widmo energetyczne EDS obszarów zaznaczonych na figurze 6.4.9. ... 83
Figura 6.4.11. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.12). Próbka 6m3A. ... 84
Spis figur
Figura 6.4.13. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.14). Próbka 6m3B. ... 85
Figura 6.4.14. Widmo energetyczne EDS obszarów zaznaczonych na figurze 6.4.13. ... 85
Figura 6.4.15. Zmineralizowane włókna kolagenowe (próbka 6m3B). ... 86
Figura 6.4.16. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.17). Próbka 7m2A. ... 87
Figura 6.4.17. Widmo energetyczne EDS obszarów zaznaczonych na figurze 6.4.16. ... 87
Figura 6.4.18. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.19). Próbka 7m2B. ... 88
Figura 6.4.19. Widmo energetyczne EDS obszarów zaznaczonych na figurze 6.4.18. .... 88
Figura 6.4.20. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.21). Próbka 8m3A. ... 89
Figura 6.4.21. Widmo energetyczne EDS obszarów zaznaczonych na figurze 6.4.20. ... 90
Figura 6.4.22. Obraz z mikroskopu skaningowego z zaznaczonymi miejscami
wykonania analizy chemicznej EDS (Figura 6.4.23). Próbka 8m3B. ... 90
Figura 6.4.23. Widmo energetyczne EDS obszarów zaznaczonych na figurze 6.4.22. ... 91
Figura 6.5.1. Dyfraktogram rentgenowski głowy kości udowej. Próbka 1m2A. ... 92
Figura 6.5.2. Dyfraktogram rentgenowski głowy kości udowej. Próbka 1m2B. ... 93
Figura 6.5.3. Dyfraktogram rentgenowski głowy kości udowej. Próbka 2m4A. ... 94
Figura 6.5.4. Dyfraktogram rentgenowski głowy kości udowej. Próbka 2m4B. ... 94
Figura 6.5.5. Dyfraktogram rentgenowski głowy kości udowej. Próbka 7m2A ... 95
Spis tabel
Spis tabel
Tabela 5.1.1. Zestawienie badanych głów kości udowych. ... 35
Tabela 6.2.1. Zestawienie wyników badania densytometrycznego plastrów głów kości
udowej (mężczyzna lat 30). ... 40
Tabela 6.2.2. Zestawienie wyników badania densytometrycznego plastrów głów kości
udowej (mężczyzna lat 45). ... 42
Tabela 6.2.3. Zestawienie wyników badania densytometrycznego plastrów głów kości
udowej (mężczyzna lat 48). ... 44
Tabela 6.2.4. Zestawienie wyników badania densytometrycznego plastrów głów kości
udowej (mężczyzna lat 50). ... 46
Tabela 6.2.5. Zestawienie wyników badania densytometrycznego plastrów głów kości
udowej (mężczyzna lat 56). ... 48
Tabela 6.2.6. Zestawienie wyników badania densytometrycznego plastrów głów kości
udowej (mężczyzna lat 58). ... 51
Tabela 6.2.7. Zestawienie wyników badania densytometrycznego plastrów głów kości
udowej (mężczyzna lat 59). ... 52
Tabela 6.2.8. Zestawienie wyników badania densytometrycznego plastrów głów kości
udowej (mężczyzna lat 64). ... 55
Tabela 6.2.9. Zestawienie wyników badania densytometrycznego plastrów głów kości
udowej (mężczyzna lat 68). ... 58
Tabela 6.3.1. Dane uzyskane podczas obserwacji szlifów mikroskopowych (mężczyzna
lat 30). ... 59
Tabela 6.3.2. Dane uzyskane podczas obserwacji szlifów mikroskopowych (mężczyzna
Spis tabel
Tabela 6.3.3. Dane uzyskane podczas obserwacji szlifów mikroskopowych (mężczyzna
lat 48). ... 63
Tabela 6.3.4. Dane uzyskane podczas obserwacji szlifów mikroskopowych (mężczyzna
lat 50). ... 64
Tabela 6.3.5. Dane uzyskane podczas obserwacji szlifów mikroskopowych (mężczyzna
lat 56). ... 65
Tabela 6.3.6. Dane uzyskane podczas obserwacji szlifów mikroskopowych (mężczyzna
lat 58). ... 71
Tabela 6.3.7. Dane uzyskane podczas obserwacji szlifów mikroskopowych (mężczyzna
lat 59). ... 72
Tabela 6.3.8. Dane uzyskane podczas obserwacji szlifów mikroskopowych (mężczyzna
lat 64). ... 75
Tabela 6.3.9. Dane uzyskane podczas obserwacji szlifów mikroskopowych (mężczyzna
lat 68). ... 75
Tabela 7.1.1. Zestawienie wyników badania densytometrycznego badanych głów kości
udowej. ... 100
Tabela 7.1.2. Zestawienie danych uzyskanych podczas obserwacji szlifów
ZAŁĄCZNIK
FOTOGRAFIE
Fot. 1. Głowa kości udowej. Mężczyzna lat
30. Próbka 1m.
Fot. 3. Głowa kości udowej. Mężczyzna lat
48. Próbka 3m.
Fot. 2. Głowy kości udowej. Mężczyzna lat
45. Próbka 2m.
Fot. 4. Głowa kości udowej. Mężczyzna lat
Fot. 7. Głowa kości udowej. Mężczyzna lat
59. Próbka 7m.
Fot. 9. Głowa kości udowej. Mężczyzna lat
68. Próbka 9m.
Fot. 8. Głowa kości udowej. Mężczyzna lat
Fot. 10. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 30. Próbka 1m1.
Fot. 12. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 30. Próbka 1m3.
Fot. 11. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 30. Próbka 1m2.
Fot. 13. Plaster głowy kości udowej.
Fot. 15. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 45. Próbka 2m3.
Fot. 17. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 48. Próbka 3m1.
Fot. 19. Plaster głowy kości udowej.
Fot. 16. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 45. Próbka 2m4.
Fot. 18. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 48. Próbka 3m2.
Fot. 21. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 50. Próbka 4m1.
Fot. 23. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 50. Próbka 4m3.
Fot. 22. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 50. Próbka 4m2.
Fot. 24. Plaster głowy kości udowej.
Fot. 27. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 56. Próbka 5m2.
Fot. 29. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 56. Próbka 5m4.
Fot. 31. Plaster głowy kości udowej.
Fot. 28. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 56. Próbka 5m3.
Fot. 30. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 56. Próbka 5m5.
Fot. 33. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 58. Próbka 6m3.
Fot. 35. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 58. Próbka 6m5.
Fot. 34. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 58. Próbka 6m4.
Fot. 36. Plaster głowy kości udowej.
Fot. 39. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 59. Próbka 7m4.
Fot. 41. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 64. Próbka 8m2.
Fot. 43. Plaster głowy kości udowej.
Fot. 40. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 64. Próbka 8m1.
Fot. 42. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 64. Próbka 8m3.
Fot. 45. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 68. Próbka 9m1.
Fot. 47. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 68. Próbka 9m3.
Fot. 46. Plaster głowy kości udowej.
Mężczyzna lat 68. Próbka 9m2.
Fot. 48. Plaster głowy kości udowej.
Fot. 50. Odbiałczony plaster głowy kości
udowej. Mężczyzna lat 30. Próbka 1m1.
Fot. 52. Odbiałczony plaster głowy kości
udowej. Mężczyzna lat 30. Próbka 1m3.
Fot. 54. Odbiałczony plaster głowy kości
Fot. 51. Odbiałczony plaster głowy kości
udowej. Mężczyzna lat 30. Próbka 1m2.
Fot. 53. Odbiałczony plaster głowy kości
udowej. Mężczyzna lat 30. Próbka 1m4.
Fot. 56. Odbiałczony plaster głowy kości
udowej. Mężczyzna lat 45. Próbka 2m3.
Fot. 58. Odbiałczony plaster głowy kości
udowej. Mężczyzna lat 48. Próbka 3m1.
Fot. 57. Odbiałczony plaster głowy kości
udowej. Mężczyzna lat 45. Próbka 2m4.
Fot. 59. Odbiałczony plaster głowy kości